Funguo Mbili za Kuwa na Ndoa Yenye Kudumu

 1, 2. (a) Ndoa ilikusudiwa idumu kwa muda gani? (b) Hilo lawezekanaje?

MUNGU alipounganisha mwanamume na mwanamke wa kwanza katika ndoa, hakukuwa na dokezo lolote kwamba muungano huo ungekuwa wa muda tu. Adamu na Hawa walipaswa wawe pamoja kwa muda wote wa maisha. (Mwanzo 2:24) Kiwango cha Mungu kwa ndoa yenye kuheshimika ni kule kuunganika kwa mtu wa kiume mmoja na mtu wa kike mmoja. Jambo pekee linaloandaa misingi ya Kimaandiko kwa talaka kukiwa na uwezekano wa kufunga ndoa tena, ni ukosefu mzito wa adili katika ngono kwa upande wa mwenzi mmoja au wote wawili.—Mathayo 5:32.

² Je, yawezekana kwa watu wawili kuishi pamoja kwa furaha kwa muda mrefu usiodhahiri? Ndiyo, na Biblia hutambulisha mambo mawili muhimu, au funguo, zinazosaidia kufanya hilo liwezekane. Mume na mke pia wakitumia hayo, wao watafungua mlango unaoelekea kwenye furaha na baraka nyingi. Funguo hizo ni zipi?

 3. Ni aina gani tatu za upendo zipaswazo kusitawishwa na wenzi wa ndoa?

³ Ufunguo wa kwanza ni upendo. Kwa kupendeza, kuna aina tofauti za upendo zinazotambulishwa katika Biblia. Moja ni shauku changamfu, ya kibinafsi kuelekea mtu fulani, aina ya upendo iliyoko kati ya marafiki wa karibu. (Yohana 11:3) Aina nyingine ni upendo unaokua kati ya washiriki wa familia. (Waroma 12:10) Ya tatu ni upendo wa kimahaba ambao mtu aweza kuwa nao kuelekea mshiriki wa jinsia tofauti. (Mithali 5:15-20) Bila shaka, aina zote hizo zapaswa zisitawishwe na mume pamoja na mke. Lakini kuna aina ya nne ya upendo, iliyo ya maana zaidi kuliko zile nyingine.

 4. Aina ya nne ya upendo ni ipi?

⁴ Katika lugha ya awali ya Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo, neno linaloelezea aina hii ya nne ya upendo ni a·gaʹpe. Neno hilo linatumiwa kwenye 1 Yohana 4:8, ambamo twaambiwa: “Mungu ni upendo.” Kwa kweli, “twapenda, kwa sababu [Mungu] alitupenda sisi kwanza.” (1 Yohana 4:19) Mkristo husitawisha upendo wa jinsi hiyo kwa Yehova Mungu kwanza kisha kwa wanadamu wenzake. (Marko 12:29-31) Neno a·gaʹpe hutumiwa pia kwenye Waefeso 5:2, linalotaarifu hivi: “Endeleeni kutembea katika upendo, kama vile Kristo pia alivyowapenda nyinyi na kujikabidhi mwenyewe kwa ajili yenu.” Yesu alisema kwamba aina hii ya upendo ingewatambulisha wafuasi wake wa kweli: “Kwa hilo wote watajua kwamba nyinyi ni wanafunzi wangu, mkiwa na upendo [a·gaʹpe] miongoni mwenu wenyewe.” (Yohana 13:35) Ona pia, utumizi wa a·gaʹpe kwenye 1 Wakorintho 13:13: “Sasa kwabaki imani, tumaini, upendo, matatu haya; lakini lililo kubwa zaidi sana kati ya hayo ni upendo [a·gaʹpe].”

 5, 6. (a) Kwa nini upendo ni mkubwa zaidi kuliko imani na tumaini? (b) Ni baadhi ya sababu zipi kwa nini upendo utasaidia kufanya ndoa idumu?

⁵ Ni nini kinachofanya upendo huu wa a·gaʹpe uwe mkubwa zaidi kuliko imani na tumaini? Huo huongozwa na kanuni—kanuni zinazofaa—zinazopatikana katika Neno la Mungu. (Zaburi 119:105) Huo ni ufikirio usio na ubinafsi wa kuwafanyia wengine lililo sawa na njema kutokana na maoni ya Mungu, iwe mwenye kupokea hayo aonekana kuwa anayastahili au la. Upendo wa jinsi hiyo huwezesha wenzi wa ndoa wafuate shauri hili la Biblia: “Endeleeni kuchukuliana mtu na mwenzake na kusameheana kwa hiari mtu na mwenzake ikiwa yeyote ana sababu ya kulalamika dhidi ya mwingine. Kama vile Yehova alivyowasamehe nyinyi kwa hiari, fanyeni hivyo nyinyi pia.” (Wakolosai 3:13) Mume na mke wenye upendo wanao na husitawisha “upendo [a·gaʹpe] wenye juhudi nyingi kwa [mmoja na mwenzake], kwa sababu upendo hufunika wingi wa dhambi.” (1 Petro 4:8) Ona kwamba upendo hufunika makosa. Huo hauyaondoshi, kwa kuwa hakuna binadamu asiyekamilika anayeweza kuwa bila kosa.—Zaburi 130:3, 4; Yakobo 3:2.

⁶ Kumpenda Mungu na kupendana kwa jinsi hiyo kunapositawishwa na mume na mke, ndoa yao itadumu na kuwa yenye furaha, kwa kuwa “upendo haushindwi.” (1 Wakorintho 13:8) Upendo ni “kifungo kikamilifu cha muungano.” (Wakolosai 3:14) Ikiwa umefunga ndoa, wewe na mwenzi wako mwaweza kusitawishaje aina hii ya upendo? Someni Neno la Mungu pamoja, na kuongea juu yalo. Chunguzeni kielelezo cha Yesu cha upendo na mjaribu kumwiga, kufikiri na kutenda kama yeye. Kwa kuongezea, hudhurieni mikutano ya Kikristo, ambako Neno la Mungu linafundishwa. Na msali mkiomba msaada wa Mungu ili kusitawisha aina hii ya upendo iliyo kuu, ambayo ni tunda la roho takatifu ya Mungu.—Mithali 3:5, 6; Yohana 17:3; Wagalatia 5:22; Waebrania 10:24, 25.

 7. Staha ni nini, na ni nani apaswaye kuonyesha staha katika ndoa?

⁷ Ikiwa watu wawili waliofunga ndoa wanapendana kwa kweli, basi watastahiana pia, na staha ni ufunguo wa pili wa kuwa na ndoa yenye furaha. Staha inafasiliwa kuwa “kuwapa wengine ufikirio, kuwaheshimu.” Neno la Mungu hushauri Wakristo wote hivi, kutia na waume na wake: “Katika kuonyeshana heshima iweni wenye kuongoza.” (Waroma 12:10) Mtume Petro aliandika hivi: “Nyinyi waume, endeleeni kukaa pamoja [na wake zenu] kwa namna kama hiyo kulingana na ujuzi, mkiwapa heshima kama chombo dhaifu zaidi, kile cha kike.” (1 Petro 3:7) Mke anashauriwa “kuwa na staha yenye kina kirefu kwa mume wake.” (Waefeso 5:33) Ikiwa unataka kumheshimu mtu fulani, wewe ni mwenye fadhili kwa mtu huyo, unakuwa mwenye kustahi adhama ya mtu huyo na maoni anayotoa, na uko tayari kutimiza lolote lenye kufaa unaloombwa.

 8-10. Ni baadhi ya njia zipi ambazo staha itasaidia kufanya muungano wa ndoa uwe thabiti na wenye furaha?

⁸ Wale wanaotaka kuwa na ndoa yenye furaha huwastahi wenzi wao kwa ‘kufuliza kuangalia, si masilahi ya kibinafsi ya mambo yao wenyewe tu, bali pia masilahi ya kibinafsi yale ya wenzi wao.’ (Wafilipi 2:4) Wao hawafikirii tu mambo yenye manufaa kwao wenyewe—jambo ambalo lingekuwa la ubinafsi. Badala ya hivyo, wao hufikiria mambo yenye manufaa zaidi kwa wenzi wao. Kwa kweli, wao hutanguliza mambo hayo.

⁹ Staha itasaidia wenzi wa ndoa wakiri kutofautiana maoni. Si jambo linalofaa kutazamia watu wawili wawe na maoni yanayoshabihiana juu ya kila jambo. Jambo ambalo huenda likawa la maana kwa mume huenda lisiwe la maana kwa mke, na kile ambacho mke apenda huenda kisiwe kile ambacho mume apenda. Lakini kila mtu apaswa astahi maoni na machaguo ya yule mwingine, maadamu hayo yamo ndani ya mipaka ya sheria na kanuni za Yehova. (1 Petro 2:16; linganisha Filemoni 14.) Zaidi, kila mmoja apaswa astahi adhama ya yule mwingine kwa kutomfanya huyo awe shabaha ya maneno au ucheshi wenye kushusha heshima, iwe ni hadharani au faraghani.

¹⁰ Ndiyo, kumpenda Mungu na kupendana na kustahiana ni funguo mbili muhimu za kuwa na ndoa yenye mafanikio. Zinaweza kutumiwaje katika baadhi ya sehemu za maana zaidi za maisha ya ndoa?

11. Kimaandiko, ni nani aliye kichwa katika ndoa?

¹¹ Biblia hutuambia kwamba mwanamume aliumbwa akiwa na sifa ambazo zingemfanya kichwa cha familia chenye mafanikio. Akiwa hivyo, mwanamume angekuwa na daraka mbele ya Yehova kwa hali njema ya kiroho na ya kimwili ya mke na watoto wake. Yeye angepaswa afanye maamuzi yenye usawaziko yanayoonyesha mapenzi ya Yehova na awe kielelezo chema cha mwenendo wa kimungu. “Acheni wake wawe katika ujitiisho kwa waume zao kama kwa Bwana, kwa sababu mume ni kichwa cha mke wake kama vile Kristo pia alivyo kichwa cha kutaniko.” (Waefeso 5:22, 23) Hata hivyo, Biblia husema kwamba mume pia ana kichwa, Yule aliye na mamlaka juu yake. Mtume Paulo aliandika hivi: “Lakini nataka mjue kwamba kichwa cha kila mwanamume ni Kristo; nacho kichwa cha mwanamke ni mwanamume; nacho kichwa cha Kristo ni Mungu.” (1 Wakorintho 11:3) Mume mwenye hekima hujifunza jinsi ya kutumia ukichwa kwa kuiga kichwa chake mwenyewe, Kristo Yesu.

12. Yesu aliweka kielelezo gani bora cha kuonyesha ujitiisho na pia cha kutumia ukichwa?

¹² Yesu pia ana kichwa, Yehova, naye hujitiisha Kwake ifaavyo. Yesu alisema hivi: “Natafuta sana, si mapenzi yangu mwenyewe, bali mapenzi yake aliyenituma mimi.” (Yohana 5:30) Ni kielelezo bora kabisa kama nini! Yesu ndiye “mzaliwa wa kwanza wa viumbe vyote.” (Wakolosai 1:15) Yeye akawa Mesiya. Alitazamiwa awe Kichwa cha kutaniko la Wakristo watiwa-mafuta na Mfalme-mchaguliwa wa Ufalme wa Mungu, juu ya malaika wote. (Wafilipi 2:9-11; Waebrania 1:4) Kijapokuwa cheo hicho cha juu na matarajio hayo makuu, yule mwanamume Yesu hakuwa mwenye kudhulumu, mgumu, au mwenye kudai mambo kupita kiasi. Hakuwa mwenye kupiga ubwana, akiwakumbusha wanafunzi wake daima kwamba walipaswa wamtii. Yesu alikuwa mwenye upendo na mwenye huruma, hasa kuelekea wale wenye kuonewa. Alisema hivi: “Njoni kwangu, nyinyi nyote mnaomenyeka na kulemezwa mizigo, nami hakika nitawaburudisha nyinyi. Chukueni nira yangu juu yenu na mjifunze kutoka kwangu, kwa maana mimi ni mwenye tabia-pole na wa hali ya chini moyoni, nanyi mtapata burudisho kwa ajili ya nafsi zenu. Kwa maana nira yangu ni ya fadhili na mzigo wangu ni mwepesi.” (Mathayo 11:28-30) Lilikuwa jambo la kupendeza kushirikiana naye.

13, 14. Katika kumwiga Yesu, mume mwenye upendo atatumiaje ukichwa wake?

¹³ Mume anayetaka familia yenye furaha hufanya vema kufikiria vitabia bora vya Yesu. Mume mwema si mwenye kudhulumu na mwenye kutawala kimabavu, akitumia vibaya ukichwa wake kama rungu la kumdhulumu mke wake. Badala ya hivyo, yeye humpenda na kumheshimu. Ikiwa Yesu alikuwa “wa hali ya chini moyoni,” mume ana sababu zaidi ya kuwa hivyo kwa sababu, tofauti na Yesu, yeye hufanya makosa. Afanyapo hivyo, yeye ataka mke wake aelewe. Kwa hiyo, mume mnyenyekevu hukiri makosa yake, hata ingawa maneno, “Nasikitika; wewe ulisema kweli,” huenda yakawa magumu kusema. Mke ataliona kuwa jambo rahisi zaidi kustahi ukichwa wa mume aliye mwenye kiasi na mnyenyekevu kuliko wa yule aliye mwenye kiburi na mshupavu. Kisha, naye mke mwenye staha huomba radhi pia anapokosea.

¹⁴ Mungu alimuumba mwanamke akiwa na sifa nzuri ambazo anaweza kutumia katika kuchangia ndoa yenye furaha. Mume mwenye hekima atatambua hilo naye hatamzima. Wanawake wengi huelekea kuwa na huruma kubwa zaidi na hali ya kugusika upesi zaidi, sifa zinazohitajiwa katika kutunza familia na kuchochea mahusiano ya kibinadamu. Kwa kawaida, mwanamke ni mwenye ustadi sana katika kufanya nyumba iwe mahali penye kupendeza pa kuishi. “Mke mwema” anayefafanuliwa katika Mithali sura ya 31 alikuwa na sifa nyingi za ajabu na uwezo mbalimbali ulio bora kabisa, na familia yake ilinufaika kikamili kutokana nao. Kwa nini? Kwa sababu moyo wa mume wake “humwamini.”—Mithali 31:10, 11.

15. Mume anaweza kumwonyeshaje mke wake upendo na staha kama ya Kristo?

¹⁵ Katika tamaduni fulani, mamlaka ya mume hukaziwa kupita kiasi, hivi kwamba hata kumuuliza swali huonwa kuwa ukosefu wa staha. Huenda akamtenda mke wake karibu sawa na mtumwa. Utumizi huo mbaya wa ukichwa hutokeza uhusiano usio mzuri pamoja na mke wake na pia pamoja na Mungu. (Linganisha 1 Yohana 4:20, 21.) Kwa upande ule mwingine, waume fulani hupuuza kuongoza mambo, wakiwaacha wake zao watawale nyumba. Mume anayejitiisha ifaavyo chini ya Kristo huwa hamuumizi mke wake au kumnyang’anya adhama yake. Badala ya hivyo, yeye huiga ule upendo wa Yesu wa kujidhabihu na kufanya kama vile Paulo alivyoshauri: “Waume, endeleeni kuwapenda wake zenu, kama vile Kristo pia alivyolipenda kutaniko na kujikabidhi mwenyewe kwa ajili yalo.” (Waefeso 5:25) Kristo Yesu aliwapenda wafuasi wake sana hivi kwamba alikufa kwa ajili yao. Mume mwema atajaribu kuiga mtazamo huo usio na ubinafsi, akitafuta faida ya mke wake, badala ya kudai mengi kutoka kwake. Mume anapojitiisha kwa Kristo na kuonyesha upendo na staha kama ya Kristo, mke wake atasukumwa kujitiisha mwenyewe kwake.—Waefeso 5:28, 29, 33.

16. Mke apaswa aonyeshe sifa zipi katika uhusiano wake na mume wake?

¹⁶ Muda fulani baada ya Adamu kuumbwa, “BWANA Mungu akasema, Si vema huyo mtu awe peke yake, nitamfanyia msaidizi wa kufanana naye [“awe kikamilisho chake,” NW].” (Mwanzo 2:18) Mungu alimuumba Hawa akiwa “kikamilisho,” si kuwa mshindani. Ndoa haikupaswa kuwa kama meli yenye nahodha wawili wenye kushindana. Mume alipaswa atumie ukichwa wenye upendo, na mke alipaswa aonyeshe upendo, staha, na unyenyekeo wenye nia.

17, 18. Ni baadhi ya njia zipi ambazo mke aweza kuwa msaidizi halisi kwa mume wake?

¹⁷ Hata hivyo, mke mwema si mwenye unyenyekeo tu. Yeye hujaribu kuwa msaidizi halisi, kuwa mwenye kumuunga mkono mume wake katika maamuzi anayofanya. Bila shaka, hilo ni jambo rahisi zaidi kwake wakati anapokubaliana na maamuzi ya mume wake. Lakini hata wakati hakubaliani nayo, kuunga kwake mkono kwa bidii kwaweza kusaidia uamuzi wa mume uwe na matokeo yenye mafanikio zaidi.

¹⁸ Mke anaweza kumsaidia mume wake awe kichwa chema katika njia nyinginezo. Yeye anaweza kumshukuru mume kwa jitihada zake katika kuongoza, badala ya kumchambua au kumfanya ahisi kwamba hawezi kumridhisha kamwe. Katika kushughulika na mume wake kwa njia chanya, yeye apaswa kukumbuka kwamba “roho ya utulivu na ya upole . . . ni ya thamani kubwa machoni pa Mungu,” si machoni pa mume wake tu. (1 Petro 3:3, 4; Wakolosai 3:12) Namna gani ikiwa mume si mwamini? Awe ni mwamini au la, Maandiko huwatia moyo wake “kuwapenda waume zao, kuwapenda watoto wao, kuwa timamu katika akili, safi kiadili, wafanyakazi nyumbani, wema, wakijitiisha wenyewe kwa waume zao wenyewe, ili neno la Mungu lisipate kusemewa kwa maneno yenye kuudhi.” (Tito 2:4, 5) Mambo kuhusu dhamiri yakitokea, mume asiyeamini anaelekea zaidi kustahi msimamo wa mke wake ikiwa unatokezwa “kwa tabia-pole na staha yenye kina kirefu.” Waume fulani wasioamini wamepata “kuvutwa bila neno kupitia mwenendo wa wake zao, kwa sababu wamekwisha kuwa mashahidi wa kujionea mwenendo [wao] ulio safi kiadili pamoja na staha yenye kina kirefu.”—1 Petro 3:1, 2, 15; 1 Wakorintho 7:13-16.

19. Namna gani ikiwa mume amwomba mke wake avunje sheria ya Mungu?

¹⁹ Namna gani ikiwa mume anamwomba mke wake afanye jambo fulani ambalo limekatazwa na Mungu? Hilo likitendeka, ni lazima akumbuke kwamba Mungu ndiye Mtawala wake mkuu. Yeye huchukua kuwa kielelezo lile ambalo mitume walifanya walipoombwa na wenye mamlaka wakiuke sheria ya Mungu. Matendo 5:29 lasimulia hivi: “Petro na wale mitume wengine wakasema: ‘Lazima sisi tumtii Mungu kuwa mtawala kuliko wanadamu.’”

20. Ni nini sehemu muhimu ambayo katika hiyo upendo na staha ni muhimu?

²⁰ Upendo na staha ni muhimu katika sehemu nyingine ya ndoa—uwasiliano. Mume mwenye upendo atazungumza na mke wake juu ya utendaji mbalimbali wa mke, matatizo yake, maoni yake juu ya mambo mbalimbali. Mke ahitaji hilo. Mume achukuaye wakati ili kusema na mke wake na kusikiliza kikweli yale asemayo huonyesha upendo wake na staha kwake. (Yakobo 1:19) Wake fulani hulalamika wakisema kwamba waume zao hutumia wakati mchache sana wakizungumza nao. Hilo linahuzunisha. Ni kweli, katika nyakati hizi zilizo na shughuli nyingi, huenda waume wakafanya kazi muda wa saa nyingi nje ya nyumbani, na hali za kiuchumi huenda zikasababisha wake fulani waajiriwe kazi pia. Lakini mume na mke wanahitaji kuweka kando wakati kwa ajili ya mmoja na mwenzake. Kama sivyo, huenda wakawa wenye kutotegemeana. Hilo lingeweza kuongoza kwenye matatizo mazito ikiwa wangehisi msukumo wa kutafuta urafiki wenye kusikitikia nje ya mpango wa ndoa.

21. Usemi ufaao utasaidiaje kudumisha ndoa ikiwa yenye furaha?

²¹ Njia ambayo wake na waume huwasiliana ni muhimu. “Maneno yapendezayo ni . . . tamu nafsini, na afya mifupani.” (Mithali 16:24) Iwe mwenzi ni mwamini au la, shauri hili la Biblia lahusu: “Acheni tamko lenu liwe na upendezi sikuzote, lenye kukolezwa chumvi,” yaani, liwe lenye ladha nzuri. (Wakolosai 4:6) Mtu akiwa amekuwa na siku ngumu, maneno machache yenye fadhili, yenye kusikitikia, kutoka kwa mwenzi wa mtu huyo yaweza kutimiza mambo mengi mazuri. “Neno linenwalo wakati wa kufaa. Ni kama machungwa katika vyano vya fedha.” (Mithali 25:11) Namna ya sauti na chaguo la maneno ni jambo la maana sana. Kwa kielelezo, kwa njia yenye udhia, yenye madai mengi, huenda mtu akamwambia yule mwingine hivi: “Funga mlango huo!” Lakini maneno, “Je, waweza kuufunga mlango, tafadhali?” yenye kusemwa kwa sauti yenye utulivu, ionyeshayo uelewevu, ni yenye “kukolezwa chumvi” zaidi kama nini.

22. Waume na wake wanahitaji kuwa na mitazamo gani ili kudumisha uwasiliano mzuri?

²² Uwasiliano mzuri husitawi kunapokuwa na maneno yenye kusemwa kwa uanana, mitazamo na ishara za mwili zenye upendezi, fadhili, uelewevu, na wororo. Kwa kujitahidi kudumisha uwasiliano mzuri, mume na mke pia watahisi huru kujulisha mahitaji yao, nao waweza kuwa vyanzo vya faraja na msaada kwa mmoja na mwenzake katika nyakati za tamauko na mkazo. “Semeni kwa kuliwaza nafsi zilizoshuka moyo,” Neno la Mungu huhimiza. (1 Wathesalonike 5:14) Kutakuwa na nyakati ambazo mume ameshuka moyo na nyakati ambazo mke pia ameshuka moyo. Wao wanaweza ‘kusema kwa kuliwaza,’ wakijengana.—Waroma 15:2.

23, 24. Upendo na staha itasaidiaje kunapokuwa na hali ya kutokukubaliana? Toa kielelezo.

²³ Wenzi wa ndoa wanaoonyesha upendo na staha hawataona kila hali ya kutokukubaliana kuwa tatizo kubwa. Wao watajitahidi ‘kutokasirikiana kwa uchungu.’ (Wakolosai 3:19) Wote wawili wapaswa wakumbuke kwamba “jawabu la upole hugeuza hasira.” (Mithali 15:1) Uwe mwangalifu usije ukamdharau au kumshutumu mwenzi anayemimina hisia zake za kuhisiwa moyoni. Badala ya hivyo, ona maneno hayo kuwa fursa ya kupata ufahamu wenye kina katika maoni ya yule mwingine. Mkiwa pamoja, jaribuni kusuluhisha kutofautiana kwenu na kufikia mwisho wenye upatano.

²⁴ Kumbuka pindi ambayo Sara alipendekeza kwa mume wake, Abrahamu, suluhisho la tatizo fulani nalo halikupatana na hisia zake. Hata hivyo, Mungu alimwambia Abrahamu: “Sikiza sauti yake.” (Mwanzo 21:9-12) Abrahamu alisikiza, naye akabarikiwa. Vivyo hivyo, mke akidokeza jambo fulani lililo tofauti na lile ambalo mume wake anafikiria, mume apaswa angalau kusikiliza. Wakati uo huo, mke hapaswi kuyatawala mazungumzo lakini apaswa kusikiliza yale ambayo mume wake ataka kusema. (Mithali 25:24) Ni jambo lisilo la upendo na lisilo la staha kwa ama mume ama mke kusisitizia njia yake mwenyewe sikuzote.

25. Uwasiliano mzuri utachangiaje furaha katika sehemu za usiri za maisha ya ndoa?

²⁵ Uwasiliano mzuri ni jambo la maana pia katika uhusiano wa kingono wa mume na mke. Ubinafsi na ukosefu wa kujidhibiti unaweza kudhuru kwa uzito uhusiano huu ulio wa usiri zaidi sana katika ndoa. Uwasiliano wa wazi, pamoja na subira, ni muhimu. Wakati kila mmoja anapotafuta hali njema ya yule mwingine bila ubinafsi, matatizo mazito ya ngono hutokea mara haba. Katika jambo hili kama vile katika mambo mengine, “acheni kila mmoja afulize kutafuta sana, si faida yake mwenyewe, bali ya mtu yule mwingine.”—1 Wakorintho 7:3-5; 10:24.

26. Hata ingawa kila ndoa itakuwa na mazuri na mabaya yayo, kusikiliza Neno la Mungu kutasaidiaje mume na mke wapate furaha?

²⁶ Neno la Mungu hutoa shauri bora kama nini! Ni kweli, kila ndoa itakuwa na mazuri na pia mabaya. Lakini wenzi wanapojinyenyekeza chini ya kufikiri kwa Yehova, kama kunavyofunuliwa katika Biblia, na kutegemeza uhusiano wao juu ya upendo wenye kanuni na staha, wanaweza kuwa na uhakika kwamba ndoa yao itakuwa yenye kudumu na yenye furaha. Hivyo wao hawataheshimiana tu pia watamhesihmu Mwanzilishi wa ndoa, Yehova Mungu.