Sura ya 4
Mume Anayejipatia Heshima Nyingi
1, 2. Heshima inapatikanaje, na hilo linaonyeshwaje na mfano wa Yesu Kristo?
HESHIMA haipatikani kwa kumwamuru tu mtu akuheshimu. Inakupasa uipate kwa namna unavyosema na kutenda na kwa namna ulivyo.
2 Hilo linaonyeshwa na mfano wa Kristo Yesu. Alijipatia heshima ya kuwa mwalimu kwa namna alivyokuwa akifundisha. Akiisha kutoa Mahubiri yake ya Mlimani “makutano walishangaa mno kwa mafundisho yake.” Ni nini kilichompatia heshima hiyo? Ni kutegemea Neno la Mungu Biblia badala ya maoni ya wanadamu wengine. Mamlaka yake pekee ilikuwa Yehova Mungu na neno Lake la kweli. Yesu alijipatia heshima kutoka kwa rafiki na adui zake vilevile, aliipata kwa tabia na kwa vitendo vyake.—Mathayo 7:28, 29; 15: 1- 9; Yohana 7:32, 45, 46.
3. Maneno ya Waefeso 5:33 yanampa mke wajibu gani, na hilo lamtaka mume afanye nini?
3 “Imempasa mke amheshimu sana mume wake,” hilo ndilo agizo linalotolewa katika Waefeso 5:33, NW. Lakini imempasa mume awe mwenye bidii ili astahili heshima hiyo; bila hivyo, itakuwa vigumu sana kwa mke wake kufuata agizo hilo. Mume anaweza kutimizaje daraka lake linaloelezwa katika Biblia ili ajipatie heshima hiyo?
KWA KUTUMIA UKICHWA UNAOFAA
4. Biblia inampa mume cheo gani?
4 Biblia inampa mume cheo cha kuwa kichwa katika mpango wa ndoa, ikisema: “Enyi wake, watiini waume zenu kama kumtii Bwana wetu. Kwa maana mume ni kichwa cha mkewe, kama Kristo naye ni kichwa cha Kanisa; naye ni mwokozi wa mwili. Lakini kama vile Kanisa limtiivyo Kristo, vivyo hivyo wake nao wawatii waume zao katika kila jambo.” (Waefeso 5:22-24) Je! kweli mpango huu utaleta furaha katika jamaa? Wanawake wengine wanapinga maoni ya wanaume wengine ya kujivunia mno cheo chao juu ya wanawake. Lakini na tuseme mwanzoni kwamba mafundisho ya Biblia hayaungi mkono majivuno hayo ya wanaume.
5. Imempasa mume afahamu nini juu ya ukichwa, tena afuate mifano ya nani?
5 Biblia inaonyesha kwa nguvu kwamba mwanamume vilevile yuko chini ya ukichwa, si mwanamke peke yake. Tukifungua kitabu cha Biblia cha 1 Wakorintho, sura ya 11, mstari wa 3, tunaona kwamba mtume Paulo aliliandikia kundi la Korintho maneno haya: “Nataka mjue ya kuwa kichwa cha kila mwanamume ni Kristo, na kichwa cha mwanamke ni mwanamume, na kichwa cha Kristo ni Mungu.” Kichwa cha mwanamume ni Kristo, nawe mume inakupasa ujifunze kwa Mungu na Kristo kama mifano na waalimu, namna ya kutumia ukichwa.
6. Waume wanaweza kujifunza nini juu ya ukichwa wa Yehova Mungu na Yesu Kristo?
6 Yehova alitumia ukichwa wake juu ya Kristo kwa fadhili za upendo, naye Kristo aliitikia hivi, “Kuyafanya mapenzi yako, Ee Mungu wangu, ndiyo furaha yangu.” (Zaburi 40:8; Waebrania 10:7) Vilevile, ukichwa wa Yesu Kristo ni wa upendo. Aliwaambia wale ambao wangekuwa wanafunzi wake hivi: “Mimi ni mpole na mnyenyekevu wa moyo; nanyi mtapata raha nafsini mwenu.” (Mathayo 11:29) Wale walio washiriki wa kundi lake, ambalo Maandiko yanafananisha na bibi-arusi, wanaona raha kweli kweli chini ya ukichwa wake. Yeye hakuwatumia kwa faida yake ya choyo, bali ameonyesha upendo wake wa kujitoa mwenyewe. Huo ndio ukichwa vilevile ambao mume anapaswa atumie juu ya mke wake: “Enyi waume, wapendeni wake zenu, kama Kristo naye alivyolipenda Kanisa, akajitoa kwa ajili yake . . . Vivyo hivyo imewapasa waume nao kuwapenda wake zao kama miili yao wenyewe. Ampendaye mkewe hujipenda mwenyewe. Maana hakuna mtu anayeuchukia mwili wake po pote ; bali huulisha na kuutunza, kama Kristo naye anavyolitendea Kanisa . . . kila mtu ampende mke wake kama nafsi yake mwenyewe; wala mke asikose [kumheshimu] mumewe.” (Waefeso 5:25-29, 33) Hilo halitakuwa jambo gumu ukiweka mfano wa kunyenyekea ukichwa wa Kristo. Sana sana hilo laweza kuwa furaha kwa mke wako kuheshimu sana ukichwa wako kama mume wake.
7, 8. Taja chache kati ya njia ambazo katika hizo waume wengine wanashindwa kutumia ukichwa unaofaa?
7 Tatizo kubwa ni kwamba kuna nyakati ambapo mume akitaka kuheshimiwa kama kichwa cha jamaa, anashindwa kumpenda na kumhurumia mke wake kwa sababu ya kutokukamilika na choyo ya akili. Mara nyingi mke anasema kwamba hajioni kama anapendwa na mume wake, kwamba mume anapendezwa sana na raha na furaha yake mwenyewe tu. Vilevile, wake wengine wananung’unika wakisema kwamba waume zao wanawaonea sana. Labda hilo limetokana na kule kujaribu kwa mke kunyakua ukichwa wa mume wake, kwa sababu hiyo mume naye anapinga unyakuzi huo. Au, labda mume amezaliwa mahali ambako waume wengi wanajivuna na kuonea sana wake zao. Hata iwe sababu gani, matumizi hayo mabaya ya ukichwa hayampatii mtu heshima yo yote.
8 Kwa upande mwingine, badala ya kukitumia vibaya, waume wengine wanajiuzulu (wanaacha) cheo cha kuwa kichwa. Wanawaachia wake zao kufanya maamuzi yote. Au, wanapowaambia wake zao ‘wasiwakimbize kufanya maamuzi fulani,’ wanakawia mno kuyafanya hata faida za jamaa zinaharibika. Labda si wavivu, lakini wakiepuka kutumia akili zao, matokeo yanaweza kuwa yale yale yanayosimuliwa katika Mithali 24:33, 34: “Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono upate usingizi! Hivyo, umaskini wako huja kama mnyang’anyi, na uhitaji wako kama mtu mwenye silaha.”
9, 10. Imempasa mume afikirie maoni ya nani wakati wa kuamua mambo ya jamaa?
9 Ukijionyesha kuwa imara na hodari na mwenye uwezo wa kuamua, utajipatia heshima kutoka kwa mke wako. Lakini haimaanishi mtu mwingine katika jamaa asiombwe shauri wala, haimaanishi wazo la mke lisifikiriwe sana kwa sababu tu halipatani na wazo lako. Katika habari ya kwanza ya Biblia tunasoma juu ya tatizo zito lililotokea katika jamaa ya Ibrahimu na Sara. Tatizo hilo linatia ndani mwana wao Isaka na mwana wa Hajiri (Hagari) mjakazi wao. Sara alipendekeza njia fulani ya kumaliza tatizo hilo lakini haikupatana na maoni ya Ibrahimu. Lakini Mungu alimwambia Ibrahimu hivi: “Sikiza sauti yake.”—Mwanzo 21:9-12.
10 Haitupasi tuchukue maneno hayo tukate shauri kwamba mume anapaswa kukubali nyakati zote matakwa ya mke wake. Lakini inaweza kumfaa kuzungumza pamoja na mke wake maamuzi hayo yanayopasa jamaa yote, akimtia moyo aeleze mawazo yake na maoni yake bila kusita. Usizuie njia za kupashana habari, nyakati zote uwe mtu wa kufikiwa, na kuchunguza kwa uangalifu mambo anayopendelea zaidi katika maamuzi unayofanya. Usiutumie ukichwa kwa njia ya kutawala na ya kuonea, lakini uonyeshe unyenyekevu. Wewe si mtu aliyekamilika, utafanya makosa, nawe utataka mke wako afahamu unapofanya makosa. Wakati hali hizo zinapotokea, mke mwenye mume mnyenyekevu ataona vyepesi kuheshimu ukichwa wake kuliko yeye ambaye mume wake ni mwenye kiburi.
KWA KUWA MTOAJI MWEMA WA RIZIKI
11, 12. (a) Mume ana daraka gani juu ya kutoa riziki? (b) Riziki hizo zinatolewaje kwa ushirika wa mume na mke?
11 Ni daraka la mume kuipatia jamaa yake riziki. Timotheo wa Kwanza 5:8 linaonyesha hivyo: “Lakini mtu ye yote asiyewatunza walio wake, yaani, wale wa nyumbani mwake hasa, ameikana imani, tena ni mbaya kuliko mtu asiyeamini.” Leo katika nchi nyingi, inataka fedha nyingi, ili mtu aishi, nawe mume yakupasa ufanye maamuzi yatakayoongoza namna uhitaji huo utakavyotimizwa. Labda utaona kwamba, zaidi ya kuleta nyumbani fedha unazochuma, itakupasa upange pamoja na mke wako mpango wa matumizi ya fedha, mpango ambao ninyi nyote wawili mnafahamu. Hilo linamaanisha kuwa na mpango wa matumizi ya kiasi ya fedha. Mpango huo utawasaidia mwishi kulingana na mapato yenu, nao unaweza kusaidia sana kuepuka ugomvi unaotokea mara nyingi wakati fedha zinapomalizika kabla ya mwisho wa mwezi.
12 Ijapokuwa mara nyingi mume ndiye anayechuma fedha za kusaidia jamaa, isisahauliwe kwamba zinachumwa kwa ushirika wa mume na mke. Ikiwa wewe, mume, unadhani kwamba ni wewe peke yako unayefanya hivyo, basi fikiri kisha uhesabu gharama ambazo ungepata ikiwa ungemwandika kazi mtu wa kukununulia vitu, wa kukupikia, wa kukusafishia vyombo, mtu wa kukutunzia nyumba, mtu wa kukupambia nyumba, yaya (mtu wa kukulelea mtoto), na mengineyo. Kwa kawaida, mke wako anakupunguzia gharama zote hizo kwa kufanya kazi ambayo ni sehemu yake kama mwenzi wa ndoa. Ikiwa anaandika maandishi ya gharama za nyumba, unaweza kuongeza “karani wa fedha” kwenye orodha ya mambo ambayo yametangulia kutajwa. Mithali 18:22 inasema kweli sana: “Apataye mke [mwema] apata kitu chema.”
13. Kwa habari ya vitu vya kimwili, imewapasa waliooana waepuke maoni gani, na hilo laweza kuwapa faida namna gani?
13 Wakati wote kuna hatari kwako na kwa mke wako katika kutoa riziki—hatari ya kuwa na maoni ya kupenda mno vitu vya kimwili pasipo ninyi kujua. Vitu vichache vinaweza kuuharibu sana msingi wa furaha ya jamaa. “Hatukuja na kitu duniani, tena hatuwezi kutoka na kitu,” Paulo mwandikaji wa Biblia anasema. “Ila tukiwa na chakula na nguo tutaridhika na vitu hivyo. Lakini hao watakao kuwa na mali huanguka katika majaribu na tanzi, na tamaa nyingi zisizo na maana, zenye kudhuru, ziwatosazo wanadamu katika upotevu na uharibifu. Maana shina moja la mabaya ya kila namna ni kupenda fedha; ambayo wengine hali wakiitamani hiyo wamefarakana na imani, na kujichoma kwa maumivu mengi.” Hata maisha hayo ya kupenda vitu vya kimwili yalete mali, hayawezi kulipia hata kidogo maumivu ya kuona uhusiano (ukamatano) wa jamaa ukikosa nguvu na kuharibika. Afadhali kupata hasara ya mali za kimwili kuliko kupata hasara ya kiroho na kukosa furaha.—1 Timotheo 6:7-10.
14. Ni jambo gani linaloamua kama vitu vya kimwili ni vya maana sana katika maisha ya mtu?
14 Kupenda vitu vya kimwili si kuwa tu na mali za kimwili. Mtu anaweza kuwa maskini lakini awe mwenye kupenda vita vya kimwili, au tajiri anaweza kuwa mwenye kufikiria mambo ya kiroho. Inategemea moyo wake ulipo. Yesu alisema hivi: “Msijiwekee hazina duniani, nondo na kutu viharibupo, na wevi huvunja na kuiba; bali jiwekeeni hazina mbinguni, kusikoharibika kitu kwa nondo wala kutu, wala wevi hawavunji wala hawaibi; kwa kuwa hazina yako ilipo, ndipo utakapokuwapo na moyo wako.”—Mathayo 6:19-21.
15, 16. Zaidi ya kutoa riziki, imempasa mume afanye nini ili aendeleze jamaa yenye furaha?
15 Mume aliye mtoaji mwema wa mahitaji ya kimwili atalifikiria shauri hilo la Maandiko, naye atatumia wakati wa kuipatia jamaa yake mahitaji ya kiroho zaidi ya yale ya kimwili. Kuna faida gani ya kutumia wakati mwingi sana ukifanya kazi ya kimwili ili upate mali, lakini usiwe na wakati wa kutosha na nguvu za kujenga jamaa yako kiroho? Ili uwe na hekima ya kushinda matatizo (magumu) ya maisha, ni lazima wakati utumiwe katika kuisaidia jamaa ipende sana kanuni njema. Kuacha nafasi katika maisha yako ili usome na kuzungumza Neno la Mungu pamoja na mke wako kunaweza kufanya hivyo, kama vile kusali pamoja. Ni juu yako wewe mume, kichwa cha jamaa, kuweka mfano katika jambo hilo. Faida zitakuwa nyingi sana kuliko wakati na bidii inayotumiwa. Ahadi hii ya Mungu haitakosa kutimia: “Katika njia zako zote mkiri yeye, naye atayanyosha mapito yako.”—Mithali 3:6.
16 Mume anayemtumaini Muumba aongoze hatua zake anaufahamu usawa wa shauri linalopatikana katika Mhubiri 7:12: “Hekima ni ulinzi, kama vile fedha ilivyo ulinzi; na ubora wa maarifa ni ya kwamba hekima humhifadhi yeye aliye nayo.” Kwa hiyo, mume aliye mtoaji mwema wa riziki anafanya kazi kwa bidii ili aipatie jamaa yake mahitaji ya kimwili. Hata hivyo, yeye hautumainii “utajiri unaotoweka upesi, lakini Mungu.” Yeye anaweka mfano katika kutanguliza mambo ya kiroho, ili yeye na mke wake “wakamatane na uzima ulio kweli kweli.” (1 Timotheo 6:17-19, ZSB) Bidii ya mume kutoa riziki hizo za kimwili na za kiroho itampatia heshima kutoka kwa mke anayemwogopa Mungu.
KWA KUMWONYESHA MKEWE HESHIMA
17-19. Shauri la Biblia “kumpa mke heshima” laweza kutumikaje juu ya ngono?
17 Mtume Petro anazungumza na waume juu ya wake zao na kuwaambia “kumpa mke heshima, kama chombo kisicho na nguvu.” (1 Petro 3:7) Katika mstari uo huo Petro anakuambia wewe mume unayekaa pamoja na mke wako, umpe heshima “kwa akili.”
18 Bila shaka hilo linahusu ngono. Kukosa nyege kwa wake wengi ni kwa sababu ya waume wengine wasiojua hali ya mwanamke ya mwili na ya moyoni. “Mume na ampe mkewe haki yake,” lakini ifanywe ‘kwa akili, akimpa heshima kama chombo kisicho na nguvu,’ neno la Mungu linashauri. (1 Wakorintho 7:3) ‘Ukimpa heshima’ kweli kweli, hutakuwa mkali na mwenye kudai, ukitaka kwa nguvu kufurahisha nyege zako mwenyewe hata wakati labda amechoka sana au wakati ana hedhi (yuko katika kipindi cha damu). (Linganisha Mambo ya Walawi 20:18.) Na unapofanya ngono, hutataka sana ujifurahishe mwenyewe bila kufikiria mahitaji yake. Wakati wa kipindi hicho mwanamke haoni nyege sana kama mwanamume. Anahitaji huruma na upendo wa pekee. Biblia inapomwambia mume ‘ampe mkewe haki yake,” inatia mkazo juu ya kutoa, si juu ya kupokea.
19 Lakini mwenzi wa ndoa tu ndiye anayestahili utoaji huo. Ni kweli kwamba waume wengi leo wanafanya “mahaba” (mapenzi) na wanawake wengine. Lakini wanapata nini mwishowe? Wanaharibu tu furaha ya jamaa yao wenyewe. Wanashindwa ‘kuwapa heshima’ wake zao, na hivyo hawaweki msingi wo wote ili wake zao wawaheshimu. Zaidi ya hayo, wanadharau ndoa yenyewe, ambayo ni mpango ulioanzishwa na Mungu. Kwa sababu ya masikitiko yote yanayoletwa na hilo, Waebrania 13:4 linasihi hivi: “Ndoa na iheshimiwe na watu wote, na malazi yawe safi; kwa maana waasherati na wazinzi Mungu atawahukumia adhabu.”
20. Kama inavyoonyeshwa katika Waefeso 5:28, ni katika njia gani imempasa mke aonyeshwe heshima?
20 Kumheshimu mke si kwa habari ya ngono tu. Mume anayeheshimiwa kweli kweli anaonyesha kwamba anamheshimu mke wake katika mambo mengine vilevile. Si kwamba anampa cheo chenye heshima mno na kuwa mtumwa wa mke. Badala yake, ni kama tunavyosoma katika Waefeso 5:28: “Imewapasa waume nao kuwapenda wake zao kama milii yao wenyewe. Ampendaye mkewe hujipenda mwenyewe.” Bila shaka mume anayefanya hivyo hatamtendea mke wake kana kwamba ni mtu asiyefaa kitu. Bila shaka wakati wa kula hangedhani mwili wake unastahili kupata sehemu zote za chakula zilizo bora, kisha amwachie mke wake mabaki tu ya chakula. Ikiwa anampenda mke wake ‘kama mwili wake mwenyewe,’ hangefanya hivyo. Badala ya kufikiria sura yake mwenyewe, atapendezwa zaidi na sura ya mke wake, akifanya kadiri awezavyo amsaidie aridhike (afurahi) na mavazi yake. Mtu hajipigi mwenyewe anaposhindwa kufanya kama anavyotaka. Wala mume Mkristo hatamtendea mke wake hivyo kwa sababu tu mara nyingine hatimizi mambo ambayo mume anatazamia. Tofauti sana na hayo, ikiwa ye yote anamwonea (anamfanyia yasiyo haki) mke wake, angemsaidia kwa ushikamanifu. Anampenda kama anavyoupenda mwili wake.
21, 22. Mume anawezaje kumsaidia mke wake aone furaha ya kutimiza daraka lake?
21 Unapoyafahamu mahitaji yanayofanana na mahitaji ya mke wako, itakupasa vilevile uzifahamu tofauti za fikira zako na zile za mke wako ikiwa ‘utampa heshima.’ Kwa asili, wanawake wanapenda kufanya kazi wakiwa chini ya mamlaka fulani, mradi mamlaka hiyo inatumiwa vizuri. Hivyo ndivyo Yehova Mungu alivyowaumba. Mwanamke aliumbwa awe ‘msaidizi wa mwanamume, kama kikamilisho chake.’ (Mwanzo 2: 18, NW) Lakini akisimamiwa kupita kiasi, ikiwa haachiwi nafasi ya kutumia nia na uwezo wake mwenyewe, mwanamke anaweza kuanza kujiona kwamba anazuiwa kufurahia maisha, na huenda akaanza kusitawisha chuki.
22 Jambo jingine la maana linalopaswa kuangaliwa ni tamaa ya asili ya mwanamke ya kujiona kuwa anahitajiwa. Wake wengi wanashukuru sana kuwa na mume anayetoa msaada, lakini yule anayechukua kazi zote za mke badala ya kumsaidia anaweza kuona amefanya mabaya kuliko mema. Ukimfadhili na kumshukuru mke wako na kuacha aone kwamba unamhitaji, unamheshimu, kwamba mnafanya kazi kwa kushirikiana pamoja, kwamba ni “sisi” na “chetu,” si “mimi” na “wewe” wala “changu” na “chako,” utamvuta sana ili ashikamane na wewe. Je! unaacha kweli mke wako aone namna unavyomshukuru na kumhitaji sana yeye? Huwezi kuonyesha kwa kumlipa mshahara; inakupasa uonyeshe katika njia nyingine.
HUTHAMINI SIFA ZAKE ZA KIKE
23. Kwa jumla, wanaume na wanawake wanatofautianaje maono ya moyoni?
23 Mwanamke mchunguzi wa fikira za watu aliandika hivi: “Kwa asili, wanawake wanaongozwa na maono ya moyoni wakati wanaume wanapofikiri.” Tabia moja haipiti tabia nyingine; ziko tofauti tu. Hatujali (hatuangalii) watu wasio na huruma; wala hatupendi watu wasiofikiria wengine. Kwa wazi, wanawake wanao uwezo wa maono na wa kufikiri, ndivyo na wanaume. Lakini, kwa jumla, maono ya mwanamke yanaonekana vyepesi zaidi, hali kwa kawaida mwanamume anaelekea zaidi kujaribu kuzuia maono yake kwa kupendelea njia ya busara. Ijapokuwa yanapatikana mambo tofauti-tofauti, hiyo ni tofauti nyingine inayofanya mume na mke wafaane. Pamoja na asili ya mwanamke ya kuvutwa vyepesi na maono ya moyoni kuliko mwanamume, mara nyingi kupendezwa kwake sana na watu kunamfanya awe mwenye kusema maneno mengi kuliko mwanamume. Naye anahitaji mtu fulani wa kumjibu. Hilo ndilo jambo ambalo waume wengi wanakosa.
24. Sababu gani ni jambo la maana mume amsikilize mke wake na kuongea (kuzungumza) naye?
24 Je! wewe unaongea (unazungumza) na mke wako? Si kuongea habari za kazi yako tu, bali habari za kazi yake vilevile. Je! unapendezwa nayo, na unamwonyesha hivyo? Alishindaje nyumbani? Watoto walikuwa na hali gani? Usifike nyumbani na kuuliza, ‘Tutakula nini?’ na, ukiisha kula uanze kusoma gazeti na kuitika kwa sauti ya kuguna tu anapojaribu kuongea nawe. Pendezwa na mke wako, mawazo yake, kazi yake na maoni yake juu ya mambo. Mtie moyo afanye anayokusudia kufanya, msifu kwa mambo anayotimiza. Akisifiwa kwa yale anayofanya, huenda akaanza kufanya kazi nyingine alizokuwa ameachilia mbali. Kulaumu kunaweza kuwa sumu ya werevu na yenye kushusha (kuvunja) moyo. Lakini sifa ya kweli inayotolewa kama inavyostahili ni dawa na kichangamsha roho! Mithali 12:18; 16:24.
25, 26. (a) Zawadi inamwambia mke nini? (b) Ni upaji gani ulio wa maana kuliko wote?
25 Je! pindi fulani unamletea zawadi? Si lazima iwe zawadi yenye bei kubwa—labda kitu kidogo tu cha kusema, ‘nilikuwa nikikufikiria.’ Je! unafanya hivyo bila yeye kutazamia, bali kwa kupenda tu? Vitu vizuri visivyotazamiwa vinapendeza nyakati zote. Je! wewe hufurahi wakati mke wako anapokupikia chakula cha pekee unachopenda sana, bila kutazamia? Nawe vilevile mfanyie jambo asilotazamia, umfurahishe. Zawadi ndogo-ndogo, zinazoongozwa na upendo, ni bora kuliko zawadi zenye bei zinazotolewa kwa kuwa ni kawaida kutoa, labda hata kunung’unika—kwa kulazimika tu. “Mungu anamupenda yeye anayetoa kwa furaha.” (2 Wakorintho 9:7, ZSB) Vivyo hivyo na ninyi wake. Hata ikiwa vyakula si vya pekee, kumbukeni, “Chakula cha mboga penye mapendano; ni bora kuliko ng’ombe aliyenona pamoja na kuchukiana.”—Mithali 15:17.
26 Upaji ulio wa maana kuliko wote ni kujitoa mwenyewe—kutoa wakati wako, nguvu zako, uangalifu wako na fikira zako, sana sana zile zinazotokana na moyo wako. Wanaume wengi wanaona hilo kuwa jambo gumu. Kusema maneno ya mapenzi kunaweza kuonekana kwao kama wazo la upuzi na lisilo la kiume. Lakini iwapo wampenda mke wako, utakumbuka namna mwanamke anavyoweza kufurahi sana ukimtazama, ukimguza na kusema naye. Lakini pasipo hayo, anaweza kukasirika, kuchoka na kuhuzunika. Basi, ufuate mfano ulioandikwa katika kitabu cha Biblia cha Wimbo Ulio Bora, wa Sulemani. Anayejali na kupenda wengine anapata faida. Watu wanavutwa kuwa karibu na wale walio wachangamfu. Mtu mchangamfu ni nani? Ni mtu anayefunua maoni na shauku yake ili wale anaojali wapate kuyajua. Uchangamshi huo unaenea kwa watu wengine; naye mwenye kuuonyesha, ataonyeshwa.—Wimbo Ulio Bora 1: 2, 15; Luka 6:38.
27, 28. (a) Ingefaa mume ajiulize nini ili ajue kama anatumia ukichwa wake katika njia inayofaa? (b) Sababu gani inafaa kulifikiria sana jambo hilo?
27 Mume, ebu jiulize hivi: Je! mke wangu anaona ni vyepesi kuheshimu ukichwa wangu? Je! nampenda kama ninavyojipenda? Au ninapendezwa kwanza na furaha yangu mwenyewe na mambo ninayotaka mwenyewe tu? Nayafikiria mahitaji yake kwa kadiri gani? Je! ninasikiliza maoni yake na kufikiria matakwa yake kabla ya kuamua mambo ya jamaa? Je! maamuzi yangu yanafanywa kwa kufikiria hali yake njema? Je! ninampa heshima kama chombo ambacho ni vyepesi zaidi kuvunjika, yaani, mwanamke? Je! ninapashana habari naye, na kumfunulia yote yaliyo moyoni mwangu?
28 Hutaweza kufanya yote kwa ukamilifu. Lakini ukiendelea kufanya bidii ya unyenyekevu, unaweza kuwa na hakika ya kwamba kufanya hivyo kutakusaidia na kukuongoza uwe mume anayejipatia heshima ya mke wake na kibali ya Mungu.
[Picha katika ukurasa wa 49]
Vitu vidogo-vidogo ni vya maana sana