Kamoo Kolobetso e ka re Pholosang
“Ho qoelisoa . . . hoa re pholosa.”—1 PETROSE 3:21, The Emphatic Diaglott.
1, 2. Ho hlokahala eng pele motho a kolobetsoa metsing?
JEHOVA o na le litekanyetso tse tobileng bakeng sa ba batlang ho pholoha. Ba tlameha ho ba le tsebo e nepahetseng, ba be le tumelo, ba bakele libe tsa bona, ba sokolohe, ba inehele ho Molimo, ’me ba kolobetsoe hore e be balumeli. (Johanne 3:16; 17:3; Liketso 3:19; 18:8) Batho ba eang kolobetsong ba tlameha ho lumela phatlalatsa hore motheong oa sehlabelo sa Jesu ba baketse libe tsa bona ’me ba inehetse ho Jehova. Hape ba tlameha ho utloisisa hore boinehelo le kolobetso li ba khetholla e le Lipaki tsa Jehova.
2 Tokisetso eohle ea kolobetso, ho akarelletsa ho boleloa ha tumelo phatlalatsa tjena, ea hlokahala bakeng sa ho pholoha. (Ba-Roma 10:10) Sena se tiisitsoe ha moapostola Petrose a ngola: “Ho qoelisoa . . . hoa re pholosa.” (1 Petrose 3:21, ED) Empa ha e le hantle re lokela ho utloisisa mantsoe aa joang? Moelelo o likolohileng taba o bontša eng?
Kamoo Kolobetso e Pholosang
3. Ka mantsoe a hao, u ka fana ka kakaretso ea 1 Petrose 3:18-21 joang?
3 Petrose o ile a bontša hore e le moea o tsositsoeng, Jesu o ile a bolela molaetsa oa kahlolo ho meea e khopo e leng teronkong, bademona ba bolokiloeng litlamong tsa ka ho sa feleng bakeng sa kahlolo ea letsatsi le leholo la Jehova. Ba ile ba hloka kutlo ka ho nka ’mele ea nama le ho phela le basali “ha Molimo o no o sa mameletse ka sebete, e leng mehleng ea Noe, ha ho no ho hahuoa areka, eo batho ba seng bakae, e leng ba robileng meno e le ’meli [Noe, mosali oa hae, bara ba hae, le basali ba bona], ba pholositsoeng ka eona metsing.” Petrose o ile a phaella: “Se tšoantšoang ke hoo ke kolobetso e re pholosang joale—e seng e hlatsoang litšila tsa ’mele [kamoo ho hlokahalang], empa eo e leng ho itlama ha letsoalo le letle pel’a Molimo—ka tsoho ea Jesu Kreste.”—1 Petrose 3:18-21; Genese 6:1, 2; 2 Petrose 2:4; 2 Ba-Korinthe 7:1.
4. Petrose o ne a bua ka eng ha a re, “Se tšoantšoang ke hoo”?
4 Petrose o ne a bolela eng ha a re, “Se tšoantšoang ke hoo”? O ne a bolela hore kolobetso e theiloeng tumelong e tšoana le ho bolokoa ha Noe le lelapa la hae, ba ileng ba pholosoa metsing a moroallo a ileng a timetsa ba neng ba le ka ntle ho areka. Joalokaha ho ne ho hlokahala hore Noe a be le tumelo hore a hahe areka, bohle ba fetohang barutuoa ba kolobelitsoeng ba Jesu Kreste le Lipaki tsa Jehova ba tlameha ho ba le tumelo eo ka eona ba tla ema ba tiile khahlanong le likhatello tseo ba li tlisetsoang ke lefatše lena le hlokang tumelo le molimo oa lona, Satane Diabolose.—Ba-Heberu 11:6, 7; 1 Johanne 5:19.
5. Ke joang ho pholoha ho tlang “ka tsoho ea Jesu Kreste”?
5 Kolobetso ka boeona hase se pholosang. Hape le hoja re tlameha ho ‘itlhatsoa litšila tsa nama,’ hoo ka bohona ha ho re pholose. Ho fapana le hoo, ho pholoha ho tla “ka tsoho ea Jesu Kreste.” Batho ba eang kolobetsong ba tlameha ho ba le tumelo ea hore ho pholoha ho fumaneha feela ka lebaka la hore Mor’a Molimo o shoele lefu la sehlabelo a ba a tsosoa. Hape ba tlameha ho amohela Jesu e le Morena oa bona ea nang le matla a ho ahlola ba phelang le ba shoeleng. Petrose o itse ka eena: “Ea ileng leholimong, ea lutseng letsohong le letona la Molimo, eo mangeloi, le marena, le mebuso e beiloeng tlas’a hae.”—1 Petrose 3:22.
6. Hore a fumane letsoalo le letle, motho ea eang kolobetsong o tlameha hore a be a entse eng?
6 Petrose o ile a boela a amahanya kolobetso le “kōpo e etsoang ho Molimo bakeng sa letsoalo le letle,” (NW). Ho fumana letsoalo le letle, motho ea il’o qoelisoa o tlameha ho bakela libe tsa hae, a furalle tsela ea bophelo e fosahetseng, ’me a etse boinehelo a sa itšiele letho ho Jehova Molimo ka thapelo ka Jesu Kreste. Haeba motho ea kolobelitsoeng a boloka letsoalo le letle ka ho phela ka litekanyetso tsa Molimo, o lula a le boemong ba ho pholoha bo ke keng ba tlisa kahlolo ea timetso ea Jehova.
Ho Tšoanelehela Kolobetso
7. Mabapi le kolobetso, baromuoa ba Bokreste-’mōtoana ba ’nile ba etsa eng?
7 Ha Jesu a neha balateli ba hae thōmo ea ho kolobetsa barutuoa, ha aa ka a ba bolella hore ba fafatse balumeli ba likete-kete. Empa baromuoa ba Bokreste-’mōtoana ba ’nile ba etsa eng? Mabapi le India, Mojesuite Francis Xavier ka 1945 o ile a ngola hore: “’Musong oa Travancore . . . ka nako ea likhoeli tse seng kae ke se ke kolobelitse banna, basali, le bana ba fetang likete tse leshome. . . . Ke ne ke tsamaea ka motse le motse ’me ke ba etsa Bakreste.” Eo hase eona tsela eo Jesu a neng a ‘etsa Bakreste’ ka eona. Batho ba tlameha ho tšoanelehela kolobetso.
8. Libuka tseo ho thoeng ke tsa Pauluse li ile tsa re’ng ka ba neng ba itlhahisa bakeng sa kolobetso?
8 Esita le ba neng ba ipolela e le Bakreste ba nakong ea ka morao ho baapostola ba ne ba lumela hore ba itlhahisang bakeng sa kolobetso ba ne ba lokela ho finyella litekanyetso tse tsitsitseng. Mabapi le batho ba joalo ba eang kolobetsong, libuka tseo e seng tsa Bibele, tseo ka phoso ho thoeng li ngotsoe ke moapostola Pauluse, li re: “Mekhoa ea bona le bophelo ba bona a li ke li hlahlobjoe . . . Haeba ba le lenyalong, a ba ke ba ithute hore ba se etse bohlola, empa ba kene lenyalong la molao. . . . Haeba ho e-tla seotsoa, a se ke se tlohele boitšoaro bo bobe, kapa se se amoheloe. Haeba moetsi oa litsǒantšo a e-tla, a ke a tlohele mosebetsi oa hae, kapa a se amoheloe. . . . Ea leng molato oa libe tse ke keng tsa boleloa, . . . leselamose, moloi, molepi oa linaleli, senohe, ea sebelisang litemana tsa boselamose, . . . ea etsang lithatho, ngaka ea meea, ea bolelang lintho tse e-s’o etsahale, ea profetang mahlohonolo, ea balang mela ea letsoho . . . , bana a ba ke ba lekoe ka nakoana . . . ’me haeba ba tlohela mekhoa eo, ba amoheloe; empa haeba ba sa lumellane le hoo, ba se ke ba amoheloa.”
9. Ke hobane’ng ha baholo ba phutheho ba e-ba le lipuisano le motho ea batlang ho kolobetsoa?
9 Lipaki tsa Jehova ha li latele lingoliloeng tseo e seng tsa Mangolo, tse kang tse qotsitsoeng ka holimo, empa baholo ba buisana le ba batlang ho kolobetsoa. Hobane’ng? Ho tiisa hore batho bana ke balumeli ba finyellang litlhokahalo tsa Molimo le ba inehetseng ho Jehova. (Liketso 4:4; 18:8; 2 Ba-Thessalonika 3:2) Ho buisana ka lipotso tse hlahang bukeng Ho Hlophisetsoa ho Phetha Tšebeletso ea Rōna ho thusa ho fumana hore na motho o tšoanelehela kolobetso na. Haeba a sa hlakeloa ke lintlha tse ling, kapa a e-s’o etse hore bophelo ba hae bo lumellane le litekanyetso tsa Molimo, baholo ba thabela ho fana ka thuso ea moea.
10. Haeba re batla ho kolobetsoa, re lokela ho ba le boikutlo bofe?
10 Haeba re ananela mosa oa Molimo oa ho re thusa ho ithuta merero ea oona, re tla tšoana le batho bao Pauluse a ileng a ba bolella Antioke, Asia Minor. Ho sa tsotellehe khanyetso ea Bajode, “ha ba tsoang lichabeng [Balichaba] ba utloa [ka monyetla oa ho amoheloa ke Molimo], ba qala ho thaba le ho tlotlisa lentsoe la Jehova, ’me bohle ba neng ba e-na le boikutlo bo nepahetseng bakeng sa bophelo bo sa feleng ba fetoha balumeli.” (Liketso 13:48, NW) Balumeli ba joalo ba ile ba kolobetsoa.
Kolobetso ho Bacha
11. Na ke ho loketseng hore mocha a etse boinehelo ho Molimo, hona ke hobane’ng ha u arabela joalo?
11 Ba “neng ba e-na le boikutlo bo nepahetseng bakeng sa bophelo bo sa feleng” ba ne ba akarelletsa batho ba bang ba bacha lilemong. Ho ka ’na ha hlokomeloa hore le hoja Samuele le Johanne Mokolobetsi ba ne ba nehetsoe ho Molimo le pele ba tsoaloa, batsoali ba ke ke ba etsetsa bana ba bona boinehelo. (1 Samuele 1:11, 24-28; 2:11, 18, 19; Luka 1:15, 66) Empa ka baka la koetliso e ntle ea Bibele, bacha ba bangata ba tsoela pele ho leba kolobetsong. Khaitseli e mong oa moromuoa ea kolobelitsoeng esale mocha ea tlaase lilemong o ngotse: “Ho ’na ho bonahala eka ke ile ka neheloa ho sebeletsa ’Mōpi oa ka ho tloha lilemong tsa ha ke qala ho hlokomela hore o teng, empa hoba ke fumane tsebo e nepahetseng ka eena le merero ea hae, ke ile ka batla ho kolobetsoa ho etsa bopaki bo bonahalang ba ’nete eo. Leha ho le joalo, ’Mè o ne a e-na le pelaelo ea hore na e be ke tseba seo ke se etsang, kahoo a etsa tlhahiso ea hore ke eme ho fihlela ho e-na le motho e mong ea loketseng ho kolobetsoa.” Ho ile ha fumanoa mosali e mong ea batlang ho kolobetsoa, ’me khaitseli enoa oa phaella: “Ho ne ho se lihlopha tsa thupelo e khethehileng bakeng sa ba eang kolobetsong mehleng eo, le hoja Motsamaisi oa Tšebeletso ea khethiloeng ke Mokhatlo . . . a ile a bua le ’na ka mosa ka hore na bohato boo ke neng ke bo nka bo ne bo tebile hakae. Ka cheseho ke ile ka amohela maemo ’ohle ao a ileng a a bolela, ’me hoseng ho khanyang ha Sontaha ka Motšeanong 1921 ’na [le mosali eane] ra kolobetsoa.”
12. Moena Russell o ne a talima boinehelo ba ngoana ea tlaase lilemong joang?
12 Ka 1914, C. T. Russell (eo ka nako eo e neng e le mookameli oa Mokhatlo oa Watch Tower) o ile a fumana lengolo leo ho lona Mokreste ’moho a neng a botsa hore na mora oa hae ea lilemo li 12 o lokela ho qobelloa hore a inehele ho Molimo na. Russell o ile a arabela: “Ha ke ne ke le uena, ke ne ke sa tl’o mo tlama hore a ikhethele tšebeletso e halalelang [boinehelo], empa ke ne ke tla ho beha ka pele mohopolong oa hae e le eona feela tsela e loketseng bakeng sa batho bohle ba bohlale ba fumaneng tsebo ea Molimo le merero ea oona e tletseng mohau . . . Ka ntle le ho ikhethela tšebeletso e halalelang ha ho lea mong ea tla fumana bophelo bo sa feleng . . . Mora oa hao a ke ke a ntšoa kotsi ka ho ikhethela tšebeletso e halalelang, empa a ka thusoa haholo. . . . Ke mang ea tla bolela hore ngoana ea lilemo li leshome a ke ke a amohela ka botlalo le ka ho felletseng ho ikhethela Tšebeletso e halalelang ka ho felletseng ka monahano le polelo le ketso? Ha ke hetla morao ke bona hore ho ikhethela ha ka tšebeletso e halalelang ho qalile nakoana esale pele—pele ke e-ba lilemo li leshome le metso e ’meli.”
13. Koranta ena e ile ea re’ng ho bana hoo e ka bang lilemong tse 94 tse fetileng?
13 Zion’s Watch Tower ea July 1, 1894, e itse: “Ho bana bohle ba ratehang le bacha ba nehileng Molimo lipelo tsa bona, bao letsatsi le leng le le leng ba lekang ho latela Jesu, WATCH TOWER e le romela litumeliso tsa eona. Re tseba ba bang ba bana ba ratang Jesu, le ba sa hlabjoeng ke lihlong ho emela Jesu har’a bana ba bang ba sa mo rateng leha e le hona ho leka ho mo khahlisa; le ba sebete le ba nang le ’nete ho Molimo, esita le ha ba tšehoa ’me ba nkoa e le mekhelo ke bao ba kenang sekolo le bona bao ba ba bolellang litaba tse molemo tsa ’Muso. Hape re thabela ho bona ba bang ba bacha, bao ka sebete ba furalletseng lefatše le lipakane tsa lona le menyaka ea lona, ba le har’a ba bang ba tšepahalang ka ho fetisisa ba [nehetseng] bophelo ba bona ho Morena. Ba bang ba re thusang ofising, ‘moho le barekisi ba libuka ba bangata ba atlehileng, ba sa ntsane ba le banyenyane lilemong.” Esita le haeba u sa le monyenyane, ke hobane’ng ha u sa buisane le batsoali ba hao ka ho inehela ho Jehova Molimo?
Karolo ea Batsoali
14. Ke melemo efe e thabeloang ke bacha ba inehelang ho Jehova?
14 Nahana ka melemo e thabeloang ke bana ba fumaneng tataiso ea batsoali e isang kolobetsong. (Ba-Efese 6:4) Ho nahana ka litaba tsa moea ho ba thusa ho qoba maraba a lefatše le lintho tse ka ba tšoasang. (1 Johanne 2:15-17) Ha ba kotule litholoana tse bohloko tse tlisoang ke ‘ho jalla nama ea bona.’ (Ba-Galata 6:7, 8) Kaha ba rutiloe ho phela bophelo ba bomolimo, ba bonahatsa litholoana tsa moea oa Molimo. (Ba-Galata 5:22, 23) Kaha ba inehetse ho Molimo, ba thabela kamano e haufi-ufi le oona. Hape kahobane ba ithutile ho ‘tšepa Jehova,’ ba tataisoa ke bohlale bo tsoang holimo ’me ba tsamaea litseleng tse khahlehang le tsa khotso.—Liproverbia 3:5, 6, 13, 17.
15. Batsoali ba Bakreste ba ka etsa eng ho lokisa bophelo ba bana ba bona?
15 Kaha boinehelo ho Jehova bo molemo hakana ho bacha, batsoali ba Bakreste ba lokela ho etsa sohle seo ba ka se khonang ho lokisa bophelo ba bana ba bona. Joaloka Timothea, bana ba ka rutoa Mangolo ho tloha boseeng e le hore ‘ba eme ho tseo ba ithutileng tsona le tseo ba li tiiselitsoeng.’ (2 Timothea 3:14, 15) Batsoali ba nang le bomolimo ba ka sireletsa bana ba bona ka tšusumetso ea bophelo ba bona bo behang mohlala, ba kenya ka ho bana ba bona tsebo eo kamano ea bona ka bobona le Molimo, phihlelo, le kahlolo e bohlale, li ka fanang ka eona. Ha bo etsoa ka nepo, boiteko bona e ke ke ea e-ba ba lefeela ho bana.—Liproverbia 22:6.
16. Bana ba hao ba lokela ho bona eng mohlaleng oa hao le thutong ea hao?
16 Ka mohlala le thuto, thusa bana ba hao ho bona ka ho hlakileng moeli o pakeng tsa mokhatlo o hlophisitsoeng oa Jehova le oa Satane. Ba bontše hore ba ke ke ba sekisetsa lefatšeng lena, hore Bakreste ba tlameha ho lahla lintho tsa lona tse bolotsana, menyaka, lipakane, le setsoalle se hlokang bomolimo. (1 Ba-Korinthe 15:33; 2 Ba-Korinthe 4:2) Ka boitšoaro ba hao, ’moho le thuto ea hao le mohlala oa hao, etsa hore bana ba hao ba bone hore na menyaka ea lefatše ke e se nang molemo hakae, hore na batho ba lefatše ke ba thetsitsoeng hakae ha ba bapisoa le Lipaki tsa Jehova. Hlalosa kamoo Molimo o u tataisitseng ka moea oa oona o halalelang, o u bolokileng hore u se khelohele litseleng tse neng li tla isa tlokotsing, kamoo o u tšehelitseng linakong tsa mathata le mesarelo. Le ka mohla u se etse phoso ea ho nahana hore haeba bana ba hao ba lumelletsoe ho matha litseleng tsa lefatše tsa boikhohomoso, ho lelekisa lipakane tse phahameng, ho se nke lintho ka ho teba, le ho etsa lintho tse tla tlisa tlokotsi, ba tla fetoha balumeli. Pele lefatše lena le ka tšoasa bana ba hao, ba sireletse litšusumetsong tsa lona tse mpe ’me u ba thuse hore ba behe lerato la bona le tšepo ea bona ho Jehova.
Ho Talima ka ’Nģane ho Kolobetso
17. (a) Ke hobane’ng ha Bakreste ba bang ba kolobelitsoeng ba khathala moeeng? (b) Re lokela ho talima boinehelo ba rōna joang?
17 Ebang ke mocha kapa motho e moholo, ha ho pelaelo hore motho ea eang kolobetsong o batla ho lula a tšepahala ho Jehova. Kahoo ke hobane’ng ha Bakreste ba bang ba kolobelitsoeng ba khathala moeeng? Le hoja ho ka ’na ha ameha mabaka a fapa-fapaneng, ho bonahala ho e-na le lebaka le le leng la sehlooho—ho hlōleha ho utloisisa sohle se boleloang ke boinehelo. Taba hase hore re inehela mosebetsing. Hoo ho ka re boloka re tšoarehile empa ho ke ke ha etsa hore re be batho ba moea. Ho hlokahala hore re hopole hore ha rea inehela mosebetsing empa re inehetse ho Motho—Jehova Molimo. Sena se re thusa ho qoba phoso ea ho talima boinehelo ba rōna e le bohato feela bo lokelang boo re neng re lokela ho bo nka pele re qala mosebetsi. Ho etsa boinehelo ho lokela ho talingoa e le ho kena kamanong ea bohlokoahali eo ka mehla e lokelang ho lebeloa le ho hlokomeloa. Ntlheng ena, re na le mohlala oa Jesu Kreste. Mantsoe a hae a boprofeta a bontša boikutlo ba hae bo tsoang botebong ba pelo ha a ne a itlhahisa ho Jehova: “Kea tla . . . ho etsa ho ratoang ke uena, Molimo oa ka, ke sona seo ke se ratang, molao oa hao o ngoliloe pelong ea ka.”—Pesaleme ea 40:6-8; Ba-Heberu 10:5-10.
18. Ke joang molao oa Molimo o neng o le “pelong” ea Jesu?
18 Ke joang molao oa Jehova o neng o ngotsoe “pelong” ea Jesu? O ile a bolella mongoli oa Mojode hore Jehova Molimo oa rōna ke eena a le mong le hore ha ho e mong haese eena, ka ho etsa joalo a hatisa kamoo Jehova a phahametseng tsohle kateng. Jesu o ile a bontša hore se hlokoang ke molao oa Molimo ke hore re rate Jehova ka pelo tsa rōna tsohle, kutloisiso eohle, le matla ’ohle, ka ho tšoanang re rate baahisani ba rōna joalokaha re ithata. (Mareka 12:28-34) Leo ke lebaka la motheo leo ka lona Jesu a neng a ka re, ‘Ke thabela ho etsa thato ea Molimo.’ O ile a khona ho khomarela tsela eo a e nkileng ka botšepehi ho sa tsotellehe liteko le tlhokofatso tse khōlō ka ho fetisisa, eseng feela hobane a bona ona e le mosebetsi o motle, empa hobane o ne a e-na le kamano e haufi-ufi le Jehova Molimo. Haeba le rōna ka ho tšoanang re ananela kamoo Jehova a phahametseng tsohle kateng ’me re mo rata ka tlamahano e ke keng ea khaoha, re tla phelela boinehelo ba rōna le kolobetso ea rōna.
19. Ho na le kopano efe pakeng tsa kamano ea rōna le Jehova le mosebetsi oo re o etsang?
19 Ho totobetse hore ho na le kopano pakeng tsa kamano ea rōna le Molimo le mosebetsi oo re o etsang. Re bonahatsa lerato ho Jehova ka ho etsa mosebetsi oa boboleli ba ’Muso. Ntlheng ena, Grant Suiter eo joale e seng e le mofu, eo e neng e le setho sa Sehlopha se Busang sa Lipaki tsa Jehova, o kile a ngola: “Ha ke ntse ke mametse [molebeli e mong ea tsamaeang] a bua ka litokelo tse khōlō tsa ho sebeletsa Jehova le boikarabelo ba ho etsa joalo, ke ile ka hlokomela seo ke neng ke lokela ho se etsa le seo ke neng ke batla ho se etsa. Eaba ke etsa boinehelo ba botho ho Jehova, ’me ka eona nako eo litho tse ling tsa lelapa leso tsa etsa joalo. Ka la 10 Mphalane, 1926, San Jose, California, kaofela ha rōna ra tšoantšetsa boinehelo ba rōna ho Jehova Molimo ka ho qoelisoa metsing. . . . Ka mor’a kolobetso . . . ntate a re ho moholo ea neng a tsamaisa kolobetso: ‘Le tsamaisa libuka, na ha ho joalo? Le rōna re batla ho etsa mosebetsi oo, hona joale.’ Kahoo lelapa leso la qalisa tšebeletso ea tšimo.” Kajeno, batho ba tšoanelehang ba qala ho kopanela tšebeletsong ea tšimo ka mokhoa o batsi esita le pele ba kolobetsoa.
Kolobetso e ka re Pholosa
20, 21. (a) Bahlanka ba Jehova ba ‘tšoauoa’ ka tsela efe? (b) “Letšoao” lee ke eng, ’me ho ba le lona ho bolela eng?
20 Ka mesebetsi ea rōna, re ka bontša hore “re ba Jehova.” Koana, ho pholoha ho itšetlehile ka ho sebetsa ka botšepehi joaloka bahlanka ba hae ba inehetseng! (Ba-Roma 6:20-23; 14:7, 8, NW) Mehleng ea boholo-holo, hangata bahlanka ba ne ba tšoauoa phatleng. Ka mosebetsi oa boboleli kajeno, ‘monna ea apereng line’ oa tšoantšetso—masala a balateli ba tlotsitsoeng ba Jesu—o ‘tšoaea’ ba tla pholoha bofelo ba tsamaiso ena. Mosebetsing ona batlotsuoa ba tlatsitsoe ke metsoalle ea bona, “linku tse ling.” (Ezekiele 9:1-7; Johanne 10:16) Empa “letšoao” leo ke eng? Ke bopaki ba hore re inehetse ho Jehova le hore re barutuoa ba kolobelitsoeng ba Jesu ba nang le botho bo kang ba Kreste.
21 Ke habohlokoa haholo-holo hona joale hore re be le “letšoao” leo le hore re le boloke, hobane re se re kenelletse ka hare-hare “nakong ea bofelo.” (Daniele 12:4) Hore re pholohe re tlameha ho ‘tiisetsa ho fihlela qetellong’ ea bophelo ba rōna ba hona joale kapa ea tsamaiso ena. (Mattheu 24:13) Kolobetso e tla re pholosa feela haeba re lula re tšepahala joaloka Lipaki tsa Jehova.
Lipotso Tsa Tlhahlobo
◻ Hore re pholohe, ho hlokoa eng ho rōna?
◻ Ke hobane’ng ha baholo ba eba le lipuisano le ba batlang ho kolobetsoa?
◻ Batsoali ba ka etsa eng ho neha bana ba bona tataiso ea moea e lebisang kolobetsong?
◻ Na re inehela mosebetsing?
◻ Kolobetso e ka re pholosa joang?
[Setšoantšo se leqepheng la 16]
Na ua tseba hore na ke joang kolobetso e tšoanang le ho bolokoa ha Noe le lelapa la hae ka areka?
[Setšoantšo se leqepheng la 18]
Boinehelo le kolobetso li tsoela bacha molemo. Na ua tseba hore na li ba tsoela molemo joang?