Wazazi Fikieni Moyo wa Mtoto Wenu Kutoka Utoto Mchanga

“Endeleeni kuwalea [watoto wenu] katika nidhamu na rekebisho la akilini la Yehova.”​—WAEFESO 6:4, NW

 1. Ni jambo gani lililotukia wakati wa kipindi kimoja chenye majaribu sana katika maisha ya Yesu?

YESU KRISTO na wanafunzi wake walikuwa njiani kwenda Yerusalemu. Si muda mrefu kabla ya hapo, katika pindi mbili tofauti-tofauti, Yesu alikuwa ameambia wanafunzi wake kwamba yeye angepita chini ya mateso mengi na kuuawa katika jiji hilo. (Marko 8:31; 9:31) Wakati wa kipindi hiki chenye kumjaribu sana Yesu, usimulizi wa Biblia unasema: “Watu walianza kumletea pia vitoto vichanga vyao ili aguse hivi.”​—Luka 18:15, NW.

 2. (a) Huenda ikawa ni kwa nini wanafunzi walijaribu kuambia watu waende zao? (b) Yesu aliitikiaje hali hiyo?

² Jibu lilikuwa nini kwa jambo hili? Basi, wanafunzi waligombeza wale watu na kujaribu kuwaondosha waende zao, bila shaka wakiitikadi kwamba wao walikuwa wakifanyia Yesu hisani kwa kumpa himaya asipatwe na sumbuo na mfinyo usiohitajiwa kabisa. Lakini Yesu akawa mwenye ghadhabu kwa wanafunzi wake, akisema: “‘Acheni watoto wachanga waje kwa mimi; msijaribu kuwakomesha’ . . . Na yeye akachukua wale watoto ndani ya mikono yake na kuanza kuwabariki.” (Marko 10:13-16, NW) Ndiyo, zijapokuwa fikira zote ambazo bila shaka zilikuwa zimekuwa katika akili na moyo wake, Yesu alichukua wakati wa kuwa na vitoto vichanga.

Ni Somo Gani kwa Wazazi?

 3. Ni somo gani ambalo wazazi wanapaswa kujifunza kutokana na kituko hiki?

³ Somo moja kwa wazazi kutokana na jambo hili linapasa kuwa: Kujapokuwa na wajibu wowote mwinginewo ambao ninyi mnao au taabu mnazoelekeana nazo, kutumia wakati pamoja na watoto wenu kunahitaji kupewa utangulizo wa kwanza. Wakati unaotumiwa pamoja utawaruhusu ninyi mkaze kikiki maadili ya kiroho ambayo yatalinda salama mioyo ya watoto wenu na kuwaweka katika mwendo unaofaa. (Kumbukumbu 6:4-9; Mithali 4:23-27) Eunike na Loisi, mmoja akiwa ndiye mama ya Timotheo na yule mwingine nyanya yake, walichukua wakati wa kumpa agizo lililogusa moyo wake mdogo na kufanyiza maisha yake hivi kwamba yeye alikua akiwa mtumishi wa Mungu aliye na bidii ya kujitoa.​—2 Timotheo 1:5; 3:15, NW.

 4. Watoto ni wenye thamani kadiri gani, na ni jinsi gani wazazi wanavyopaswa kuonyesha kwamba wao wanawathamini?

⁴ Wazazi Wakristo hawawezi kuthubutu kutojali watoto ambao Yehova Mungu amewapa wao. Ndiyo, watoto ni kipaji chenye thamani kubwa kutoka kwa Yehova. (Zaburi 127:3) Kwa hiyo tumieni wakati pamoja nao​—fikieni mioyo yao​—hata kama vile mama na nyanya ya Timotheo walivyoweka kielelezo. Si kwamba inawapasa ninyi mtumie wakati mkiongea pamoja na watoto wenu juu ya mwenendo wao na kuwatia nidhamu tu, bali mnahitaji pia kula milo pamoja nao, kusoma pamoja nao, kucheza pamoja nao, kuwasaidia wajitayarishe kwenda kulala wakati wa usiku. Wakati wote huu wenye kutumiwa pamoja na watoto wenu ni wa muhimu.

 5. Toa kielelezo cha baba mmoja aliyeonyesha uthamini kwa madaraka yake ya kiuzazi.

⁵ Mwanamume Mjapani aliye mfanya-biashara mashuhuri ambaye alikuja kuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova alitambua uhakika huu. Chini ya kichwa kikubwa cha habari, “Mkuu Mwenye Cheo Kikubwa Kwenye SRKJ Ajiuzulu Akawe Pamoja na Jamaa,” karatasi-habari Mainichi Daily News ya Februari 10, 1986, iliripoti hivi: “Mkuu mwenye cheo kikubwa wa Shirika la Reli za Kitaifa Japani (SRKJ) alichagua kujiuzulu badala ya kuwa na mtengano na jamaa yake . . . Asema Tamura, ‘Kazi ya mkurugenzi-mkuu inaweza kuchukuliwa na mtu yeyote. Lakini mimi peke yangu ndiye baba ya watoto wangu.’ “Je! wewe unachukua madaraka yako ya kiuzazi kwa uzito wa kadiri hiyo?

Sababu kwa Nini Jitihada za Pekee Zinahitajiwa Sasa

 6. Kwa nini ni vigumu sana kulea watoto ifaavyo leo?

⁶ Labda hapana wakati mwinginewo katika historia ya kibinadamu ambapo imekuwa vigumu hivyo kulea watoto katika njia ambayo Neno la Mungu linaagiza, “katika nidhamu na rekebisho la akilini la Yehova.” (Waefeso 6:4, NW) Sababu ya jambo hili ni kwamba sisi tunaishi “katika siku za mwisho,” na Shetani na roho wabaya wake wanasababisha ole mwingi kwa sababu wao wana kasirani, wakijua wana wakati mfupi tu uliobaki. (2 Timotheo 3:1-5; Ufunuo 12:7-12) Hivyo, jitihada za wazazi kulea watoto wao katika njia ya kutii Mungu zinaondoshewa kando na ile “hewa” ya mfano ambayo Shetani anajizoeza mamlaka juu yayo. “Hewa” hiyo, au roho ya ubinafsi na kutotii, ni yenye kuenea sana kama ile hewa halisi tunayopumua.​—Waefeso 2:2, NW.

 7, 8. (a) Ni mambo gani ambayo televisheni inaweza kuingiza ndani ya maskani, na hata hivyo wazazi wengi hufanya nini? (b) Kwa nini kutumia televisheni kama yaya-mtuliza-mtoto ni kutojali daraka la kiuzazi kwa njia yenye kusikitisha?

⁷ Televisheni, hususa, inapeleka ndani ya maskani hii “roho ya ulimwengu,” hii “hewa” yenye sumu. (1 Wakorintho 2:12, NW) Kwa kweli mara nyingi mambo yanayoonekana katika televisheni yana uvutano unaoingizwa kwa imara na kisehemu fulani chenye nguvu nyingi cha ukosefu wa adili na ugoni-jinsia-moja cha uwanja wa vitumbuizo. (Warumi 1:24-32) Watoto wako hasa ndio wanaoathirika kwa urahisi kutokana na zile fikira zisizo za kutii Mungu na kile kinyaa cha ukosefu wa adili kinachoonyeshwa, hata kama vile ilivyo rahisi kwao kuathiriwa na uchafuzi wa hewa halisi. Lakini wazazi wengi wanafanya nini?

⁸ Wao wanatumia televisheni kama yaya-mtuliza-mtoto. “Sina nafasi sasa, mpenzi. Nina shughuli. Nenda katazame televisheni,” wao wanaambia watoto wao. Mtangazaji mmoja mashuhuri wa televisheni anasema kwamba haya ndiyo “maneno yenye kunenwa mara nyingi zaidi katika nyumba nyingi za Kiamerika.” Na hata hivyo kuambia watoto waende zao wakatazame chochote kile ambacho huenda kikawa katika televisheni ni kama sawa na kuwafungulia wazurure. (Mithali 29:15) Jambo hilo linajumlika kuwa kutojali daraka la kiuzazi kwa njia yenye kusikitisha. Kama vile mtangazaji huyu alivyoona kuhusiana na kulea watoto: “Hii kazi ya kutimiza wajibu wa kiuzazi inakula sana wakati na ni daraka kubwa na si ya kukabidhiwa kwa mwingine, si kwa televisheni kamwe.”

 9. Watoto wanahitaji kupewa himaya wasipatwe na uchafuzi gani?

⁹ Hata hivyo, kwa sababu ya mkazo wa nyakati hizi ambamo sisi tunaishi, huenda wewe ukawa na mbetuko, kama ule ambao wanafunzi walikuwa nao, wa kugeuzia watoto kando ili wewe uweze kuhudumia ile ambayo huenda ikawaziwa kuwa ndiyo kazi iliyo ya maana zaidi. Lakini ni nini kilicho cha maana kuliko watoto wako mwenyewe? Maisha zao za kiroho zimo hatarini! Huenda wewe ukawa unakumbuka kwamba wakati ile aksidenti ya nyukilia kule Chernobyl ilipotukia katika Urusi katika 1986 watoto waliondolewa kwenye jimbo hilo ili kuwahami na uchafuzi ule. Vivyo hivyo, ikiwa wewe utalinda afya ya kiroho ya watoto wako unahitaji kuwahami na ile “hewa” yenye sumu ya ulimwengu, ambayo inatapikwa mara nyingi sana kutoka kwenye televisheni.​—Mithali 13:20.

10. Ni vyanzo gani vingine vya “hewa” yenye sumu vilivyo hatari kwa watoto, na ni kielelezo gani cha Biblia kinachotolea jambo hilo kielezi?

¹⁰ Hata hivyo, kuna vyanzo vingine vya “hewa” yenye sumu ambavyo vinaweza kuharibu maadili na kufanya akili changa ziwe ngumu, Ushirika usiofaa pamoja na watoto katika ujirani na kwenye shule unaweza pia kusonga na kung’oa kweli za Biblia zilizopandwa katika mioyo myororo. (1 Wakorintho 15:33, NW) Somo linaweza kuchotwa kutokana na Dina binti mchanga wa Yakobo, ambaye “alikuwa akienda nje kuona binti za bara” na, kama tokeo, akanajisiwa na mmoja wa wanaume vijana. (Mwanzo 34:1, 2, NW) Watoto wanahitaji kuagizwa vizuri na kuzoezwa kuepuka mitumbukio mingi ya kiadili ya ulimwengu, ambayo leo imeshuka tabia zaidi ya ilivyokuwa wakati huo.

Kwa Nini Kuzoeza Kutoka Utoto Mchanga?

11. (a) Ni wakati gani mazoezi yanapopasa kuanza kutolewa na wazazi? (b) Ni matokeo gani mazuri yanayoweza kutarajiwa?

¹¹ Lakini ni lini mazoezi ya kiuzazi yanapopasa kuanza? Biblia inasema kwamba Timotheo alipokea mazoezi yake “kutoka utoto mchanga.” (2 Timotheo 3:15, NW) Kwa kupendeza, bre’phos, neno la Kigiriki lililo hapa, mara nyingi linatumiwa kuhusu mtoto asiyezaliwa, kama vile kwenye Luka 1:41, 44. Hapo kitoto kichanga Yohana kilisemwa kuwa kiliruka-ruka ndani ya tumbo la uzazi la mama yacho. Lakini bre’phos linatumiwa pia kuhusu watoto wachanga wa Kiisraeli waliozaliwa hivi karibuni, ambao maisha zao zilitishwa katika Misri katika wakati ambao Musa alizaliwa. (Matendo 7:19, 20) Katika kisa cha Timotheo, neno hilo kwa uwazi linarejeza kwenye kitoto kichanga halisi, au mtoto mchanga, wala si kwa mtoto mchanga wa ujumla tu. Timotheo alipokea agizo kutokana na maandiko matakatifu kuanzia wakati wa nyuma sana kwa kadiri kumbukumbu yake ingeweza kufika, kutoka wakati ambapo yeye alikuwa kitoto tu. Nayo matokeo yalikuwa mazuri kama nini! (Wafilipi 2:19-22) Hata hivyo, je! vitoto vilivyozaliwa hivi karibuni vinaweza kweli kunufaika na fundisho hilo la mapema?

12. (a) Ni wakati gani ambao huenda vitoto vichanga vikaanza kufyonza fikira za kudumu akilini na habari? (b) Ni wakati gani na jinsi gani inawapasa wazazi waanze kuandalia watoto wao agizo la kiroho?

¹² “Moja la matukio yaliyo ya kutaharukisha zaidi katika uwanja mzima wa saikolojia ni uelewevu wetu mpya juu ya uwezo mkubwa wa kitoto kichanga kujifunza,” akaripoti Dakt. Edward Zigler, profesa katika Chuo Kikuu cha Yale katika 1984. Kwa uhakika, gazeti Health linasema: “Vitoto vikiwa vingali katika tumbo la uzazi huenda vikaweza kuona, kusikia, kuonja​—na ‘kuhisi’ hisia-moyo, ndivyo unavyodokeza utafiti mpya.” Kwa uwazi, wazazi hawawezi kamwe kuwa wameanza mapema mno kuagiza watoto wao. (Kumbukumbu 31:12) Wao wanaweza kuanza kwa kuonyesha watoto wao picha kutokana na vitabu na kushiriki hadithi pamoja nao. “Ile miaka iliyo ya maana sana,” anasema Masaru Ibuka, mtungaji wa kitabu Kindergarten Is Too Late (Inakuwa Ni Kuchelewa Mno Ufikapo Wakati wa Kwenda Shule ya Watoto Wadogo), “ni ile miaka ya kuanzia kuzaliwa mpaka miaka mitatu.” Hii ni kwa sababu ile akili changa inakuwa yenye kufinyangika, ikifyonza habari kwa urahisi zaidi, kama inavyothibitiwa na ushikaji-haraka wa kitoto kichanga wa lugha mpya. Profesa mmoja anayehusiana na elimu ya mapema utotoni kwenye Chuo Kikuu cha New York hata alisema kwamba “wazazi wanapaswa kuanza kufundisha vitoto kusoma wakati ule ambao wao wanavileta kwenye maskani yao kutoka hospitalini”!

13. Ni nini kinachotoa kielezi juu ya uwezo wa vitoto vichanga wa kujifunza?

¹³ Mama mmoja kutoka Kanada anaandika hivi kuhusu uwezo wa kusoma wa mtoto wake: “Siku moja mimi nilikuwa nikimsomea Shaun, mtoto wangu wa miaka minne na nusu, hadithi moja kutokana na Kitabu Changu cha Hadithi za Biblia. Nilipokuwa nikitua kwenye jambo moja, nilistaajabu kuona kwamba yeye alianza kuendeleza hadithi ile, neno kwa neno, kama vile ilivyo katika kitabu Hadithi za Biblia. . . . Mimi nilijaribu nyingine halafu nyingine, naye akawa ametia kila moja katika kumbukumbu ya akili yake. . . . Kwa kweli yeye ametia katika kumbukumbu ya akili yake, neno kwa neno, zile hadithi 33 za kwanza, kutia na majina magumu ya mahali na watu.”a

14. (a) Ni nani ambao hawashangazwi na mambo yanayotimizwa na vitoto vichanga? (b) Ni nini unaopasa kuwa mradi wa wazazi wa Kikristo? (c) Watoto wanahitaji kutayarishwa kwa ajili ya jambo gani, na kwa nini?

¹⁴ Wale walio na uzoeleano mwingi pamoja na uwezo wa vitoto vichanga kujifunza hawashangazwi na matendo hodari kama hayo. “Ulimwengu ungeweza kujawa na majitu yenye akili za ueledi kama Einstein, Shakespeare, Beethoven na Leonardo da Vinci kama sisi tungefundisha vitoto vichanga badala ya watoto,” anadai Dakt. Glenn Doman, mkurugenzi wa Taasisi za Matimizo ya Uwezekano wa Mambo Ulio Katika Binadamu. Bila shaka, mradi wa wazazi Wakristo si kutokeza majitu yenye akili za ueledi, bali ni kufikia mioyo ya watoto wao ili kwamba watoto wasipate kamwe kuacha kutumikia Mungu. (Mithali 22:6) Jitihada hizo zinahitaji kufanywa muda mrefu kabla ya mtoto kuingia shule, ili kumtayarisha kwa ajili ya mitihani atakayoelekeana nayo huko. Mathalani, programu za shule za nasari au za makao ya utunzio wa wakati wa mchana, zinakazia vikaramu vya siku za kuzaliwa na sikukuu ambazo zinaweza kuwa kifurahisho kwa watoto. Kwa hiyo mtoto anahitaji kuelewa ni kwa nini watumishi wa Yehova hawashiriki. Ama sivyo huenda yeye akakua aje kuchukia dini ya wazazi wake.

Jinsi ya Kufikia Moyo wa Mtoto

15, 16. Wazazi wanaweza kutumia nini kuwasaidia wafikie moyo wa mtoto wao, na ni jinsi gani maandalizi haya yanavyoweza kutumiwa kwa njia yenye matokeo?

¹⁵ Kusaidia wazazi wafikie moyo wa mtoto wao, vichapo kama Kumsikiliza Mwalimu Mkuu vimeandaliwa na Mashahidi wa Yehova. Kitabu hiki kinaongea juu ya vikaramu na jinsi ‘zinaweza kuwa za kupendeza sana’ katika sura yacho “Watu Wawili Walioadhimisha Ukumbusho wa Siku ya Kuzaliwa.” Hata hivyo sura hiyo inaeleza kwamba vikaramu viwili vya siku mbili za kuzaliwa vinavyotajwa katika Biblia viliadhimishwa na wapagani, ambao hawakuabudu Yehova, na kwamba kwenye kila kikaramu ‘kichwa cha mtu fulani kilikatwa.’ (Marko 6:17-29; Mwanzo 40:20-22) Ni jinsi gani wewe unaweza kutumia habari hii ufikie moyo wa mtoto wako?

¹⁶ Unaweza kutumia ile njia yenye kuvutia ya kitabu Mwalimu Mkuu kwa kusema: “Sasa, sisi tunajua kwamba kila jambo lililo katika Biblia limo humo kwa sababu fulani.” Halafu uliza: “Kwa hiyo, wewe ungesema Mungu anatuambia nini juu ya vikaramu vya siku za kuzaliwa?” Hivyo mtoto wako anasaidiwa aone sababu anapofikiria jambo hilo na anafikia mikataa inayofaa. Mbali na kitabu Mwalimu Mkuu, vitabu vingine vimeandaliwa ili vitumiwe na wazazi, kutia na Kitabu Changu cha Hadithi za Biblia na ule mfululizo wa “Maisha na Huduma ya Yesu” ambao umetokea katika kila toleo la Mnara wa Mlinzi tangu Agosti 1, 1985. Je! wewe umekuwa ukitumia makala hizi katika kufundisha watoto wako na pia wewe mwenyewe?

17. Ni madokezo gani yenye mafaa yanayotolewa hapa kwa wazazi?

¹⁷ Ukiwa pamoja na mtoto wako, unahitaji kurudia tena na tena habari zinazozungumzia masuala na hali ambazo ataelekeana nazo katika shule. Acha mtoto wako ajue kwamba ninyi wote wawili mna wajibu mmoja wa kumtolea Yehova hesabu. (Warumi 14:12) Kazia mambo mema ambayo Yehova hutufanyia sisi, hivyo usukume moyo mdogo wa mtoto kutaka kufurahisha Yehova. (Matendo 14:17) Fanya vipindi vya kujifunza viwe wakati wenye furaha. Watoto wanapenda hadithi, kwa hiyo fanya bidii kweli kweli kuwapa agizo kwa njia yenye uhai ambayo itafikia moyo wa mtoto wako. Jamaa nyingi zinakosa fursa nzuri ajabu ya vipindi hivyo kwa kukosa kula vyakula pamoja kwa ukawaida. Je! ninyi mnakula pamoja mkiwa jamaa? Ikiwa sivyo, je! mnaweza kusahihisha hali hiyo?​—Linganisha Matendo 2:42, 46, 47.

18, 19. (a) Ni jinsi gani wazazi wanavyopaswa kuweka ratiba ya kufundisha watoto wao, na ni jambo gani lisiloweza kukaziwa kupita kiasi? (b) Ni sehemu gani za kielelezo cha ki-siku-hizi cha mazoezi yenye kutolewa na wazazi ambazo zinakuvutia wewe, na wewe unaitikadi ni nini lingetokea ikiwa mzazi angezitumia?

¹⁸ Kipindi cha kujifunza kinapasa kurekebishwa kilingane na umri wa mtoto. Kwa hiyo kwa habari ya kitoto kichanga, ambacho kina kadiri ndogo ya uwezo wa kukaza fikira mahali pamoja, mwe na hesabu fulani ya vipindi vifupi vya kila siku. Halafu, kwa maendeleo ya hatua kwa hatua, vifanye viwe virefu zaidi na kupanua mambo yaliyomo. Umaana wa kuwa na vipindi vya ukawaida vya kufundisha watoto wako ni jambo lisiloweza kamwe kukaziwa kupita kiasi. (Mwanzo 18:19; Kumbukumbu 11:18-21) Baba mmoja, ambaye sasa yumo katika umri wa miaka sabini na kitu, aliweka kielelezo kizuri katika kulea mwana wake, ambaye sasa ni mzee wa Kikristo. Miaka iliyopita yeye alifafanusha programu yake, akieleza hivi:

¹⁹ “Wakati mvulana wetu alipokuwa na umri wa mwaka mmoja hivi, mimi nilianza kumwambia hadithi za Biblia wakati wa kulala, zikisimuliwa kwa njia yenye maelezo yaliyopanuliwa na yenye kuvutia ili kutia fikira zenye kudhihirika wazi akilini. Mara tu yeye alipoanza kuongea katika mwaka wake wa pili, sisi tungepiga magoti kando ya kitanda chake na mimi ningemfanya arudie kusema ‘Sala ya Bwana’ kwa kunifuata, kifungu kwa kifungu. . . . Yeye alipokuwa na umri wa miaka mitatu mimi nilianza kuwa na funzo la ukawaida la Biblia pamoja naye . . . Yeye angefuata katika kitabu chake, akirudia kuyatamka maneno kwa kunifuata mimi. Hivyo akaja kuyatamka maneno vizuri na kujifunza kutamka waziwazi hata yale maneno makubwa-makubwa. . . . Ili kusaidia kufanya kweli za Biblia zishuke moyoni mwake kwa kina kirefu, alipokuwa na miaka mitatu tulianza kumfanya atie katika kumbukumbu ya akili yake maandiko rahisi ya Biblia. Kufikia wakati ambao aliingia kishule cha watoto wadogo alijua maandiko kama thelathini, na Septemba uliopita wakati alipoanza darasa la kwanza alikuwa ametia katika kumbukumbu maandiko sabini. . . . Kabla ya mvulana wetu kwenda kulala, mimi humfanya arudie baadhi ya maandiko yake. Vilevile wakati yeye anapoamka asubuhi, mara nyingi yeye anakariri maandiko machache ya Biblia kama sehemu ya salamu zake za siku.”

20. Ni jambo gani linalopasa kutiwa katika programu ya kufundisha, na ni jinsi gani mtoto anavyoweza kufurahia huduma ya nyumba kwa nyumba?

²⁰ Programu hiyo ya kufundisha yenye maendeleo ya hatua kwa hatua, kutia na kielelezo kinachofaa cha wazazi na utumizi wa nidhamu yenye upatani-patani, itaandalia mtoto wako katika maisha mwanzo ambao yeye atatolea shukrani milele. (Mithali 22:15; 23:13, 14) Sehemu muhimu ya programu hiyo inapasa iwe mazoezi katika huduma ya peupe kutoka umri wa mapema. Fanya hilo liwe jambo la kufurahisha kwa kutayarisha mtoto wako awe na ushiriki wenye kujaa maana. Baba aliyetajwa hapo juu alitoa maelezo haya zaidi kuhusu mwana wake: “Uwezo wake wa kutaja maandiko bila kuyatazama unamfanya awe na matokeo mazuri sana katika huduma ya nyumba kwa nyumba, kwa kuwa wenye nyumba wengi wanastaajabu na wanashindwa kukataa toleo la magazeti ya Biblia anayotokeza. Yeye ameshiriki katika utumishi huu wa Kikristo tangu alipokuwa na umri wa miaka mitatu, na mara nyingi sasa [akiwa na umri wa miaka 6] yeye ni mwenye matokeo mazuri katika kuangushia watu vitabu vya Biblia kuliko mke wangu na mimi.”​—Amkeni! (Kiingereza), Januari 22, 1965, kurasa 3-4.

21. (a) Ni nini kipaji kikubwa zaidi ambacho wazazi wanaweza kuachia watoto wao? (b) Ni onyo la upole gani ambalo wazazi wanapewa, na inawapasa wazazi wote wenye watoto wadogo wawe wakiwa na kitu gani?

²¹ Kwa kweli, wazazi wa Kikristo wana urithi mzuri ajabu, maarifa juu ya Yehova, ulio wa kuachia watoto wao, na pamoja na huo wana matazamio ya uhai usiokoma, amani, na furaha katika ulimwengu mpya ulio mtukufu. (Mithali 3:1-6, 13-18; 13:22) Juu ya mambo mengine yote, jenga katika mioyo ya watoto wako wadogo uhakika katika uhalisi wa huo wakati ulio mtukufu, pamoja na tamaa ya kutumikia Yehova. Fanya ibada ya kweli iwe jambo la kiasili na lenye kuwafurahisha. (1 Timotheo 1:11) Kaza kikiki itibari katika Yehova kutoka utoto mchanga. Nawe usikose kujali vipindi vya kujifunza kwa ukawaida pamoja nao, hasha, la, hasha! Vipe utangulizo wako ulio wa juu zaidi, ukiendelea kurudia kuchunguza ni habari gani ambazo watoto wako wanahitaji na jinsi wewe unaweza kuzitumia ufikie mioyo ya watoto wako kwa njia iliyo bora zaidi. Wewe una shughuli nyingi na uko chini ya mkazo; Shetani na ulimwengu wake wanahakikisha jambo hilo. Lakini kumbuka kielelezo cha Yesu! Usiwe kamwe mwenye shughuli mno kuwa na funzo la ukawaida pamoja na watoto wako!

[Maelezo ya Chini]

Wewe Ungejibu Jinsi Gani?

◻ Ni ithibati gani ya Biblia inayoonyesha kwamba wazazi wanapaswa kuyapa mahitaji ya watoto wao utangulizo wa kwanza?

◻ Kwa nini sasa jitihada za pekee za wazazi zinahitajiwa ili kuwapa watoto wao himaya?

◻ Kwa nini ni jambo muhimu sana kwamba watoto wazoezwe kutoka utoto mchanga?

◻ Ni nini baadhi ya madokezo yenye mafaa kwa wazazi katika kufikia moyo wa mtoto wao?

◻ Ni jambo gani ambalo wazazi Wakristo hawapaswi kamwe kutojali?

[Picha katika ukurasa wa 12]

Mazoezi yenye kutolewa na wazazi hayawezi kuanza mapema mno