Maoni ya Biblia

Samehe na Usahau—Yawezekanaje?

“NITAUSAMEHE UOVU WAO, WALA DHAMBI YAO SITAIKUMBUKA TENA.”—YEREMIA 31:34.

MANENO hayo yaliyorekodiwa na nabii Yeremia yafunua jambo fulani lenye kutokeza kuhusu rehema ya Yehova: Anaposamehe, yeye husahau. (Isaya 43:25) Biblia hutaarifu hivi zaidi: ‘Kama Bwana alivyowasamehe ninyi, vivyo na ninyi.’ (Wakolosai 3:13) Kwa hiyo tukiwa Wakristo twapaswa kuiga msamaha wa Yehova.

Hata hivyo, maswali kadhaa ya maana yazuka. Yehova anaposamehe, je, kwa kweli yeye hakumbuki dhambi zetu kamwe? Na tunaposamehe, lazima tusahau katika maana ya kutoweza kukumbuka? Je, yaweza kusemwa kwamba isipokuwa tunasahau katika maana ya kutoweza kukumbuka, hatujasamehe kikweli?

Jinsi Yehova Anavyosamehe

Kusamehe hutia ndani kuacha kuhisi chuki. Yehova anaposamehe, yeye hufanya hivyo kikamili.a Mtunga-zaburi Daudi aliandika hivi: “[Yehova] hatatafuta kosa kwa wakati wote, wala hataendelea kuchukizwa hata wakati usiodhahiri. Kama vile macheo yalivyo mbali na machweo, ndivyo alivyoweka dhambi zetu mbali. Kama vile baba aonyeshavyo rehema kwa wana wake, Yehova ameonyesha rehema kwa wale wamhofuo.”—Zaburi 103:9, 12, 13, New World Translation.

Ukamili wa msamaha wa Mungu waelezwa zaidi kwenye Matendo 3:19: “Tubuni basi, mrejee, ili dhambi zenu zifutwe.” Neno ‘zifutwe’ latokana na kitenzi cha Kigiriki (e·xa·leiʹpho) kinachomaanisha “pangusa, futia mbali.” (Ona Ufunuo 7:17; 21:4.) The New International Dictionary of New Testament Theology hueleza hivi: “Wazo linaloonyeshwa hapa na hicho kitenzi na labda mahali pengine yaelekea sana ni kulainisha uso wa ubamba wa kuandikia uliotengenezwa kwa nta kwa ajili ya kutumiwa tena ([linganisha] ‘kufuta kibao kiwe safi’).” Tunapotubu dhambi zetu, Yehova hufuta hiyo rekodi iwe safi. Je, hilo lamaanisha kwamba yeye hakumbuki tena dhambi zetu? Acheni tufikirie kielelezo fulani kilichorekodiwa katika Biblia.

Mfalme Daudi alipofanya uzinzi na Bathsheba na baadaye kujaribu kuifunika kwa kupanga kifo cha mume wake, Yehova alituma nabii Nathani amkaripie Daudi. (2 Samweli 11:1-17; 12:1-12) Kukiwa na matokeo gani? Daudi alitubu kwa unyofu, na Yehova akamsamehe. (2 Samweli 12:13; Zaburi 32:1-5) Je, Yehova alisahau dhambi za Daudi? Sivyo hata kidogo! Waandikaji wa Biblia Gadi na Nathani baadaye walirekodi hicho kisa chote katika kitabu cha 2 Samweli (kilichokamilika karibu 1040 K.W.K.) muda mfupi kabla ya kifo cha Daudi.

Kwa hiyo rekodi, au kumbukumbu, ya dhambi za Daudi—na vilevile rekodi ya toba yake na msamaha uliofuatia kutoka kwa Yehova—imebaki katika rekodi ya binadamu, kwa manufaa ya wasomaji wa Biblia hadi siku ya leo. (Warumi 15:4; 1 Wakorintho 10:11) Kwa hakika, kwa kuwa “Neno la BWANA [kama lilivyo katika Biblia] hudumu hata milele,” rekodi ya dhambi za Daudi haitasahauliwa kamwe!—1 Petro 1:25.

Basi, yaweza kusemwaje kwamba Yehova hufuta kibao kiwe safi tunapotubu dhambi zetu kwa unyofu? Twaweza kuelewaje maneno ya Yehova: ‘Nitausamehe uovu wao, wala dhambi yao sitaikumbuka tena’?—Yeremia 31:34.

Jinsi Yehova Anavyosahau

Kitenzi cha Kiebrania kinachorejezea ‘nitaikumbuka’ (namna fulani ya za·kharʹ) hakimaanishi tu kukumbuka yaliyopita. Kulingana na Theological Wordbook of the Old Testament, chaweza kumaanisha “taja, tangaza, kariri, piga mbiu, sihi, adhimisha, shtaki, ungama.” Theological Dictionary of the Old Testament yaongeza hivi: “Kwa hakika, mara nyingi, [za·kharʹ] hudokeza kitendo au hutokea katika muungano na vitenzi vya kitendo.” Hivyo, Yehova asemapo kuhusu watu wake wakaidi kwamba “ataukumbuka uovu wao,” yeye amaanisha kwamba atachukua hatua dhidi yao kwa sababu ya ukosefu wao wa toba. (Yeremia 14:10) Kwa kinyume, Yehova asemapo, “Dhambi yao sitaikumbuka tena,” yeye atuhakikishia kwamba mara tu anapotusamehe dhambi zetu, hatazitokeza tena ili kutushtaki, au kutulaumu, au kutuadhibu.

Kupitia nabii Ezekieli, Yehova alieleza maana ambayo katika hiyo yeye husamehe na kusahau: ‘Lakini mtu mbaya akighairi, na kuacha dhambi zake zote alizozitenda, na kuzishika amri zangu zote, na kutenda yaliyo halali na haki, hakika ataishi, hatakufa. Dhambi zake zote alizozitenda hazitakumbukwa juu yake hata mojawapo; katika haki yake aliyoitenda ataishi.’ (Ezekieli 18:21, 22; 33:14-16) Ndiyo, Yehova anaposamehe mtenda-dhambi mwenye kutubu, hufuta kibao kiwe safi na kusahau katika maana ya kwamba hatachukua hatua dhidi ya mtu huyo kwa dhambi hizo wakati fulani ujao.—Warumi 4:7, 8.

Tukiwa tusiokamilika, hatuwezi kamwe kusamehe kikamilifu kama Yehova afanyavyo; mawazo na njia zake ziko juu sana kuliko yetu. (Isaya 55:8, 9) Ni kwa kadiri gani, basi, twaweza kwa kiasi kutarajiwa tusamehe na kusahau wengine wanapotutendea dhambi?

Jinsi Tunavyoweza Kusamehe na Kusahau

Iweni wenye ‘kusameheana kwa hiari mtu na mwenzake,’ lasihi Waefeso 4:32 (NW). Kulingana na mtunga-kamusi W. E. Vine, neno la Kigiriki lililofasiriwa “kusameheana kwa hiari” (kha·riʹzo·mai) humaanisha “kutunukia upendeleo bila masharti yoyote.” Wakati makosa yaliyofanywa dhidi yetu ni madogo, huenda tusione ikiwa vigumu sana kusamehe. Kukumbuka kwamba sisi pia ni wasiokamilika hutuwezesha kuachilia mapungukio ya wengine. (Wakolosai 3:13) Tunaposamehe, tunaachilia chuki, na uhusiano wetu na aliyetukosea huenda usipate madhara yenye kudumu. Hatimaye, kumbukumbu la makosa madogo yoyote kama hayo yamkini litafifia.

Hata hivyo, namna gani ikiwa wengine wanatutenda dhambi katika njia nzito zaidi, wakituumiza sana? Katika visa vyenye kupita kiasi, kama vile ngono ya maharimu, kulalwa kinguvu, na jaribio la kuuawa kimakusudi, msamaha waweza kutia ndani maswala kadhaa. Hili lingekuwa kweli hasa wakati hakuna kukubali kutendwa kwa dhambi, hakuna toba, na hakuna uombaji-radhi kwa upande wa mkosaji.b (Mithali 28:13) Yehova mwenyewe hasamehi watenda-makosa wasiotubu na waliofanywa sugu kwa dhambi. (Waebrania 6:4-6; 10:26) Maumivu ya kihisia-moyo yawapo ya kina, huenda tusifaulu kamwe katika kuondoa kabisa akilini kile kilichotukia. Hata hivyo, twaweza kufarijiwa na uhakika wa kwamba katika ulimwengu mpya unaokuja, “mambo ya hapo zamani hayatakumbukwa, wala hayatakuja moyoni.” (Isaya 65:17, NW; Ufunuo 21:4) Chochote tukumbukacho wakati huo hakitatusababishia umivu la kina au maumivu ambayo huenda tukahisi sasa.

Katika visa vingine huenda tukahitaji kuchukua hatua ya kwanza ya kusuluhisha mambo, labda kwa kuzungumza na mkosaji, kabla ya kusamehe. (Waefeso 4:26) Katika njia hii kutoelewana kokote kwaweza kusuluhishwa, uombaji-radhi unaofaa ufanywe, na msamaha utolewe. Namna gani kusahau? Huenda tusisahau kabisa kile kilichofanywa, lakini twaweza kusahau katika maana ya kwamba hatuweki kinyongo dhidi ya aliyetukosea au kutokeza jambo hilo tena wakati fulani ujao. Hatupigi porojo kulihusu, wala kumwepuka kabisa mkosaji. Hata hivyo, huenda ikachukua muda kwa uhusiano wetu pamoja na mkosaji kurekebika, na huenda tusifurahie ukaribu kama ule wa awali.

Fikiria kielezi hiki: Tuseme unatoa siri ya jambo la kibinafsi mno kwa rafiki umwaminiye, na unajua baadaye kwamba aliifunua kwa wengine, ikisababisha aibiko au umivu kubwa kwako. Unamfikia ili kusuluhisha mambo, naye asikitika sana; yeye aomba radhi na msamaha. Kwa kusikia ombi lake la radhi lenye unyofu, moyo wako wasukumwa kumsamehe. Je, wewe utasahau kwa urahisi kilichotukia? Yaelekea sivyo; bila shaka utakuwa mwenye tahadhari mno kuhusu kumweleza siri wakati ujao. Lakini unamsamehe; hauendelei kuzungumza naye hilo jambo. Hauweki chuki, wala kupiga porojo na wengine kulihusu. Huenda usihisi ukiwa karibu sana naye kama ilivyokuwa awali, lakini bado unampenda akiwa ndugu yako wa Kikristo.—Linganisha Mithali 20:19.

Namna gani, basi, ikiwa licha ya jitihada zako za kusuluhisha mambo, mkosaji hakubali kosa lake na kuomba radhi? Je, waweza kumsamehe katika maana ya kuachilia chuki? Kusamehe wengine hakumaanishi kwamba twaruhusu au kupunguza kile walichofanya. Chuki ni mzigo mzito wa kubeba; yaweza kulemea mawazo yetu, ikitupokonya amani. Kwa kungojea uombaji radhi usiokuja kamwe, huenda tukawa wenye kuvurugika hisia zaidi na zaidi tu. Kama tokeo, twaruhusu mtu aliyetukosea aongoze hisia zetu. Kwa hivyo, twahitaji kusamehe wengine, au kuachilia chuki, si tu kwa manufaa yao bali pia kwa manufaa yetu wenyewe ili tuendelee na maisha yetu bila kutatizwa na chuki.

Kusamehe wengine si rahisi sikuzote. Lakini kunapokuwa na toba ya unyofu, twaweza kujaribu kuiga msamaha wa Yehova. Anaposamehe watenda makosa wenye kutubu, yeye huachilia chuki— yeye hufuta kibao kiwe safi katika maana ya kwamba hataweka dhambi hizo dhidi yao wakati ujao. Sisi pia twaweza kufanyia kazi kuachilia chuki mkosaji anapokuwa mwenye kutubu. Hata hivyo, kwaweza kuwa na visa ambapo hatuwajibiki kusamehe. Hakuna jeruhi wa kutendwa isivyo haki kupita kiasi au kwa ukatili apaswaye kulazimishwa kusamehe mtenda makosa asiyetubu. (Linganisha Zaburi 139:21, 22.) Lakini katika visa vingi wengine wanapotutenda dhambi, twaweza kusamehe katika maana ya kuachilia chuki, na twaweza kusahau katika maana ya kutoweka hilo jambo dhidi ya ndugu zetu kwa wakati ujao.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 9]

Yusufu na nduguzey