Yesu, Kiolezo cha Kufuata kwa Ukaribu

“Kwa kweli, kwenye mwendo huo ninyi mliitwa, kwa sababu hata Kristo aliteseka kwa ajili ya ninyi, akiachia ninyi kiolezo ili ninyi mfuate kwa ukaribu hatua zake.”​—1 PETRO 2:21, NW.

 1, 2. Petro alikuwa mfuasi wa aina gani wakati wa huduma yake pamoja na Yesu?

WAKATI wa kipindi cha miaka mitatu na nusu, Simoni, aliyekuja kujulikana kuwa Kefa, au Petro, alikuwa na pendeleo la kufurahia ushirika wa karibu sana pamoja na Kristo Yesu. (Yohana 1:35-42) Baada ya karibu mwaka mmoja wa ufuasi, yeye aliitwa mmoja wa wale mitume 12. (Marko 3:13-19) Masimulizi ya Injili yanaonyesha kwamba Petro alikuwa mjasiri, mwenye kuongozwa na misisimuko, na mwenye kueleza wazi maoni yake. Yeye ndiye aliyesema hangekana kamwe Kristo, hata kutokee nini. Hata hivyo akiwa chini ya mkazo, yeye alimkana mara tatu, kama vile Yesu alivyokuwa ametoa unabii.​—Mathayo 26:31-35; Marko 14:66-72.

² Petro alikuwa ndiye yule mtume aliyemwambia Yesu, “Kwa uhakika wewe hutaosha kamwe miguu yangu.” Ndipo Yesu alipomwonya kwa upole, yeye akapita kiasi kwa upande ule mwingine na kusema, “Bwana, si miguu yangu tu, bali pia mikono yangu na kichwa changu.” (Yohana 13:1-17, NW) Ni Simoni Petro uyo huyo ambaye, wakati Yesu alipokamatwa, alitenda kijasiri kwa kuchomoa upanga wake wa kukata akaling’oa sikio la kuume la Malko, mtumwa wa kuhani mkuu. Jambo hilo lilifanya apate kemeo pia kutoka kwa Yesu: “Rudisha upanga alani mwake; je! kikombe alichonipa Baba, mimi nisikinywee?”​—Yohana 18:10, 11.

 3. Tunaweza kujifunza nini kutokana na mfano wa Petro?

³ Visa hivyo na vinginevyo vinaonyesha nini juu ya Petro? Kwamba mara nyingi sana yeye hakufikiri na kuona sababu za mambo kama Yesu. Zaidi, kwamba yeye hakuwa sikuzote na akili ya Kristo. Inakuwa hivyo mara nyingi katika habari yetu wenyewe. Tunashindwa kukaza fikira juu ya mambo kwa jinsi inayopatana na njia ya Yesu ya kufikiri. Njia zetu za kutenda tunapopatwa na mambo zinatiwa kasoro na hali yetu ya kibinadamu isiyo kamilifu.​—Luka 9:46-50; Warumi 7:21-23.

 4. Ni matukio gani yaliyogeuza njia ya Petro ya kufikiri baadaye? (Ona Wagalatia 2:11-14.)

⁴ Ijapokuwa hivyo, mambo yalianza kumbadilikia Petro tangu Pentekoste na kuendelea. Kwa kusukumwa na roho takatifu, ndiye aliyekuwa mbele katika uongozi wa kazi ya kuhubiri kati ya Wayahudi katika Yerusalemu. (Matendo, sura 2-5) Akiwa chini ya umulikaji wa roho takatifu, yeye pia alirekebisha kufikiri kwake kupatane na akili ya Kristo kuhusu watu wa Mataifa. (Matendo, sura 10) Petro alionyesha unyenyekevu, sifa ambayo ni ya umaana mkubwa kwetu ikiwa tunataka tuwe tunapatana na Kristo.​—Mathayo 18:3; 23:12.

Hakuonekana Lakini Alijulikana

 5, 6. Je! uhakika wa kwamba sisi hatujapata kamwe kuona Kristo ni kizuizi cha kutufanya tusifuate mfano wake?

⁵ Kufikia wakati ambao Petro aliandika barua yake ya kwanza yenye kuongozwa na mungu, karibu na 62-64 W.K., alikuwa amekuwa na wakati wa kurudia kufikiria huduma yake pamoja na Yesu na kufahamu vizuri zaidi akili ya Yesu juu ya mambo. Mapema katika barua hiyo mtume huyu anatambua jambo moja rahisi​—kwamba akina ndugu walio wengi katika Esia Ndogo hawakupata kamwe kumjua Yesu kibinafsi kama yeye. Lakini je! hicho kilikuwa kizuizi wasiwe na akili ya Kristo na kuiga mfano wake? Petro anasema hivi: “Ingawa ninyi hamkumwona yeye, ninyi mnampenda. Ingawa ninyi hammtazami juu yake yeye kwa wakati uliopo, bado ninyi mnajizoeza imani katika yeye na mnafurahi kwa njia kubwa kwa furaha isiyosemeka na iliyotukuzwa, huku ninyi mkipokea mwisho wa imani yenu, wokovu wa nafsi zenu.”​—1 Petro 1:8, 9, NW.

⁶ Maneno ya Petro yanapasa yawe na matumizi yenye usawa ule ule kwa watu wote wa Yehova. Sisi hatujapata kumjua Kristo kibinafsi, lakini tukifanya “uchunguzi wa makini na utafutaji wa uangalifu” na ‘kuendelea kupeleleza’ kama walivyofanya manabii, basi tunaweza, kwa kadiri kubwa zaidi, kuipata akili ya Kristo.​—1 Petro 1:10, 11, NW.

Yesu, Aliye Kiolezo Mkamilifu

 7, 8. (a) Ni shauri gani la ujumla ambalo Petro anatoa katika barua yake ya kwanza? (b) Ni nini maana ya msingi ya hy·pogram·mosʹ? Petro anatumiaje neno hilo?

⁷ Akiwa na ufahamu sahihi zaidi wa kufikiri kwa Yesu na akiwa chini ya mwongozo wa roho takatifu, Petro angeweza kutolea waamini wenzake mashauri juu ya jinsi ya kurudia kuifikiria akili ya Kristo katika hali zao zenye kutofautiana. (2 Timotheo 3:16) Hivyo, yeye anawahimiza Wakristo wote “kama wageni na wakaaji wa muda” waepuke tamaa za mwili. Yeye anawatia moyo wadumishe mwenendo mzuri sana katika maisha zao za kila siku, ijapokuwa wanateseka kwa ajili ya uadilifu.​—1 Petro 2:11, 12. NW.

⁸ Mistari michache baadaye Petro anaingiza katika habari mfano unaoifaa sana hali, akisema? “Ikiwa, wakati ninyi mnafanya mema na mnateseka, ninyi mnavumilia, hilo ni jambo linalokubalika kwa Mungu. Kwa kweli, kwenye mwendo huo ninyi mliitwa, kwa sababu hata Kristo aliteseka kwa ajili ya ninyi, akiachia ninyi kiolezo ili ninyi mfuate hatua zake kwa ukaribu.” (1 Petro 2:20, 21, NW) Neno la Kigiriki lililotafsiriwa “kiolezo,” au “mfano” katika tafsiri nyingine nyingi, ni hy·pogram·mosʹ. Neno hilo linamaanisha kwa halisi “mwandiko wa chini.” au “nakala ya mwandiko, kutia na herufi zote za alfabeti, walizopewa wanafunzi wapya ili iwe msaada wa kujifunza kuzichora.” (A Greek-English Lexicon of the New Testament, J. H. Thayer) Hivyo, nyakati nyingine wavulana wa shule walipewa mbao zilizopakwa nta ambazo mwalimu alikuwa ameziandika herufi kwa mwandiko wa kiolezo kwa kutumia kalamu ya chuma. Mwanafunzi alipaswa kufuata mfano huo na kujaribu kufanya nakala iliyo sawasawa chini ya mwandiko huo. Petro anatoa wazo lenye nguvu hapa, kwa maana ni yeye tu kati ya waandikaji wa Maandiko ya Kigiriki anayelitumia neno hy·pogram·mosʹ. Hivyo yeye anakazia uhakika wa kwamba Yesu aliacha mfano mkamilifu ili wafuasi wake wauige.

 9. Ni wazo gani linalotokezwa na neno la Kigiriki lililotafsiriwa “elekeo la akilini”? (Linganisha Mathayo 20:28.)

⁹ Baadaye, Petro anatutolea somo fulani katika uvumilivu wa kuteseka kwa Kristo. “Basi kwa kuwa Kristo aliteswa katika mwili, ninyi pia jipatieni silaha za elekeo la akilini [Kigiriki, enʹnoi·an] lile lile.” (1 Petro 4:1, NW) Hapa tena yeye anatumia neno lisilo la kawaida, enʹnoi·a, ambalo linapatikana mara mbili tu katika Maandiko ya Kigiriki. (Ona Waebrania 4:12, The Kingdom Interlinear Translation.) Kulingana na J. H. Thayer, enʹnoi·a linamaanisha “akili, ufahamu, mapenzi; njia ya kufikiri na kuhisi.” Basi, ni lazima tujirekebishe tupatane na njia ya Kristo ya kufikiri na kuhisi. Lakini tunaweza kufanyaje rekebisho hilo? Ni kwa kadiri gani linapasa kufanywa?

10. Petro anamaanisha nini kwa maneno “jipatieni silaha”?

¹⁰ Petro anafanya matumizi ya umoja ya kitenzi cha Kigiriki ho·pliʹsa·sthe, ambacho kinamaanisha ‘kujitwalia silaha kama askari.’ Askari ye yote anayejitwalia silaha kwa moyo nusu-nusu haelekei kuwa atabaki muda mrefu sana katika pigano. Basi, maneno ya Petro hayaachi nafasi yo yote ya kuiga kwa uvugu-vugu njia ya Yesu ya kufikiri. Ni lazima tuwe na nafsi yote katika tamaa yetu ya kuwa na “elekeo la akilini” la Kristo, au “njia ya kufikiri.” (1 Petro 4:1, Today’s English Version) Jambo hilo linatukumbusha jinsi Paulo alivyokazia kwamba ni lazima Mkristo ajitwalie “suti ya silaha kamili kutoka kwa Mungu” ili aweze kusimama imara dhidi ya Shetani na ulimwengu wake.​—Waefeso 6:11-18, NW.

Elekeo la Akilini la Kristo kwa Wake

11. Ni shauri gani ambalo Petro anawapa wake Wakristo?

¹¹ Petro anapofikia nusu ya barua yake, anageuza fikira zake kwa wake na waume. Katika ulimwengu huo wa kale wa kipagani, ambamo wanawake walikuwa na haki chache sana za mambo, ilikuwa vigumu kabisa mwanamke Mkristo kudumisha ushikamanifu wake ikiwa alikuwa na mume asiyeamini. Mwanamke huyo alikuwa katika hali ya kuweza kutukanwa, kuteseka, na labda kupewa talaka kwa sababu aliacha miungu ya mababu. Hali si tofauti sana na ile iliyo katika nyakati za kisasa. Lakini Petro anakazia tena umaana wa kuwa na elekeo la akilini la Kristo, kuwa na mapenzi ya kuteseka kwa ajili ya uadilifu. Yeye anasema: “Kwa jinsi iyo hiyo [jinsi ile ya Kristo, kama ilivyotajwa katika mistari iliyotangulia], ninyi wake, watiini waume zenu wenyewe, ili kwamba, wo wote wakiwa hawalitii lile neno, wapate kuvutwa pasipo neno kupitia mwenendo wa wake zao, kwa sababu ya kwamba wamekuwa mashahidi wenye kuona mwenendo wenu safi pamoja na heshima nyingi.”​—1 Petro 3:1, 2, NW.

12. (a) Roho ya mke ya kujitiisha na ya upole inaonyeshaje mfano wa Yesu? (1 Wakorintho 11:3) (b) Roho ya upole wa mke inaonwaje na Mungu, na labda na mume wake?

¹² Ndiyo, nyakati nyingine mwenzi wa ndoa asiyeamini anaweza kuvutwa, si kwa lazima na mbinu za kumhubiri-hubiri daima, bali kwa “heshima nyingi” na mfano “wa uaminifu na wa kudhamiria” wa mke mwenye utiifu. (1 Petro 3:2, The Jerusalem Bible) “Roho tulivu na ya upole [ya mke], ambayo ni ya thamani kuu machoni pa Mungu,” inaweza pia kusaidia mume wake ayaone matokeo ya kuwa na akili ya Kristo katika maisha ya kila siku. (1 Petro 3:4, NW) Kwa sababu gani roho hiyo ya upole inaonyesha elekeo la Yesu? Kwa sababu Yesu mwenyewe alisema: “Bebeni nira yangu na kujifunza kwangu, kwa maana mimi ni mwenye tabia pole na hali ya kujishusha katika moyo, na ninyi mtapata burudisho la nafsi zenu.”​—Mathayo 11:29, NW.

Elekeo la Akilini la Kristo kwa Waume

13. Inawapasa waume watendeeje wake zao? (Waefeso 5:28, 29, 33)

¹³ Ni lazima waume vilevile waonyeshe nia ya akilini ya Kristo wanapodhihirisha upendo wa kweli kwa wake zao. Petro anahimiza hivi tena: “Ninyi waume, endeleeni kukaa kwa jinsi iyo hiyo pamoja nao kulingana na maarifa, mkiwapa heshima kama chombo dhaifu, huyo mwanamke.” (1 Petro 3:7, NW) Kwa ulimwengu huo wa kale wa kipagani, shauri hilo lilikuwa la kushangaza​—kumpa mwanamke heshima! Lakini kundi la Kikristo lilipasa kuwa tofauti na ulimwengu. Katika ndoa ya Kikristo, adhama na kuheshimiana yalipasa yawemo.​—1 Petro 4:3, 4, NW.

14. Mume anaweza kuonyeshaje heshima na fikiria mke wake?

¹⁴ Sikuzote Kristo alikuwa mwenye kufikiria wafuasi wake na makutano waliomfuata. (Marko 6:30-44) Jambo hilo linaunganika vizuri na shauri la Petro kwa waume kwamba wafikirie hali ya kike ya wake zao. Tafsiri moja ya Kihispania inaeleza jambo hilo hivi: “Kwa habari ya waume: mwe na busara katika maisha yenu ya kushirikana, mkionyesha fikira kwa yule mwanamke kwa sababu yeye ni wa muundo unaohitaji uangalifu mwingi zaidi.” (Nueva Biblia Espanola) Ikiwa mume anafuata kiolezo cha Kristo, yeye atafikiria ule upande wa kike unaohitaji uangalifu mwingi wa maisha ya mke wake. Hiyo inatia ndani zile siku ngumu wakati mke anapohitaji kuonyeshwa fadhili nyingi zaidi, subira, na fikira. Kwa uhakika mume mwenye upendo atajizoeza kujiweza na hatakuwa mwenye kudai katika pindi hizo. Upendo wa kweli ni wenye kujidhabihu.​—Linganisha Mambo ya Walawi 15:24; 20:18; 1 Wakorintho 7:3-6.

15. Ni mfano gani ambao Yesu aliweka katika mambo ya ukichwa?

¹⁵ Ni kweli kwamba “mume [ndiye] kichwa cha mke wake.” Lakini ni nani kiolezo cha mume katika kujizoeza ukichwa huo? Paulo anafahamisha wazi jambo hilo akiongeza, “kama vile Kristo pia alivyo kichwa cha kundi.” (Waefeso 5-23, NW) Maneno hayo yenye kusawazisha hayaachii nafasi utawala wa kutumia mabavu kuonyesha ukatili ovyoovyo tu katika uhusiano wa ndoa ya Kikristo. Katika shughuli zake pamoja na wafuasi wake, Kristo hakutumia uwezo wake (ukichwa wake) vibaya kamwe, bali alitumia uwezo wake kupatana na kanuni za Biblia.​—Linganisha Mathayo 16:13-17, 20; Luka 9:18-21.

Kiolezo cha Kristo kwa Wanaume

16. (a) Kwa sababu gani Petro aliujua sana uhitaji wa unyenyekevu? (b) Ni nani hasa ambao ni lazima wadhihirishe sifa hiyo?

¹⁶ Katika huduma yake Yesu alikazia-kazia sifa ya unyenyekevu. Katika mfano wake wa wale walioalikwa kwenye karamu ya arusi, yeye alisema: “Kwa maana kila mtu anayejikweza mwenyewe atanyenyekezwa na yeye anayejinyenyekeza mwenyewe atakwezwa.” (Luka 14:11, NW) Petro alijua sana elekeo la akilini la Yesu katika jambo hilo. Je! kwani yeye hangeweza kukumbuka mfano wa Yesu katika kuosha miguu ya wale wafuasi? (Yohana 13:4-17) Basi, katika barua yake ya kwanza yeye anatia moyo wanaume wazee na wale wenye umri mdogo zaidi wadhihirishe mwelekeo wa unyenyekevu. Walio wazee hawapaswi ‘kupiga ubwana juu ya kundi bali wawe mifano kwa kundi.’ Wanaume walio na umri mdogo zaidi wanapaswa kujitiisha kwa walio wazee. Lakini ndipo wote, walio wadogo kwa umri na walio wazee, wanapaswa ‘wajifunge unyenyekevu wa akili, kwa sababu Mungu anawapinga wenye kutakabari lakini anawapa wanyenyekevu fadhili zisizostahilika.’​—1 Petro 5:1-5, NW.

17. Kitenzi cha Kigiriki cha kusema “jifungeni wenyewe” kinakaziaje utumishi wa unyenyekevu?

¹⁷ Hapa tena Petro anafanya matumizi ya namna ya peke yake ya neno fulani ili kuelewesha kwa mkazo wazo lake juu ya unyenyekevu. Anasema hivi: “Jifungeni wenyewe [Kigiriki, eg·kom·boʹsa·sthe] unyenyekevu wa akili.” Kitenzi hicho kimepatikana kutokana na asili inayomaanisha kupiga fundo au kufunga, na maana yacho inahusiana na “kile kitambaa cheupe cha kufunga shingoni au aproni ya watumwa, ambacho kilifungwa sana kiunoni kwenye ukanda wa fulana . . . na kilitofautisha watumwa na watu huru; kwa sababu hiyo, . . . jifungeni wenyewe unyenyekevu uwe vazi lenu la kiutumwa . . . yaani, kwa kuvaa unyenyekevu onyesheni kujitiisha kwenu kwa mtu na mwenzake.”​—A Greek-English Lexicon of the New Testament, J. H. Thayer.

18. (a) Wanaume walio wakfu wanapaswa wawe na nini akilini kwa habari ya kusudio lao? (b) Ni kwa njia gani ya pekee dada wengi ni mfano wa unyenyekevu?

¹⁸ Wanaume walio wakfu wanaweza kutumiaje shauri hilo leo? Kwa kutambua kwamba cheo cho chote cha daraka ndani ya kundi la Kikristo ni mgawo wa utumishi wa unyenyekevu. Huenda wengine kwa kukosea wakafikiri kwamba kuwa mtumishi wa huduma, mzee wa kundi, mwangalizi wa mzunguko, wa wilaya, au wa Betheli ni kupata cheo cha fahari na uwezo. Iwapo hivyo wao hawana akili ya Kristo juu ya jambo hilo. Hakuna nafasi ya tamaa ya ubinafsi ya makuu ikiwa sisi tuna elekeo la akilini la Kristo. Kusudio letu la kumtumikia Mungu na ndugu zetu ni lazima liwe safi. Kwa mfano, wengi wa dada zetu Wakristo wanaongoza katika utumishi wapainia na misionari. Wengine ni wahubiri wenye bidii wa habari njema kujapokuwa na mateso au upinzani wa kinyumbani. Nao wanafanya yote hayo bila kichocheo cho chote cha kuja kamwe kuwa watumishi wa huduma au waangalizi!

Upendo—Jiwe la Pembeni la Mfano wa Kristo

19. Ni nini jiwe la pembeni la mfano wa Kristo? Sisi tunajuaje hivyo?

¹⁹ Ni jambo gani ambalo Petro anakazia zaidi ya mengineyo yote kwa habari ya akili ya Kristo? Yeye anaandika: “Zaidi ya mambo yote, mwe na upendo mwingi sana kwa mmoja na mwenzake, kwa sababu upendo unafunika wingi wa dhambi.” (1 Petro 4:8, NW) Yesu alionyeshaje upendo huo? Yeye alifundisha hivi: “Amri ndiyo hii, Mpendane, kama nilivyowapenda ninyi. Hakuna aliye na upendo mwingi kuliko huu, wa mtu kuutoa uhai wake kwa ajili ya rafiki zake.” (Yohana 15:12, 13) Muda mfupi baada ya hapo, Yesu alidhabihu uhai wake kwa ajili ya wanadamu. Na kwa uhakika upendo wake umefunika wingi wa dhambi! Basi, ikiwa kwa kweli sisi tuna elekeo la akilini lile lile alilokuwa nalo Yesu, sisi, pia, tutadhihirisha “upendo mwingi sana kwa mmoja na mwenzake” na kuwa wenye kusamehe.​—Wakolosai 3:12-14; Mithali 10:12.

20. Ikiwa tunataka kufuata kiolezo cha Kristo kwa ukaribu, ni lazima sisi sote tufanye nini?

²⁰ Mfano wa Kristo unajumlishwa katika neno moja​—upendo. Ikiwa sisi tunafuata kikweli kiolezo cha Yesu kwa ukaribu katika mambo yote tunayofikiria, tunayosema, na tunayotenda, tutazoea pia upendo. Ni kama vile Petro alivyosema: “Kwa kumaliza, ninyi nyote mwe na akili inayofanana na hiyo, mkionyesha hisia-mwenzi, mkiwa na shauku ya upendo wa kidugu, wenye huruma nyororo, wanyenyekevu katika akili, si kulipa dhara kwa dhara au tukano kwa tukano, bali, kinyume cha hivyo, mkitoa baraka, kwa sababu ninyi mliitwa kwenye mwenendo huu, ili kwamba ninyi mpate kurithi baraka.”​—1 Petro 3:8, 9, NW.

Je! Wewe Unakumbuka?

◻ Imetupasa tufuateje kiolezo ambacho Kristo alituachia?

◻ Imempasa mke Mkristo afuateje mfano wa Kristo?

◻ Imewapasa waume Wakristo waheshimuje wake zao?

◻ Petro alikaziaje unyenyekevu?

◻ Ni nini jiwe la pembeni la mfano wa Yesu?

[Picha katika ukurasa wa 18]

Mwalimu aliandika maandishi ya uongozi katika ile mistari ya juu; naye mwanafunzi akajitahidi kufanya nakala kamilifu (hy·pogram·mosʹ)