SURA YA 21

Nifanye Nini Ninapolaumiwa?

“Mama yangu ni kama kachero—sikuzote ananichunguza. Hata kabla sijamaliza kazi za nyumbani, yeye huanza kuzikagua akitafuta makosa.”—Craig.

“Wazazi wangu walikuwa wakinifokea sikuzote. Waliniita kichwa-maji. Walinigombeza kuhusu shule, kazi za nyumbani, au mambo ya kutaniko.”—James.

JE, WEWE huona kwamba hakuna lolote unalofanya linalowafurahisha wazazi wako? Je, unaona kwamba kila kitu unachofanya kinachunguzwa kwa darubini—kwamba unakaguliwa na kukosolewa daima na kamwe hukosi kulaumika?

Kati ya mambo yafuatayo, ni jambo gani unalosikia mara nyingi?

□ Sikuzote chumba chako huwa shaghalabaghala.

□ Unatazama televisheni sana.

□ Utaenda kulala saa ngapi?

□ Mpaka sasa bado unalala?

Hapa chini, andika jambo fulani ambalo wazazi wako husema linalokuudhi.

․․․․․

Huenda hupendi hata kidogo kuwekewa sheria nyingi na kulaumiwa-laumiwa. Lakini jiulize: Ikiwa wazazi wako hawangekushauri au kukutia nidhamu, je, kweli ungesema kwamba wanakupenda? (Waebrania 12:8) Kwa kweli, kutiwa nidhamu kunaonyesha kuwa wazazi wako wanakupenda. Biblia inasema kwamba baba humkaripia “mwana anayemfurahia.”—Methali 3:12.

Hivyo basi, unapaswa kushukuru kwamba wazazi wako wanakutia nidhamu, kwa kuwa wanakupenda sana! Kwa kweli, wewe ni mdogo na bado hujapata uzoefu. Mara kwa mara utahitaji kutiwa nidhamu. Bila mwongozo, unaweza kunaswa kwa urahisi na “tamaa zinazotukia ujanani.”—2 Timotheo 2:22.

Lakini Haifurahishi!

Bila shaka, “hakuna nidhamu inayoonekana kwa sasa kuwa yenye shangwe, bali ni yenye kuhuzunisha.” (Waebrania 12:11) Ndivyo ilivyo, hasa unapokuwa mdogo. Hilo halishangazi! Bado unakua nao utu wako utaendelea kubadilika. Hivyo shauri lolote unalopewa, hata liwe linatolewa kwa njia nzuri kadiri gani, huenda likakuudhi.

Inaeleweka, kwa sababu jinsi unavyojiona hutegemea sana jinsi wengine wanavyosema kukuhusu. Na hasa maoni ya wazazi wako yanaweza kuathiri sana jinsi unavyojiona. Hivyo, mzazi anapokurekebisha au kulalamika kuhusu jinsi unavyofanya jambo fulani, unaweza kuumia sana.

Je, ukate kauli kwamba chochote unachofanya hakifai au kwamba wewe ni bure kabisa ati kwa sababu tu wazazi wako wamefunua kasoro fulani ulizo nazo? Hapana. Wanadamu wote hukosea. (Mhubiri 7:20) Na unaweza kujifunza kutokana na makosa. (Ayubu 6:24) Namna gani ikiwa wazazi wako hukulaumu sana unapokosea na unapofanya jambo zuri ni kama hawaoni? Hilo linaweza kuumiza. Hata hivyo, hilo halimaanishi kwamba hufai kitu.

Kwa Nini Unalaumiwa?

Nyakati nyingine mzazi anaweza kukufokea, si kwa sababu ya kosa fulani hususa, lakini kwa sababu tu amekasirishwa na mambo mengine. Je, mama yako amekuwa na mahangaiko mengi mchana kutwa? Je, anasumbuliwa na ugonjwa fulani? Ikiwa ndivyo, huenda akakukasirikia isivyo kawaida ikiwa chumba chako hakijatakata. Je, baba yako anahangaishwa na hali ya uchumi ya familia yenu? Basi huenda akasema bila kufikiri “kama kwa upanga unaochoma.” (Methali 12:18) Kwa kweli, kulaumiwa bila sababu nzuri kunavunja moyo sana. Kwa hiyo, ili kuepuka kuvunjika moyo hata zaidi, usitilie maanani makosa ya wazazi wako au kukazia fikira jinsi wanavyokutendea. Kumbuka: “Sisi sote hujikwaa mara nyingi. Ikiwa yeyote hajikwai katika neno, huyo ni mtu mkamilifu.”—Yakobo 3:2.

Kwa sababu wazazi wako si wakamilifu, wao pia wanaweza kujiona kuwa wamepungukiwa. Kwa kweli unapokosa kufanya jambo fulani vizuri, huenda wakahisi kwamba wameshindwa kutimiza jukumu lao. Kwa mfano mama anaweza kuchacha sana binti yake akianguka mtihani. Lakini huenda hasa anachofikiri mama huyo ni kwamba ameshindwa kutimiza jukumu lake, kwa kuwa ameshindwa kumsaidia binti yake afanye vizuri shuleni.

Tulia Unapolaumiwa

Hata sababu ya kulaumiwa iwe nini, jambo la maana ni, Unaweza kufanya nini unapolaumiwa? Kwanza, usijibizane nao. Methali 17:27 inasema: “Yeyote anayezuia maneno yake ana ujuzi, na mtu mwenye utambuzi ana roho ya utulivu.” Unaweza kudumisha jinsi gani “roho ya utulivu” unapolaumiwa? Jaribu yafuatayo:

Sikiliza. Badala ya kujitetea, jaribu kuzuia hisia zako na kusikiliza kile ambacho wazazi wako wanasema. Mwanafunzi Yakobo aliwaambia Wakristo wawe ‘wepesi kuhusu kusikia, si wepesi wa kusema, si wepesi wa ghadhabu.’ (Yakobo 1:19) Ukiwakatiza kwa hasira wanapozungumza nawe, watafikiri kwamba husikilizi. Kufanya hivyo kutawakasirisha tu, na badala ya kupunguza nidhamu, wataiongeza.

Kaza fikira. Nyakati nyingine huenda ukahisi kwamba wazazi wako walitoa shauri kwa ukali. Badala ya kukazia fikira jinsi walivyozungumza nawe, kazia fikira mambo waliyosema. Jiulize: ‘Kati ya mambo yote waliyosema, kuna ukweli wowote? Je, nimewahi kuwasikia wazazi wangu wakinilaumu kuhusu jambo hilohilo wakati mwingine? Nikifanya yale wanayotaka, nitapata hasara gani?’ Kumbuka, ijapokuwa huenda usifurahishwe na shauri unalopewa, wazazi wako wanakushauri kwa sababu wanakupenda. Ikiwa kwa kweli wanakuchukia, wasingekutia nidhamu hata kidogo.—Methali 13:24.

Rudia shauri kwa maneno yako. Ukirudia kwa heshima shauri la wazazi wako kwa maneno yako mwenyewe, wataona kwamba umesikia wanachosema. Kwa mfano, mzazi anaweza kusema: “Sikuzote wewe huacha chumba chako kikiwa shaghalabaghala. Usipokisafisha, utaona!” Huenda unaona chumba chako kiko sawa tu. Lakini kumwambia kwamba kiko sawa ni kazi bure. Jaribu kuona mambo jinsi mzazi wako anavyoyaona. Ingekuwa afadhali kujibu: “Ni kweli. Chumba changu ni kichafu. Ungependa nikisafishe sasa hivi au baada ya kula?” Ukifanya hivyo, huenda hasira ya wazazi wako ikapoa. Kisha, fanya kile ambacho wazazi wako wanataka.—Waefeso 6:1

Subiri. Usijitetee hata kidogo mpaka utimize kile ambacho wazazi wako walikuambia ufanye. Biblia inasema: “Anayezuia midomo yake anatenda kwa busara.” (Methali 10:19) Wazazi wako wanapoona kwamba kwa kweli umefanya walilotaka, haitakuwa vigumu kwao kukusikiliza.

Andika hapa chini hatua unayohitaji kufanyia kazi kati ya hatua nne zilizotajwa. ․․․․․

Kwa Nini Hatua Hii Ni Muhimu?

Je, ungevumilia hali fulani ngumu ili upate dhahabu? Biblia inasema kwamba hekima ina thamani kubwa kuliko hazina yoyote ile. (Methali 3:13, 14) Unaweza kupata hekima jinsi gani? Methali 19:20 inasema hivi: “Sikiliza shauri na kukubali nidhamu, ili upate kuwa na hekima katika wakati wako ujao.” Ni kweli kwamba huenda usifurahi unapopewa shauri na kutiwa nidhamu. Hata hivyo, ukikazia fikira mambo yanayoweza kukupa hekima kati ya lawama zote hizo, kama vile mtu anavyokusanya vipande vidogo-vidogo vya dhahabu, mwishowe utakuwa na hazina kubwa yenye thamani kuliko dhahabu.

Bila shaka, hakuna mtu asiyelaumiwa. Utalaumiwa na wazazi na walimu wako. Baadaye maishani utalaumiwa kazini na kwingineko. Ukiwa bado nyumbani, jifunze jinsi ya kushughulika na lawama, nawe utakuwa mwanafunzi mzuri, mfanyakazi mzuri, na pia mtu anayejiamini. Bila shaka, lawama unazopata si kitu, unapofikiria matokeo yake mazuri!

MAANDIKO MUHIMU

“Mtu mwenye hekima atasikiliza na kupata mafundisho zaidi.”—Methali 1:5.

PENDEKEZO

Ili kufaidika na nidhamu kutoka kwa wazazi wako

● Thamini pongezi zozote zinazoandamana na lawama.

● Waombe maelezo zaidi ikiwa huelewi tatizo lenyewe au unalopaswa kufanya.

JE, WAJUA . . .?

Wazazi fulani hushindwa kuwaonyesha watoto wao upendo kwa sababu wao wenyewe hawakuonyeshwa upendo na wazazi wao.

HATUA ZA KUCHUKUA!

Wakati ujao wazazi wangu wakinilaumu kwa sababu ya jambo fulani, nita ․․․․․

Nikiona kwamba wazazi wangu wananilaumu kupita kiasi, nita ․․․․․

Mambo ambayo ningependa kuuliza mzazi (wazazi) wangu kuhusu habari hii ni ․․․․․

UNA MAONI GANI?

● Kwa nini huenda ikawa vigumu kukubali makosa?

● Ni nini kinachoweza kuwafanya wazazi wako wakulaumu?

● Unaweza kufaidika jinsi gani na shauri lolote unalopewa?

[Blabu katika ukurasa wa 177]

“Sikuzote mama aliponigombeza tulikuwa tukijibizana. Lakini siku hizi ninajaribu kufuata mashauri ya Neno la Mungu. Matokeo yamekuwa mazuri. Mtazamo wa mama umeanza kubadilika. Kutumia mashauri ya Biblia kumenisaidia kumwelewa vizuri. Uhusiano wetu umekuwa mzuri.’’—Marleen

[Picha katika ukurasa wa 180]

Ukichagua hekima iliyo katika lawama unazopata, mwishowe utakuwa na hazina yenye thamani kuliko dhahabu