“Baetsi ba Lentsoe” ba Thabileng
“Le amohele ka bonolo lentsoe le hlomiloeng ka ho lōna, le tsebang ho boloka meea ea lona. Le be baetsi ba lentsoe, e seng bautloi feela.”—JAKOBO 1:21, 22.
1. Temana ea rōna ea selemo ea 1996 e lokela ho talingoa joang?
“LE BE BAETSI BA LENTSOE.” Polelo ena e bonolo e jere molaetsa o matla. O nkiloe ‘Lengolong la Jakobo’ ka Bibeleng, ’me e tla fanyehoa Liholong tsa ’Muso e le temana ea selemo ea Lipaki tsa Jehova ho pholletsa le 1996.
2, 3. Ke hobane’ng ha ho ne ho loketse hore Jakobo a ngole lengolo le bitsoang ka eena?
2 Jakobo, ngoan’abo Morena Jesu ka ’mè oa bona, o ne a hlahelletse phuthehong ea pele ea Bokreste. Ka nako e ’ngoe ka mor’a tsoho ea Jesu, Morena oa rōna o ile a hlaha ka boeena ho Jakobo a ntan’o hlaha ho baapostola bohle. (1 Ba-Korinthe 15:7) Hamorao, ha moapostola Petrose a ne a lokolotsoe teronkong ka mohlolo, o ile a bolella sehlopha sa Bakreste se bokaneng a re: “Tsebisang Jakobo le baena taba tseo.” (Liketso 12:17) Ho bonahala hore Jakobo, le hoja eena ka boeena e ne e se moapostola, o ile a okamela seboka sa sehlopha se busang Jerusalema ha baapostola le baholo ba ne ba etsa qeto ea hore ha ho hlokahale hore Balichaba ba sokolohileng ba bolle. Jakobo o ile a akaretsa taba, ’me qeto e ileng ea tšehetsoa ke moea o halalelang e ile ea romeloa liphuthehong tsohle.—Liketso 15:1-29.
3 Ho totobetse hore ho beha mabaka ha Jakobo ka tsela e bontšang hore o hōlile tsebong ho bile matla haholo. Leha ho le joalo, ka boikokobetso o ile a lumela hore eena ka boeena e ne e mpa e le “mohlanka oa Molimo le oa Morena Jesu Kreste.” (Jakobo 1:1) Lengolo la hae le bululetsoeng le na le likeletso tse ngata tse utloahalang le likhothatso bakeng sa Bakreste kajeno. Le ile la phethoa hoo e ka bang lilemo tse ’nè pele Roma, tlas’a Molaoli oa Mabotho Cestius Gallus, e hlasela Jerusalema ka lekhetlo la pele, ka mor’a hore litaba tse molemo li boleloe ka ho pharaletseng “pōpong eohle e tlas’a leholimo.” (Ba-Kolosse 1:23, NW) E ne e le linako tse bohloko, ’me bahlanka ba Jehova ba ne ba hlokometse ka ho feletseng hore kahlolo ea Hae e ne e le haufi le ho liheloa sechabeng sa Bajode.
4. Ke’ng se bontšang hore Bakreste ba pele ba ne ba tšepa Lentsoe la Molimo haholo?
4 Bakreste bao ba ne ba se ba ntse ba e-na le Mangolo a Seheberu a feletseng le karolo e khōlō ea Mangolo a Segerike. Joalokaha ho bontša litšupiso tsa bona tse ngata tse supang ho lingoliloeng tsa pele, ho totobetse hore bangoli ba Bibele ba Bakreste ba ne ba tšepa Lentsoe la Molimo haholo. Ka ho tšoanang, ho hlokahala hore le rōna kajeno re ithute Lentsoe la Molimo ka tieo re be re le sebelise bophelong ba rōna. E le hore re ka mamella, re hloka matla a moea le sebete tseo Mangolo a Halalelang a fanang ka tsona.—Pesaleme ea 119:97; 1 Timothea 4:13.
5. Ke hobane’ng ha re hloka tataiso e khethehileng kajeno, hona re tla e fumana hokae?
5 Kajeno moloko oa batho o eme lintšing tsa ‘mahlomola a maholo, ao ha e sa le le tšimolohong ea lefatše, ho fihlela joale, tsietsi e kalo e e-s’o be teng, ’me e ke keng ea boela ea e-ba teng, le ka mohla o le mong.’ (Mattheu 24:21) Ho pholoha ha rōna ho itšetlehile ka tataiso ea Molimo. Re ka e fumana joang? Ka ho bulela lipelo tsa rōna lithuto tsa Lentsoe la Molimo le bululetsoeng ke moea. Sena se tla re tataisa hore re “be baetsi ba lentsoe” joaloka bahlanka ba tšepahalang ba Jehova mehleng e fetileng. Re tlameha ho bala le ho ithuta Lentsoe la Molimo ka mafolo-folo le ho le sebelisa ho rorisa Jehova.—2 Timothea 2:15; 3:16, 17.
Ho Mamella ka Thabo
6. Ke hobane’ng ha re lokela ho thabela ho tobana le liteko?
6 Qalong ea lengolo la hae, Jakobo o bua ka thabo, tholoana ea bobeli ea moea oa Molimo. Oa ngola: “Le lekanye hobane ke thabo feela ha le hlaheloa ke meleko e mengata; le ntse le tseba hobane ho lekoa ha tumelo ea lōna ho hlahisa mamello; ’me mamello e ka khona e phethehe tšebetsong ea eona, le tle le be ba phethehileng, ba hōlileng ruri, bao ho sa hlokoeng letho ho bona.” (Jakobo 1:2-4; Ba-Galata 5:22, 23) Ho ka boleloa joang hore ke “thabo feela” ho tobana le liteko tse ngata? Ha e le hantle, esita le Jesu o ile a re Thutong ea hae ea Thabeng: “Le tla [thaba, NW], ha ba le hlapaola ka baka la ka, ba le hlorisa, ba le bea bobe bohle ka bohata. [T]habang, le hlasimolohe ka ho nyakalla; hobane moputso oa lōna o tla ba moholo leholimong.” (Mattheu 5:11, 12) Re thabisoa ke ho khotsofala ha re bona Jehova a hlohonolofatsa boiteko ba rōna ha re ikitlaetsa re habile pakane ea bophelo bo sa feleng.—Johanne 17:3; 2 Timothea 4:7, 8; Ba-Heberu 11:8-10, 26, 35.
7. (a) Re ka thusoa ho mamella joang? (b) Joaloka Jobo, re ka putsoa joang?
7 Jesu ka boeena o ile a mamella “ka baka la thabo eo a e beetsoeng.” (Ba-Heberu 12:1, 2) Ha re talima mohlala oa Jesu oa sebete ka hloko, le rōna re ka mamella! Joalokaha Jakobo a bolela ho ella qetellong ea lengolo la hae, Jehova o putsa baboloki ba botšepehi ka ho enneng. Jakobo o re: “Bonang, re rorisa lehlohonolo la ba mameletseng; le utloile mamello ea Jobo, ’me le bone tsa qetello ea Morena; hobane Morena o tletse mohau le lereko.” (Jakobo 5:11) Hopola kamoo botšepehi ba Jobo bo ileng ba putsoa kateng ha a ne a tsosolosetsoa bophelong bo botle ba ’mele le ho thabeleng bophelo bo enneng, bo thabileng le baratuoa ba hae. Ho mamella botšepehing ho ka u tlisetsa thabo e tšoanang Paradeiseng e tšepisitsoeng ea lefatše le lecha la Molimo, e le tlhōrō ea thabo ea ho sebeletsa Jehova hona joale.
Ho Batla Bohlale
8. Re ka fumana bohlale ba ’nete, bo molemo joang, ’me thapelo e phetha karolo efe ho see?
8 Ha re ithuta Lentsoe la Molimo ka mafolo-folo, re bile re le sebelisa ka tsela e molemo, sena se tla fella ka bohlale ba bomolimo, bo re nolofaletsang ho mamella liteko tsamaisong ea Satane e senyehileng e shoang. Re ka kholiseha joang hore re tla fumana bohlale bo joalo? Jakobo oa re bolella: “Ha e mong ho lōna a hloka bohlale, a bo kōpe ho Molimo, o sitsang bohle ka phano e kholo, o se na ho khanana, ’me o tla bo neoa. Feela, a kōpe ka tumelo, a se ke a lika-lika; hobane motho ea lika-likang o joalo ka leqhubu la leoatle le tsukutloang, le akheloang hohle ke moea.” (Jakobo 1:5, 6) Re lokela ho rapela ka tieo, ka tšepo e sa sisinyeheng ea hore Jehova o tla utloa likōpo tsa rōna tse matla le hore o tla li araba ka nako ea hae le ka tsela ea hae e loketseng.
9. Jakobo o hlalosa bohlale ba bomolimo le tšebeliso ea bona joang?
9 Bohlale ba bomolimo ke mpho e tsoang ho Jehova. Jakobo ha a hlalosa limpho tse joalo o re: “Mpho e ’ngoe le e ’ngoe e ntle, leha e le neo e ’ngoe le e ’ngoe e phethehileng, e tsoa holimo, e theoha ho Ntat’a maseli, eo ho seng tika-tiko ho eena, leha e le seriti sa ho fetoha.” Hamorao lengolong la hae, Jakobo o hlalosa phello ea ho fumana bohlale ba ’nete ha a re: ‘O kae har’a lōna ea hlalefileng, ea rutehileng? A ke a bonahatse ka motsamao oa hae o motle mesebetsi ea hae ka mosa o tsoaloang ke bohlale. Bohlale bo tsoang holimo, taba ea bona ea pele, bo hloekile, hape bo na le khotso, bo bonolo, bo rekoloha kapele, bo tletse mohau le litholoana tse monate, ha bo feto-fetohe, ha bo na boiketsiso.’—Jakobo 1:17; 3:13-17.
10. Bolumeli ba bohata bo fapana joang le ba ’nete?
10 ’Musong oa lefatše oa bolumeli ba bohata, ho sa tsotellehe hore na ke linaheng tsa Bokreste-’mōtoana kapa linaheng tse ling, hangata ho tloaelehile hore barapeli ba bine lifela tse itseng, ba mamele lithapelo tse pheta-phetoang, ’me mohlomong ba mamele polelo e itseng. Batho ha ba khothaletsoe ho bolela molaetsa oa tšepo, hobane malumeli a mangata ha a na tšepo e khanyang ea bokamoso. Tšepo e khanyang ea ’Muso oa Molimo oa Bomessia ho ka etsahala hore le ka mohla ha ho buuoe ka eona kapa ho hang ha e utloisisoe. Ha a bua ka ba khomaretseng Bokreste-’mōtoana, ka tsela ea boprofeta Jehova o re: “Sechaba sa ka se entse libe tse peli: ba ntlhobohile, ’na ke leng seliba sa metsi a kollang, ’me ba icheketse mamena, mamena a ngamohileng, a se nang ho boloka metsi.” (Jeremia 2:13) Ha ba na metsi a ’nete. Bohlale ba leholimo boa haella.
11, 12. (a) Bohlale ba bomolimo bo lokela ho re susumetsa joang? (b) Bohlale ba bomolimo bo re hlokomelisa eng?
11 Ho fapane hakaakang har’a Lipaki tsa Jehova! Ka matla a maholo ao Molimo a li fang ’ona, li tlatsa lefatše ka litaba tse molemo tsa ’Muso oa Hae o tlang. Bohlale boo li buang ka bona bo theiloe ka ho tiea Lentsoeng la Molimo. (Bapisa le Liproverbia 1:20; le Esaia 40:29-31.) Ruri, ba sebelisa hamolemo tsebo le kutloisiso ea ’nete bakeng sa ho bolela merero e hlollang ea Molimo le ’Mōpi oa rōna. Re lokela ho lakatsa hore bohle ka phuthehong ba “tlale tsebo ea thato ea [Molimo], ka bohlale bohle, le kelello eohle ea Moea.” (Ba-Kolosse 1:9) Kaha ba na le motheo ona, ba bacha le ba hōlileng ba tla susumetseha hore kamehla e “be baetsi ba lentsoe.”
12 “Bohlale bo tsoang holimo” bo re hlokomelisa libe tse ka fellang ka hore re se amoheloe ke Molimo. Jakobo o re: “Tsebang tsena, banab’eso ba ratoang: Motho ka mong a ke a be mafolo-folo ho utloa, a liehe ho bua, a liehe le ho halefa; hobane khalefo ea motho ha e phethe ho loka ha Molimo.” E, re tlameha ho potlakela le ho chesehela ho mamela keletso ea bomolimo le ho e sebelisa. Leha ho le joalo, re tlameha ho itebela khahlanong le tšebeliso e mpe ea “sethoana se senyenyane” seo, e leng leleme. Ka puo ea tšoantšetso, leleme le ka chesa “moru o mokakang!” ka boithoriso, ho seba ho booatla kapa puo e bontšang ho khomarela maikutlo a botho ka manganga. Ka lebaka leo ho hlokahala hore re hlaolele mofuthu le boitšoaro botsoalleng bohle ba rōna.—Jakobo 1:19, 20; 3:5.
13. Ke hobane’ng ha e le habohlokoa hore re amohele “lentsoe le hlomiloeng”?
13 Jakobo oa ngola: “Ka baka leo, lahlang litšila tsohle le tsohle tsa lonya, ’me le amohele ka bonolo lentsoe le hlomiloeng ka ho lōna, le tsebang ho boloka meea ea lōna.” (Jakobo 1:21) Lefatše lena le meharo, ka mokhoa oa lona oa bophelo oa ’na-pele oa ho khantša lintho tse bonahalang le boitšoaro ba lona bo hlephileng, le haufi le ho fela. “Empa ea etsang thato ea Molimo, o hlola ka ho sa feleng.” (1 Johanne 2:15-17) Ke habohlokoa hakaakang he hore re amohele “lentsoe le hlomiloeng”! Bohlale bo fanoang ke Lentsoe la Molimo ho hlakile hore bo fapane le bobe ba lefatše lena le shoang. Ha re batle le moneketsela feela oa bobe boo. (1 Petrose 2:1, 2) Ho hlokahala hore re rate ’nete ’me re be le tumelo e matla e hlomiloeng lipelong tsa rōna, e le hore re tle re ikemisetse hore le ka mohla re se ke ra kheloha litseleng tsa Jehova tse lokileng. Empa na ho utloa Lentsoe la Molimo ho lekane?
Ho ba “Baetsi ba Lentsoe”
14. Re ka ba “bautloi” le “baetsi” ba Lentsoe joang?
14 Ho Jakobo 1:22, rea bala: “Le be baetsi ba lentsoe, e seng bautloi feela ba ithetsang.” “Le be baetsi ba lentsoe”! Sehlooho sena ruri se totobalitsoe lengolong la Jakobo. Re tlameha ho mamela, ’me re ‘fele re etse joalo’! (Genese 6:22) Kajeno batho ba bangata ba bolela hore ho lekane ho mamela polelo ea moruti kapa ho kopanela borapeling bo itseng bo hlomamisitsoeng ka linako tse ling, empa ba fella moo. Ba ka ’na ba nahana hore hafeela ba phela ‘bophelo bo molemo’ ho latela litekanyetso tsa bona, ho lekane. Empa Jesu Kreste o ile a re: “Ekare ha motho a rata ho ntatela, a ke a itele, a ipelese [thupa ea hae ea tlhokofatso, NW], ’me a ntšale morao.” (Mattheu 16:24) Ho hlakile hore ho hlokahala hore Bakreste ba ’nete ba etse liketso tse bontšang boitelo le mamello tabeng ea ho latela mohlala oa Jesu oa ho etsa thato ea Molimo. Ho bona, thato ea Molimo kajeno e tšoana le kamoo e neng e le kateng lekholong la pele la lilemo ha Jesu ea tsositsoeng a ne a laela: “E-eang ke hona, le rute lichaba tsohle.” (Mattheu 28:19) U tsoella joang tabeng ee?
15. (a) Jakobo o etsa papiso efe, e bontšang hore re ka thaba joang re le “baetsi ba lentsoe”? (b) Ke hobane’ng ha borapeli bo hlomamisitsoeng feela tjee bo sa lekana?
15 Haeba re ntse re shebisisa ka Lentsoeng la Molimo, le ka tšoana le seipone tabeng ea ho re bontša hore na ha e le hantle re batho ba mofuta ofe. Jakobo o re: ‘Ea shebisisang molaong o phethehileng, e leng oa tokoloho, ’me a tiisetsa teng, e se moutloi ea hakoang, empa e le moetsi ea sebetsang, motho eo o tla ba le [thabo, NW] ho etseng ha hae.’ (Jakobo 1:23-25) E, e tla ba ‘moetsi oa lentsoe’ ea thabileng. Ho feta moo, ke habohlokoa ho ba ‘moetsi’ likarolong tsohle tsa bophelo ba rōna ba Bokreste. Le ka mohla re se ke ra ithetsa ka ho nahana hore borapeli bo hlomamisitsoeng feela tjee bo lekane. Jakobo o re eletsa hore re sebetse tumellanong le likarolo tse ling tsa borapeli ba ’nete tseo esita le Bakreste ba chesehang e ka ’nang eaba ba li hlokomolohile. Oa ngola: “Borapeli bo hloekileng, bo se nang sekoli mahlong a Molimo Ntat’a rōna, ke ha motho a lekola likhutsana le basali ba bahlolohali mahlomoleng a bona, ’me a ipoloka lefatšeng a se na le lethebanyana.”—Jakobo 1:27.
16. Abrahama e ile ea e-ba “motsoalle oa Molimo” ka litsela life, ’me re ka ba metsoalle ea Hae joang?
16 Ha hoa lekana ho re feela, ‘Ke lumela ho Molimo,’ ebe u fella moo. Joalokaha Jakobo 2:19 e bontša: “U lumela hobane Molimo o mong feela: u etsa hantle; empa le bona batemona ba lumela, ’me ba thothomela.” Jakobo o hatisa hore “tumelo e se nang mesebetsi e shoele,” ’me o bua ka Abrahama, o re: “Tumelo ea hae e sebelisane le mesebetsi ea hae, ’me tumelo ea hae e phethiloe ke mesebetsi.” (Jakobo 2:17, 20-22) Mesebetsi ea Abrahama e ne e akarelletsa ho thusa beng ka eena, ho amohela baeti ka mofuthu, ho lokisetsa ho etsa Isaaka sehlabelo le ho ‘bolela phatlalatsa’ tumelo ea hae e sa sisinyeheng litšepisong tsa Molimo tsa “motse o nang le motheo,” ’Muso oa Bomessia o tlang. (Genese 14:16; 18:1-5; 22:1-18; Ba-Heberu 11:8-10, 13, 14; 13:2, bapisa le NW.) Ho loketse hore ebe Abrahama o ile “a neoa lebitso la motsoalle oa Molimo.” (Jakobo 2:23) Haeba ka mafolo-folo re bolela tumelo ea rōna le tšepo ’Musong oa hae oa ho loka o tlang, le rōna re ka ’na ra nkoa re le ‘metsoalle ea Molimo.’
17. (a) Ke hobane’ng ha Rahaba a ile a “beoa ea lokileng,” hona o ile a putsoa joang? (b) Bibele e fana ka lethathama lefe le lelelele la bao e ‘bileng baetsi ba lentsoe’? (c) Jobo o ile a putsoa joang, hona hobane’ng?
17 Bao e-bang “baetsi ba lentsoe” ruri ba ‘beoa ba lokileng ke mesebetsi ea bona, e seng ke tumelo e ’notši.’ (Jakobo 2:24) Rahaba e bile e mong ea ileng a phaella ka mesebetsi tumelong ea hae ‘lentsoeng’ leo a neng a le utloile le mabapi le liketso tsa Jehova tse matla. O ile a pata lihloela tsa Baiseraele ’me a li thusa ho pholoha, eaba o bokella ba ntlo ea ntat’ae e le hore ba ka bolokeha. Tsohong, o tla thaba hakaakang ha a hlokomela hore tumelo ea hae, e neng e tšehelitsoe ke mesebetsi, e ile ea lebisa ho beng ha hae moholo-holo oa Messia! (Joshua 2:11; 6:25; Mattheu 1:5) Ba-Heberu khaolo ea 11 e fana ka lethathama le lelelele la ba bang bao ‘e bileng baetsi’ tabeng ea ho bontša tumelo ea bona, ’me ba tla putsoa ka ho enneng. Ha rea lokela ho lebala Jobo, eo ka tlas’a teko e matla a ileng a re: “Ho rorisoe lebitso la Jehova.” Joalokaha re se re hlokometse, tumelo ea hae le mesebetsi li ile tsa fella ka moputso o hlollang. (Jobo 1:21; 31:6; 42:10; Jakobo 5:11) Ka ho tšoanang, mamello ea rōna kajeno re le “baetsi ba lentsoe” e tla fella ka kamohelo e mofuthu ea Jehova.
18, 19. Baena ba neng ba hateletsoe ka nako e telele e bile “baetsi ba lentsoe” joang, hona mosebetsi oa bona o tlisitse tlhohonolofatso efe?
18 Har’a ba mameletseng haholo ho theosa le lilemo ke baena ba rōna ba Europe Bochabela. Hona joale kaha lithibelo tse ngata li se li tlositsoe, bana ruri e ‘bile baetsi ba lentsoe’ tikolohong ea bona e ncha. Baromuoa le bo-pula-maliboho ba tsoang linaheng tsa boahelani ba falletse moo ho ea thusa mosebetsing oa ho ruta le oa ho hlophisa. Lekala la Finland le makala a mang a Mokhatlo oa Watch Tower a haufi a rometse litsebi tsa kaho, ’me boena ba lefatše ka bophara bo lefeletse kaho ea liofisi tse ncha tsa lekala le Liholo tsa ’Muso.—Bapisa le 2 Ba-Korinthe 8:14, 15.
19 Baena bao ba hateletsoeng ka nako e telele ba arabetse ka cheseho e kaakang tšimong! Ho ka thoe ba ‘sebetsa ka thata ’me ba ikitlaelletsa’ hoo ekang ba lefeletsa, menyetla e neng e sa fumanehe ‘nakong e thata.’ (1 Timothea 4:10, NW; 2 Timothea 4:2, NW) Ka mohlala, ka April, Albania moo ho bileng le khatello e sehlōhō haholo, lipampitšana tsohle tse neng li rometsoe tsa Litaba Tsa ’Muso tseo sehlooho sa tsona se reng “Ke Hobane’ng ha Bophelo bo Tletse Mathata Hakaale?” li ile tsa abjoa ka matsatsi a mararo feela. Sena se ile sa etsoa ka tsela e hlollang ka mor’a Sehopotso sa lefu la Jesu, seo batho ba 3 491 ba bileng teng ho sona—ba bangata haholo ho feta bahoeletsi ba mafolo-folo ba moo ba 538.
20. Palo ea ba bileng teng Sehopotsong morao tjena e bontša’ng, ’me ba bangata ba ka thusoa joang?
20 Linaha tse ling le tsona li tlatselitse ka tsela e hlokomelehang palong ea ba bileng teng Sehopotsong, e nyolohetseng ka holimo ho 10 000 000 lilemong tsa morao tjena. Libakeng tse ngata ba bacha, kaha tumelo ea bona e ne e matlafalitsoe ke ho ba teng Sehopotsong le ho se keteka, ba ‘fetoha baetsi ba lentsoe.’ Na re ka khothaletsa ba bacha ba eketsehileng hore ba tšoanelehele tokelo eo?
21. Tumellanong le temana ea rōna ea selemo, re lokela ho phehella tsela efe, hona e le ka sepheo sefe?
21 Joaloka Bakreste bao ba lekholong la pele la lilemo ba chesehang, le ba bangata haholo ba bileng teng ka mor’a moo, a re ikemisetseng ho ikitlaelletsa ho “hahamalla pakane” ea bophelo bo sa feleng, ebang bo tla ba ’Musong oa leholimo kapa karolong ea oona ea lefatšeng. (Ba-Filippi 3:12-14, NW) Re tšoanetse ho leka kahohle ho finyella pakane eo. Ena hase nako ea hore re boele re be bautloi feela, empa ke nako har’a linako ea ho ‘khothala le ho sebetsa.’ (Haggai 2:4; Ba-Heberu 6:11, 12) Kaha re se re amohetse “lentsoe le hlomiloeng,” e se eka re ka ‘ba baetsi ba lentsoe ba thabileng’ hona joale le ka ho sa feleng.
U ne U Tla Araba Joang?
◻ Re ka mamella joang ka thabo?
◻ “Bohlale bo tsoang holimo” ke eng, hona re ka bo phehella joang?
◻ Ke hobane’ng ha re lokela ho ba “baetsi ba lentsoe, e seng bautloi feela”?
◻ Ke litlaleho life tse lokelang ho re susumelletsa ho ba “baetsi ba lentsoe”?
[Setšoantšo se leqepheng la 17]
E se eka le rōna re ka bula lipelo tsa rōna bakeng sa thuto ea bomolimo
[Setšoantšo se leqepheng la 18]
Botšepehi ba Jobo bo ile ba putsoa ka hore a tsosolosetsoe bophelong bo enneng, bo thabileng le baratuoa ba hae