Fidia
Maana: Bei inayolipwa ili kurudisha au kuachilia huru kitu fulani kutoka katika wajibu fulani au hali mbaya. Bei ya fidia iliyo muhimu zaidi kuliko zote ni damu ya Yesu Kristo iliyomwagwa. Kwa kulipa thamani ya fidia hiyo mbinguni, Yesu aliwafungulia njia wazao wa Adamu ili wakombolewe kutoka katika dhambi na kifo ambavyo sisi sote tumerithi kwa sababu ya dhambi ya babu yetu Adamu.
Kifo cha Yesu Kristo kilitofautianaje na cha wale wengine waliouawa kwa sababu ya imani yao?
Yesu alikuwa mwanadamu mkamilifu. Alizaliwa bila dosari ya dhambi na alidumisha ukamilifu huo katika maisha yake yote. “Yeye hakufanya dhambi.” Yeye alikuwa “asiye na unajisi, aliyetengwa kutoka kwa watenda-dhambi.”—1 Pet. 2:22; Ebr. 7:26.
Alikuwa Mwana wa pekee wa Mungu. Mungu mwenyewe alisema jambo hilo kwa sauti kutoka mbinguni. (Mt. 3:17; 17:5) Hapo mwanzoni Mwana huyo alikuwa ameishi mbinguni; kupitia yeye Mungu aliumba watu na vitu vingine vyote vilivyoumbwa ulimwenguni kote. Ili kutimiza mapenzi Yake, Mungu aliuhamisha kimuujiza uhai wa Mwana huyo, akauweka katika tumbo la uzazi la msichana bikira ili azaliwe akiwa mwanadamu. Ili kukazia kwamba kwa kweli alikuwa amekuja kuwa mwanadamu, Yesu alijiita Mwana wa binadamu.—Kol. 1:15-20; Yoh. 1:14; Luka 5:24.
Hakukosa uwezo mbele ya wauaji wake. Yeye alisema: “Ninaitoa nafsi yangu . . . Hakuna mtu ambaye ameichukua kutoka kwangu, bali ninaitoa kwa uamuzi wangu mwenyewe.” (Yoh. 10:17, 18) Alikataa kuomba msaada kutoka kwa majeshi ya malaika wapate kuingilia kati ili asikamatwe. (Mt. 26:53, 54) Ijapokuwa watu waovu waliruhusiwa watimize hila zao za kumuua, kwa kweli kifo chake kilikuwa cha kidhabihu.
Damu yake iliyomwagwa ina thamani ya kuwaandalia wengine ukombozi. “Mwana wa binadamu alikuja, si kuhudumiwa, bali kuhudumu na kutoa nafsi yake iwe fidia badala ya wengi.” (Marko 10:45) Kwa hiyo, hakufa tu kwa sababu ya imani yake, bali kifo chake kilikuwa na maana zaidi.
Ona pia ukurasa wa 336, 337, chini ya kichwa, “Ukumbusho.”
Kwa nini ilikuwa lazima fidia itolewe kwa njia hiyo ili tupate uzima wa milele?
Rom. 5:12: “Kupitia mtu mmoja [Adamu] dhambi iliingia katika ulimwengu na kifo kupitia dhambi, na hivyo kifo kikaenea kwa watu wote kwa sababu wote walikuwa wamefanya dhambi.” (Hata tukiishi kwa unyoofu namna gani, sisi sote ni watenda-dhambi tangu kuzaliwa. [Zab. 51:5] Hatuwezi kamwe kujipatia wenyewe haki ya kuishi milele.)
Rom. 6:23: “Mshahara ambao dhambi hulipa ni kifo.”
Zab. 49:6-9: “Wale wanaotegemea riziki zao, na ambao wanaendelea kujisifu juu ya wingi wa utajiri wao, hakuna hata mmoja wao anayeweza kumkomboa hata ndugu, wala kumpa Mungu fidia kwa ajili yake; (nayo bei ya ukombozi wa nafsi yao ni yenye thamani sana hivi kwamba imekoma mpaka wakati usio na kipimo) hivi kwamba yeye aendelee kuishi milele na asilione shimo.” (Hakuna mwanadamu asiyekamilika anayeweza kumkomboa mtu mwingine kutoka katika dhambi na kifo. Pesa zake haziwezi kununua uzima wa milele, na nafsi yake inayokufa kwa sababu ya dhambi, haina thamani ya kumkomboa mtu yeyote.)
Ijapokuwa ilikuwa lazima Adamu na Hawa wafe kwa sababu ya uasi wao, kwa nini Mungu hakuamuru tu kwamba watoto wao wote ambao wangemtii Mungu wapate uzima?
Kwa sababu Yehova “anapenda uadilifu na haki.” (Zab. 33:5; Kum. 32:4; Yer. 9:24) Kwa hiyo, jinsi alivyoshughulikia hali hiyo ilipatana na uadilifu wake, ikatimiza matakwa ya haki kamili, na, wakati huohuo, ikatukuza upendo na rehema zake. Jinsi gani?
(1) Adamu na Hawa hawakuwa wamezaa watoto kabla ya kutenda dhambi, kwa hiyo hakuna watoto wowote waliozaliwa wakiwa wakamilifu. Wazao wote wa Adamu walizaliwa katika dhambi, na dhambi huongoza kwenye kifo. Ikiwa Yehova angepuuza tu jambo hilo, angekuwa akivikataa viwango vyake mwenyewe vya uadilifu. Kama Mungu angefanya hivyo, angeshiriki katika ukosefu wa uadilifu. Yeye hakuvunja matakwa ya haki kamili; kwa hiyo hakuna kiumbe chochote chenye akili ambacho kingemwona kuwa mkosaji.—Rom. 3:21-26.
(2) Bila kupuuza matakwa ya haki, Yehova angewakomboaje wazao wa Adamu ambao wangemtii? Mwanadamu mkamilifu akifa kifo cha kidhabihu, haki itaruhusu uhai huo mkamilifu ufunike dhambi ya wale ambao wataukubali uandalizi huo kwa imani. Kwa kuwa dhambi ya mtu mmoja (ile ya Adamu) ndiyo iliyosababisha wanadamu wote kuwa watenda-dhambi, damu iliyomwagwa ya mwanadamu mwingine mkamilifu (yaani, Adamu wa pili), yenye thamani inayolingana, ingeweza kusawazisha mizani ya haki. Kwa sababu Adamu alikuwa mtenda-dhambi wa kukusudia, hangeweza kufaidika; lakini kwa sababu ile adhabu ambayo wanadamu wote walipaswa kulipa kwa ajili ya dhambi ingelipwa kwa njia hiyo na mtu mwingine, wazao wa Adamu wangeweza kukombolewa. Lakini hapakuwa na mwanadamu yeyote mkamilifu. Wanadamu hawangeweza kamwe kutimiza matakwa hayo ya haki kamili. Basi, ukiwa wonyesho wa upendo wa ajabu na kwa gharama kubwa kwake mwenyewe, Yehova alifanya uandalizi huo. (1 Kor. 15:45; 1 Tim. 2:5, 6; Yoh. 3:16; Rom. 5:8) Mwana mzaliwa-pekee wa Mungu alikuwa tayari kutimiza sehemu yake. Yesu aliacha kwa unyenyekevu utukufu wake wa mbinguni, akawa mwanadamu mkamilifu, kisha akafa kwa ajili ya wanadamu.—Flp. 2:7, 8.
Mfano: Huenda kichwa cha familia akawa mhalifu na kuhukumiwa kifo. Huenda watoto wake wakaachwa wakiwa maskini kabisa, wakiwa na deni wasiloweza kulipa. Huenda babu yao mwenye fadhili akaingilia kati kwa ajili yao, afanye uandalizi kupitia mtoto anayeishi pamoja naye ili awalipie madeni yao na kuwawezesha kuishi maisha mazuri tena. Bila shaka, ili wafaidike, watoto hao lazima wakubali mpango huo, na huenda babu akawataka watoto hao wafanye mambo fulani ili kumhakikishia kwamba hawataiga tabia ya baba yao.
Thamani ya dhabihu ya Yesu ilitumiwa kwa faida ya nani kwanza, na kwa kusudi gani?
Rom. 1:16: “Habari njema [kumhusu Yesu Kristo na fungu lake katika kusudi la Yehova]; kwa kweli, . . . ni nguvu za Mungu kwa ajili ya wokovu kwa kila mtu aliye na imani, kwa Myahudi kwanza na pia kwa Mgiriki.” (Ule mwaliko wa kufaidika na uandalizi wa wokovu kupitia Kristo ulitolewa kwanza kwa Wayahudi, kisha kwa watu wasio Wayahudi.)
Efe. 1:11-14: “Katika muungano pamoja na [Kristo] ambaye tulihesabiwa [Wayahudi, kutia ndani mtume Paulo] pia kuwa warithi [Warithi wa nini? Wa Ufalme wa mbinguni] . . . ili tupate kuwa kwa ajili ya sifa ya utukufu wake, sisi ambao tumekuwa wa kwanza kumtumaini Kristo. Lakini ninyi pia [Wakristo kutoka katika mataifa, kama vile wengi huko Efeso] mlimtumaini yeye baada ya kulisikia neno la kweli, habari njema juu ya wokovu wenu. Kupitia yeye pia, baada ya ninyi kuamini, mlitiwa muhuri kwa roho takatifu iliyoahidiwa, ambayo ni rehani ya kimbele ya urithi wetu, kwa kusudi la kuiachilia huru kupitia fidia mali ya Mungu mwenyewe, kwa sifa yake yenye utukufu.” (Urithi huo, kama inavyoonyeshwa katika 1 Petro 1:1-4, umehifadhiwa mbinguni. Andiko la Ufunuo 14:1-4 linaonyesha kwamba hesabu ya wale wanaoushiriki ni 144,000. Pamoja na Kristo, hao watakuwa wafalme na makuhani juu ya wanadamu kwa miaka 1,000, ndipo kusudi la Mungu litakapotimizwa, yaani dunia itakuwa paradiso inayokaliwa na wazao wakamilifu wa wale wanadamu wawili wa kwanza.)
Ni nani wengine leo wanaofaidika na dhabihu ya Yesu?
1 Yoh. 2:2: “Yeye [Yesu Kristo] ni dhabihu ya upatanisho kwa ajili ya dhambi zetu [zile za mtume Yohana na Wakristo wengine watiwa-mafuta], lakini si kwa ajili ya zetu tu bali pia kwa ajili ya zile za ulimwengu wote [wanadamu wengine, ambao wamefunguliwa tarajio la kupata uzima wa milele duniani].”
Yoh. 10:16: “Nina kondoo wengine, ambao si wa zizi hili; hao pia nitawaleta, nao wataisikiliza sauti yangu, nao watakuwa kundi moja, mchungaji mmoja.” (Hao “kondoo wengine” huja chini ya ulinzi wa upendo wa Yesu Kristo wakati mabaki ya “kundi dogo” ya warithi wa Ufalme wangali duniani; kwa hiyo, hao “kondoo wengine” wanaweza kushirikiana na warithi wa Ufalme wakiwa sehemu ya “kundi moja.” Wote wanafurahia nyingi za faida zilezile zinazotokana na dhabihu ya Yesu, lakini si kwa njia ileile, kwa sababu wao wana matumaini tofauti.)
Ufu. 7:9, 14: “Baada ya mambo haya nikaona, na, tazama! umati mkubwa, ambao hakuna mtu aliyeweza kuuhesabu, kutoka mataifa yote na makabila na vikundi vya watu na lugha . . . ‘Hawa ndio wale wanaotoka katika ile dhiki kuu, nao wamefua kanzu zao na kuzifanya nyeupe katika damu ya Mwana-Kondoo.’” (Kwa hiyo, washiriki wa huo umati mkubwa wataishi wakati dhiki kuu itakapoanza, nao wana msimamo safi mbele za Mungu kwa sababu wana imani katika fidia. Kwa sababu ya imani yao, watahesabiwa kuwa waadilifu kwa kiwango cha kuwawezesha kuokoka dhiki hiyo kuu na kuendelea kuishi duniani.)
Watu watapata baraka gani wakati ujao kutokana na fidia hiyo?
Ufu. 5:9, 10: “Wanaimba wimbo mpya, wakisema: ‘Wewe [Mwana-Kondoo, Yesu Kristo] unastahili kukichukua kile kitabu cha kukunjwa na kufungua mihuri yake, kwa sababu ulichinjwa na kwa damu yako ukamnunulia Mungu watu kutoka katika kila kabila na lugha na watu na taifa, nawe ukawafanya kuwa ufalme na makuhani kwa Mungu wetu, nao watatawala wakiwa wafalme juu ya dunia.’” (Fidia ilitimiza sehemu muhimu katika kufungua njia ya uzima wa mbinguni kwa wale watakaotawala pamoja na Kristo. Hivi karibuni watawala wote katika serikali mpya ya dunia wataketi kwenye viti vyao vya ufalme vya mbinguni.)
Ufu. 7:9, 10: “Tazama! umati mkubwa, ambao hakuna mtu aliyeweza kuuhesabu, kutoka mataifa yote na makabila na vikundi vya watu na lugha, wamesimama mbele ya kiti cha ufalme na mbele ya Mwana-Kondoo [Yesu Kristo, aliyekufa kama mwana-kondoo wa dhabihu], wamevikwa kanzu nyeupe; na kulikuwa na matawi ya mitende mikononi mwao. Nao wanaendelea kupaaza sauti kubwa, wakisema: ‘Wokovu unatoka kwa Mungu wetu, anayeketi juu ya kiti cha ufalme, na Mwana-Kondoo.’” (Imani katika dhabihu ya Kristo ni muhimu ili umati mkubwa uokolewe katika dhiki kuu.)
Ufu. 22:1, 2: “Naye akanionyesha mto wa maji ya uzima, mwangavu kama fuwele, ukitiririka kutoka katika kiti cha ufalme cha Mungu na cha Mwana-Kondoo ukiteremka kupitia katikati ya njia yake pana. Na upande huu wa mto na upande ule kulikuwa na miti ya uzima yenye kuzaa mazao kumi na mawili ya matunda, ikitoa matunda yake kila mwezi. Na majani ya miti ile yalikuwa ya kuponya mataifa.” (Kwa hiyo, kutumia thamani ya dhabihu ya Mwana-Kondoo wa Mungu, Yesu Kristo, ni sehemu muhimu ya uandalizi uliofanywa na Mungu ili kuwaondolea wanadamu matokeo yote ya dhambi na kuwawezesha kuishi milele.)
Rom. 8:21: “Uumbaji wenyewe [wanadamu] pia utawekwa huru kutoka katika utumwa wa uharibifu na kuwa na uhuru wenye utukufu wa watoto wa Mungu.”
Tunapaswa kufanya nini ili tupate faida zenye kudumu kutokana na dhabihu kamilifu ya Yesu?
Yoh. 3:36: “Yule anayemwamini Mwana ana uzima wa milele; yule asiyemtii Mwana hataona uzima, bali ghadhabu ya Mungu hukaa juu yake.”
Ebr. 5:9: “Baada ya yeye [Yesu Kristo] kufanywa kuwa mkamilifu akawa ndiye mwenye daraka la wokovu wa milele kwa wale wote wanaomtii.”
Uandalizi wa fidia unafunua nini kuhusu maoni ya Mungu kwa wanadamu?
1 Yoh. 4:9, 10: “Kwa hili upendo wa Mungu ulifunuliwa kwa habari yetu, kwa sababu Mungu alimtuma Mwana wake mzaliwa-pekee kuja ulimwenguni ili tupate uzima kupitia yeye. Hivi ndivyo upendo ulivyo, si kwamba sisi tumempenda Mungu, bali kwamba yeye alitupenda akamtuma Mwana wake kuwa dhabihu ya upatanisho kwa ajili ya dhambi zetu.”
Rom. 5:7, 8: “Ni vigumu kwa yeyote kufa kwa ajili ya mtu mwadilifu; kwa kweli, labda, mtu anaweza kuthubutu kufa kwa ajili ya mtu mwema. Lakini Mungu hupendekeza upendo wake mwenyewe kwetu kwa kuwa, tulipokuwa tungali watenda-dhambi, Kristo alikufa kwa ajili yetu.”
Uandalizi huo unapaswa kuwa na matokeo gani kuhusu jinsi tunavyoishi maisha yetu?
1 Pet. 2:24: “Yeye mwenyewe alichukua dhambi zetu katika mwili wake mwenyewe juu ya mti, ili tuachane kabisa na dhambi na kuishi kwa uadilifu.” (Kwa sababu ya mambo yote ambayo Yehova na Mwana wake wamefanya ili kututakasa dhambi, tunapaswa kujitahidi kushinda maelekeo ya kufanya dhambi. Hatupaswi hata kidogo kufanya kimakusudi jambo lolote tunalojua ni dhambi!)
Tito 2:13, 14: “Kristo Yesu, [alijitoa] mwenyewe kwa ajili yetu ili atukomboe sisi kutoka katika kila namna ya uasi-sheria na kujisafishia mwenyewe watu walio wake kwa njia ya pekee, walio na bidii kwa ajili ya kazi njema.” (Kuthamini uandalizi huo wa ajabu kunapaswa kutusukuma tushiriki kwa bidii katika kazi hizo ambazo Kristo aliwapa wafuasi wake wa kweli.)
2 Kor. 5:14, 15: “Upendo alio nao Kristo hutulazimisha, kwa sababu hili ndilo tumehukumu, kwamba mtu mmoja alikufa kwa ajili ya wote; kwa hiyo, basi, wote walikuwa wamekufa; naye alikufa kwa ajili ya wote ili wale wanaoishi wasiishi tena kwa ajili yao wenyewe, bali kwa ajili ya yeye aliyekufa kwa ajili yao na kufufuliwa.”