Maswali Kutoka kwa Wasomaji

Katika 1 Petro 2:9, “King James Version” yaita Wakristo watiwa-mafuta “kizazi kilichochaguliwa.” Je, hilo liathiri maoni yetu juu ya jinsi Yesu alivyotumia neno “kizazi” kama ilivyorekodiwa katika Mathayo 24:34?

Neno “kizazi” huonekana katika tafsiri za mafungu hayo mawili katika Biblia fulani. Kulingana na King James Version, mtume Petro aliandika: “Bali nyinyi ni kizazi kilichochaguliwa, ukuhani wa kifalme, taifa takatifu, watu wa kipekee; ili mzitangaze sifa zake yeye aliyewaita kutoka gizani mkaingie katika nuru yake nzuri ajabu.” Na Yesu alitabiri: “Kweli nawaambia, Kizazi hiki hakitapita, mpaka mambo haya yote yatimizwe.”—1 Petro 2:9; Mathayo 24:34.

Katika fungu la kwanza, mtume Petro alitumia neno la Kigiriki geʹnos, ilhali katika andiko lenye taarifa ya Yesu, twapata ge·ne·aʹ. Maneno haya mawili ya Kigiriki yaweza kuonekana kama yanafanana, nayo yana asili moja; lakini, hayo ni maneno tofauti, na yana maana tofauti. Tafsiri ya New World Translation of the Holy Scriptures—With References yasema hivi katika kielezi-chini cha 1 Petro 2:9: “‘Jamii.’ [Kigiriki], geʹnos; tofauti na ge·ne·aʹ, ‘kizazi,’ kama ilivyo katika Mt 24:34.” Kielezi-chini kinacholingana na hiki kinapatikana katika Mathayo 24:34.

Kama vielezi-chini hivyo vinavyoonyesha, kwa kufaa geʹnos linatafsiriwa kuwa neno la Kiswahili “jamii.” Katika 1 Petro 2:9, Petro alitumia unabii unaopatikana katika Isaya 61:6 kwa Wakristo watiwa-mafuta wenye tumaini la kimbingu. Hawa wanatolewa katika mataifa na makabila mengi, lakini asili zao hazimaanishi chochote wanapokuwa sehemu ya Israeli wa kiroho. (Warumi 10:12; Wagalatia 3:28, 29; 6:16; Ufunuo 5:9, 10) Petro aliwatambulisha kuwa, katika maana ya kiroho, kikundi tofauti—“jamii iliyochaguliwa, ukuhani wa kifalme, taifa takatifu, kikundi cha watu kwa ajili ya miliki ya pekee.”

Lakini katika andiko la Kigiriki la maneno ya Yesu yanayopatikana katika Mathayo 24:34, twapata neno ge·ne·aʹ. Ni jambo linalotambuliwa sana kwamba Yesu hakuwa akirejezea “jamii” yoyote ile ya watu, bali watu walioishi katika kipindi fulani cha wakati.

Karibu miaka mia moja iliyopita, Charles T. Russell, msimamizi wa kwanza wa Watch Tower Society, alielewesha jambo hilo wazi, akiandika: “Ingawa maneno ‘kizazi’ na ‘jamii’ yaweza kusemwa kuwa yanatokana na asili moja au chimbuko moja, lakini haya si maneno yaliyo sawa; na katika matumizi ya Kimaandiko maneno haya mawili ni tofauti sana. . . . Katika rekodi tatu tofauti-tofauti za unabii huu Bwana wetu anaonyeshwa akitumia neno la Kigiriki (genea) lililo tofauti kabisa na ambalo halimaanishi jamii, lakini lenye maana sawa na neno letu la Kiswahili kizazi. Matumizi mengine ya neno hili la Kigiriki (genea) yathibitisha kwamba halitumiwi kumaanisha jamii, bali katika kurejezea watu wanaoishi wakati mmoja.”—The Day of Vengeance, kurasa 602-603.

Majuzi zaidi, A Handbook on the Gospel of Matthew (1988), kilichotayarishwa kwa ajili ya watafsiri wa Biblia, kilisema: “[Tafsiri ya New International Version] yatafsiri kizazi hiki kihalisi lakini yafuatisha na kielezi-chini kisemacho, ‘Au jamii.’ Na msomi mmoja wa Agano Jipya aamini kwamba ‘Mathayo hamaanishi tu kizazi cha kwanza baada ya Yesu bali vizazi vyote vya watu wa Kiyahudi vinavyomkataa.’ Hata hivyo hakuna uthibitisho wowote wa kilugha unaothibitisha yoyote kati ya kauli hizo, na ni lazima zipuuzwe kuwa majaribio ya kuepuka maana ya wazi. Katika hali yayo ya asili [maneno hayo] yalirejezea wale walioishi wakati wa Yesu pekee.”

Kama ilivyozungumzwa katika kurasa 10 hadi 15, Yesu alikishutumu kizazi cha Wayahudi wa wakati wake, watu walioishi wakati wake waliomkataa. (Luka 9:41; 11:32; 17:25) Mara nyingi alitumia visifa kama vile “kiovu na chenye uzinzi,” “kisicho na imani na kilichopotoka,” na “chenye uzinzi na chenye dhambi” katika kufafanua kizazi hicho. (Mathayo 12:39; 17:17, NW; Marko 8:38, NW) Yesu alipotumia neno “kizazi” kwa mara ya mwisho, alikuwa kwenye Mlima wa Mizeituni pamoja na mitume wanne. (Marko 13:3) Watu hawa, ambao hawakuwa wametiwa mafuta bado kwa roho wala hawakuwa sehemu ya kutaniko la Kikristo, hakika hawakuwa wala “kizazi” wala jamii ya watu. Ingawa hivyo, wao walifahamu sana jinsi Yesu alivyotumia neno “kizazi” akirejezea watu walioishi wakati wake. Hivyo kwa wazi wao wangeelewa jambo alilomaanisha alipotaja “kizazi hiki” kwa mara ya mwisho.a Mtume Petro, aliyekuwapo, baadaye aliwahimiza Wayahudi: “Pateni kuokolewa kutokana na kizazi hiki kilicho kombo.”—Matendo 2:40, NW.

Mara nyingi tumechapisha uthibitisho wa kwamba mambo mengi ambayo Yesu alitabiri katika maneno aya haya (kama vile vita, matetemeko ya dunia, na njaa kuu) yalitimizwa kati ya kipindi alichotoa unabii na uharibifu wa Yerusalemu katika 70 W.K. Mambo mengi yalitimizwa, lakini si yote. Kwa kielelezo, hakuna uthibitisho kwamba baada ya Waroma kushambulia Yerusalemu (66-70 W.K.) “ishara ya Mwana wa binadamu” ilitokea, ikisababisha “makabila yote ya dunia” kujipiga yenyewe. (Mathayo 24:30, NW) Kwa hiyo, utimizo huo kati ya 33 W.K. na 70 W.K. lazima ulikuwa wa kwanza tu, si utimizo kamili au wenye kuenea sana ambao Yesu alikuwa akirejezea pia.

Katika utangulizi wa tafsiri yake ya kitabu cha Yosefo The Jewish War, G. A. Williamson aandika: “Wanafunzi, Mathayo atuambia, walikuwa wameuliza [Yesu] swali lenye sehemu mbili—kuhusu uharibifu wa Hekalu na kuhusu kuja Kwake mwenyewe kwa mwisho—na Yeye aliwapa jibu lenye sehemu mbili, ambalo katika sehemu ya kwanza lilitabiri waziwazi matukio ambayo baadaye yalifafanuliwa kabisa na Yosefo.”

Ndiyo, katika utimizo wa kwanza, usemi “kizazi hiki” waonekana ulimaanisha jambo lilelile lililomaanisha katika nyakati nyinginezo—kile kizazi cha Wayahudi wasioamini kilichoishi wakati huo. “Kizazi” hicho hakingepitilia mbali bila kupatwa na mambo yale aliyoyatabiri Yesu. Kama Williamson alivyoeleza, jambo hilo lilikuwa kweli katika miongo iliyoongoza kwenye uharibifu wa Yerusalemu, kama vile mwanahistoria Yosefo, aliyejionea, alivyofafanua.

Katika utimizo wa pili au mkubwa zaidi, “kizazi hiki” kwa wazi kingekuwa pia watu wanaoishi wakati mmoja. Kama makala inayoanza kwenye ukurasa 16 inavyothibitisha, hatuhitaji kukata kauli kwamba Yesu alikuwa akirejezea hesabu fulani hususa ya miaka ifanyizayo “kizazi.”

Tofauti na hilo, mambo mawili makubwa yaweza kusemwa kuhusu wakati wowote ule unaorejezewa na “kizazi.” (1) Kizazi cha watu hakiwezi kuonwa kuwa kipindi chenye miaka fulani hususa, kama ilivyo katika vionyeshi vya wakati vinavyoonyesha miaka fulani hususa (mwongo au karne). (2) Watu wa kizazi kimoja huishi kwa muda mfupi kwa kulinganisha, bali si kwa muda mrefu sana.

Kwa hiyo, mitume walipomsikia Yesu akirejezea “kizazi hiki,” wao wangefikiria nini? Huku sisi, kwa kunufaika kwa kujua yaliyotokea, tukijua kwamba uharibifu wa Yerusalemu katika “dhiki kubwa” ulikuja miaka 37 baadaye, mitume waliokuwa wakimsikia Yesu hawangejua hayo. Badala ya hivyo, kutaja kwake “kizazi” kungefanya wapate wazo la watu wanaoishi katika kipindi kifupi cha wakati kwa kulinganisha, bali si wazo la kipindi cha muda mrefu. Ndivyo ilivyo na hali yetu. Basi, maneno ya Yesu yenye kufuata yafaa kama nini: “Kuhusu siku hiyo na saa hiyo hakuna mtu ajuaye, wala malaika wa mbinguni wala Mwana, ila Baba tu. . . . Kwa sababu hiyo nyinyi pia jithibitisheni wenyewe kuwa tayari, kwa sababu kwenye saa msiyoifikiri kuwa hiyo, Mwana wa binadamu anakuja.”—Mathayo 24:36, 44, NW.

[Maelezo ya Chini]