Maana Yake Nini Kuwa Mfuataji Haki?
KUWA mfuataji haki kunamaanisha kuwa mwenye ukweli na bila upunjaji. Ufuataji haki unataka wewe uwe mwenye kushughulika na wengine kama iwapasavyo—kwa umoja-kwa-moja, kwa njia yenye kuheshimika, si kwa udanganyifu wala kwa kuongoza vibaya. Mfuataji haki ni mtu wa ukamilifu. Akiwa sikuzote mwenye kustahili itibari, yeye hatamhadaa kamwe mwanadamu mwenzake. Sisi sote tungependa kutendewa hivyo, sivyo? Kwa hiyo je! ufuataji haki unaweza kuja kuwa wa kikale?
Katika mafafanuzi yaliyo juu, Mkristo anaona mara hiyo ni kwa sababu gani lazima mtu ye yote anayedai kuwa mwabudu wa kweli awe mfuataji haki. (Yohana 4:24) Yeye anaabudu “Yehova yule Mungu wa ukweli.” (Zaburi 31:5; Tito 1:2, NW) Kwa kufikiria vizuri sababu za jambo hili, “wanaume wa ukweli” peke yao ndio wanaostahili kuwakilisha yeye.—Kutoka 18:21, New World Translation Reference Bible, maelezo ya chini.
Ufuataji haki unaathiri pande nyingi za maisha zetu, kwa hiyo inaeleweka ni kwa sababu gani mtume Paulo alisema: “Sisi tunataka kujiendesha wenyewe kwa ufuataji haki katika mambo yote.” Hiyo inatia ndani usemi, mahali pa kazi, katika mambo ya kijamaa, katika shughuli za kibiashara, na katika kujibu matakwa yo yote ya kisheria ambayo serikali zinaweka juu yetu.—Waebrania 13:18, NW.
Katika Mambo Ambayo Sisi Tunasema
Kuna njia nyingi—ingawa mara nyingi zinaonwa kuwa zisizo za hatia na zenye kukubalika—ambazo watu hawasemi ukweli. Kutaja mambo machache tu, wao wanatoa ripoti-bandia juu ya saa za kazi, wanafanya watoto wawaambie mambo yasiyo ya kweli watu wanaopiga simu, wanatoa taarifa zisizo sahihi kwa mawakili wa bima, na kusema uwongo kwamba ni wagonjwa ili wapewe muda wa kutokuwa kazini.
Nyakati fulani inakuwa lazima mambo ambayo tunataka kuambia mtu mwingine yaandikwe. Kwa sababu fulani, watu mmoja mmoja ambao hawangesema kamwe uwongo kwa kutumia mdomo wanahisi kwamba ni jambo tofauti wakati wanaporipoti mapato kuhusiana na kodi, au wanapoandika juu ya kila kitu walicho nacho katika tangazo rasmi la kuwapa mawakili wa forodha katika mpaka fulani wa kimataifa. Kuhadaa kwa njia hiyo kunawaletea hasara walipg. jikodi wote. Je! huo ni upendo halisi kwa jirani? Zaidi ya hilo, je! Wakristo hawana wajibu wa ‘kulipa kwa kurudisha vitu vya Kaisari kwa Kaisari’?—Luka 20:25; 10:27, NW; ona pia Warumi 13:1, 2, 7, 8.
Katika mambo ambayo sisi tunasema, kwa uhakika sisi tunataka kuiga “yule Mungu wa kweli,” si “yule baba wa ule uwongo.” (Zaburi 31:5; Yohana 8:44, NW) Watu ambao hawajali hata mambo yale yaliyo madogo sana huenda wakaingilia kuongea mambo yenye maana mbili-mbili ili kusingizia na kudanganya. Lakini kumwambia jirani yetu uwongo si kumpenda Zaidi ya hilo, waongo hawana wakati ujao halisi.—Waefeso 4:25; Ufunuo 21:27; 22:15.
Kazini
Takwa la kufanya kazi ya siku kwa ufuataji haki kwa ajili ya mshahara unaopokewa lina msingi mzuri na ni la Kimaandiko. (Wakolosai 3:22-24) Hata hivyo, kuna maelfu mengi ya wezi wa wakati ambao wanapoteza ovyo wakati wa shirika la kikazi kwa kurefusha vipindi vya mapumziko, wanakuja kazini wamechelewa na kuondoka mapema, wanatumia wakati mwingi kujipamba wenyewe baada ya kufika kazini, wanatumia simu ya shirika la kikazi kwa mipigo-simu ya kibinafsi isiyoruhusiwa na mamlaka, wanaendesha biashara zao wenyewe katika wakati wa shirika la kikazi, na hata wanajipatia vipindi vya malepe-lepe ya usingizi. Kuiba kwao kunaziongeza hasara kwa kila mtu.
Namna nyingine za wizi kazini zinatia ndani kuchukua vifaa na vyombo kwa utumizi wa kibinafsi. Watu fulani wanadai kwamba huko ni kujazia tu mapengo yaliyoachwa na mishahara isiyotosha, kama kwamba wanasawazisha mambo pamoja na mwajiri-kazi mwenye mkono mnyimivu! Lakini ikiwa kuchukua vitu kunafanywa bila ya mwenyewe au mwajiri-kazi kujua na kutoa ruhusa, hiyo kwa kweli ni namna moja ya kuiba.
Katika hali zote hizo, Mkristo wa kweli atatumia shauri hili ambalo limevuviwa na Mungu: “Mwibaji asiibe tena; bali, afadhali afanye . . . kazi iliyo nzuri kwa mikono yake mwenyewe, apate kuwa na kitu cha kumgawia mhitaji.”—Waefeso 4:28; Matendo 20:35.
Hata hivyo, namna gani ikiwa mwajiri-kazi wako anakuomba wewe ufanye kitendo fulani cha ukosefu wa ufuataji haki au kisicho halali na kutisha kukuondosha wewe kazini ikiwa wewe hutafuata analosema? Vielelezo fulani: Toza mteja fulani pesa za kuweka katika gari lake sehemu ambazo hazikuwekwa kamwe katika gari hilo; tia katika masanduku bidhaa za kuuza ambazo ni za bei ya chini na hafifu ili wateja waweze kutozwa bei za juu zaidi; andika bei mpya juu ya bidhaa zikionyesha kwamba bei ‘zimepunguzwa sana,’ na kumbe bei zile za asili zilikuwa hizo hizo au zilikuwa chini kuliko hizi mpya. Waajiriwa-kazi wengi wangeona jambo hilo kuwa daraka la mwajiri-kazi, si la mfanya kazi. Mashahidi wa Yehova wamefanya nini wakati ambapo wameelekeana na hali inayofanana na hiyo? Daryl J——anasimulia hivi:
“Wakati mimi nilipokuwa nikifanya kazi nikiwa meneja wa bidhaa katika duka moja la vyakula, mimi nilifikiwa na wenye usimamizi wa duka hilo nikaombwa niongeze kile kiasi cha faida bila kuinua yo yote ya bei zile. Madokezo ya kutimizia jambo hilo yalikuwa: Fanya bidhaa fulani zionekane kuwa zenye uzito mwingi kuliko zilivyo hasa, na umpe mleta-bidhaa risiti zisizoonyesha ukweli wa bidhaa zilizopokewa. Hayo ni mazoea ya kawaida lakini ya ukosefu wa ufuataji haki.”
Daryl alikataa kufanya kisingizio na hadaa hiyo. (Mithali 20:23) Majuma machache baadaye yeye aliondolewa kazini. Je! yeye alikosa hekima kwa kuweka jamaa yake chini ya yale matokeo ya ukosefu wa kazi ya kuajiriwa? Je! alijuta kwamba alikuwa amekuwa mfuataji haki? Sivyo, kwa sababu wakati Shahidi mwenzake aliposikia jambo lililokuwa limetukia, yeye aliandaa kazi ya kuajiriwa. Daryl anasema: “Katika muda wa majuma matatu manne hivi, mimi nilirudia hali ya kujiruzuku mwenyewe na jamaa yangu kwa njia ya ufuataji haki. Mimi nahesabu kuwa ni pendeleo kubarikiwa na Yehova kwa kushika ukamilifu wangu kwake yeye.”
Kwa upande ule mwingine, huenda ikawa wewe utapata kazi kwa sababu wewe ni mfuataji haki. Mwakilishi mmoja wa shirika la bima la kimataifa linalojulikana sana alishauri mwenye duka fulani lenye mafanikio katika sehemu ya chini ya mji wa Toronto, Kanada, amalize matatizo yake ya wizi wa wafanya kazi kwa kuajiri Mashahidi wa Yehova. Mwakilishi huyo alieleza hivi: ‘Wakati mimi nilipokuwa katika jiji jingine nikipokea mazoezi yangu ya bima, nilipata kwamba miongoni mwa wateja wao ulikuwamo mfululizo wa maduka mengi ya bidhaa za aina zote ambayo yaliajiri Mashahidi peke yao ili kujaza tena bidhaa katika rafu za maduka wakati wa usiku. Maduka hayo yalikuwa yamepatwa na matukio mabaya kuhusiana na wafanya kazi wengine lakini hayakuwa yamepoteza hata kitu kimoja tangu walipowapa Mashahidi funguo za kuingia ndani baada ya saa za kazi ili kujaza tena bidhaa.’
Njia Nyingine za Kuwa Mfuataji Haki
Wakati wa kukopa pesa, mara nyingi mkopaji anaonyesha unyenyekevu na staha, naye anasema maneno ya kuhakikisha atalipa alichokopa na anatoa shukrani kwa msaada huo. Lakini wakati unapofika wa kulipa deni lile, wakopaji fulani wanakuwa vigeugeu wa ajabu kama wale mabwana wenye nyuso mbili katika masimulizi ya kihadithi. Wakati huo inakuwa kawaida kuona kasirani, uhasama, malalamiko ya kwamba wanasumbuliwa-sumbuliwa ili watoe malipo, na madai ya kwamba mkopeshaji hana rehema. Katika macho ya mkopaji, yule mkopeshaji mkarimu amegeuzwa kuwa dubwana! Ingawa hivyo, Biblia inasema kwamba ‘mkopaji ambaye halipi kurudisha ni mwovu.’ (Zaburi 37:21; Warumi 13:8, NW) Ingekuwa hivyo hasa ikiwa mkopaji hafanyi jitihada ya kulipa hata kiasi kidogo-ki-dogo kuonyesha ana nia nzuri, labda ikiwa hafanyi hata jitihada ya kuwasiliana na mkopeshaji.
Katika maisha ya kijamaa, ufuataji haki unatakwa katika mambo mengi: Kichwa cha nyumba anapaswa kuwa msema ukweli kwa mke wake juu ya mapato na mambo yake ya kipesa; mke anapaswa kuwa mfuataji haki anapoambia mume jinsi yeye anatumia pesa za jamaa; wote wawili wanahitaji kuwa watu wa ukamilifu, kutia na kufanya mapendezi yao ya ngono yawe kwa mmoja na mwenzake tu; watoto wangefaa kuwa wasema kweli na watiifu kwa habari ya mashirika yao na namna za vitumbuizo, wakiyafanya bila ugeugeu matakwa yaliyosemwa na wazazi wao.—Waefeso 5:33; 6:1-3.
Kutokana na yote ambayo yamesemwa, imepasa kuwa wazi kwamba lazima Mkristo halisi ‘akatae katakata ukosefu wa uadilifu’—zile kazi za uovu na tunda baya ambalo linaandamana na ukosefu wa ufuataji haki, kusema uwongo, kudanganya, kuhadaa, na ufisadi katika adili.—2 Timotheo 2:19; Warumi 2:21-24, NW.
Thawabu na Manufaa
Kutenda kwa usawa unaofaa na kwa umoja-kwa-moja, kushughulika na wengine kwa kusema ukweli, ni mambo yanayoendeleza ufuataji haki. Hivyo hali ya itibari na kutumainiana inatokea, ikiongoza kwenye mielekeo na mahusiano yenye afya. Ufuataji haki pia unaandaa hali ya maisha ya kutumainiana, yasiyopoteza wakati na nishati katika kujikinga kwa sababu ya kuwa na tuhuma, mashaka-mashaka, na woga-woga juu ya wengine.—Linganisha Isaya 35:8-10.
Ufuataji haki unachangia kuwa kwetu na dhamiri safi, ambayo ni ya maana kabisa ikiwa sisi ‘tutatoa utumishi mtakatifu kwa yule Mungu anayeishi’ kwa njia inayokubalika. (Waebrania 9:14; 1 Timotheo 1:19, NW) Huo unatoa amani ya akili, ikiongoza kupata usingizi mzuri usiku. Wewe unaweza kuelekeana na wengine uso kwa uso bila kuona haya. Kuwa mfuataji haki kunaondolea mbali ule woga wenye kutafuna matumbo wa kuogopa kukamatwa Jiatika kufanya kosa. Kwa njia hiyo sisi tunadumisha fahari ya kibinadamu na kujiheshimu. Jambo hilo lingewezaje kuwa la kikale au lisilo na mafaa?
Hivyo, kuna thawabu nyingi za wakati uliopo na manufaa ambazo zitatiririka kwetu na kwa wengine ikiwa sisi ni wafuataji haki. Hata hivyo, zaidi ya jambo jinginelo lote, sisi tunapaswa kutaka kuwa wafuataji haki si kwa sababu tu hiyo ndiyo njia bora zaidi ya kuendeshea mambo, au kwa sababu sisi tunaamriwa kuwa wafuataji haki, bali kwa sababu tunapenda Yehova Baba yetu. Sisi tunataka kudumisha uhusiano wetu wenye thamani kubwa pamoja naye na kupata kibali chake. Sisi tunataka pia kuwa wafuataji haki kwa sababu tunaonyesha upendo wa jirani kwa njia hiyo. Kwa hiyo, kusema kwa urahisi, kuwa Mkristo wa kweli kunamaanisha kuwa mfuataji haki.—Mathayo 22:36-39.
Mtunga zaburi anasema: “O Yehova, ni nani ambaye atakuwa mgeni katika hema lako wewe? Ni nani ambaye atadumisha kukaa katika mlima mtakatifu wako wewe? Yeye ambaye anatembea bila hitilafu na anazoea uadilifu na kusema ukweli katika moyo wake. . . . Kwa mwandamani wake hakuna jambo baya ambalo yeye amefanya.” (Zaburi 15:1-3, NW) Ikiwa sisi tunaendesha maisha za ufuataji haki tukiwa waabudu wa Yehova, basi wakati yeye atakapomaliza kwa haki mfumo uliopo ambao si wa uadilifu, na wakati ambapo “lile hema la Mungu li pamoja na aina ya wanadamu,’ sisi tutakuwa miongoni mwa wale ambao watafurahia baraka za milele tukiwa “mgeni” wake. Basi sisi hatutakuwa kamwe wa kikale!—Ufunuo 21:1-5, NW.
[Sanduku katika ukurasa wa 5]
Je! Wewe Unaweza Kushughulika na Lile Dai Linalokukabili la Ufuataji Haki?
Ulimwengu ambamo sisi tunaishi unatokeza madai kwa masadikisho yetu na hali yetu ya kupiga moyo konde tufanye mambo yanayofaa Ulimwengu huo una muundo wa kukazia kwamba tujitangulize sisi wenyewe kwanza, hata kwa hasara ya wengine
Je! wewe unafuata kwa moyo mweupe maoni ya kwamba bado ufuataji haki ndiyo njia bora zaidi ya kuendeshea mambo? Je! masadikisho yako yana imara ya kutosha kukuendeleza ukiwa mfuataji haki wakati mikazo inapokutia kwenye mtihani? Mathalani, wewe ungefanya nini ikiwa:
◻ Baada ya kukaa bila kazi ya kuajiriwa kwa miezi mingi, wewe unaokota fungu kubwa la pesa ambazo zingelipia matumizi yako na kubakia na nyingine za ziada?
◻ Kuhadaa kuhusu mtihani fulani wa maana katika shule yako kungekuwa ndiyo njia peke yake ya kukuwezesha wewe upate maksi ambazo zingeweza kuamua wakati ujao wako utakuwaje kiuchumi?
◻ Kupata utambuzi wa kuwa mwanasayansi kungetaka wewe ‘ugeuze kidogo’ habari za utafiti wako ili kwamba ripoti yako ichapishwe?
◻ Ukiwa katika likizo lako kwenye nchi nyingine, wewe unanunua kitu ghali kwa bei nzuri sana lakini ukikionyesha mpakani utalipa malipo ya juu forodhani?
[Sanduku katika ukurasa wa 6]
Vitendo vya Ufuataji Haki Si vya Kikale
Je! watu bado wanajali mwanadamu mwenzao? Ndiyo, hata ingawa karatasi-habari zinaripoti vitendo vya ufuataji haki kama kwamba ni mambo yanayotokea mara chache sana na kwa sababu hiyo yanastahiii kutiwa katika habari za matangazo.
Polisi katika Fort Wayne, Indiana, U.S.A., walijaribu kutia chambo cha kunasa wezi kwa kuweka televisheni ya bei kubwa katika gari ambalo halikuf ungwa kwa kufuli. Wao walichungulia kwa majuma kadha waone jambo ambalo tingetukia. “Jambo ambalo sisi tulipata lilikuwa kwamba watu walikuwa wanatembea karibu na gari lile, wanatazama ndani na kuona ile televisheni, wanafungua ule mlango, wanasukuma chini kile kidude cha kufungia mlango, wanaufunga na kuendelea kutembea wakienda zao.” Kwa kufanya hivyo walionyesha ufuataji haki.
Vichwa vikubwa vya karatasi-habari ya Kanada vinaeleza kwamba pesa zilizopotea zilirudishwa kwa sababu ya tokeo lenye manufaa la fundisho la Biblia:
“Wasamaria wema waokoa tikizo lisiharibike.”—The Windsor Star.
“Pat mfuataji haki arudishia mwenyewe dola 421.”—The Spectator
“Kurudishwa kwa doia 983 zenye kukosekana kwarudisha imani ya mfanya biashara.”—The Toronto Star
Katika visa hivyo, wenye kurudisha pesa zilizopotea walikuwa Mashahidi wa Yehova. Katika kile kisa cha kwanza, Mashahidi vijana wawili ambao walikuwa wanashiriki katika huduma ya nyumba kwa nyumba walipata na kurudisha kibeti kwa mwanamke mmoja. Yeye alisema: “Mimi nafikiri wavulana hao ni mmoja katika milioni moja. . .Wajua, jambo hilo linarudisha kweli kweli imani ya mtu katika ubinadamu.” Kwa kuwa mwanamke huyo alikuwa wa kutoka nje ya mji huo, lingalikuwa jambo rahisi kwa vijana hao kujiwekea pesa zile, lakini wao walisema: “Hiyo haikuwa kitu. Sisi tutikuwa tukifanya jambo jema tu kwa ajili ya mtu fulani mwingine.”
Ile ripoti ya pili ilihusu msafiri pia. “Lakini kishawishi hakikumwacha [mwenye kuokota] akiwa na shaka lo lote katika akili,” karatasi-habari hiyo ikaripoti. Mwenye kuokota alieleza kwamba yeye ni mmoja wa Mashahidi wa Yehova. “na sisi tunaitikadi kwa imara umaana wa kuwa wafuataji haki.”
Katika kile kisa cha tatu, mtu ambaye alipoteza pesa zile “aliungama kwamba yeye alikuwa karibu kupoteza imani yake katika jamii ya wanadamu.” Mume wa Shahidi ambaye alipata huo mfuko-karatasi wa rangi ya kahawia wenye pesa zile alieleza ripota kwamba ufunguo wa kufanya hivyo ulikuwa ni kuongozwa na Bibtia: “Hiyo ilifanya iwe rahisi kwa mke wangu” kurudisha mfuko huo uliopotea.
Katika kisa kingine, Mashahidi wawili wenye kufanya kazi nyumba kwa nyumba waliokota bahasha ya mshahara iliyopotea. Wao walipopeleka bahasha hiyo kwenye kituo cha polisi cha kwao, yule sajini aliyekuwa kazini alisema kwamba hakukuwa kumekuwa na ripoti ya pesa zilizopotea. Shahidi akadokeza kwamba okoto hilo litangazwe katika kituo cha redio cha mahali hapo. Mwanamume-polisi yule alionekana ameshangaa kidogo Yeyealisema: “Ninyi mnafanya jitihada nyingi kurudisha pesa hizi. Kwani ninyi ni wa dini gani?” Shahidi alipojibu, sajini yulealisema: “Mimi nilifikiri hivyo, kwa sababu ninyi peke yenu ndio mnaofuata haki vya kutosha hata mfanye jitihada kama hizo.”
Akiwa anafanya ziara za nyumba kwa nyumba, mmoja wa Mashahidi wa Yehova, W. K , alikutwa na ombi fulani lisilo la kawaida. Mwanamume wa nyumba ile na mke wake wahkuwa wagonjwa sana lakini ilikuwa lazima wafanye shughuli fulani ya benki siku hiyo. Wao waiiuliza kama Shahidi huyo angeifanya. Shahidi huyo wa kiume ahpokubali, yeye alipewa dola 2,000 pesa taslimu apeleke kwenye benki hiyo Aliporudi kutoka benki, yeye alishindwa kujizuia mpaka akauliza: “Ni jinsi gani ninyi mngeweza kuniitibari mimi bila hata ya kunijua?” Jibu likawa: “Sisi tunajua, na kila mmoja anajua, kwamba ni Mashahidi wa Yehova peke yao walio watu wa kuitibariwa.”
Ingawa kwa uhakika kuna watu wafuataji haki katika nchi zote, zaidi ya Mashahidi wa Yehova, inaonekana kwamba watu hao ni haba vya kutosha hata wastahili utambuzi wa pekee Sisi tunaweza kupiga asante kama nini kwamba fundisho la Biblia juu ya ufuataji haki finaleta matokeo yenye manufaa na msaada!