Talaka Huwa na Majeruhi

KAMA ungeamini yote ambayo “wataalamu” wameandika juu ya talaka katika muda wa miongo kadhaa iliyopita, labda ungekata shauri kwamba katika talaka ya kisiku-hizi, hakuna mtu aliye na kosa na hakuna yule anayeumizwa.

Wazazi wengi wameingzwa kwa wepesi kwenye njia ya talaka kutokana na misemo yenye kurudiwarudiwa na wengi, kama vile: Talaka ni afadhali kwa watoto kuliko ndoa isiyo na furaha; ebu ngoja mpaka watoto wawe ‘na umri ufaao,’ ili kuwaepusha na uchungu wowote; watoto hurudia tena hali yao ya kawaida kutoka kwa mkazo ule baada ya miaka michache tu.

Wengine wameunga mkono maoni hayo ya mtazamo mwema. Kwa mfano, waandishi Susan Gettleman na Janet Markowitz wanakataa “ile hekaya ya mtoto aliyeharibiwa.” Wao wakazia kwamba talaka haihitaji kuleta mkazo wa akili kwa watoto ikiwa wazazi ‘wanaishughulikia kikomavu.’ Hata wanasababu kwamba talaka ya wazazi huenda ikasaidia watoto kuwezana na talaka zao wenyewe siku fulani! Wao wadai: “Hasa malengo ya mabadilisho yapasa kuwa mfanyizo wenyewe wa ndoa na hekaya ya mambo ya kinyumbani.”—The Courage to Divorce.

Lakini je, semi kama hizo za ujasiri na mkazo huwa za kweli, kweli? Katika ulumwengu wenye hesabu zinazoongezeka za talaka, ni nini huwa gharama halisi za talaka kwa watoto? Je, ni kweli kwamba hakuna mtu anayeumia?

Matokeo Yenye Kuogofya

Katika mwaka 1971, wachunguzi wa U.S. Judith Wallerstein na Joan Berlin Kelly walianzisha uchunguzi wenye kutia alama juu ya matokeo ya muda mrefu ya talaka kwa familia. Walichagua familia 60 zilizokuwa katika taabu ya talaka. Yote pamoja, familia hizi zilikuwa na watoto 131 wenye umri wa kati ya miaka 2 na 18. Kwa kuwashangaza, wachunguzi hao walipata kwamba karibu wakati wote, talaka haikuwa kamwe kama kitulizo kwa watoto. Hii ilikuwa kweli hata wakati ambapo wazazi wao walikuwa na ndoa isiyo na furaha. Badala yake, talaka iliacha watoto wakiwa wamefadhaika.

Je, matokeo yalikuwa mkazo wa kiakili wa muda tu? kwa kuhuzunisha, la. Baada ya miaka mitano, asilimia 37 ya watoto hao walikuwa wamepata mshuko wa moyo kwa kadiri ndogo au kubwa. Wengi wao bado walitazamia kwamba wazazi wao wangeafikiana tena—hata ikiwa tayari walikuwa wameoa au kuolewa tena! Baada ya miaka 10 au hata 15, karibu nusu ya watoto waliochunguzwa “walifikia kuwa watu wazima wenye wasiwasi, wasiotimiza mambo kikamili, wenye kujilaumu, na wakati mwingine wakiwa vijana wanaume na wanawake wenye hasira.”

Matokeo kama hayo yako dhidi ya hekima ya kikawaida. Kama vile Wallerstein aandikavyo: “Yale tuliyopata yalikuwa kinyume kabisa cha yale tuliyotazamia. Habari hii haikupendwa na wengi, na tulipata barua zenye kuonyesha ghadhabu kutoka kwa watabibu, wazazi, na mawakili wakisema kwamba tulikosea bila shaka yoyote.”

Hata hivyo, watoto hao hawakuwa wanadanganya; baadhi ya uchunguzi mwingine umethibitisha uamuzi wa Wallerstein na Kelly. Journal of Social Issues ilisema kwamba wataalamu wengi, kama vile wanasayansi wa tabia, “wanaamini kwamba mtengano wa wazazi na mvunjiko wa ndoa una matokeo mabaya sana kwa watoto na wabalehe pia.” Jarida hilo liliongezea kwamba itikadi kama hizo “zimedhihirishwa kwa kiwango kikubwa,” zikionyesha matokeo kama haya: Watoto wa talaka wana viwango vya juu zaidi vya utovu wa nidhamu na tabia zisizokubalika kijamii kuliko vile watoto kutoka familia zilizoungana; kiwango cha watoto wa talaka wanaolazwa katika hospitali za kutibu ugonjwa wa akili ni kama mara mbili ya wale wanaotoka katika familia zilizoungana; talaka labda ndiyo sababu inayoongoza ya mshuko wa moyo kwa watoto.

Namna Gani Watoto Wakubwa?

Watoto wakubwa hushughulika na talaka kwa njia ile ile kama wale wachanga. Wakati wabalehe washuhudiapo talaka ya wazazi wao, huenda wakaugua kutokana na jambo hilo ambalo huharibu maoni yao juu ya ndoa na taasisi nyinginezo kama shule. Wengine hukata maneno kwamba mahusiano yote hayategemeki, yakielekea kufunuka siku fulani katika usaliti na ukosefu wa uaminifu.

Kwa kukosa usawaziko hivi, vijana fulani hupita kiasi kwa upande ule mwingine baada ya wazazi wao kutaliki. Wengine hugeukia dawa za kulevya, wengine huangukia upotovu wa ngono, na wengine hutoroka nyumbani. Wengine huonekana kuwa wanachukuliana vema na talaka, lakini baadaye mwitikio wao uliocheleweshwa huanza kutenda. Labda si upatano wa kivivi hivi tu kwamba, kulingana na The Washingtonian, ongezeko la talaka limeandamwa na ongezeko lile lile katika matatizo ya ulaji na kujiua kwa matineja.

Hivyo wazazi wanaongojea wakati wao, wakingoja mpaka watoto wao wawe ‘na umri ufaao’ kabla ya kufanya talaka, huenda wakangoja kwa muda mrefu. Hakuonekani kukiwa na ‘umri ufaao’ wa kimizungu ambao watoto waweza kupitia talaka bila ya kuumizwa.a Mwanasoshiolojia Norval D. Glenn hata alidokeza katika gazeti Psychology Today kwamba watoto waweza kuugua kutokana na matokeo mabaya ya talaka ambayo “huendelea bila kuisha muda wote wa maisha yao.” Yeye alimalizia hivi: “Lazima mtu afikirie kwa uzito juu ya kisio la kwamba idadi inayoongezeka ya watoto wa talaka inaongoza kwenye mbomoko wa polepole lakini wenye kuendelea wa hali njema ya idadi kubwa ya watu.”

Lakini mavumbuzi, michunguzo, na takwimu hizo, ingawa ni za kuogofya, hazimaanishi kwamba kila mtoto wa talaka ataelekea kuongoza maisha yenye matatizo. Hata hivyo, zinaonyesha kwamba talaka hutolea watoto hatari halisi kikweli. Swali ni: Watoto wawezaje kulindwa kutokana na matokeo ya talaka?

Tumaini Gani kwa Watoto?

Hakuna ulinzi bora zaidi kuliko kukinga. Kama vile Dakt. Diane Medved alivyoweka jambo hilo katika kitabu chake The Case Against Divorce: “Ni lazima sisi tuache kukubali hangaiko la kibinafsi liwe ndiyo kanuni pekee ya kufaa kwa talaka.” Hakuwezi kuwa na shaka lolote kwamba kujipenda mwenyewe, na ule mwelekeo wa mimi-kwanza ambao umeenea sana katika jamii ya kisiku-hizi umeharibu ndoa zisizohesabika. Wenzi wa ndoa wanawezaje kukinza uvutano huu na kufanya ndoa zao zidumu?

Biblia yadai kwamba mwandishi wayo ndiye Mbuni wa ndoa. Katika kuthibitisha dai hilo, shauri la Biblia juu ya ndoa hufanya kazi kwa hakika. Imesaidia mamilioni ya wanaume na wanawake kufanya maendeleo katika ubora wa maisha ya familia. Biblia imeokoa ndoa zisizohesabika kutokana na talaka. Inaweza kufanya kazi kwako pia.b

Hata hivyo kwa kuhuzunisha, si mara zote kwamba talaka inaweza kuepukwa au kuzuiwa. Talaka ni jambo halisi la ulimwengu wa kisasa. Wazazi fulani hujifunza juu ya viwango vya Mungu vya ndoa baada ya kutalikiana. Na hali wengine huishi kwa viwango hivyo kishikamanifu, kuja tu baadaye kusalitiwa na mwenzi mwenye ubinafsi na asiye na adili. Biblia yenyewe hukubali kwamba katika hali zenye kupita mipaka, talaka inakubalika. (Mathayo 19:9) Lakini, kama vile Yesu alifunza, ni jambo lisilowezekana kufanya uamuzi wenye hekima bila ya ‘kuhesabu gharama’ kwanza.—Luka 14:28.

Ikiwa tayari talaka imeshafanywa kihalisi, kwa kweli huu sio wakati wa kuzama katika hisia za hatia na majuto. Huu ndio wakati wa kuzimisha mpigo huo kwa ajili ya watoto. Inawezekana! Dakt. Florence Bienenfeld, mshauri na mpatanishi wa talaka mwenye kuheshimiwa na watu wengi, anahakikishia wazazi waliotalikiana: “Si lazima talaka iwe msiba wa Kigiriki ambapo kila mtu anakufa. Kila mtu aweza kuishi, na mwishowe kurudia hali yake ya kwanza na kufanya vema sana.”—Helping Your Child Succeed After Divorce.

Lakini jinsi gani? Wazazi, watu wa ukoo, na marafiki wanaweza kufanyaje ili kusaidia watoto wa talaka?

[Maelezo ya Chini]