Ha Mantsoe a Fetoha Libetsa
“E mong ha a bebera, puo tsa hae li hlaba joalo ka tsenene.”
ELAINEa o re: “Libeke li se kae ka mor’a lechato, ho ile ha qaleha. Lipolelo tse se nang mosa, litlhaloso tse nyenyefatsang le boiteko ba ho ntlotlolla. Ke ne nke ke ka qothisana lehlokoa le monna oa ka. Kelello le leleme tsa hae tse matjato li ne li sotha le ho khopamisa ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo ke e buang.”
Bophelong bohle ba hae ba lenyalo Elaine o ’nile a ba tlas’a tlhaselo ea mofuta ona o sa bonahaleng o sa sieeng metoa le o tlisang kutloelo-bohloko e fokolang. Ka masoabi, boemo ba hae ha boa ka ba ntlafala ha nako e ntse e feta. O re: “Hona joale re se re nyalane ka lilemo tse fetang 12. Ha ho letsatsi le fetang a sa ka a ntšoaea phoso le ho ntšoma, ho sebelisa puo e hlabang le e tala.”
Bibele ha e fetelletse taba ha e re leleme e ka ba ‘ntho e sa laoleheng e kotsi, le e tletseng chefo e bolaeang.’ (Jakobo 3:8; bapisa le Pesaleme ea 140:3.) Sena ke ’nete ka ho khetheha lenyalong. Mosali ea bitsoang Lisa o re: “Mang le mang ea reng ‘masapo a ka a ka rojoa ke melamu le majoe empa ha ho mohla mantsoe a ka nkutloisang bohloko’ o fositse ka ho feletseng.”—Liproverbia 15:4.
Banna le bona e ka ba bahlaseluoa ba tlhaselo ea mantsoe. Mike eo lenyalo la hae le Tracy la lilemo tse ’nè le lebileng tlhalong oa botsa: “Na ua tseba hore na ho joang ho phela le mosali eo ka linako tsohle a u bitsang raleshano, tseke-tseke kapa ho hong ho hobe ho feta? Nke ke ka bua lintho tseo a li buang ho ’na ka har’a batho ba hlomphehang. Ke kahoo ke sa mo buiseng ’me ke liehang ho khutla mosebetsing. Ho molemonyana ho feta ho khutlela hae.”—Liproverbia 27:15.
Ke ka lebaka le letle, moapostola Pauluse a ileng a eletsa Bakreste: “Ho tleroha le puo e nyefolang a li tlosoe tsohle ho lōna.” (Baefese 4:31) Empa “puo e nyefolang” ke eng? Pauluse o e khetholla ho “ho tleroha” (krau·geʹ ka Segerike), e leng ho bolelang feela ho phahamisa lentsoe. “Puo e nyefolang” (bla·sphe·miʹa ka Segerike) e amana haholo le se fuperoeng ke molaetsa. Haeba e khahlapetsa, e tletse lonya, e theola seriti, kapa e rohakana, joale ke puo e nyefolang—ebang ke ka ho tjolietsa kapa ka ho buela tlaase.
Maqeba a Mantsoe
Ho tloaela puo e hlabang ho ka fokolisa lenyalo, feela joalokaha maqhubu a leoatle a ka ’na a kutlōla lefika le tiileng. Dr. Daniel Goleman oa ngola: “Ha ho ntse ho tota ’me ho lelefala, ho ntse ho e-ba kotsi ho feta. . . . Ho tloaela ho tšoaea liphoso le ho nyelisa kapa ho teneha ke matšoao a kotsi hobane a bontša hore monna kapa mosali o ahlotse molekane oa hae hampe a khutsitse.” Ha boikutlo bo mofuthu bo fela, monna le mosali e ba bao, joalokaha buka e ’ngoe e bolela, “ba nyalaneng ka molao, empa e seng ka maikutlo.” Ka mor’a nakoana, mohlomong ba tla be ba se ba sa nyalana.
Leha ho le joalo, puo e khahlapetsang e ka ama ho fetang lenyalo ka bolona feela. Maele a Bibele a re: “Moea o khathala ke bohloko ba pelo.” (Liproverbia 15:13) Khatello e hlahisoang ke lethala le sa khaotseng la mantsoe a utloisang bohloko e ka hla ea baka tšenyehelo e khōlō bophelong bo botle ba motho. Ka mohlala, phuputso e neng e etsoa ke Univesithi ea Washington (U.S.A.) e ile ea senola hore mosali ea lulang a hlapaoloa ho sa khaotsoe a ka sekamela ho tšoaroeng ke sefuba, ho beng le mathata a senya, seso se choachoaselang le likhathatso tsa mala.
Basali ba bangata ba tiiselitseng ho hlaseloa ka mantsoe esita le ’meleng ba bolela hore mantsoe a utloisa bohloko ho feta litebele. Beverly o re: “Qetellong matetetso a ho jabeloa ke eena a ne a fola ’me a nyamela, empa le ka mohla nke ke ka lebala lintho tse tšosang tseo a ileng a li bua ka ponahalo ea ka, tsela eo ke phehang ka eona le mokhoa oo ke hlokomelang bana ka oona.” Julia o ikutloa ka tsela e tšoanang hantle. O re: “Kea tseba hore ho utloahala e le bohlanya, empa nka mpa ka khetha hore a nkotle ’me ho fele ho e-na le hore a bapale ka kelello ea ka ka lihora tse ngata.”
Empa ke hobane’ng ha batho ba bang ba hlasela le ho halefela batho bao ba ipolelang hore baa ba rata? Sehlooho se latelang se tšohla potso ena.
[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]
a Mabitso a mang a fetotsoe letotong lena la lihlooho.
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 20]
“Nka mpa ka khetha hore a nkotle ’me ho fele ho e-na le hore a bapale ka kelello ea ka ka lihora tse ngata”
[Ntlha e Qolotsoeng e leqepheng la 20]
“Na ua tseba hore na ho joang ho phela le mosali eo ka linako tsohle a u bitsang raleshano, tseke-tseke kapa ho hong ho hobe ho feta?”