Sura ya 13

Waonaje Adabu?

 1-4. (a) Kwa sababu gani sote twaelekea kufanya makosa? (b) Ni kitu gani kingine kinachotokeza makosa, zaidi ya kutojua?

LABDA wamjua mtu fulani—pengine mwanafunzi mwenzako au hata mwalimu—asiyekubali hata kidogo kuwa amefanya makosa. Wewe wamwonaje mtu kama huyo? Ungeonaje kama angekufikia siku moja akisema, “Nasikitika; najua nilikosa”?

² Kwa kweli, sisi sote tunafanya makosa, sivyo? Hakuna ye yote kati yetu asiye na makosa. Biblia inatuambia hivyo. Inaonyesha kwamba wanadamu wote wanazaliwa wakiwa wamerithi makosa, dhambi, kwa sababu Adamu mzazi wetu wa kwanza alikataa kutii. Biblia inaeleza kwamba “kwa mtu mmoja [Adamu] dhambi iliingia ulimwenguni, na kwa dhambi hiyo mauti; na hivyo mauti ikawafikia watu wote kwa sababu wote wamefanya dhambi.”—Warumi 5:12.

³ Makosa mengine yanatokea kwa sababu ya ‘kutokujua’ tu. Lakini si yote. Makosa mengi yanatokea kwa sababu ya kutojali. Kwa mfano, huenda msafiri katika ndege asijali wakati mtumishi wa kike anapoeleza juu ya mavazi ya kutumia wakati wa hatari au jinsi hewa iliyowekwa akiba inavyoweza kutumiwa wakati wa hatari. Ikiwa wakati wa hatari msafiri huyo angepoteza uhai wake kwa sababu hakutumia vitu hivyo, haingekuwa ati ilikuwa sababu hakujua. Ila yeye hakutaka kujua.

⁴ Si makosa yote yanayoweza kusemwa kuwa yanatokea kwa sababu ya kukosea tu. Mara nyingi ni kwa sababu ya kutotaka kujua. Zaidi ya hayo, pengine mtu anaweza kufanya anayojua kuwa mabaya—aseme ilikuwa kwa sababu hii au sababu hii.

 5, 6. (a) Sababu gani kuonywa makosa kunafaa vijana na wazee pia? (b) Kusudi la adabu ni nini? (Mithali 1:1-4)

⁵ Yote hayo yanaonyesha uhitaji wa adabu inayotia ndani kuonyeshwa makosa. Sote, vijana kwa wakubwa twahitaji kuonywa makosa. Kwa kweli kama kusingekuwako kuadibishwa wala kuonywa makosa, kusingekuwako maendeleo katika sehemu yo yote ya maisha ya wanadamu. Watu wangeendelea kufanya makosa yale yale, wakiamini mawazo mabaya yale yale, wasifanye maendeleo katika maarifa wala katika uwezo.

⁶ Lakini ulijua kwamba adabu si kuonywa makosa tu? Inaweza kuwa mazoezi vilevile yanayotengeneza, yanayotia nguvu, au yanayoleta maendeleo. Adabu inatolewa kwa kufaa kwa kusudi la kuonywa makosa na kufanyiza maendeleo wakati ujao.

SABABU GANI ADABU NI NGUMU KUIPOKEA

 7-9. (a) Ni kwa sababu gani ni vigumu mara nyingi kupokea adabu? (b) Hilo laweza kushindwa namna gani?

⁷ Lakini ikiwa adabu ni yenye faida sana, sababu gani watu wengi wanaona kuwa ngumu sana kuipokea? Kwa kweli ni kwa sababu ya makosa yetu, yaani, sababu ile ile inayotufanya tuhitaji adabu. Adabu inaweza kutufanya kwa vyepesi tuone haya au huenda ikatuudhi. Lakini, angalia upande ule mwingine wa habari hii kama inavyoelezwa na mtume Paulo: “Kila adhabu wakati wake haionekani kuwa kitu cha furaha, bali cha huzuni; lakini baadaye huwaletea wao waliozoezwa nayo matunda ya haki yenye amani.”—Waebrania 12:11.

⁸ Unyenyekevu unasaidia mtu asiudhike na adabu. Walakini, watu wengi wanaacha kiburi na ukaidi viwafanye wakatae kupokea adabu. Lakini wakati kuonywa makosa au kukaripiwa kunapokuwa na msingi mzuri, mtu anayekataa kwa ukaidi anajifanya aonekane mpumbavu machoni pa wengine. Neno la Mungu lasema: “Wapumbavu hudharau hekima na adabu.”—Mithali 1:7.

⁹ Tofauti na hayo, tunasoma hivi: “Mkaripie mwenye hekima, naye atakupenda.” Kwa sababu gani? Kwa sababu anajua kwamba “atazidi kuwa na elimu” kwa kukaripiwa.—Mithali 9:8, 9.

UTAITIKIAJE?

10-12. (a) Adabu Inaweza kuwa na mataeo gani juu ya maisha zetu kama inavyoonyeshwa katika Mithali 19:20? (b) Kwa nini Mungu anatutia adabu? (Waebrania 12:5, 6) (c) Ni nani mwenye mamlaka ya kututia adabu?

¹⁰ Ulizo lenyewe ni: Wataka kufanya nini na maisha yako? Je! wataka kuishi bila kusudi au bila jambo la kufanya? Au wataka ufanye bidii ili upate faida wakati ujao? Wewe waonaje jambo hilo? Je? wakubaliana na Neno la Mungu, linaloshauri hivi : “Sikiliza mashauri, ukapokee mafundisho, upate kuwa na hekima siku zako za mwisho”?—Mithali 19:20.

¹¹ Mara nyingine itakupasa upokee adabu maishani bila kujali maoni yako yalivyo. Ukikumbuka kwamba ni mpango wa Mungu, utaiona kuwa inafurahisha zaidi na ni vyepesi kuipokea. Yeye anatoa adabu kwa sababu anatupenda na ataka atusaidie tuwe na maendeleo. Hivyo Biblia inasema kwamba ye yote anayechukia adabu, kweli ‘anayatupa maneno ya Mungu nyuma yake.’—Zaburi 50:17.

¹² Adabu inakuja kwa kufaa kutokana na chanzo chenye mamlaka. Unadhani ni nani anayefaa sana kuwapa vijana adabu? Mungu amewagawia wazazi kazi hiyo, maana wana daraka juu ya maisha za watoto wao. Tena, Mungu ametoa “wanaume wazee” kiroho katika kundi la Kikristo wenye “kuweza kutia moyo kwa fundisho ambalo ni lenye afya na kukaripia pia wale wanaopinga.”—Tito 1:5-9, NW.

13-17. Ni mawazo gani tunayoweza kukumbuka yaweze kutusaidia tugeuze upya fikira zetu ikiwa tunaelekea kuchukia adabu? (Mithali 4:1, 2; 13:24; 15:32).

¹³ Unaitikiaje adabu inayotoka kwa wazazi wako? Vijana wengi wanaichukia kwa muda hata wanahama nyumbani kwa sababu hiyo. Kama wewe unaudhika kwa sababu mtu fulani anakushauri au kukukaripia, simama ujiulize: Ni kwa sababu gani ametumia wakati akajitahidi kufanya hivyo? Ijapokuwa si mara zote, wewe unajua kwamba mara nyingine hawafurahii kukaripia. Wanafanya hivyo kwa sababu wanakujali sana ufanye bidii. Jambo hilo peke yake lafaa likufanye ufikirie sana wanayosema.

¹⁴ Kweli, yatupasa tuwe hodari ili tukubali makosa yetu. Ili ukubali adabu, yakupasa uwe mnyenyekevu, sana sana ukidhani kwamba ilitolewa bila sababu. Lakini ukiipokea bila kunung’unika na bila kuikataa, bila shaka itakupa faida, na kufanya hivi kutapunguza tatizo.

¹⁵ Tena, ukumbuke kwamba wale wanaotoa adabu hawataki wakuzuie usitembee vizuri katika njia ya uzima. Bila shaka wanataka wakusaidie ufanye maendeleo. Adabu yenye hekima inalinda juu ya hatari, inakuepusha na mambo yatakayokuzuia usiendelee vizuri. Ikiwa unakubali kuonywa makosa, Biblia inaahidi hivi : “Uendapo, hatua zako hazitadhiikika, wala ukipiga mbio hutajikwaa. Mkamate sana elimu, usimwache aende zake; mshike, maana yeye ni uzima wako.”—Mithali 4:10-13.

¹⁶ Ndiyo, usingojee wengine wakuonye makosa. Unaweza kujizoeza kujiadibisha mwenyewe. Unaweza kuyajua makosa yako mengi na kuyaondoa kwa kuwa mwangalifu.

¹⁷ Kuna faida nyingi zinazotokana na kupokea adabu. Unaona furaha ndani yako ukikubali makosa waziwazi. Kunatia moyo na akili zako nguvu ufuate yaliyo mema. Kunafanyiza urafiki mzuri pamoja na wengine; wanakukubali kuwa mtu mnyofu, mnyenyekevu na mwenye kusawazika, aliye tofauti sana na wengine wengi sana leo. Zaidi ya yote, kunakuingiza katika uhusiano (ujamaa) mzuri na Yehova Mungu na kukusaidia uendelee kuwa hivyo. Kunaweza vilevile kukupa tumaini la wakati ujao wenye furaha. Ndiyo, “maonyo ya kumwadilisha mtu ni njia ya uzima.”—Mithali 6:23.

[Picha katika ukurasa wa 94]

Unaonaje unapoonywa makosa?