Fidia ya Kristo Njia ya Mungu ya Wokovu

“Mungu aliupenda ulimwengu sana hivi kwamba akatoa Mwana mzaliwa-pekee wake, ili kila mtu anayedhihirisha imani katika yeye asipate kuangamizwa bali awe na uhai udumuo milele.”—YOHANA 3:16.

1, 2. Fafanua hali ambayo imetokea kuhusiana na jamii ya kibinadamu.

HEBU wazia kwamba unaugua maradhi ambayo bila shaka yatakuua usipofanyiwa upasuaji. Ungehisije ikiwa gharama ya upasuaji huo ilikuwa ya juu sana usiweze kuilipia? Namna gani ikiwa hata rasilimali za familia yako na marafiki wako zikiwekwa pamoja haziwezi kuilipia? Kukabiliwa na tatizo kama hilo lenye kutisha uhai kungekuwa jambo lenye kuvunja moyo!

² Jambo hilo latolea kielezi hali ambayo imetokea kuhusiana na jamii ya kibinadamu. Wazazi wetu wa kwanza, Adamu na Hawa, waliumbwa wakiwa wakamilifu. (Kumbukumbu la Torati 32:4) Walikuwa na tazamio la kuishi milele na la kutimiza kusudi la Mungu: “Zaeni, mkaongezeke, mkaijaze nchi, na kuitiisha.” (Mwanzo 1:28) Hata hivyo, Adamu na Hawa waliasi dhidi ya Muumba wao. (Mwanzo 3:1-6) Kutotii kwao kulitokeza dhambi si kwa Adamu na Hawa tu, bali pia kwa uzao wao ambao ulikuwa haujazaliwa bado. Mwanamume mwaminifu Yobu alisema hivi baadaye: “Ni nani awezaye kutoa kitu kilicho safi kitoke katika kitu kichafu? hapana awezaye.”—Ayubu 14:4.

3. Kifo kilisambaaje kwa watu wote?

³ Hivyo, dhambi ni kama maradhi ambayo yameambukiza kila mmoja wetu, kwa vile Biblia husema kwamba “wote wamefanya dhambi.” Hali hiyo ina matokeo yenye kutisha uhai. Kwa kweli, “mshahara ambao dhambi hulipa ni kifo.” (Waroma 3:23; 6:23) Hakuna yeyote kati yetu awezaye kuepuka dhambi. Wanadamu wote hufanya dhambi, hivyo, wanadamu wote hufa. Tukiwa wazao wa Adamu, tulizaliwa katika hali hiyo. (Zaburi 51:5) “Kupitia mtu mmoja,” akaandika Paulo, “dhambi iliingia katika ulimwengu na kifo kupitia dhambi, na hivyo kifo kikasambaa kwa watu wote kwa sababu wote walikuwa wamefanya dhambi.” (Waroma 5:12) Lakini hilo halimaanishi kwamba hatuna tumaini la wokovu.

Kuondoa Dhambi na Kifo

4. Kwa nini wanadamu wenyewe hawawezi kuondoa ugonjwa na kifo?

⁴ Ni nini ambacho kingehitajiwa ili kuondoa dhambi na matokeo yake ambayo ni kifo? Kwa wazi, ni kitu ambacho hakuna mwanadamu yeyote angeweza kutoa. Mtunga-zaburi alisikitika: ‘Fidia ya maisha ni kubwa mno. Mtu hawezi kutoa kitu chochote kinachotosha, kimwezeshe aendelee kuishi daima, asipate kuonja kaburi.’ (Zaburi 49:8, 9, Biblia Habari Njema) Ni kweli, tunaweza kurefusha maisha yetu kwa miaka kadhaa kwa kutumia chakula chenye afya na kupata utunzaji wa kitiba, hata hivyo, hakuna yeyote kati yetu awezaye kuponya hali yenye dhambi tuliyorithi. Hakuna yeyote kati yetu awezaye kutangua matokeo yenye kudhoofisha ya kuzeeka, na kurudisha mwili wetu kwenye ukamilifu ambao Mungu alikusudia uwe nao mwanzoni. Paulo hakuwa akitia chumvi alipoandika kwamba kwa sababu ya dhambi ya Adamu, uumbaji wa kibinadamu “[uli]tiishwa chini ya ubatili”—au kama vile tafsiri ya The Jerusalem Bible ifasilivyo, “ulifanywa usiweze kufikia kusudi lake.” (Waroma 8:20) Ingawa hivyo, twafurahi kwamba Muumba hakutuacha. Amefanya uandalizi wa kuondoa dhambi na kifo mara moja kwa wakati wote. Jinsi gani?

5. Sheria iliyopewa Israeli ilidhihirishaje kupendezwa sana na haki?

⁵ Yehova “huzipenda haki na hukumu.” (Zaburi 33:5) Mfumo wa Sheria aliowapa Waisraeli wadhihirisha kupendezwa kwake sana na haki iliyosawazika na isiyo na upendeleo. Kwa kielelezo, katika sheria hizo, twasoma kwamba ‘uhai ungetozwa kwa uhai.’ Yaani, ikiwa Mwisraeli angemwua mtu kimakusudi, uhai wake mwenyewe ungetozwa kulipia ule aliokomesha. (Kutoka 21:23; Hesabu 35:21) Hivyo, mizani ya haki ya kimungu ingesawazika.—Linganisha Kutoka 21:30.

6. (a) Adamu angeweza kuitwa mwuaji wa kukusudia katika maana gani? (b) Adamu alipoteza uhai wa aina gani, na ni dhabihu ya aina gani ambayo ingehitajiwa ili kusawazisha mizani ya haki?

⁶ Adamu alipofanya dhambi, alipata kuwa mwuaji wa kukusudia. Alifanya hivyo katika maana gani? Katika maana ya kwamba angepitisha hali yake yenye dhambi—na hivyo kifo—kwa wazao wake wote. Ni kwa sababu ya kutokutii kwa Adamu kwamba miili yetu inadhoofika wakati huu wa sasa, ikielekea hatua kwa hatua kwenye kaburi. (Zaburi 90:10) Dhambi ya Adamu ina maana nyingine kubwa hata zaidi. Kumbuka, kile Adamu alichopoteza kwa ajili yake mwenyewe na uzao wake hakikuwa uhai wa kawaida tu wa miaka 70 au 80. Alipoteza uhai mkamilifu—kwa kweli, uhai udumuo milele. Kwa hiyo ikiwa ‘uhai ungetozwa kwa uhai,’ basi ni uhai wa aina gani ambao ungetolewa ili kutimiza haki katika hali hii? Kwa kupatana na akili, ungepaswa kuwa uhai wa kibinadamu ulio mkamilifu—uhai ambao, kama ule wa Adamu, ungekuwa na uwezo wa kutokeza uzao mkamilifu wa kibinadamu. Ukitolewa ukiwa dhabihu, uhai wa kibinadamu ulio mkamilifu ungesawazisha mizani ya haki na pia kuwezesha kuondolewa kabisa kwa dhambi na matokeo yake ambayo ni kifo.

Kulipia Gharama ya Dhambi

7. Fafanua maana ya neno “fidia.”

⁷ Gharama inayohitajiwa ili kutukomboa kutoka katika dhambi inarejezewa katika Biblia kuwa “fidia.” (Zaburi 49:7) Katika Kiingereza neno hilo laweza kurejezea malipo ambayo mteka-nyara hudai ili yawe badala ya mtu aliyemteka nyara. Bila shaka, fidia ambayo Yehova ametoa haihusishi utekaji nyara wowote. Wazo la kulipia gharama fulani hubaki vilevile. Kwa kweli, namna ya kitenzi cha neno la Kiebrania linalotafsiriwa “fidia” kihalisi humaanisha “kufunika.” Ili kufunika dhambi, ni lazima fidia ilingane kabisa na kile inachopaswa kufunika—uhai mkamilifu wa kibinadamu wa Adamu.

8. (a) Fafanua kanuni ya ukombozi. (b) Kanuni ya ukombozi inatuhusuje sisi tukiwa watenda-dhambi?

⁸ Jambo hilo lapatana na kanuni inayopatikana katika Sheria ya Kimusa—kanuni ya ukombozi. Ikiwa Mwisraeli alipatwa na umaskini, akajiuza kuwa mtumwa kwa mtu asiye Mwisraeli, mtu wa jamaa angemkomboa (au, kumfidi) kwa kulipa gharama fulani iliyoonwa kuwa sawa na thamani ya mtumwa huyo. (Mambo ya Walawi 25:47-49) Biblia husema kwamba tukiwa wanadamu wasio wakamilifu sisi ni “watumwa wa dhambi.” (Waroma 6:6; 7:14, 25) Ni nini ambacho kingehitajiwa ili kutukomboa? Kama ambavyo tumeona, uhai mkamilifu wa kibinadamu uliopotea ungehitaji kulipiwa kwa uhai wa kibinadamu ulio mkamilifu—bila kuongeza wala kupunguza.

9. Yehova amefanyaje uandalizi ili afunike dhambi?

⁹ Bila shaka, sisi binadamu huzaliwa tukiwa watu wasio wakamilifu. Hakuna yeyote kati yetu aliye sawa na Adamu; hakuna yeyote kati yetu awezaye kulipia gharama ya fidia ambayo haki hudai. Kama ilivyotajwa hapo mwanzoni, ni kana kwamba tuna maradhi yenye kutisha uhai na hatuwezi kulipia gharama ya upasuaji uwezao kuyaponya. Katika hali kama hiyo, je, hatungekuwa wenye shukrani ikiwa mtu fulani angeingilia kati na kulipia gharama hiyo? Hivyo ndivyo Yehova amefanya hasa! Amefanya uandalizi wa kutukomboa kutoka katika dhambi, mara moja kwa wakati wote. Naam, yeye yu tayari kututolea kile ambacho sisi wenyewe hatungeweza kamwe kutoa. Jinsi gani? “Zawadi ambayo Mungu hutoa,” Paulo akaandika, “ni uhai udumuo milele kwa njia ya Kristo Yesu Bwana wetu.” (Waroma 6:23) Yohana alimfafanua Yesu kuwa “Mwana-Kondoo wa Mungu ambaye huondolea mbali dhambi ya ulimwengu.” (Yohana 1:29) Acheni tuone jinsi ambavyo Yehova alitumia Mwana wake mpendwa ili alipie gharama ya fidia.

“Fidia Inayolingana”

10. Unabii mbalimbali kuhusu “mbegu” ulikujaje kukazia Yosefu na Maria?

¹⁰ Mara tu baada ya uasi katika Edeni, Yehova alitangaza kusudi lake la kutokeza “mbegu,” au uzao, ambao ungefidi wanadamu kutoka katika dhambi. (Mwanzo 3:15) Kupitia mfululizo wa ufunuo wa kimungu, Yehova alitambulisha ukoo ambao ungetokeza mbegu hiyo. Baada ya muda, ufunuo huo ulikazia Yosefu na Maria, wenzi waliokuwa wamechumbiana ambao waliishi Palestina. Katika ndoto, Yosefu aliambiwa kwamba Maria alipata mimba kwa roho takatifu. Malaika alisema: “Yeye atazaa mwana, nawe lazima umwite jina lake Yesu, kwa maana yeye ataokoa watu wake kutoka katika dhambi zao.”—Mathayo 1:20, 21.

11. (a) Yehova alipangaje mambo ili Mwana wake azaliwe akiwa binadamu mkamilifu? (b) Kwa nini Yesu aliweza kutoa “fidia inayolingana”?

¹¹ Hiyo haikuwa kwa vyovyote mimba ya kawaida, kwa kuwa Yesu alikuwa amekuwako mbinguni kabla ya kuwa mwanadamu. (Mithali 8:22-31; Wakolosai 1:15) Uhai wake ulihamishwa kwa nguvu za Yehova za kimwujiza hadi kwenye tumbo la uzazi la Maria, jambo hilo likifanya iwezekane kwa Mwana wa Mungu aliye mpendwa azaliwe akiwa binadamu. (Yohana 1:1-3, 14; Wafilipi 2:6, 7) Yehova aliongoza mambo hivi kwamba Yesu hakutiwa doa kwa dhambi ya Adamu. Kinyume cha hilo, Yesu alizaliwa akiwa mkamilifu. Hivyo, alikuwa na kile ambacho Adamu alipoteza—uhai mkamilifu wa kibinadamu. Hatimaye, binadamu ambaye angeweza kulipia gharama ya dhambi! Na hivyo hasa ndivyo Yesu alivyofanya siku ya Nisani 14, 33 W.K. Katika siku hiyo ya kihistoria, Yesu alijiruhusu auawe na wapinzani wake, kwa njia hiyo akiandaa “fidia inayolingana.”—1 Timotheo 2:6.

Thamani ya Uhai Mkamilifu wa Kibinadamu

12. (a) Fafanua tofauti muhimu kati ya kifo cha Yesu na kile cha Adamu. (b) Yesu amekuwaje “Baba wa milele” kwa wanadamu watiifu?

¹² Kuna tofauti kati ya kifo cha Yesu na kile cha Adamu—tofauti inayokazia thamani ya fidia. Adamu alistahili kufa, kwa kuwa alikosa kumtii Muumba wake kimakusudi. (Mwanzo 2:16, 17) Tofauti naye, Yesu hakustahili kabisa kufa, kwa kuwa “hakufanya dhambi.” (1 Petro 2:22) Kwa hiyo, Yesu alipokufa, alikuwa na kitu chenye thamani kubwa sana ambacho Adamu mtenda-dhambi hakuwa nacho alipokufa, yaani, haki ya kuwa na uhai mkamilifu wa kibinadamu. Hivyo, kifo cha Yesu kilikuwa na thamani ya kidhabihu. Alipopaa mbinguni akiwa mtu wa kiroho, aliwasilisha thamani ya dhabihu yake kwa Yehova. (Waebrania 9:24) Kwa kufanya hivyo, Yesu alikomboa wanadamu wenye dhambi, akawa Baba yao mpya, akichukua mahali pa Adamu. (1 Wakorintho 15:45) Kwa sababu yenye msingi mzuri, Yesu anaitwa “Baba wa milele.” (Isaya 9:6) Hebu wazia kinachomaanishwa na kuitwa hivyo! Adamu, baba mwenye dhambi, alieneza kifo kwa wazao wake wote. Yesu, Baba mkamilifu, anatumia thamani ya dhabihu yake ili kuwapa wanadamu watiifu uhai wa milele.

13. (a) Toa kielezi cha jinsi ambavyo Yesu alifuta deni ambalo Adamu alituingiza. (b) Kwa nini dhabihu ya Yesu haifuniki dhambi ya wazazi wetu wa kwanza?

¹³ Ingawa hivyo, kifo cha mtu mmoja kingewezaje kufunika dhambi za wengi? (Mathayo 20:28) Katika makala fulani miaka kadhaa iliyopita, tulitoa kielezi kuhusu fidia kwa njia hii: “Wazia kiwanda kikubwa ambacho kina mamia ya waajiriwa. Msimamizi wa kiwanda asiye mnyofu anafilisisha biashara hiyo; kiwanda kinafunga milango yacho. Mamia ya watu sasa hawana kazi na hawawezi kulipa gharama zao. Wenzi wao wa ndoa, watoto wao, naam, hata wanaowawia, wote wanateseka kwa sababu ya ufisadi wa mtu mmoja yule! Halafu huku yuaja mfadhili tajiri ambaye alipia deni la kampuni na afungua tena kiwanda. Mfuto wa deni moja hilo unaleta utulizo kamili kwa waajiriwa wale wengi, kwa familia zao, na kwa wanaowawia. Lakini je! yule msimamizi wa kwanza anashiriki katika kufanikiwa huku kupya? La, yeye yuko gerezani na nje ya kazi yake daima! Vivyo hivyo, mfuto wa deni moja la Adamu unaleta manufaa kwa mamilioni ya wazao wake—lakini si kwa Adamu.”

14, 15. Kwa nini Adamu na Hawa waweza kuitwa watenda-dhambi wa kukusudia, na hali yetu ikoje tofauti na yao?

¹⁴ Jambo hilo ni la haki. Kumbuka, Adamu na Hawa walitenda dhambi kimakusudi. Walichagua kutomtii Mungu. Tofauti nao, sisi huzaliwa katika dhambi. Hatuna chaguo jingine. Hata iwe tunajitahidi sana jinsi gani, hatuwezi kuepuka kabisa kutenda dhambi. (1 Yohana 1:8) Nyakati nyingine, huenda tukajihisi kama Paulo, aliyeandika: “Nitakapo kulifanya lililo sawa, lililo baya lipo pamoja nami. Kwa kweli napendezwa na sheria ya Mungu kulingana na mtu niliye kwa ndani, lakini mimi naona katika viungo vyangu sheria nyingine ikifanya vita dhidi ya sheria ya akili yangu na kunichukua mateka kwa sheria ya dhambi iliyo katika viungo vyangu. Mwenye taabu mimi!”—Waroma 7:21-24.

¹⁵ Hata hivyo, tunalo tumaini kwa sababu ya fidia! Yesu ndiye mbegu ambaye kupitia kwake, kama vile Mungu alivyoahidi, “mataifa yote ya dunia watajibarikia.” (Mwanzo 22:18; Waroma 8:20) Dhabihu ya Yesu hutoa fursa mbalimbali za ajabu kwa wale wanaodhihirisha imani katika yeye. Acheni tuchunguze baadhi yazo.

Kunufaika na Fidia ya Kristo

16. Licha ya hali yetu yenye dhambi, twaweza kufurahia manufaa zipi sasa kwa sababu ya fidia ya Yesu?

¹⁶ Mwandikaji wa Biblia Yakobo akiri kwamba “sisi sote hujikwaa mara nyingi.” (Yakobo 3:2) Hata hivyo, kwa sababu ya fidia ya Kristo, makosa yetu yanaweza kusamehewa. Yohana aandika: “Ikiwa yeyote afanya hasa dhambi, tuna msaidiaji kwa Baba, Yesu Kristo, aliye mwadilifu. Na yeye ni dhabihu yenye kufunika kwa ajili ya dhambi zetu.” (1 Yohana 2:1, 2) Bila shaka, hatupaswi kupuuza dhambi. (Yuda 4; linganisha 1 Wakorintho 9:27.) Hata hivyo, tukikosea, twaweza kumweleza Yehova hisia zetu zote za moyoni, tukiwa na uhakika kwamba yeye yuko “tayari kusamehe.” (Zaburi 86:5; 130:3, 4; Isaya 1:18; 55:7; Matendo 3:19) Hivyo, fidia hutuwezesha kumtumikia Mungu tukiwa na dhamiri safi na hufanya iwezekane kwetu kumkaribia kwa sala kupitia jina la Yesu Kristo.—Yohana 14:13, 14; Waebrania 9:14.

17. Ni baraka zipi za wakati ujao zinazoweza kupatikana kwa sababu ya fidia?

¹⁷ Fidia ya Kristo hutoa fursa ya kutimizwa kwa kusudi la Mungu: kwamba wanadamu watiifu waishi milele katika Paradiso duniani. (Zaburi 37:29) Paulo aliandika: “Hata ahadi za Mungu ziwe ni ngapi, zimekuwa Ndiyo kwa njia yake [Yesu].” (2 Wakorintho 1:20) Ni kweli, kifo ‘kimetawala kikiwa mfalme.’ (Waroma 5:17) Fidia huandalia Mungu msingi wa kufutilia mbali “adui [huyu] wa mwisho.” (1 Wakorintho 15:26; Ufunuo 21:4) Fidia ya Yesu hata yaweza kuwanufaisha waliokufa. “Saa inakuja,” Yesu akasema, “ambayo katika hiyo wote wale waliomo ndani ya makaburi ya ukumbusho watasikia sauti yake [ya Yesu] na kutoka.”—Yohana 5:28, 29; 1 Wakorintho 15:20-22.

18. Dhambi imekuwa na matokeo gani yenye msiba kwa wanadamu, na hali hiyo itatanguliwaje katika ulimwengu mpya wa Mungu?

¹⁸ Hebu wazia jinsi itakavyopendeza kuishi kama ilivyokusudiwa—bila mahangaiko yanayotulemea siku hizi! Dhambi imetufarakanisha na Mungu na kutia na akili yetu wenyewe, moyo, na mwili. Hata hivyo, Biblia huahidi kwamba katika ulimwengu mpya wa Mungu, “hapana mwenyeji atakayesema, Mimi mgonjwa.” Naam, magonjwa ya kimwili na ya kiroho hayatasumbua wanadamu tena. Kwa nini? Isaya ajibu: “Watu wakaao humo watasamehewa uovu wao.”—Isaya 33:24.

Fidia—Wonyesho wa Upendo

19. Sisi mmoja-mmoja twapaswa kuitikiaje ifaavyo fidia ya Kristo?

¹⁹ Upendo ulimsukuma Yehova amtume Mwana wake mpendwa. (Waroma 5:8; 1 Yohana 4:9) Yesu naye akasukumwa na upendo “aonje kifo kwa ajili ya kila mtu.” (Waebrania 2:9; Yohana 15:13) Akiwa na sababu nzuri, Paulo aliandika: “Upendo alio nao Kristo hutushurutisha . . . Alikufa kwa ajili ya wote ili wale waishio wapate kuishi si kwa ajili yao wenyewe tena, bali kwa ajili ya yeye aliyekufa kwa ajili yao na alifufuliwa.” (2 Wakorintho 5:14, 15) Ikiwa twathamini yale ambayo Yesu alitutendea, basi tutaitikia ifaavyo. Kwa kuwa fidia hufanya iwezekane kwetu kuokolewa kutoka katika kifo! Bila shaka hatungependa kudokeza kwa matendo yetu kwamba twaiona dhabihu ya Yesu kuwa ya thamani ya kawaida tu.—Waebrania 10:29.

20. Ni kupitia baadhi ya njia zipi sisi hushika “neno” la Yesu?

²⁰ Twaweza kuonyeshaje uthamini wenye kuhisiwa moyoni kwa ajili ya fidia? Muda mfupi kabla ya kukamatwa kwake, Yesu alisema: “Ikiwa yeyote anipenda mimi, atashika neno langu.” (Yohana 14:23) “Neno” la Yesu latia ndani amri yake kwamba tushiriki kwa bidii katika kutimiza utume huu: “Nendeni mkafanye wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote, [na] kuwabatiza.” (Mathayo 28:19) Kumtii Yesu pia kwatutaka tuonyeshe ndugu zetu wa kiroho upendo.—Yohana 13:34, 35.

21. Kwa nini yatupasa kuhudhuria sherehe ya Ukumbusho itakayokuwa Aprili 1?

²¹ Njia moja nzuri zaidi ambayo twaweza kuonyesha uthamini kwa fidia ni kwa kuhudhuria Ukumbusho wa kifo cha Kristo, ambao mwaka huu utaadhimishwa Aprili 1.a Kuhudhuria pia ni sehemu ya “neno” la Yesu, kwa kuwa alipokuwa akianzisha sherehe hiyo, Yesu aliamuru wafuasi wake hivi: “Fulizeni kufanya hili katika ukumbuko wangu.” (Luka 22:19) Kwa kuhudhuria tukio hili lenye umuhimu mkubwa na kuwa makini sana kuelekea yale yote ambayo Kristo aliamuru, tutaonyesha usadikisho wetu thabiti kwamba fidia ya Yesu ni njia ya Mungu ya wokovu. Kwa kweli, “hakuna wokovu katika mwingine yeyote.”—Matendo 4:12.

[Maelezo ya Chini]

Waweza Kukumbuka?

◻ Kwa nini wanadamu hawawezi kufunika hali yao yenye dhambi?

◻ Yesu ni “fidia inayolingana” katika njia ipi?

◻ Yesu alitumiaje haki yake ya kuwa na uhai mkamilifu wa kibinadamu ili kutunufaisha?

◻ Wanadamu hupata baraka zipi kwa sababu ya fidia ya Kristo?

[Picha katika ukurasa wa 15]

Ni mwanadamu mkamilifu tu—aliye sawa na Adamu—ambaye angeweza kusawazisha mizani ya haki

[Picha katika ukurasa wa 16]

Kwa kuwa Yesu alikuwa na haki ya kuwa na uhai mkamilifu wa kibinadamu, kifo chake kilikuwa na maana ya kidhabihu