Tembea Kama Ufundishwavyo na Mungu
“Twende juu mlimani kwa BWANA, . . . naye atatufundisha njia zake, nasi tutakwenda katika mapito yake.”—MIKA 4:2.
1. Kulingana na Mika, Mungu angewafanyia watu wake nini katika siku za mwisho?
MIKA nabii wa Mungu alitabiri kwamba katika “siku za mwisho,” wakati wetu, watu wangemtafuta Mungu kwa bidii, ili wamwabudu. Hao wangetiana moyo, wakisema hivi: “Twende juu mlimani kwa BWANA, . . . naye atatufundisha njia zake, nasi tutakwenda katika mapito yake.”—Mika 4:1, 2.
2, 3. Utabiri wa Paulo kuhusu wapenda-fedha unatimizwaje leo?
2 Kuchunguza kwetu 2 Timotheo 3:2-5 kwaweza kutusaidia kuona matokeo ya kufundishwa na Mungu katika “siku za mwisho.” Katika makala iliyotangulia, tulianza kuona manufaa zinazowajia wale wanaozingatia moyoni onyo la Paulo la kutokuwa “wenye kujipenda wenyewe.” Paulo aliongeza kwamba katika wakati wetu watu wangekuwa pia “wenye kupenda fedha.”
3 Hakuna mtu ahitajiye digrii ya chuo katika historia ya kisasa ili kuelewa jinsi maneno hayo yanavyofaana na nyakati zetu. Je! hujasoma juu ya watoaji fedha na wakuu wa mashirika ya kibiashara ambao hawaridhiki na kuchuma mamilioni mengi ya fedha kila mwaka? Wapenda-fedha hao huendelea kutaka zaidi, hata kwa njia zisizo halali. Maneno ya Paulo yafaana pia na watu wengi ambao, ingawa si matajiri, ni wenye choyo vivyo hivyo, hawaridhiki kamwe. Huenda ukawajua watu wengi wa jinsi hiyo katika eneo lenu.
4-6. Biblia huwasaidiaje Wakristo waepuke kuwa wapenda-fedha?
4 Je! jambo ambalo Paulo alitaja ni sehemu isiyoepukika ya asili ya kibinadamu tu? Si kulingana na Mtungaji wa Biblia, ambaye alisema kweli hii zamani za kale: “Shina moja la mabaya ya kila namna ni kupenda fedha; ambayo wengine hali wakiitamani hiyo wamefarakana na Imani, na kujichoma kwa maumivu mengi.” Angalia, Mungu hakusema, ‘Fedha ni shina la mabaya ya kila namna.’ Alisema kwamba ni “kupenda fedha.”—1 Timotheo 6:10.
5 Kwa kupendeza, muktadha wa maneno ya Paulo ulikiri kwamba baadhi ya Wakristo wema katika karne ya kwanza walikuwa matajiri katika mfumo wa mambo wa wakati huo, iwe walirithi mali hiyo au waliichuma. (1 Timotheo 6:17) Hivyo, yapaswa iwe wazi kwamba hata hali yetu ya kifedha iwe ni nini, Biblia hutuonya juu ya hatari ya kuwa wenye kupenda fedha. Je! Biblia huandaa mafundisho yoyote zaidi juu ya kuepuka kasoro hiyo nzito iliyo ya kawaida? Kwa kweli hiyo huandaa, kama vile Mahubiri ya Mlimani ya Yesu. Hekima yayo inajulikana ulimwenguni pote. Kwa kielelezo, angalia yale ambayo Yesu alisema kwenye Mathayo 6:26-33.
6 Kama ilivyorekodiwa kwenye Luka 12:15-21, Yesu alisema juu ya mtu mmoja tajiri aliyejaribu kujikusanyia mali zaidi lakini ambaye ghafula alipoteza uhai wake. Yesu alimaanisha nini? Yeye alisema hivi: “Jilindeni na choyo, maana uzima wa mtu haumo katika wingi wa vitu vyake alivyo navyo.” Pamoja na shauri hilo, Biblia hushutumu uvivu na kukazia ubora wa kufanya kazi ya haki. (1 Wathesalonike 4:11, 12) Oh, huenda wengine wakapinga kwamba mafundisho kama hayo hayatumiki katika nyakati zetu—lakini kwa kweli yanatumika, na yanafanya kazi.
Kufundishwa na Kunufaishwa
7. Tuna sababu gani ya kuwa na uhakika kwamba twaweza kutumia kwa mafanikio shauri la Biblia kuhusu mali?
7 Katika taifa moja baada ya jingine, utapata vielelezo halisi vya wanaume na wanawake kutoka katika kila tabaka la kijamii na kiuchumi ambao wametumia kanuni za kimungu kuhusu fedha. Wamejinufaisha wenyewe na familia zao, kama vile inavyoweza kuonwa na wale walio nje. Kwa mfano, katika kitabu Religious Movements in Contemporary America, kutoka kwa mtangazaji wa Chuo Kikuu cha Princeton, Mwanthropolojia mmoja aliandika hivi: “Katika vichapo [vya Mashahidi] na katika hotuba za kutaniko wanakumbushwa kwamba wao hawategemei magari mapya, nguo za bei kubwa, au maisha ya hali ya juu ili wawe na cheo. Wakati uo huo Shahidi apaswa kumtolea mwajiri wake kazi inayostahili [na awe] mwenye kufuatia haki kabisa . . . Tabia za aina hiyo hufanya hata mtu ambaye hana stadi nyingi awe mfanyakazi mzuri, na baadhi ya Mashahidi katika Philadelphia Kaskazini [U.S.A.] wamepandishwa vyeo vikubwa kazini.” Kwa wazi, watu ambao wamekubali mafundisho kutoka kwa Mungu kupitia Neno lake wamewekwa macho waone mitazamo inayofanya iwe vigumu zaidi kushughulikia hali za sasa. Mambo waliyoona yathibitisha kwamba mafundisho ya Biblia huongoza kwenye maisha bora, yenye furaha zaidi.
8. Kwa nini “wenye kujisifu, wenye kiburi, wenye kutukana,” waweza kuunganishwa pamoja, na maana ya maneno hayo matatu ni nini?
8 Twaweza kuunganisha pamoja mambo matatu yanayofuata ambayo Paulo aorodhesha. Katika siku za mwisho, watu wangekuwa “wenye kujisifu, wenye kiburi [wenye kujigamba, NW], wenye kutukana [wakufuru, NW].” Mambo haya matatu hayafanani, lakini yote yanahusiana na kiburi. La kwanza ni “wenye kujisifu.” Kamusi moja yatuambia kwamba neno la msingi la Kigiriki hapa lamaanisha: “‘Mtu anayejifikiria zaidi ya vile inavyokubalika kihalisi’ au ‘aahidiye mengi kuliko yale anayoweza kutimiza.’” Unaweza kuelewa kwa nini baadhi ya Biblia hutumia usemi “wenye kujitutumua.” Halafu wanafuata “wenye kiburi,” au kihalisi “wenye kujionyesha kuwa wakuu.” Mwisho, “wenye kutukana [wakufuru, NW].” Huenda wengine wakafikiri kwamba wenye kukufuru ni wale wanaosema bila staha kumhusu Mungu, lakini neno la msingi latia ndani usemi wenye kuumiza, wenye kushushia heshima, au usemi mbaya dhidi ya wanadamu. Kwa hiyo Paulo anarejezea kukufuru kunakoelekezwa dhidi ya ama Mungu ama wanadamu.
9. Tofauti na ile mitazamo yenye kudhuru ambayo imeenea, Biblia hutia watu moyo wakuze mitazamo ipi?
9 Wewe huhisije unapokuwa miongoni mwa watu wanaofaana na maelezo ya Paulo, wawe ni wafanyakazi wenzako, wanashule wenzako, au watu wa ukoo? Je! hilo hufanya maisha yako yawe rahisi zaidi? Au watu kama hao hufanya maisha yako yawe magumu zaidi, yakifanya iwe vigumu zaidi kwako kushughulika na nyakati zetu? Lakini, Neno la Mungu hutufundisha tuepuke mitazamo hiyo, likitoa mafundisho kama yale yapatikanayo kwenye 1 Wakorintho 4:7; Wakolosai 3:12, 13; na Waefeso 4:29.
10. Ni nini kionyeshacho kwamba watu wa Yehova wamenufaika na kukubali mafundisho ya Kibiblia?
10 Ingawa Wakristo si wakamilifu, kutumia kwao mafundisho hayo mazuri huwasaidia sana katika nyakati hizi zenye hatari. Jarida la Italia La Civiltà Cattolica lilisema kwamba sababu moja kwa nini Mashahidi wa Yehova huendelea kuongezeka “ni kwamba harakati hiyo huwapa washirika wayo utambulisho dhahiri na wenye nguvu.” Lakini, kwa kusema “utambulisho dhahiri,” je, huyo mwandikaji alimaanisha ule “wenye kujisifu, wenye kiburi, wenye kutukana”? Kinyume cha hilo, gazeti hilo la Kiyesuiti laonyesha kwamba harakati hiyo “huwapa washirika walo utambulisho dhahiri na wenye nguvu, na ni mahali pao ambapo wanakaribishwa kwa uchangamfu na hisia ya udugu na umoja wa kusudi.” Je! si wazi kwamba mambo ambayo hao Mashahidi wamefundishwa yanawasaidia?
Mafundisho Hunufaisha Washiriki wa Familia
11, 12. Paulo alionyeshaje kwa usahihi jinsi ambavyo hali ingekuwa katika familia zilizo nyingi?
11 Twaweza kuweka pamoja mambo manne yanayofuata, yanayohusiana kwa njia fulani. Paulo alitabiri kwamba katika siku za mwisho, wengi wangekuwa “wasiotii wazazi wao, wasio na shukrani, wasio safi [wasio waaminifu-washikamanifu, NW], wasiowapenda wa kwao [wasio na shauku ya asili, NW].” Wewe wajua kwamba mbili kati ya kasoro hizo—kukosa shukrani na kukosa uaminifu-mshikamanifu—ziko kila mahali. Bado, twaweza kuona kwa urahisi kwa nini Paulo aliziweka kati ya wale “wasiotii wazazi wao” na “wasiowapenda wa kwao [wasio na shauku ya asili, NW].” Mambo hayo manne huhusiana.
12 Karibu mtu yeyote aliye macho, kijana au mzee, angelazimika kukubali kwamba kutotii wazazi kumeenea sana, na kunazidi kuwa kubaya zaidi. Wazazi wengi hulalamika kwamba vijana wanaonekana kuwa bila shukrani kwa yote ambayo wanafanyiwa. Vijana wengi huteta kwamba wazazi wao si waaminifu-washikamanifu kwao kikweli (au kwa familia kwa ujumla) bali hujishughulisha sana na kazi zao, anasa, au na wenyewe tu. Badala ya kujaribu kujua ni nani anayeonekana kuwa mwenye hatia, tazama matokeo. Kutosikizana kati ya watu wazima na vijana mara nyingi huwafanya matineja wafanyize kiwango chao wenyewe cha adili, au ukosefu wa adili. Tokeo ni nini? Kiwango kinachopanda cha matineja wenye mimba, utoaji-mimba, na magonjwa yanayopitishwa kingono. Mara nyingi sana, ukosefu wa shauku ya asili nyumbani huongoza kwenye jeuri. Labda ungeweza kusimulia vielelezo kutoka eneo lako ithibati kwamba shauku ya asili inatoweka.
13, 14. (a) Tukabilipo kuzorota kwa familia zilizo nyingi, kwa nini tuelekeze fikira kwenye Biblia? (b) Mungu hutoa shauri jipi lenye hekima kuhusu maisha ya familia?
13 Hiyo huenda ikaeleza ni kwa nini watu wengi zaidi na zaidi wanawapa kisogo wale ambao wakati mmoja walionekana kuwa sehemu ya familia yao ya mbali, wa ukoo, kabila, au kikundi. Hata hivyo, kumbuka kwamba hatuelezi mambo haya ili kukazia mambo yasiyofaa ya maisha leo. Mambo yetu makuu mawili tunayopendezwa nayo ni: Je! mafundisho ya Biblia yaweza kutusaidia tuepuke kupatwa na kasoro ambazo Paulo aliorodhesha, na je! tutanufaika na kutumia mafundisho ya Biblia maishani mwetu? Majibu yaweza kuwa ndiyo, kama vile ionwavyo kwa wazi kwa habari ya mambo hayo manne katika orodha ya Paulo.
14 Kutaja mambo kwa ujumla kwastahili sana: Hakuna ufundishaji unaopita ule wa Biblia katika kutokeza maisha ya familia yachangamshayo moyo na yenye mafanikio mazuri. Hilo laonyeshwa na kielelezo kimoja tu cha mashauri yayo ambacho chaweza kusaidia washiriki wa familia waweze kuepuka mitego na pia wafanikiwe. Wakolosai 3:18-21 laonyesha hilo vema sana, ingawa kuna mistari mingine mingi mizuri na yenye kufanya kazi inayoelekezwa kwa waume, wake, na watoto. Shauri hili latumika katika siku zetu. Ni kweli, hata katika familia za Wakristo wa kweli, kuna mambo ya utata na magumu. Lakini, matokeo ya ujumla huthibitisha kwamba Biblia inaandaa mafundisho yenye kusaidia sana familia.
15, 16. Mtafiti mmoja alipata hali gani alipowachunguza Mashahidi wa Yehova katika Zambia?
15 Kwa mwaka mmoja na nusu, mtafiti mmoja kutoka Chuo Kikuu cha Lethbridge, Kanada, alichunguza maisha ya jamii nchini Zambia. Yeye alikata maneno hivi: “Mashahidi wa Yehova hupata mafanikio makubwa zaidi ya washiriki wa madhehebu mengine katika kudumisha vifungo vya ndoa vilivyo imara. . . . Mafanikio yao yawakilisha uhusiano wa mbadilishano ulioboreshwa kati ya mume na mke, ambao, katika miradi yao waliyogundua hivi karibuni, isiyo ya kushambuliana, na ni yenye ushirikiano, wamekuwa wenye kutakwa watoe hesabu kwa jinsi wanavyotendeana kwa yule aliye kichwa wao mpya, Mungu . . . Mume aliye Shahidi wa Yehova hufundishwa jinsi ya kukomaa katika kuchukua daraka kwa ajili ya hali njema ya mke na watoto wake. . . . Mume na mke hutiwa moyo kuwa watu wenye uaminifu-maadili . . . Takwa hilo kuu la uaminifu-maadili huimarisha ndoa.”
16 Uchunguzi huo ulitegemea mambo mengi halisi yaliyoonwa. Mathalani, mtafiti huyo alisema kwamba kinyume cha ilivyo kawaida, “wanaume walio Mashahidi wa Yehova hupatikana mara nyingi zaidi wakiwasaidia wake zao katika mashamba, si wakati wa matayarisho tu, bali pia wakati wa kupanda na kulima.” Hivyo ni wazi kwamba mambo yaliyoonwa yasiyohesabika duniani pote yaonyesha kwamba ufundishaji wa Biblia hugusa maisha.
17, 18. Ni matokeo gani yenye kushangaza yaliyopatikana katika uchunguzi mmoja juu ya urithi wa kidini na ngono ya kabla ya ndoa?
17 Makala iliyotangulia ilitaja magunduzi katika jarida Journal for the Scientific Study of Religion. Katika 1991 lilikuwa na makala yenye kichwa “Urithi wa Kidini na Ngono ya Kabla ya Ndoa: Uthibitisho Kutoka kwa Uchunguzi wa Kitaifa wa Watu Wazima Wachanga.” Labda wajua jinsi ngono ya kabla ya ndoa ilivyoenea sana. Wakiwa vijana bado wengi hushindwa na ashiki, na matineja wengi wana wenzi kadhaa wa ngono. Je! mafundisho ya Biblia yaweza kubadili kiolezo hicho cha kawaida?
18 Maprofesa washirika watatu waliochunguza swali hilo, wakitazamia kupata ‘kwamba wabalehe na watu wazima wachanga waliolelewa katika desturi ya Kikristo ya zamani zaidi hawangeelekea kufanya ngono ya kabla ya ndoa.’ Lakini mambo ya hakika yalionyesha nini? Kwa ujumla, kati ya asilimia 70 na asilimia 82 yao walikuwa wameshiriki katika ngono ya kabla ya ndoa. Kwa habari ya watu fulani “urithi wa kale [ulipunguza] uwezekano wa ngono ya kabla ya ndoa, lakini si kwa habari ya ‘ngono ya kabla ya ndoa kati ya matineja.’” Watafiti hao walieleza juu ya vijana fulani kutoka familia zilizoonekana kuwa za kidini ambao “walionyesha uwezekano ulio mkubwa zaidi wa kufanya ngono ya kabla ya ndoa walipolinganishwa na wale wa Dini Kuu za Protestanti.”—Italiki ni zetu.
19, 20. Mafundisho ya Mungu yamesaidiaje na kuwalinda vijana wengi miongoni mwa Mashahidi wa Yehova?
19 Maprofesa hao walipata hali tofauti kabisa miongoni mwa vijana wa Mashahidi wa Yehova, waliokuwa miongoni mwa “kikundi kilicho tofauti kabisa na vingine.” Kwa nini? “Kiwango cha wajibikaji na kuunganika kijamii kunakosababishwa na mambo yaliyoonwa, matarajio, na ushiriki . . . kwaweza kwa ujumla kufanyiza viwango vya juu zaidi vya kushikamana na kanuni za imani.” Wao waliongeza hivi: “Mashahidi wanatazamiwa kutimiza madaraka ya mishonari wakiwa wabalehe na watu wazima wachanga.”
20 Kwa hiyo mafundisho ya Biblia yaliwaathiri vizuri Mashahidi wa Yehova kwa kuwasaidia waepuke ukosefu wa adili. Hiyo yamaanisha kulindwa na magonjwa yanayopitishwa kingono, mengine yayo yakiwa yasiyoweza kutibika na mengine yenye kufisha. Yamaanisha hakuna msongo wa kutoa mimba, ambako Biblia hufundisha ni sawasawa na kuua. Pia yatokeza watu wazima wachanga wawezao kufunga ndoa wakiwa na dhamiri safi. Hilo lamaanisha ndoa zilizojengwa juu ya msingi imara zaidi. Ni mafundisho ya jinsi hiyo yawezayo kutusaidia tukabiliane, tuwe wenye afya zaidi, na wenye furaha zaidi.
Mafundisho Yafaayo
21. Ni mambo gani ambayo Paulo alitabiri kwa usahihi kwa ajili ya wakati wetu?
21 Sasa rudi kwenye 2 Timotheo 3:3, 4, uone ni nini kingine ambacho Paulo alisema kingefanya wakati wetu uwe mgumu kushughulika nao kwa wengi—lakini si kwa wote: “[Watu wangekuwa] wasiotaka kufanya suluhu, wasingiziaji, wasiojizuia, wakali, wasiopenda mema, wasaliti, wakaidi, wenye kujivuna, [na] wapendao anasa kuliko kumpenda Mungu.” Mambo hayo ni sahihi kama nini! Hata hivyo, mafundisho ya Biblia yaweza kutulinda na kutuwezesha tukabiliane, tuweze kufanikiwa.
22, 23. Paulo alimalizia orodha yake kwa himizo jipi lifaalo, nalo lamaanisha nini?
22 Paulo amalizia orodha yake kwa maneno yanayofaa. Yeye ageuza jambo la mwisho kuwa amri ya kimungu iwezayo pia kutuletea manufaa yasiyohesabika. Paulo awataja wale “wenye mfano wa utauwa [ujitoaji kimungu, NW], lakini wakikana nguvu zake; hao nao ujiepushe nao.” Kumbuka kwamba vijana katika makanisa fulani hasa wana kiwango cha juu zaidi cha ngono ya kabla ya ndoa kuliko wastani. Hata ikiwa ukosefu wa adili wa waenda-kanisa hao ungekuwa wa kiwango cha wastani tu, je, huo usingalikuwa ithibati kwamba aina yao ya ibada haina nguvu? Zaidi ya hayo, je! mafundisho ya kidini hubadili jinsi watu wanavyotenda katika biashara, jinsi wanavyoshughulika na wale walio chini yao, jinsi wanavyowatenda watu wa ukoo?
23 Maneno ya Paulo yaonyesha kwamba twapaswa kutumia yale tunayojifunza katika Neno la Mungu tukiwa na njia ya ibada idhihirishayo nguvu halisi ya Ukristo. Kuhusu wale ambao aina ya ibada yao haina nguvu, Paulo atuambia hivi: “Hao nao ujiepushe nao.” Hiyo ni amri dhahiri, itakayotuletea manufaa halisi.
24. Himizo katika Ufunuo sura ya 18 lafananaje na shauri la Paulo?
24 Katika njia gani? Basi, kitabu cha mwisho cha Biblia chaonyesha mwanamke wa ufananisho, kahaba, aitwaye Babiloni Mkubwa. Uthibitisho waonyesha kwamba Babiloni Mkubwa huwakilisha milki ya ulimwenguni pote ya dini bandia, ambayo Yehova Mungu ameichunguza na kuikataa. Ndiyo, si lazima sisi tutiwe ndani. Ufunuo 18:4 latuhimiza hivi: “Tokeni kwake, enyi watu wangu, msishiriki dhambi zake, wala msipokee mapigo yake.” Je! ujumbe huo si uleule ambao Paulo alitoa, “hao nao ujiepushe nao”? Kutii kwetu ni njia nyingine bado ambayo kwayo twaweza kunufaika na mafundisho ya Mungu.
25, 26. Ni wakati ujao wa aina gani unaongojea wale ambao sasa wakubali na kutumia mafundisho kutoka kwa Yehova Mungu?
25 Karibuni Mungu ataingilia mambo ya kibinadamu. Yeye atazifutilia mbali dini zote bandia pamoja na sehemu nyingine yote ya mfumo mwovu wa mambo uliopo. Hiyo itakuwa sababu ya kushangilia, kama vile Ufunuo 19:1, 2 (NW) huonyesha. Duniani wale ambao wakubali na kufuata mafundisho ya Mungu wataruhusiwa waendelee kufuata mafundisho yake wakati vizuizi vya nyakati hizi zenye hatari vitakapoondolewa.—Ufunuo 21:3, 4.
26 Kuishi katika Paradiso hiyo ya kidunia iliyorudishwa kwa hakika kutafurahisha kupita mawazio yetu. Mungu aahidi kwamba hayo yanawezekana kwetu, na twaweza kumtumaini kabisa. Hivyo yeye atupa sisi sababu nyingi za kukubali na kufuata ufundishaji wake wenye kusaidia. Wakati gani? Acheni tufuate mafundisho yake sasa katika nyakati zetu zenye hatari na kuendelea hadi katika Paradiso hiyo anayoahidi.—Mika 4:3, 4.
Mambo ya Kutafakari
◻ Watu wa Yehova hunufaishwaje na shauri lake kuhusu mali?
◻ Gazeti moja la Kiyesuiti lilitoa ushuhuda juu ya matokeo gani mazuri yanayopatwa na watumishi wa Mungu kwa sababu ya kutumia Neno lake?
◻ Uchunguzi mmoja katika Zambia ulifunua manufaa zipi zilizopatikana na familia zilizotumia mafundisho ya kimungu?
◻ Mafundisho ya kimungu huwaandalia vijana ulinzi upi?
[Sanduku katika ukurasa wa 15]
NI MATOKEO MABAYA KAMA NINI!
“Matineja hukabili hatari kubwa mno ya kupatwa na UKIMWI kwa sababu wao hupenda kujaribu-jaribu ngono na madawa ya kulevya, kujihatarisha na kuishi kwa ajili ya sasa, na kwa sababu wao huhisi kwamba hawawezi kufa nao hukaidi mamlaka,” yasema ripoti moja iliyotolewa katika mkutano juu ya UKIMWI na matineja.—New York Daily News, Jumapili, Machi 7, 1993.
“Wasichana matineja wafanyao ngono kikawaida wanafikia hatua ya kuwa wa pili ‘wenye kuongoza’ kati ya wale wenye UKIMWI, ndivyo uchunguzi mmoja wa Umoja wa Mataifa katika Ulaya, Afrika na Asia Kusini-Mashariki umegundua.”—The New York Times, Ijumaa, Julai 30, 1993.
[Picha katika ukurasa wa 16, 17]
Mafundisho ya Biblia huwanufaisha Mashahidi wa Yehova kutanikoni na nyumbani