Jinsi Unavyoweza Kufanya Maamuzi ya Hekima
HIARI ni zawadi kutoka kwa Mungu. Bila hiari tungekuwa kama mashine tu na hatungeweza kudhibiti matendo yetu. Hata hivyo, tunakabili magumu kwa kuwa na hiari. Kwa kuwa tumepewa hiari, ni lazima tufanye maamuzi maishani.
Bila shaka, maamuzi mengine ni madogo sana. Maamuzi mengine kama vile kazi utakayochagua au kama utafunga ndoa, yanaweza kuathiri kabisa wakati wetu ujao. Na bado maamuzi fulani tunayofanya huathiri watu wengine. Maamuzi fulani ambayo wazazi hufanya huathiri sana watoto wao. Isitoshe, ni lazima tutoe hesabu kwa Mungu kwa sababu ya maamuzi mengi tunayofanya.—Waroma 14:12.
Msaada Wahitajiwa
Wanadamu hawana sifa nzuri kuhusiana na kufanya maamuzi. Uamuzi wa kwanza kabisa kuwahi kufanywa na wanadamu ulikuwa na matokeo mabaya. Hawa aliamua kula tunda ambalo Mungu alikuwa amewakataza waziwazi. Uamuzi wake wa kutotii Mungu uliochochewa na tamaa ya ubinafsi, ulifanya mumewe ajiunge naye na hivyo kusababisha wanadamu wateseke sana. Mara nyingi, maamuzi ya wanadamu huchochewa na tamaa za ubinafsi badala ya kanuni zinazofaa. (Mwanzo 3:6-19; Yeremia 17:9) Na tunapokabili maamuzi mazito mara nyingi tunatambua udhaifu wetu.
Basi haishangazi kwamba watu wengi wanapofanya maamuzi muhimu, wao hutafuta msaada kutoka chanzo kinachozidi uwezo wa kibinadamu. Biblia husimulia pindi moja ambapo Nebukadneza alihitaji kufanya uamuzi alipokuwa anaendelea na vita. Ijapokuwa alikuwa mfalme, aliona uhitaji wa ‘kutumia uganga,’ yaani, kuwasiliana na roho. Hivyo, simulizi hilo lasema: “Aliitikisa mishale huko na huko, akaziuliza terafi, akayatazama maini.” (Ezekieli 21:21) Vivyo hivyo leo, watu wengi huwaendea wapiga-ramli na wanajimu na kutafuta msaada kutoka kwa roho katika njia nyinginezo. Lakini njia hizo ni za udanganyifu na zenye kupotosha.—Mambo ya Walawi 19:31.
Kuna Mmoja ambaye ni mwenye kutegemeka sana na ambaye amewasaidia wanadamu kufanya maamuzi ya hekima tangu wakati wa kale hadi sasa. Hakuna mwingine ila Yehova Mungu. Kwa mfano, katika nyakati za kale, Mungu alilipa taifa lake Israeli, Urimu na Thumimu—yaelekea hizo zilikuwa kura takatifu zilizopigwa wakati taifa hilo lilipokabili hali zilizokuwa muhimu sana. Kupitia Urimu na Thumimu, Yehova alitoa majibu ya moja kwa moja na kuwasaidia wazee Waisraeli wawe na uhakika kwamba maamuzi yao yalipatana na mapenzi yake.—Kutoka 28:30; Mambo ya Walawi 8:8; Hesabu 27:21.
Fikiria mfano mwingine. Wakati Gideoni alipoitwa aongoze majeshi ya Israeli yapigane na Wamidiani, alihitaji kuamua kama atakubali pendeleo hilo kubwa. Gideoni aliomba ishara ya kimuujiza ili ahakikishiwe kwamba Yehova atamsaidia. Alisali kwamba ngozi ya kondoo iachwe nje usiku kucha na iwe na umande juu yake bali eneo lililoizunguka liwe kavu. Usiku uliofuata, aliomba ngozi iwe kavu na ardhi iwe na umande. Kwa fadhili, Yehova alimpa Gideoni ishara alizoomba. Matokeo ni kwamba Gideoni alifanya uamuzi unaofaa na kwa msaada wa Mungu, akawashinda kabisa maadui wa Israeli.—Waamuzi 6:33-40; 7:21, 22.
Namna Gani Leo?
Leo, bado Yehova hutoa msaada kwa watumishi wake wanapokabili maamuzi muhimu. Jinsi gani? Je, sisi, kama vile Gideoni, tunapaswa kuomba ‘majaribio ya ngozi ya kondoo,’ kutoka kwa Yehova ili atuonyeshe uamuzi unaofaa? Wenzi fulani wa ndoa walikuwa wakifikiria kuhama na kwenda kutumikia mahali palipo na uhitaji mkubwa zaidi wa wahubiri wa Ufalme. Ili waweze kuamua, walipanga kufanya jaribio fulani. Waliamua kuuza nyumba yao kwa bei hususa. Ikiwa nyumba hiyo ingenunuliwa kwa wakati hususa kwa bei waliyoonyesha au kwa bei ya juu zaidi, wangeona hiyo kuwa ishara ya kwamba Mungu anataka wahame. Ikiwa nyumba hiyo haingenunuliwa, wangekata kauli kwamba Mungu hakutaka wahame.
Nyumba hiyo haikununuliwa. Je, hiyo ilikuwa ishara kwamba Yehova hakutaka wenzi hao watumikie mahali palipokuwa na uhitaji mkubwa zaidi? Bila shaka, ingekuwa kimbelembele kusema kwa uhakika mambo ambayo Yehova hufanyia watumishi wake na yale ambayo hawafanyii. Hatuwezi kusema kwamba leo Yehova haingilii kati ili kutudhihirishia mapenzi yake. (Isaya 59:1) Hata hivyo, hatuna haki ya kutarajia aingilie maamuzi yetu makubwa, na hivyo kumwacha Mungu atufanyie maamuzi. Kwani, katika muda mrefu wa maisha yake, Gideoni alihitaji kufanya maamuzi bila ishara za kimuujiza kutoka kwa Yehova!
Hata hivyo, Biblia husema kwamba tunaweza kupata mwongozo kutoka kwa Mungu. Ilitabiri hivi kuhusu wakati wetu: “Masikio yako yatasikia neno nyuma yako, likisema, Njia ni hii, ifuateni; mgeukapo kwenda mkono wa kulia, na mgeukapo kwenda mkono wa kushoto.” (Isaya 30:21) Tunapokabili maamuzi muhimu, inafaa kabisa tujaribu kuhakikisha kwamba maamuzi yetu yanapatana na mapenzi ya Mungu na yanaonyesha hekima yake iliyo bora kabisa. Jinsi gani? Kwa kutafuta shauri kutoka katika Neno lake na kuliruhusu liwe ‘taa ya miguu yetu, na mwanga wa njia yetu.’ (Zaburi 119:105; Mithali 2:1-6) Ili kufanya hivyo, tunahitaji kusitawisha zoea la kutwaa ujuzi sahihi kutoka katika Biblia. (Wakolosai 1:9, 10) Na tunapokabili uamuzi fulani, tunahitaji kufanya utafiti kwa uangalifu kuhusiana na kanuni zote za Biblia zinazohusu jambo hilo. Utafiti huo utatuwezesha “kuhakikisha mambo yaliyo ya maana zaidi.”—Wafilipi 1:9, 10.
Pia twapaswa kuzungumza na Yehova kupitia sala, tukiwa na uhakika kwamba atatusikiliza. Inafariji kama nini kumweleza Mungu wetu mwenye upendo maamuzi tunayohitaji kufanya na maamuzi mengine tunayofikiria! Kisha, tunaweza kuomba mwongozo tukiwa na uhakika ili kufanya uamuzi unaofaa. Mara nyingi, roho takatifu itatukumbusha kanuni za Biblia zinazohusika, au inaweza kutusaidia kuelewa waziwazi zaidi andiko linalohusu hali yetu.—Yakobo 1:5, 6.
Yehova huandaa pia watu wakomavu katika kutaniko ambao tunaweza kuzungumza nao kuhusu maamuzi yetu. (Waefeso 4:11, 12) Hata hivyo, tunapotafuta shauri kutoka kwa wengine, tusiwe kama watu ambao humwendea mtu mmoja hadi mwingine mpaka mwishowe wapate mtu atakayewaunga mkono. Kisha wanafuata shauri lake. Pia twapaswa kukumbuka kielelezo chenye kuonya cha Rehoboamu. Alipokabili uamuzi mzito, alipokea shauri bora kabisa kutoka kwa wanaume wazee waliokuwa wametumikia pamoja na babake. Hata hivyo, badala ya kufuata shauri lao, aliendea vijana waliokua pamoja naye. Kwa kufuata shauri lao, alifanya uamuzi mbaya sana na kwa sababu hiyo akapoteza sehemu kubwa ya ufalme wake.—1 Wafalme 12:1-17.
Unapotafuta shauri, litafute kutoka kwa watu wenye uzoefu katika maisha na wanaofahamu vizuri Maandiko na kustahi sana kanuni zinazofaa. (Mithali 1:5; 11:14; 13:20) Inapowezekana, chukua wakati kutafakari kanuni zinazohusika na habari zote ambazo umetafiti. Unapoanza kuona mambo kulingana na Neno la Yehova, yaelekea itakuwa dhahiri zaidi kufikia uamuzi unaofaa.—Wafilipi 4:6, 7.
Maamuzi Tunayofanya
Ni rahisi kufanya maamuzi fulani. Walipoamuriwa waache kutoa ushahidi, mitume walijua kwamba walipaswa kuendelea kuhubiri kuhusu Yesu. Kwa hiyo wakajulisha Sanhedrini papo hapo uamuzi wao wa kumtii Mungu kuliko wanadamu. (Matendo 5:28, 29) Maamuzi mengine yanahitaji kufikiriwa sana kwa sababu hakuna taarifa ya moja kwa moja kutoka katika Biblia inayohusu jambo hilo. Hata hivyo, kwa kawaida kanuni za Biblia hutoa mwongozo kuhusu uamuzi mzuri unaopaswa kufanywa. Kwa mfano, ijapokuwa vitumbuizo vingi vya leo havikuweko wakati wa Yesu, kuna taarifa zilizo wazi katika Biblia kuhusu mambo yanayompendeza Yehova na yale yanayomchukiza. Kwa hiyo, Mkristo yeyote anayejihusisha katika vitumbuizo vinavyokazia jeuri, ukosefu wa adili katika ngono, au uasi, amefanya uamuzi usiofaa.—Zaburi 97:10; Yohana 3:19-21; Wagalatia 5:19-23; Waefeso 5:3-5.
Nyakati nyingine, huenda maamuzi yote mawili yakafaa. Kutumikia mahali ambapo pana uhitaji mkubwa ni pendeleo kubwa linaloweza kuleta baraka nyingi. Lakini mtu akiamua kutofanya hivyo kwa sababu fulani, bado anaweza kufanya kazi nzuri katika eneo la kutaniko lao. Mara kwa mara, huenda tukakabili uamuzi utakaotupa fursa ya kudhihirisha kadiri ambavyo tumejitoa kwa Yehova au jambo lililo la maana zaidi maishani mwetu. Kwa hiyo, Yehova huturuhusu tutumie hiari yetu kuonyesha ni nini ambacho kwa kweli kimo mioyoni mwetu.
Mara kwa mara, wengine huathiriwa na maamuzi yetu. Kwa mfano, Wakristo wa karne ya kwanza walifurahi kuwa huru kutokana na vizuizi vingi vya Sheria. Jambo hilo lilimaanisha kwamba wangeweza kukubali au kukataa chakula ambacho hakikuwa safi chini ya Sheria. Hata hivyo, walitiwa moyo wafikirie dhamiri za wengine wanapoamua kama watatumia uhuru huo. Maneno ya Paulo kuhusu jambo hilo yanaweza kutumika katika maamuzi mengi tunayofanya: “Epukeni kuwa sababu za kukwaza.” (1 Wakorintho 10:32) Tamaa ya kutokwaza wengine inaweza kutusaidia katika maamuzi mengi tunayofanya. Isitoshe, amri kuu ya pili ni kumpenda jirani.—Mathayo 22:36, 39.
Matokeo ya Maamuzi Yetu
Sikuzote maamuzi ambayo yanafanywa kwa kutegemea dhamiri na kanuni za Biblia yataleta matokeo mema hatimaye. Bila shaka, baada ya muda mfupi, huenda yakafanya udhabihu vitu fulani. Mitume walipoiambia Sanhedrini uamuzi wao wa kuendelea kuhubiri kuhusu Yesu, walipigwa viboko kabla hawajaachiliwa. (Matendo 5:40) Waebrania watatu—Shadraki, Meshaki, na Abednego walihatarisha maisha yao walipoamua kutoinamia sanamu ya dhahabu ya Nebukadneza. Walikuwa tayari kufa kwa sababu ya uamuzi wao. Lakini walijua kwamba wangepata baraka na kibali cha Mungu.—Danieli 3:16-19.
Iwapo tutapata magumu baada ya kufanya uamuzi kwa uangalifu, hiyo haitafanya tuhisi kwamba tumeamua vibaya. “Wakati na tukio lisilotazamiwa” laweza kuathiri sana jinsi uamuzi fulani utakavyokuwa hata ule uliofanywa kwa nia nzuri kabisa. (Mhubiri 9:11, NW) Isitoshe, nyakati nyingine Yehova huruhusu tupatwe na magumu ili ajue tumejitoa kwake kwa kadiri gani. Yakobo alishindana mweleka na malaika hadi alfajiri kabla ya kupokea baraka. (Mwanzo 32:24-26) Sisi pia huenda tukalazimika kupambana na magumu, hata wakati ambapo tunafanya lililo sawa. Hata hivyo, maamuzi yetu yanapopatana na mapenzi ya Mungu, tunaweza kuwa na uhakika kwamba atatusaidia kuvumilia na kwamba hatimaye atatubariki.—2 Wakorintho 4:7.
Kwa hiyo, unapofanya uamuzi muhimu, usitegemee hekima yako mwenyewe. Tafuta kanuni za Biblia zinazohusika. Zungumza na Yehova kuhusu jambo hilo. Inapowezekana, tafuta shauri kutoka kwa Wakristo wenzako waliokomaa. Kisha uwe jasiri. Tumia hiari uliyopewa na Mungu kwa njia inayoonyesha kwamba unachukua mambo kwa uzito. Fanya uamuzi mzuri na kumwonyesha Yehova kwamba moyo wako ni mnyofu kumwelekea.
[Picha katika ukurasa wa 28]
Tafuta shauri kutoka kwa Neno la Mungu kabla ya kufanya maamuzi muhimu
[Picha katika ukurasa wa 28, 29]
Zungumza na Yehova kuhusu maamuzi unayopaswa kufanya
[Picha katika ukurasa wa 30]
Unaweza kuzungumza na Wakristo wakomavu kuhusu maamuzi yako mazito