Ule Ufalme—Je! Ni Jambo Halisi Kwako?
“Ufalme wangu si sehemu ya ulimwengu huu. Kama ufalme wangu ungalikuwa sehemu ya ulimwengu huu, wahudumu wangu wangalikuwa wamepiga vita kwamba nisitolewe nipewe kwa Wayahudi. Lakini, kama ilivyo, ufalme wangu si wa kutoka chanzo hiki.”-—Yohana 18:36, NW.
1. (a) Ufalme na serikali zinahusianishwaje katika Isaya 9:6, 7? (b) Mapema zaidi, ni wapi ambapo ufalme na serikali zilitajwa kwa usemi wa mfano?
MIAKA zaidi ya 2,600 iliyopita, Isaya akiwa na njozi ya kiunabii alisema hivi juu ya serikali na ufalme:
“Kwa maana kumezaliwa mtoto kwetu sisi, kumekuwa na mwana aliyepewa kwetu; na ule utawala [serikali] wa mwana wa kifalme utakuja kuwa juu ya bega lake. Na jina lake ataitwa Mshauri wa Ajabu, Mungu Mwenye Nguvu, Baba wa Milele, Mwana wa Kifalme wa Amani. Kwa wingi wa utawala [serikali] huo wa mwana wa kifalme na kwa amani hakutakuwako mwisho, juu ya kiti cha ufalme cha Daudi na juu ya ufalme wake ili kuusimamisha kwa imara na kuuendeleza kwa njia ya haki ya hukumu na kwa njia ya haki ya adili, kuanza sasa na kuendelea na mpaka wakati usiojulikana. Ile ile juhudi ya Yehova wa majeshi itafanya hili.” (Isa. 9:6, 7, NW; Linganisha “An American Translation”; “Union Version”)
Karne nyingi kabla ya hapo, Baba yetu wa kimbinguni alisema kwa usemi wa mfano juu ya ufalme na serikali hii hii kama ikianza kufanya kazi. Ikiongozwa ki-vita na ‘uzao wa mwanamke Wake,’ ilipaswa imgonge pigo la kifo yule adui mkubwa zaidi wa serikali hiyo ya Ufalme.—Mwa. 3:15.
2. Abrahamu alionyeshaje imani yake katika ahadi ya serikali ya Ufalme?
2 Muumba mbingu na dunia hakuiacha ahadi hiyo ya asili imalizike bila matokeo. Miaka mingi baadaye, Yehova alimwambia hivi Abrahamu rafiki yake:
“Mimi nitabariki wale ambao wanakubariki wewe, na yeye ambaye anaita uovu juu yako wewe mimi nitamlaani, na jamaa zote za nchi kwa uhakika zitajibariki zenyewe kwa njia ya wewe.” (Mwa. 12:3, NW)
Baraka kwa “jamaa zote za nchi” ingetokea kupitia utimizo tu wa hiyo ahadi ya kwanza, na jambo hili Abrahamu alilijua. Kwa hiyo, mtume Mkristo Paulo anatoa habari hii: “Kwa imani [Abrahamu] alikaa ugenini katika ile nchi ya ahadi, kama katika nchi isiyo yake, akikaa katika hema pamoja na Isaka na Yakobo, warithi pamoja naye wa ahadi ile ile. Maana alikuwa akiutazamia mji [ufalme] wenye misingi [halisi], ambao mwenye kuubuni na kuujenga ni Mungu.” (Ebr. 11:9, 10) Abrahamu alijikaza sana juu ya tumaini lake katika hiyo serikali ya Ufalme hata akatenda kama mgeni na mkaaji mgeni asiye wa nchi hiyo, hata ingawa alikaa katika Nchi ya Ahadi.
3. Tunaweza kujiuliza maulizo gani sisi wenyewe juu ya imani yetu katika serikali ya ule Ufalme?
3 Sisi binafsi tunauonaje ulimwengu huu? Je tunajichukua wenyewe kama ‘wageni’ na ‘wakaaji wasio wa nchi,’ hata ingawa huenda tukakaa katika nchi ya mahali tulipozaliwa tukiwa pamoja na mbari yetu wenyewe? Je! wengine katika mtaa wetu wanatuona sisi kuwa tofauti? Je! wanatuona kama tu watu waliotengwa mbali? Kama sivyo, imani yetu katika serikali ya Ufalme ina nguvu kadiri gani? Je! sisi ‘tunachukuana’ kwa kuzoeana vyepesi na watu wa mtaa wetu? Au, sisi ni rafiki za Mungu, kama alivyokuwa Abrahamu?—Yak. 2:23.
4. Ni nani watakaofaidika kwa kuutambua ule “uzao” wa serikali ya kimbinguni, na ni lazima wafanye nini ili kufaidika?
4 Yehova aliliendeleza tumaini hilo likiwaka ndani ya Abrahamu kwa kumkumbusha hivi muda mwingi baadaye:
“Mimi kwa uhakika nitakubariki wewe kama nyota za mbingu na kama chembe za mchanga zilizo juu ya ufuo wa bahari; na uzao wako wewe utachukua mali ya lango la adui zake. Na kwa njia ya uzao wako wewe mataifa yote ya dunia kwa uhakika yatajibariki yenyewe kwa sababu ya uhakika wa kwamba wewe umesikiliza sauti yangu.” (Mwa. 22:17, 18, NW)
Kwa kweli, kwa njia ya “uzao” uo huo uliotajwa katika Mwanzo 3:15, si mengine tu bali ni mataifa yote ya dunia yangejibariki yenyewe. Naam, na ndivyo angejibariki kila mtu mmoja katika mataifa hayo, bila kujali mbari yake na kama ni tajiri au maskini, maadamu mtu huyo anaujua na kuutambua umaana wa “uzao” huo. Kikweli, kama mambo yawavyo, “kila mtu amwaminiye [hataharibiwa], bali [atakuwa] na uzima wa milele.” Kuna nafasi kwa wengi ya kuwa raia za serikali hiyo, kama wakitumia imani.—Yohana 3:16; Matendo 10:34, 35.
5. Akiwa ndiye “Uzao” na Mfalme aliyeahidiwa, ni mambo gani yatakayotimizwa kupitia Kristo?
5 Tunajuaje kwamba kwa kweli Yesu Kristo alikuwa ndiye huo “uzao” mkuu wa Abrahamu? Kwa maneno ya wazi yenye kushangaza, Paulo anasema hivi: “Basi ahadi zilinenwa kwa Ibrahimu na kwa mzao wake. Hasemi, Kwa wazao, kana kwamba ni wengi, bali kana kwamba ni mmoja, Kwa mzao wako, yaani, Kristo.” (Gal. 3:16) Halafu, anapowaandikia Wakristo wa Efeso, mtume anaonyesha njia ya Yehova ya kushughulikia mambo kuhusiana na kufanya wanafunzi wa Yesu wawe wameungana chini ya Kristo, ule “Uzao” na Mfalme aliyeahidiwa, kisha kuleta wanadamu wengine wote duniani katika mapatano na Mungu kupitia Mwana Wake. Paulo aliandika:
“Ni kulingana na raha njema yake ambayo alikusudia ndani yake mwenyewe kwa ajili ya usimamizi kwenye kikomo kamili cha nyakati zilizowekwa, yaani, kukusanya vitu vyote pamoja tena katika yule Kristo, vitu vilivyo katika mbingu na vitu vilivyo juu ya dunia.”—Efe. 1:8-10, NW.
SERIKALI YA UFALME YAWA NDILO SUALA
6. Kwa sababu gani Yesu alikuwa na habari za daraka lake la wakati ujao katika serikali ya Ufalme?
6 Kabla ya kukaa kwake duniani kwa kitambo, “yule Kristo” alikuwa ametenda kama Neno (au, Logos), mnenaji mwenye kutumiwa na Baba yetu wa kimbinguni. (Yohana 1:1) Kwa hiyo Yesu alijua habari za unabii mbalimbali ulioandikwa katika Mwanzo 3:15 na Isaya 9:6, 7. Alikuwa na habari juu ya maneno aliyoambiwa Abrahamu. (Mwa. 12:3; 22:17, 18) Tena, yeye aliujua uhakika wa kwamba ndiye angezitimiza ahadi nzuri sana zilizohusiana na uzao ulioahidiwa na kuhusiana na serikali ya Ufalme.
7. Yesu alikazaje fikira za watu kwenye daraka lake la kifalme?
7 Wakati wa Yesu kukaa duniani kwa kitambo na hasa wakati wa huduma yake ya miaka mitatu na nusu, yeye alikaza fikira za watu kwenye daraka hilo la kifalme. Misemo kama “ufalme wa Mungu u katikati yenu ninyi” na “ufalme wa Mungu umekaribia” ilisikiwa kutoka midomoni pake. Kwa njia ya mifano yake mingi na semi zenye mafumbo, Yesu alikaza fikira za watu kwenye ufalme huo.—Mt. 13:1-52; Marko 1:14, 15; Luka 17:21, NW.
8. Yesu alifanya mambo gani ya kimwujiza?
8 Akiwa ndiye Mfalme-mkusudiwa, Yesu alifanya pia mambo mengi ya kimwujiza. Alitembea juu ya maji kwa uwezo wa roho takatifu. Aliwapa vipofu uwezo wa kuona na viziwi uwezo wa kusikia. Yesu aliwaponya wagonjwa na waliolemaa, tena akawarudishia wafu uzima. Ala, ikiwa mtu kama huyo angekabiliana na mwenye kumhoji katika televisheni leo, ebu wewe waza angeulizwa maulizo mengi namna gani! ‘Je! wewe ndiye mtu yule aliyetembea juu ya maji? Uliwapaje vipofu uwezo wa kuona, viziwi uwezo wa kusikia na wafu uzima—hilo linawezekanaje?’ Basi, wakati Yesu Kristo alipokuwa mbele ya Pontio Pilato “mwenye kumhoji,” alifanya nini?
9. Wakati Yesu alipokuwa mbele ya Pilato, ni jambo gani lililosukumwa mbele kwa njia yenye kutokeza?
9 Kwa njia ya kutokeza Yesu aliufanya ule Ufalme ukawa ndilo suala. Kwa usemi wa mfano, Pilato ‘aliulamba mkono wa Kristo’ kwa kufuata maneno yake na kukikazia kichwa cha serikali ya Ufalme. Bila shaka, Pilato hakuwa na njia nyingine ya kufuata, kwa sababu ya vile Yesu alivyoshughulikia mambo kwa upesi na kwa akili nyingi katika hizo saa za kumalizia za maisha yake ya kidunia. Acheni tuchukue Biblia zetu na kuzifungua kwenye Injili ya Yohana, sura ya 18, mstari wa 33.
10. Ulizo la kwanza ambalo Pilato alimwuliza Yesu lilikuwa nini, na kwa sababu gani lilifaa sana?
10 Katika ulizo lake la kwanza alilomtolea Yesu, Pilato aliuliza, “Wewe ndiwe mfalme wa Wayahudi?” Kwa hiyo, kile kichwa kilikuwa kimekwisha kuwekwa katika akili ya gavana huyo wa Kirumi. Ndicho kichwa kilichohitaji kufuatiwa siku hiyo, kwa maana Pilato alipokuwa amewauliza Wayahudi walikuwa wameleta shtaka gani juu ya Yesu, wao walikuwa wamesema hivi: “Tumemwona huyu akipotosha taifa letu na kuwazuia watu wasimpe Kaisari kodi, akisema kwamba yeye mwenyewe ni Kristo, mfalme.” Basi, ilifaa kwamba Pilato akamwuliza Yesu: “Wewe ndiwe mfalme wa Wayahudi?”—Luka 23:1-3.
11. (a) Ili kujibu ulizo zaidi la Pilato, Yesu angaliweza kufanya nini? (b) Ni nini limekuwa ndilo suala kuu nyakati zote kwa watu wa Mungu?
11 Kama wewe ndiwe ungalikuwa katika hali ya Yesu kisha ukaulizwa ulizo ilo hilo, wewe ungalijibuje? Je! ungalisimulia mambo yote uliyokuwa au usiyokuwa umefanya katika jitihada ya kufanya hukumu yako ipunguzwe, na hivyo labda uepuke hukumu ya kifo? Watu walio wengi wangefanya hivyo, lakini si Yesu. Yeye angaliweza labda kumwondoa Pilato kwenye mazungumzo ya kichwa cha ule Ufalme. Lakini kwa kweli serikali ya Ufalme ndiyo iliyokuwa suala lenyewe. Makumi yote ya miaka iliyofuata ule Ufalme umekuwa ndilo suala lenyewe nyakati zote, na sasa suala lenyewe lingali ni ule Ufalme kwa watu wa Mungu wa ki-siku-hizi. Ndio uliokuwa suala lenyewe katika Ujeremani ya Nazi, Italia ya Ufasisti, Amerika, Australia, Canada na sehemu nyingine za dunia wakati wa Vita ya Ulimwengu ya Pili. Ulizo limekuwa, Ni serikali ipi iliyo kuu zaidi ya zote katika maisha ya mtu mwenyewe—ni ya mwanadamu au ya Mungu? Pia, katika nyakati za karibuni suala lingali ni lile lile, kama ni katika Malawi, China, Urusi, au katika nchi nyingine yo yote. Suala kuu si juu ya kutiwa damu mishipani au katazo la namna nyingine, bali nyakati zote mwishowe linakuwa, Ni serikali ipi iliyo kuu zaidi ya zote katika maisha ya mtu?
12. Yesu aliendeleaje kukaza fikira kwenye ule Ufalme, na sasa jambo hilo lilimfanya Pilato aulize ulizo gani?
12 Yesu hakujibu ulizo la Pilato moja kwa moja, bali alirudisha hivi:
“Ufalme wangu si sehemu ya ulimwengu huu. Kama ufalme wangu ungalikuwa sehemu ya ulimwengu huu, wahudumu wangu wangalikuwa wamepiga vita kwamba nisitolewe nipewe kwa Wayahudi. Lakini, kama ilivyo, ufalme wangu si wa kutoka chanzo hiki.”
Angalia kwamba katika jibu fupi la Yesu yeye aliutaja ule Ufalme mara tatu. Kufanya hivyo kulimrudisha Pilato na wote wale waliokuwa wakisikiliza kwenye kile kichwa cha serikali ya Ufalme, kwa maana ndipo Pilato aliposema: “Wewe u mfalme basi?” (Yohana 18:36, 37) Tamasha ilikuwa imewekwa imara juu ya jukwaa hilo, wala hakuna mtu angeweza kuisahau sababu iliyofanya Kristo afanyiwe kesi. Angalia namna mambo yalivyofuatana. Yesu alijibu akasema:
“Wewe mwenyewe unasema kwamba mimi ni mfalme. Kwa ajili ya hili mimi nimezaliwa, na kwa ajili ya hili mimi nimekuja kuingia ndani ya ulimwengu, kwamba nipaswe kutoa ushuhuda kwa ile kweli. Kila mtu ambaye yu upande wa ile kweli husikiliza sauti yangu.”—Yohana 18:37, NW.
13. Suala la ule Ufalme liliendeleaje kukaziwa wakati Herode alipokabiliana na Yesu?
13 Kwenye hatua hii Pilato akawaambia viongozi wa kidini na kundi la Wayahudi wenye ghasia hivi: “Mimi sipati uhalifu katika mtu huyu.” Walakini, kundi hilo la watu likazidi kusisitiza na kumweleza Pilato jinsi kufundisha kwa Yesu juu ya Ufalme kulivyokuwa kumeenea katika Yudea yote, kuanzia Galilaya. Wakati huo Herode Antipa ndiye aliyekuwa gavana katika Galilaya, naye alikuwa na hamu nyingi ya kupata ufalme juu ya Wayahudi. Kwa Pilato, hakuna jambo lililofaa zaidi kuliko kumfanya Herode akabiliwe na Yesu, kwa kuwa wakati huo Herode alikuwa katika Yerusalemu. Kwa hiyo akampeleka Yesu kwa Herode, naye akamwuliza Yesu maulizo mengi, akitumaini kwamba angefanya ishara fulani. Lakini Yesu, akiwa Mfalme mtiwa-mafuta wa Yehova, hakutaka kudharau ufalme wake kwa kusudi tu la kuitosheleza hamu nyingi ya Herode. Yeye alibaki kimya. Akiwa amevurugika, Herode mwenye kutaka kuwa mfalme alifanyia mzaha ufalme wa Yesu, akaagiza askari zake wamvike Yesu vazi la kiutukufu na kumrudisha kwa Pilato.—Luka 23:4-11, NW.
14. Kwa habari ya ufalme, matokeo ya mwisho yangekuwa nini kwa Herode na kwa Yesu?
14 Ingawa Pilato alianza urafiki na Herode siku hiyo, hiyo haikumfaidi Herode. Kwa muda mchache, tunaweza kuangalia tofauti kati ya matokeo ya mwisho kabisa ya Herode na ya Yesu. Historia inasimulia kwamba, miaka kadha baadaye, Herode mwenye kutaka makuu alichochewa na mkewe mzinzi, Herodia, aende Rumi akaombe ufalme kwa Caligula mwenye milki. Lakini hilo lilimkasirisha Kaisari, naye akamfukuza Herode aende zake huko Gaul (upande wa Ufaransa na kaskazini mwa Italia). Herode alipoteza cheo chake na utajiri wake pia. Yesu, kwa upande wake, alikuwa amekataa kufanywa mfalme wa kidunia. Alikuwa amejiondolea kila kitu ambacho aliweza kuwa nacho hapa duniani. (Mt. 8:20; Yohana 6:15) Alijiweka katika hali ya kushushwa, akawa mtiifu kabisa kwa mapenzi ya Yehova. Yeye alifurahia kufanya mapenzi hayo na kuufanya ufalme wa kimbinguni uwe mradi wake. “Kwa ajili ya furaha iliyowekwa mbele yake,” yeye alivumilia kila tendo la dharau na mateso makali ambayo adui zake waliweza kumletea kwa wingi, akijua kwamba ukamilifu wake mpaka kifoni ungemstahilisha kuupata ufalme mtukufu uliokuwa mbele yake.—Ebr. 12:2; Mt. 25:31.
15. Suala la ufalme lilikaziwaje na mazungumzo wakati Yesu alipokuwa mbele ya Pilato?
15 Kwa mara nyingine, Yesu alisimama mbele ya Pilato. Tena kwa mara nyingine suala la ule Ufalme lilitokeza mbele, kwa maana Pilato aliliuliza lile kundi la Wayahudi wenye ghasia: “Mwapenda niwafungulie Mfalme wa Wayahudi?” Lakini suala halikukomea hapo. Askari wa Kirumi nao walikifuata kile kichwa cha habari ya kwamba ufalme na serikali ndizo zilizokuwa suala lenyewe. Kwa kumdhihaki walimtengenezea taji ya miiba kisha wakachukua vazi la nje la rangi ya zambarau na kumvika Yesu vitu hivyo. Walimchapa makofi usoni, wakimwita mfalme wa Wayahudi. (Yohana 18:39–19:3) Hakuna jambo la kuonyesha kwamba Yesu alijaribu kuiondoa hiyo taji ya miiba. Iliendelea kuwa kichwani pake, ikasaidia kukazia suala lililohusika. Hakuna mtu aliyebaki na mashaka. Wakati Pilato alipodokezea Wayahudi kwamba wamchukue Yesu wakamtundike mtini wao wenyewe, walikaza fikira zake juu ya suala hilo kwa ujanja sana lakini kwa uongo na kuonyesha kwamba kufanya hivyo kungekuwa kuvunja sheria ya serikali ya Kirumi, wakisema: “Ukimfungua huyu, wewe si rafiki yake Kaisari; kila mtu ajifanyaye kuwa mfalme humfitini Kaisari.”—Yohana 19:12.
16. Wale waliokuwako kwenye kesi ya Yesu walilitoleaje ushuhuda suala ambalo kwa ajili yalo Kristo alikuwa karibu kuuawa?
16 Ilikuwa kama kwamba Pilato alitumikia kusudi la Mungu siku hiyo, kama alivyokuwa amefanya Koreshi Mwajemi zamani zilizopita. (Linganisha Isaya 45:1-7.) Halafu, Pilato akaanza kuleta mambo kwenye upeo kwa kusema: “Tazama, Mfalme wenu!” Nao Wayahudi wakadai Yesu atundikwe mtini, naye Pilato akauliza: “Je! [nimtundike] mfalme wenu!” Jibu lao? “Sisi hatuna mfalme ila Kaisari.” (Yohana 19:14, 15) Kwa kusema hivyo, watu hawa wenyewe walikuwa wakitoa ushuhuda juu ya suala ambalo kwa sababu yalo Kristo alikaribia kuuawa, naye Yesu hakuwa na uhitaji wa kusema lo lote. Jambo lenyewe lilikuwa linakaziwa vizuri sana na midomo yao wenyewe.
17. Hatua ya mwisho ya Pilato kwa habari ya Yesu lilikaziaje, suala la serikali ya Ufalme?
17 Mwishowe mkazo juu ya suala la serikali ya Ufalme ulifikishwa kwenye upeo Pilato alipochukua hatua ya kuagiza kwamba kichwa cha maneno yaliyoandikwa katika Kiebrania, Kilatini na Kigiriki kiwekwe juu ya mti wa mateso wa Yesu. Watu wote waliokuwapo siku hiyo wangeweza kukisoma wala hawangebaki na mashaka juu ya sababu iliyofanya atundikwe. Kichwa hicho kilisema: “Yesu Mnazareti, Mfalme wa Wayahudi.” Wakuu wa makuhani wa Kiyahudi walipokiona, walipandwa na hasira wakamwambia Pilato: “Usiandike, Mfalme wa Wayahudi; bali ya kwamba yule alisema, Mimi ni mfalme wa Wayahudi.” Walakini, Pilato alijibu hivi: “Niliyoandika nimeyaandika.”—Yohana 19:19-22.
18. (a) Maisha zetu zinapasa zitegemee nini leo? (b) Inatupasa tujiulize maulizo gani?
18 Matukio yenye kutazamisha ya siku hiyo yenye majaribu yanapasa yaonyeshe wazi Wakristo wote kile ambacho maisha zao zinapasa kutegemea leo. Anapaswa kila mtumishi aliye wakf wa Yehova achunguze barabara aone ni kwa kadiri gani Ufalme huo ni halisi kwake kama mwanamume au mwanamke. Je! sisi tunajiona kuwa wanaotazamiwa kuwa raia za serikali hiyo? Tunafanya jitihada gani mbalimbali tukiwa wateteaji wa utawala wa Ufalme? Utendaji wetu ni wenye juhudi ya kadiri gani katika kuiunga mkono serikali hiyo? Katika makala inayofuata, tutaona sababu nzuri ya kupendezwa sana sana na suala la ule Ufalme. Halafu tutaona kwamba kuna uhitaji wa kuiona haraka ya kuonyesha kupendezwa kwa namna hiyo. ‘Bwana na awe pamoja na roho tunayoonyesha’ katika kuuinua juu ule Ufalme!—2 Tim. 4:22, NW.
[Picha katika ukurasa wa 8]
Ule Ufalme ulikuwa halisi kwa Yesu