Elimu—Itumie Kumsifu Yehova
“Yeye anenaye kwa nafsi yake tu hutafuta utukufu wake mwenyewe; bali yeye anayetafuta utukufu wake aliyempeleka, huyo ni wa kweli.”—YOHANA 7:18.
1. Elimu ilianza lini na jinsi gani?
ELIMU ilianza zamani za kale. Ni upesi baada ya Yehova Mungu, Mwelimishaji na Mfunzi Mkuu, kumuumba Mwana wake mzaliwa wa kwanza, kwamba elimu ilikuwa na mwanzo wayo. (Isaya 30:20; Wakolosai 1:15) Huyu alikuwa ni Mmoja ambaye angeweza kujifunza moja kwa moja kutoka kwa Mwelimishaji Mkuu mwenyewe! Wakati wa mileani zisizohesabika akiwa na ushirika wa karibu sana na Baba, Mwana huyo—aliyekuja kuitwa Yesu Kristo—alipokea elimu yenye thamani sana kuhusiana na sifa, kazi, na makusudi ya Yehova Mungu. Baadaye, akiwa binadamu duniani, Yesu angeweza kusema: ‘Sifanyi neno kwa nafsi yangu, ila kama Baba alivyonifundisha ndivyo ninenavyo.’—Yohana 8:28.
2-4. (a) Kulingana na Yohana sura ya 7, ni nini zilizokuwa hali zilizozunguka kuhudhuria kwa Yesu Sikukuu ya Tabenakulo katika 32 W.K.? (b) Kwa nini Wayahudi walitatizika kuhusu uwezo wa Yesu wa kufundisha?
2 Yesu alitumiaje elimu aliyopokea? Muda wote wa huduma yake ya kidunia ya miaka mitatu na nusu, alishiriki na wengine bila kuchoka, yale aliyokuwa amejifunza. Hata hivyo, hilo lilifanywa ili kutimiza kusudi moja kuu. Na hilo lilikuwa kusudi jipi? Acheni tuyachunguze maneno ya Yesu katika Yohana sura ya 7, ambapo alieleza chanzo na pia kusudi la kufundisha kwake.
3 Fikiria hicho kikao. Ilikuwa vuli ya 32 W.K., karibu miaka mitatu baada ya ubatizo wa Yesu. Wayahudi walikuwa wamekusanyika Yerusalemu kwa ajili ya Sikukuu ya Tabenakulo. Wakati wa siku chache za kwanza za sikukuu hiyo, kulikuwa kumekuwa na maongezi mengi kumhusu Yesu. Sikukuu hiyo ilipofikia katikati, Yesu alienda hekaluni akaanza kufundisha. (Yohana 7:2, 10-14) Kama vile sikuzote, yeye alijithibitisha kuwa Mwalimu mkubwa.—Mathayo 13:54; Luka 4:22.
4 Mstari wa 15 wa Yohana sura ya 7 husema hivi: “Wayahudi wakastaajabu wakisema, Amepataje huyu kujua elimu, ambaye hakusoma?” Je, wewe waelewa ni kwa nini walitatizika? Yesu hakuwa amehudhuria yoyote kati ya shule za kirabi, kwa hiyo yeye hakuwa mwenye elimu—kulingana na maoni yao! Hata hivyo, Yesu alikuwa aweza kupata na kusoma sehemu katika Maandishi Matakatifu kwa urahisi. (Luka 4:16-21) Kwani, seremala huyu Mgalilaya hata aliwaagiza katika Sheria ya Musa! (Yohana 7:19-23) Hilo liliwezekanaje?
5, 6. (a) Yesu alielezaje chanzo cha kufundisha kwake? (b) Yesu aliitumia elimu yake kwa njia gani?
5 Tusomapo mstari wa 16 na wa 17, Yesu alieleza hivi: “Mafunzo yangu si yangu mimi, ila ni yake yeye aliyenipeleka. Mtu akipenda kuyatenda mapenzi yake, atajua habari ya yale mafunzo, kwamba yatoka kwa Mungu, au kwamba mimi nanena kwa nafsi yangu tu.” Wao walitaka kujua ni nani aliyemwelimisha Yesu, naye akawaambia kwa wazi kwamba elimu yake ilitoka kwa Mungu!—Yohana 12:49; 14:10.
6 Yesu aliitumiaje elimu yake? Kama vile ilivyorekodiwa kwenye Yohana 7:18, Yesu alisema: “Yeye anenaye kwa nafsi yake tu hutafuta utukufu wake mwenyewe; bali yeye anayetafuta utukufu wake aliyempeleka, huyo ni wa kweli, wala ndani yake hamna udhalimu.” (Italiki ni zetu.) Yafaa kama nini kwamba Yesu alitumia elimu yake ili kumletea Yehova utukufu, “Yeye aliye mkamilifu katika ujuzi”!—Ayubu 37:16, NW.
7, 8. (a) Elimu yapaswa itumiweje? (b) Ni nini makusudi manne ya msingi ya elimu yenye usawaziko?
7 Hivyo twajifunza somo lenye thamani kutoka kwa Yesu—elimu yapasa itumiwe, si kujitukuza wenyewe, bali ili kumletea Yehova sifa. Hakuna njia iliyo bora zaidi kuliko hiyo ya kuitumia elimu. Basi, wewe waweza kuitumiaje elimu ili kumletea Yehova sifa?
8 Kuelimisha kwamaanisha “kuzoeza kupitia maagizo rasmi na utendaji wenye kusimamiwa hasa katika stadi, ufundi, au kazi fulani.” Acheni sasa tuzungumzie makusudi manne ya msingi ya elimu yenye usawaziko na jinsi kila moja la hayo liwezavyo kutumiwa ili kumsifu Yehova. Elimu yenye usawaziko yapaswa itusaidie (1) kusoma vizuri, (2) kuandika maandishi yawezayo kusomeka, (3) kukua kiakili na kiadili, na (4) kujipatia mazoezi kwa vitendo yanayohitajiwa kwa maisha ya kila siku.
Kujifunza Kusoma Vizuri
9. Kwa nini ni jambo la maana kuwa msomaji mzuri?
9 Ya kwanza kuorodheshwa ni kujifunza kusoma vizuri. Kwa nini ni jambo la maana sana kuwa msomaji mzuri? The World Book Encyclopedia yaeleza hivi: “Kusoma . . . ni msingi wa kujifunza na ni mmojapo stadi zenye maana zaidi katika maisha ya kila siku. . . . Wasomaji wenye ustadi huchangia kuunda jamii yenye ufanisi, yenye matokeo. Wakati uo huo, wao wenyewe hufurahia maisha yaliyo kamili zaidi, yenye uradhi zaidi.”
10. Kusoma Neno la Mungu hutusaidiaje tufurahie maisha yaliyo kamili zaidi, yenye uradhi zaidi?
10 Ikiwa kusoma kwa ujumla kwaweza kutusaidia tufurahie “maisha yaliyo kamili zaidi, yenye uradhi zaidi,” basi kusoma Neno la Mungu kungekuwa na manufaa zaidi! Kusoma huko hufungua akili na mioyo yetu ili ipate mawazo na makusudi ya Yehova, na kuyaelewa hayo kwa wazi hufanya maisha yetu yawe yenye maana. Kwa kuongezea, “neno la Mungu ni hai na lina nguvu,” husema Waebrania 4:12, Habari Njema kwa Watu Wote. Tusomapo Neno la Mungu na kutafakari juu yalo, tunavutwa karibu zaidi na Mtungaji walo, na tunasukumwa kufanya mabadiliko maishani mwetu ili tuwe wenye kumpendeza zaidi. (Wagalatia 5:22, 23; Waefeso 4:22-24) Tunachochewa pia kushiriki na wengine zile kweli zenye thamani tunazosoma. Hayo yote humletea sifa Mwelimishaji Mkuu, Yehova Mungu. Kwa hakika hakuna njia iliyo bora kuliko hiyo ya kutumia uwezo wetu wa kusoma!
11. Ni nini kipaswacho kutiwa ndani katika programu yenye usawaziko ya funzo la kibinafsi?
11 Iwe sisi ni vijana au wazee, tunatiwa moyo kujifunza kusoma vizuri, kwa maana kusoma kuna sehemu ya maana katika maisha yetu ya Kikristo. Zaidi ya usomaji wa ukawaida wa Neno la Mungu, programu yenye usawaziko ya funzo la kibinafsi ingetia ndani kuchunguza andiko la Biblia kutoka katika kijitabu Kuyachunguza Maandiko Kila Siku, kusoma Mnara wa Mlinzi na Amkeni! kutoka mwanzo hadi mwisho, na kutayarisha kwa ajili ya mikutano ya Kikristo. Na namna gani huduma ya Kikristo? Kwa wazi, kuhubiri hadharani, kufanya ziara za kurudia kwa watu wenye kupendezwa, na kuongoza mafunzo ya Biblia nyumbani yote hutaka uwezo mzuri wa kusoma.
Kujifunza Kuandika Maandishi Yawezayo Kusomeka
12. (a) Kwa nini ni jambo la maana kujifunza kuandika maandishi yawezayo kusomeka? (b) Ni nini kilichokuwa uandikaji mkuu zaidi uliopata kufanywa?
12 Kusudi la pili ni kwamba elimu yenye usawaziko yapaswa itusaidie kujifunza kuandika maandishi yawezayo kusomeka. Kuandika hakupitishi tu kwa wengine maneno na mawazo yetu bali pia huyahifadhi. Karne nyingi sana zilizopita, wanaume Wayahudi wapatao 40 waliandika kwenye mafunjo au ngozi maneno yaliyokuja kufanyiza Maandiko yaliyopuliziwa. (2 Timotheo 3:16) Kwa hakika huo ulikuwa uandikaji mkuu zaidi uliopata kufanywa! Bila shaka Yehova aliongoza kule kunakili na kunakili tena kwa maneno hayo matakatifu kwa muda wote wa karne zilizopita, hivi kwamba yametufikia kwa namna yenye kutegemeka. Je, hatushukuru kwamba Yehova alifanya maneno yake yaandikwe, badala ya kutegemea yapitishwe kwa mdomo?—Linganisha Kutoka 34:27-28.
13. Ni nini kionyeshacho kwamba Waisraeli walijua jinsi ya kuandika?
13 Katika nyakati za kale, ni jamii fulani tu zenye kupendelewa, kama vile waandishi katika Mesopotamia na Misri, zilizojua kusoma na kuandika. Tofauti kabisa na mataifa, katika Israeli kila mtu alitiwa moyo kujua kusoma na kuandika. Ile amri kwenye Kumbukumbu la Torati 6:8, 9 kwamba Waisraeli waandike juu ya miimo ya nyumba zao, ingawa yaonekana ilikuwa ya kitamathali, hudokeza kwamba wao walijua jinsi ya kuandika. Tangu umri mchanga, watoto walifundishwa jinsi ya kuandika. Kalenda ya Gezer, ambayo ni kimojapo vielelezo vya zamani zaidi vya maandishi ya Kiebrania ya kale, hufikiriwa na baadhi ya wasomi kuwa zoezi la kumbukumbu la mvulana wa shule.
14, 15. Ni nini baadhi ya njia zenye manufaa na zenye kujenga za kutumia uwezo wa kuandika?
14 Lakini twaweza kutumiaje uwezo wa kuandika kwa njia yenye manufaa na ya kujenga? Kwa hakika ni kwa kuandika mambo tukiwa kwenye mikutano ya Kikristo, makusanyiko, na mikusanyiko. Barua, hata ikiwa imeandikwa “kwa maneno machache,” yaweza kutoa kitia-moyo kwa mtu aliye mgonjwa au yaweza kumshukuru ndugu au dada wa kiroho aliyekuwa mwenye fadhili au mkaribishaji-wageni kwetu. (1 Petro 5:12) Ikiwa mtu fulani kutanikoni amefiwa na mpendwa, barua fupi au kadi yaweza ‘kusema naye kwa kumfariji’ kwa niaba yetu. (1 Wathesalonike 5:14, NW) Dada Mkristo aliyefiwa na mama yake kutokana na kansa alieleza hivi: “Rafiki mmoja aliniandikia barua nzuri. Hiyo ilinisaidia kwelikweli kwa sababu niliweza kuisoma tena na tena.”
15 Njia bora kabisa ya kutumia uwezo wa kuandika ni kumletea Yehova sifa kwa kuandika barua ili kutoa ushahidi wa Ufalme. Nyakati nyingine huenda ikahitajiwa kuwasiliana na watu wenye kupendezwa karibuni wanaoishi katika maeneo yaliyo mbali sana. Huenda ugonjwa ukafanya iwe vigumu kwako kwenda nyumba kwa nyumba kwa muda fulani. Labda barua yaweza kusema yale ambayo wewe ungesema kwa kawaida ukiwa mahali hapo binafsi.
16, 17. (a) Ni ono jipi lionyeshalo thamani ya kuandika barua ili kutoa ushahidi wa Ufalme? (b) Je, waweza kusimulia ono kama hilo?
16 Fikiria ono moja. Miaka mingi iliyopita Shahidi fulani aliandika barua akitoa ushahidi wa Ufalme kwa mjane wa mtu ambaye kifo chake kilikuwa kimetangazwa katika gazeti la habari la mahali hapo. Hakupata jibu. Halafu, katika Novemba 1994, zaidi ya miaka 21 baadaye, Shahidi huyo alipokea barua kutoka kwa binti ya huyo mwanamke. Huyo binti aliandika hivi:
17 “Katika Aprili 1973, ulimwandikia mama yangu ili kumfariji baada ya kifo cha baba yangu. Nilikuwa na umri wa miaka tisa wakati huo. Kwa kweli mama yangu alijifunza Biblia, lakini kufikia sasa yeye si mtumishi wa Yehova. Hata hivyo, funzo lake hatimaye lilinifanya nishirikiane na kweli. Katika 1988, nilianza funzo langu la Biblia—miaka 15 baada ya kupokea barua yako. Mnamo Machi 9, 1990, nilibatizwa. Nashukuru sana kwa barua yako ya miaka mingi iliyopita nami nafurahi sana kukujulisha kwamba zile mbegu ulizopanda kwa kweli zilimea, kwa msaada wa Yehova. Mama yangu alinipa barua yako niiweke, na mimi ningependa kukujua. Kwa kweli natumaini kwamba barua hii yakufikia.” Barua ya binti huyo, ambayo ilitia ndani anwani na nambari yake ya simu, kwa kweli ilimfikia huyo Shahidi aliyekuwa ameandika barua miaka mingi iliyopita. Ebu wazia mshangao wa huyo mwanamke kijana alipopokea simu kutoka kwa huyo Shahidi—ambaye bado huandika barua ili kushiriki na wengine tumaini la Ufalme!
Kukua Kiakili, Kiadili, na Kiroho
18. Katika nyakati za Biblia, wazazi walishughulikiaje elimu ya kiakili na ya kiadili ya watoto wao?
18 Kusudi la tatu ni kwamba elimu yenye usawaziko yapaswa itusaidie tukue kiakili na kiadili. Katika nyakati za Biblia kuelimisha watoto kiakili na kiadili kulionwa kuwa mmojapo wajibu mbalimbali mkuu wa wazazi. Watoto hawakufundishwa kusoma na kuandika tu bali, la maana zaidi, wao walielimishwa katika Sheria ya Mungu, iliyohusisha utendaji wao wote maishani. Hivyo, elimu ilitia ndani maagizo kuhusu wajibu wao mbalimbali wa kidini na kanuni zilizoongoza ndoa, mahusiano ya kifamilia, na adili za kingono, na pia wajibu wao mbalimbali kuelekea binadamu mwenzao. Elimu ya jinsi hiyo iliwasaidia wakue si kiakili na kiadili tu bali na kiroho pia.—Kumbukumbu la Torati 6:4-9, 20, 21; 11:18-21.
19. Twaweza kupata wapi elimu inayotuonyesha kanuni bora zaidi za kiadili za kufuata maishani na inayotusaidia tukue kiroho?
19 Namna gani leo? Elimu nzuri ya kimwili ni ya maana. Hiyo hutusaidia tukue kiakili. Lakini twaweza kugeukia wapi ili kupata elimu itakayotuonyesha kanuni bora zaidi za kiadili za kufuata maishani na ambazo zitatusaidia tukue kiroho? Katika kutaniko la Kikristo, twaweza kupata programu ya elimu ya kitheokrasi ambayo haipatikani kwingineko duniani. Kupitia funzo letu la kibinafsi la Biblia na vichapo vyenye msingi wa Biblia na pia maagizo yanayotolewa kwenye mikutano ya kutaniko, makusanyiko, na mikusanyiko, sisi twaweza kupokea elimu hii yenye thamani sana, yenye kuendelea sasa—elimu ya kimungu—bila malipo! Hiyo hutufundisha nini?
20. Elimu ya kimungu hutufundisha nini, na ni matokeo gani hutokana nayo?
20 Tuanzapo kujifunza Biblia, sisi hujifunza mafundisho ya msingi ya Kimaandiko, ‘mafundisho ya kwanza.’ (Waebrania 6:1) Tuendeleapo, sisi hutwaa “chakula kigumu”—yaani, kweli zenye kina zaidi. (Waebrania 5:14) Lakini, zaidi ya hayo, sisi hujifunza kanuni za kimungu zinazotufundisha jinsi ya kuishi kama vile Mungu atakavyo tuishi. Kwa kielelezo, twajifunza kuepuka tabia na mazoea ‘yanayouchafua mwili’ na kustahi mamlaka na watu na mali za wengine. (2 Wakorintho 7:1; Tito 3:1, 2; Waebrania 13:4) Kwa kuongezea, twaja kuthamini umaana wa kuwa wenye kufuatia haki na wenye bidii katika kazi yetu na thamani ya kuishi kulingana na amri za Biblia juu ya adili za kingono. (1 Wakorintho 6:9, 10; Waefeso 4:28) Tufanyapo maendeleo katika kutumia kanuni hizi maishani mwetu, twakua kiroho, na uhusiano wetu na Mungu waongezeka. Zaidi ya hayo, mwenendo wetu wa kimungu hutufanya tuwe raia wema, haidhuru tunakoishi. Na hilo huenda likasukuma wengine watukuze Chanzo cha elimu ya kimungu—Yehova Mungu.—1 Petro 2:12.
Mazoezi kwa Vitendo kwa Ajili ya Maisha ya Kila Siku
21. Katika nyakati za Biblia watoto walipokea mazoezi gani kwa vitendo?
21 Lengo la nne la elimu yenye usawaziko ni kumpa mtu mazoezi kwa vitendo yanayohitajiwa kwa maisha ya kila siku. Elimu kutoka kwa wazazi katika nyakati za Biblia ilitia ndani mazoezi kwa vitendo. Wasichana walifundishwa stadi za kinyumbani. Sura ya mwisho ya Mithali huonyesha kwamba ni lazima stadi hizo zilikuwa nyingi na za aina mbalimbali. Hivyo, wasichana hao walitayarishwa waweze kusokota, kufuma, na kupika na kutunza usimamizi wa ujumla wa nyumba, kufanya biashara, na ununuzi wa mali na shamba. Kwa kawaida wavulana walifundishwa kazi ya kimwili ya baba yao, iwe ni kilimo au ufundi au ustadi fulani. Yesu alijifunza useremala kutoka kwa baba yake mlezi, Yusufu; hivyo, yeye hakuitwa “mwana wa seremala” tu bali pia aliitwa “yule seremala.”—Mathayo 13:55; Marko 6:3.
22, 23. (a) Elimu yapaswa iwatayarishe watoto kwa ajili ya nini? (b) Ni nini kipaswacho kuwa kichocheo chetu katika kuchagua elimu ya ziada wakati ambapo hiyo huenda ikaonekana kuhitajiwa?
22 Leo pia, elimu yenye kusawazika vizuri hutia ndani utayarishaji wa kutunza mahitaji ya familia siku fulani. Maneno ya mtume Paulo yapatikanayo kwenye 1 Timotheo 5:8 yaonyesha kwamba kuandalia familia ya mtu ni wajibu mtakatifu. Yeye aliandika hivi: “Lakini, mtu ye yote asiyewatunza walio wake, yaani, wale wa nyumbani mwake hasa, ameikana Imani, tena ni mbaya kuliko mtu asiyeamini.” Basi, elimu yapaswa kutayarisha watoto kwa ajili ya madaraka watakayochukua maishani na pia iwatayarishe wawe washiriki wa jumuiya wenye kufanya kazi kwa bidii.
23 Ni kiasi gani cha elimu ya kimwili tupaswacho kufuatia? Hicho chaweza kuwa tofauti kutoka nchi moja hadi nyingine. Lakini ikiwa kazi zahitaji mazoezi zaidi kuliko yale ya chini zaidi yanayotakwa na sheria, ni daraka la wazazi kuwaongoza watoto wao katika kufanya uamuzi juu ya elimu au mazoezi ya ziada, wakifikiria faida zinazoweza kuwako na vizuizi vya masomo hayo ya ziada. Lakini ni nini kipaswacho kuwa kichocheo cha mtu katika kuchagua elimu ya ziada wakati ambapo hiyo huenda ikaonekana kuhitajiwa? Bila shaka si utajiri, kujitukuza, wala kujisifu. (Mithali 15:25; 1 Timotheo 6:17) Kumbuka somo tulilojifunza kutokana na kielelezo cha Yesu—elimu yapasa itumiwe ili kumletea Yehova sifa. Tukichagua elimu ya ziada, kichocheo chetu chapaswa kiwe tamaa ya kujitegemeza vya kutosha kifedha ili tuweze kumtumikia Yehova kikamili iwezekanavyo katika huduma ya Kikristo.—Wakolosai 3:23, 24.
24. Ni somo gani tulilojifunza kutoka kwa Yesu ambalo hatupaswi kusahau kamwe?
24 Basi, acheni tuwe na bidii katika jitihada zetu za kujipatia elimu ya kimwili yenye usawaziko. Na tujinufaishe kikamili na programu yenye kuendelea sasa ya elimu ya kimungu inayotolewa katika tengenezo la Yehova. Na tusisahau kamwe lile somo lenye thamani tulilojifunza kutoka kwa Yesu Kristo, yule mwanadamu mwenye kuelimishwa vizuri zaidi aliyepata kutembea kwenye dunia hii—elimu yapaswa itumiwe, si ili kujitukuza wenyewe, bali ili kumletea sifa yule Mwelimishaji mkuu kuliko wote, Yehova Mungu!
Jibu Lako Ni Nini?
◻ Yesu alitumiaje elimu yake?
◻ Kwa nini ni jambo la maana kujifunza kusoma vizuri?
◻ Twaweza kutumiaje uwezo wa kuandika ili kumletea Yehova sifa?
◻ Elimu ya kimungu hutusaidiaje tukue kiadili na kiroho pia?
◻ Elimu yenye usawaziko yapaswa kuhusisha mazoezi gani kwa vitendo?
[Sanduku katika ukurasa wa 13]
Msaada Wenye Kutumika kwa Ajili ya Waelimishaji
Kwenye “Wasifaji Wenye Shangwe” Mikusanyiko ya Wilaya wakati wa miaka ya 1995/1996, Watch Tower Society ilitoa broshua mpya yenye kichwa Mashahidi wa Yehova na Elimu. Broshua hiyo ya kurasa 32, yenye rangi kamili imetangazwa hasa kwa ajili ya waelimishaji. Kufikia sasa imetafsiriwa katika lugha 58.
Kwa nini kuwe na broshua kwa ajili ya waelimishaji? Ili kuwasaidia waelewe vizuri zaidi imani za wanafunzi ambao ni watoto wa Mashahidi wa Yehova. Broshua hiyo ina habari gani? Kwa njia iliyo wazi na iliyo chanya, yaeleza maoni yetu juu ya masuala kama vile elimu ya ziada, siku za kuzaliwa, Krismasi, na kusalimu bendera. Hiyo broshua pia huwahakikishia waelimishaji kwamba sisi twataka watoto wetu wafaidike kikamili na masomo yao na kwamba twataka kwa moyo mweupe kushirikiana na waelimishaji, tukipendezwa kwa njia ya matendo na elimu ya watoto wetu.
Broshua Elimu yaweza kutumiwaje? Kwa kuwa ilitayarishwa kwa ajili ya waelimishaji, acheni tuishiriki na walimu, wakuu wa shule, na maofisa wengine wa shule. Broshua hii mpya na isaidie waelimishaji hao wote waelewe maoni na imani zetu na ni kwa nini nyakati nyingine sisi hudai haki ya kuwa tofauti. Wazazi wanatiwa moyo waitumie hiyo broshua kuwa msingi wa mazungumzo ya kibinafsi pamoja na waelimishaji wa watoto wao.
[Picha katika ukurasa wa 10]
Katika Israeli la kale elimu ilionwa kuwa muhimu sana