“Mambo Yaliyofunuliwa Ni Yetu Sisi”
Mambo ya siri ni ya [Yehova], Mungu wetu; lakini mambo yaliyofunuliwa ni yetu sisi.”—KUMBUKUMBU LA TORATI 29:29.
1, 2. (a) Kwa sababu gani wanadamu wanayahitaji vibaya sana mafunuo ya Yehova? (b) Mwelekeo wetu unapasa kuwa nini kuelekea habari ambazo Yehova amefanya zipatikane kwetu?
MTU akijikuta katika uwanja wenye baruti zilizotegwa ili zilipukie mtu akizikanyaga, lakini awe na ramani inayoonyesha kijia cha kutoka mahali hapo kwa kupita katikati ya baruti hizo, je, unaweza kuwazia ni kwa uangalifu gani angeisoma ramani hiyo na kufuata mielekezo iliyomo? Au fikiria mtu fulani anayetaabishwa na ugonjwa usioponyeka. Je, unaweza kuwazia jinsi anavyopendezwa sana na kutumia matibabu yaliyovumbuliwa karibuni zaidi yenye kumtolea tumaini la kupata maponyo hatimaye? Basi, jambo la kusikitisha ni kwamba sisi tumo katika hali zote mbili. Tunaishi katika ulimwengu uliotapakawa na mitego na mashimo yanayoweza kutuangamiza. Nasi tunaendelea kuuawa na ugonjwa wa kibinadamu usioponyeka wa kutokamilika kulikorithiwa. (1 Yohana 2:15-17; Warumi 7:20, 24) Ni Mungu peke yake anayeweza kutusaidia tuitambue mitego hiyo na kuiepuka, na ni yeye peke yake aliye na maponyo kwa hali yetu ya kutokamilika. Ndiyo sababu sisi tunayahitaji mafunuo ya Yehova.
2 Hiyo pia ndiyo sababu mwandikaji aliyeongozwa na Mungu wa kitabu cha Mithali alishauri hivi: “Tega sikio lako uyasikie maneno ya wenye hekima, na kuuelekeza moyo wako kwa maarifa yangu.” (Mithali 22:17) Vivyo hivyo, tunasoma hivi katika Mithali 18:15: “Moyo wa mwenye busara hupata maarifa; na sikio la mwenye busara hupata maarifa.” Hatuwezi kuthubutu kuyageuzia kisogo maarifa yo yote ambayo Yehova anafanya yapatikane.
Siri za Yehova Zilizofunuliwa
3. Ni ufunuo gani wa kusudi lake ambao Yehova alitolea Adamu na Hawa?
3 Jambo la kufurahisha ni kwamba Yehova amekuwa akifunua maarifa kwa wingi sana. Tangu wakati wa uumbaji, Mungu amewapa waabudu wake hatua kwa hatua habari zote walizozihitaji chini ya hali mbalimbali. (Mithali 11:9; Mhubiri 7:12) Hapo kwanza, alieleza kwamba dunia na wanyama waliomo wangepaswa kuwa chini ya Adamu na Hawa na wazao wao. (Mwanzo 1:28, 29) Lakini, Shetani aliongoza Adamu na Hawa kwenye dhambi, na ikawa vigumu kuona ni jinsi gani kusudi la kimungu lingeweza kutimizwa limletee Mungu utukufu. Ingawa hivyo, Yehova alifanya haraka akaanza kueleza mambo. Alifunua kwamba, baada ya muda, kungetokea mzao mwadilifu, au “uzao,” ambao ungezipinga kazi za Shetani na wafuasi wake.—Mwanzo 3:15.
4, 5. Ni mafunuo gani zaidi ambayo Yehova alitoa, na ni akina nani waliokuwa mifereji aliyoitumia?
4 Bila shaka wanaume na wanawake wenye kumwogopa Mungu walikuwa na maulizo mengi juu ya Uzao huo. Yeye angekuwa nani? Angefika wakati gani? Angefaidije wanadamu? Karne zilipoendelea kupita, Yehova alitoa mafunuo zaidi juu ya makusudi yake, na hatimaye akajibu maulizo yote hayo. Kabla ya Gharika, alimwongoza Enoki kwa roho Yake atabiri katika unabii juu ya uharibifu uliokuwa unakuja wa uzao wa Shetani. (Yuda 14, 15) Karibu miaka 2,400 kabla ya Wakati wa Kawaida wetu, alimkabidhi Noa ufunuo wa kwamba uhai na damu ya kibinadamu ni vitu vitakatifu—ukweli ambao ungekuwa wa maana kubwa wakati Uzao ulioahidiwa ungefika.—Mwanzo 9:1-7.
5 Baada ya siku za Noa, Yehova alifunua maarifa yenye umaana mkubwa kwa kutumia wazee wengine waaminifu wa ukoo. Katika karne ya 20 K.W.K., Abrahamu alipata habari kwamba ule Uzao ulioahidiwa ungekuwa mmoja wa wazao wake. (Mwanzo 22:15-18) Ahadi hiyo ikawa mali yenye thamani kubwa sana ya Isaka mwanaye Abrahamu na Yakobo mjukuu wake (ambaye baadaye aliitwa Israeli). (Mwanzo 26:3-5; 28:13-15) Halafu, kupitia Yakobo, Yehova akafunua kwamba huyo aliye Uzao, “Shilo,” angekuwa mtawala mwenye uwezo mwingi ambaye angezaliwa katika ukoo wa Yuda mwanaye.—Mwanzo 49:8-10.
6. Katika karne ya 16 K.W.K., ni nani wakawa mfereji wa kupitishia “mambo yaliyofunuliwa,” na nini baadhi ya mambo mapya ambayo walijifunza?
6 Katika karne ya 16 K.W.K., Yehova aliwaunga watoto wa Israeli wakawa taifa. Je, ufunuo wa ukweli wenye kuendelea kutokezwa ulikuwa wa nani? Musa alijibu ulizo hilo katika maneno haya aliyoliambia taifa hilo changa: “Mambo ya siri ni ya [Yehova], Mungu wetu; lakini mambo yaliyofunuliwa ni yetu sisi na watoto wetu milele.” (Kumbukumbu la Torati 29:29) Ndiyo, baada ya taifa la Israeli kuzaliwa mwaka 1513 K.W.K., lilikuwa ndilo mfereji ‘uliokabidhiwa mausia ya Mungu.’ (Warumi 3:2) Na lo, ni gharika kubwa kama nini ya mausia yaliyopita humo! Mungu aliwaingiza Waisraeli katika agano la Torati, lililowatolea uwezekano wa kuwa taifa la makuhani na wafalme. (Kutoka 19:5, 6) Torati ilikuwa na sheria za kuelekeza mwenendo zilizowasaidia kutambua na kuepuka mitego ya dhambi na pia mfumo wa dhabihu ulioitumia damu takatifu ya wanyama kufunika dhambi zao kwa njia ya mfano.
7, 8. (a) Ni habari gani zaidi ambazo Yehova alifunua juu ya Uzao uliokuwa unakuja? (b) “Mambo yaliyofunuliwa” yalihifadhiwaje, na ni nani aliyefunua ufahamu unaofaa juu ya mambo hayo?
7 Wakati uliozidi kupita, Yehova alitoa mafunuo zaidi juu ya ule Uzao. Kupitia mtunga zaburi, Mungu alifunua kwamba mataifa yangeukataa Uzao wake lakini kwamba Uzao huo ungeshinda kwa msaada wa Yehova. (Zaburi 2:1-12) Kupitia Isaya, alifunua kwamba Uzao huo ungekuwa ndiye yule “Mwana-Mfalme” lakini kwamba angetaabika pia kwa ajili ya dhambi za wengine. (Isaya 9:6, NW; 53:3-12, UV ) Katika karne ya nane K.W.K., Yehova hata alifunua ni wapi Uzao huo ungezaliwa na, katika karne ya sita K.W.K., akafunua ratiba ya wakati ya huduma yake.—Mika 5:2; Danieli 9:24-27.
8 Hatimaye, “mambo yaliyofunuliwa” yalikusanywa yakawa vile vitabu 39 vya Maandiko ya Kiebrania. Lakini katika visa vingi, hiyo ilikuwa ndiyo hatua ya kwanza tu. Mara nyingi mambo yaliyoandikwa yalikuwa magumu kufahamiwa, hata na wale waliotumiwa kuyaandika! (Danieli 12:4, 8; 1 Petro 1:10-12) Lakini, nuru ilipokuja mwishowe, haikutegemea mfasiri fulani wa kibinadamu. Kama ilivyokuwa kuhusu ndoto za kiunabii, ‘kufasiri ni kazi ya Mungu.’—Mwanzo 40:8.
Mfereji Mpya
9. Kwa sababu gani Israeli wa kimwili wakapoteza pendeleo la kuwa mfereji wa kupitishia “mambo yaliyofunuliwa,” na jambo hilo lilitukia wakati gani?
9 Yesu Kristo alipokuwa duniani, Israeli bado walikuwa ndio mfereji wa Mungu. Watu wo wote waliotaka kumtumikia Yehova walipaswa kufanya hivyo kwa kushirikiana na taifa alilolichagua. (Yohana 4:22) Lakini Musa alikuwa ameonyesha kwamba pendeleo la kuwa mawakili wa “mambo yaliyofunuliwa” lilikuwa na madaraka fulani pia. Alisema: “Mambo yaliyofunuliwa ni yetu sisi na watoto wetu milele, ili tuyafanye maneno yote ya sheria hii.” (Kumbukumbu la Torati 29:29) “Milele” hiyo [“wakati usiojulikana,” NW ] ilifikia mwisho mwaka 33 W.K. Kwa sababu gani? Kwa sababu, Wayahudi wakiwa taifa zima walishindwa ‘kuyafanya maneno yote ya sheria.’ Hasa, walishindwa kupokea aliye Uzao, Yesu Kristo, ingawa kwa kweli Torati ilikuwa imekuwa “kiongozi kutuleta kwa Kristo.” (Wagalatia 3:24) Kwa sababu ya kushindwa hivyo, Yehova alichagua mfereji mwingine wa kupitishia “mambo yaliyofunuliwa.”
10. Ni nini uliokuwa mfereji mpya wa kupitishia mafunuo ya Yehova?
10 Mfereji huo mpya ulikuwa nini? Paulo aliutambulisha kwa Waefeso alipoandika kwamba ‘kwa njia ya kundi hekima ya Mungu iliyo ya namna nyingi ijulikane kwa kadiri ya kusudi la milele alilolikusudia katika Kristo Yesu Bwana wetu.’ (Waefeso 3:10, 11) Ndiyo, kundi la Kikristo, lililozaliwa katika Pentekoste mwaka 33 W.K., ndilo lililokabidhiwa “mambo yaliyofunuliwa” yaliyo mapya. Wakiwa kikundi, Wakristo wapakwa mafuta walitumikia wakiwa “mtumwa mwaminifu mwenye akili” aliyewekwa rasmi aandae chakula cha kiroho katika wakati unaofaa. (Mathayo 24:45) Sasa Wakristo walikuwa “mawakili wa siri [takatifu] za Mungu.”—1 Wakorintho 4:1.
11, 12. Ni nini yaliyokuwa baadhi ya mafunuo mazuri ajabu yaliyotolewa kupitia mfereji huo mpya?
11 Uhakika mkubwa wa hizo ‘siri takatifu’ mpya ulikuwa kwamba Yesu Kristo, ule Uzao ulioahidiwa, alikuwa ametokea. (Wagalatia 3:16) Yesu alikuwa ndiye “Shilo,” yule mwenye haki ya kutawala wanadamu, na Yehova alimweka rasmi awe Mfalme wa Ufalme ambao hatimaye ungerudisha Paradiso kwenye dunia hii. (Isaya 11:1-9; Luka 1:31-33) Yesu alikuwa pia ndiye Kuhani Mkuu aliyewekwa rasmi na Yehova, ambaye alitoa uhai wake mkamilifu usio na kidoa uwe ukombozi kwa ajili ya wanadamu, hayo yakiwa ni matumizi mazuri ajabu ya ile kanuni ya utakatifu wa damu. (Waebrania 7:26; 9:26) Tangu wakati huo, wanadamu wenye kuamini walikuwa na tumaini la kupata tena uhai mkamilifu wa kibinadamu uliopotezwa na Adamu.—1 Yohana 2:1, 2.
12 Huyo aliye Uzao ulioahidiwa alikuwa mpatanishi pia, mwenye kutendesha kazi kati ya wafuasi wake na Babaye wa kimbingu agano jipya lililochukua mahali pa lile agano la kale la Torati. (Waebrania 8:10-13; 9:15) Kwa kutegemea msingi wa agano jipya hili, kundi changa la Kikristo lilichukua mahali pa taifa la Israeli wa kimwili, likawa Israeli wa kiroho, ‘uzao wa Abrahamu’ wa kiroho pamoja na Yesu, na mawakili wa “mambo yaliyofunuliwa.” (Wagalatia 3:29; 6:16; 1 Petro 2:9) Zaidi ya hilo, watu wa mataifa walialikwa wawe sehemu ya Israeli huyo wa kiroho—jambo lisilowazika kwa Wayahudi! (Warumi 2:28, 29) Wakiwa pamoja, Waisraeli wa kiroho walio Wayahudi na wasio Wayahudi waliagizwa wafanye wanafunzi wa Yesu katika sehemu zote za dunia. (Mathayo 28:19, 20) Hivyo, “mambo yaliyofunuliwa” yakawa yanahusu mataifa yote.
13. Hayo “mambo yaliyofunuliwa” mapya yalihifadhiwaje kwa ajili ya vizazi vya wakati ujao?
13 Baada ya muda, hayo “mambo yaliyofunuliwa” kupitia kundi la Kikristo yaliandikwa katika vile vitabu 27 vya Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo yaliyoikamilisha orodha ya vitabu vyenye roho ya Mungu katika Biblia. Lakini kwa mara nyingine, ndani ya vitabu hivyo yalikuwamo mambo mengi ya unabii kuhusu kusudi la Yehova ambayo yangeeleweka kwa ukamili baada ya karne nyingi tu. Kwa mara nyingine, waandikaji wa Maandiko walikuwa kwa kweli wakihudumia vizazi visivyokuwa vimezaliwa.
“Mambo Yaliyofunuliwa” Leo
14. Baada ya ule uasi-imani mkubwa, ni wakati gani Yehova angeangaza nuru tena juu ya “mambo yaliyofunuliwa”?
14 Baada ya mitume kufa, ule uasi-imani mkubwa ulisitawi kati ya wenye kujiita Wakristo, kama ilivyokuwa imetabiriwa katika unabii. (Mathayo 13:36-42; Matendo 20:29, 30) Ndipo zilipofuata karne nyingi ambapo ufahamu wa “mambo yaliyofunuliwa” ulififia, ingawa Yesu hakuwaacha wale waliojaribu kubaki wakiwa waaminifu. (Mathayo 28:20) Lakini, Yesu alikuwa ameahidi kwamba hali hiyo haingedumu milele. Kwenye umalizio wa mfumo wa mambo, waovu na waadilifu wangetenganishwa tena kwa njia yenye kuonekana, na ‘waadilifu watang’aa kwa uangavu kama jua katika ufalme wa Baba yao.’ (Mathayo 13:43) Sawa na vile Danieli alivyokuwa ametabiri katika unabii, katika ‘wakati wa mwisho, maarifa ya kweli yangekuwa tele.’ (Danieli 12:4, NW ) Nuru ingeangazwa tena juu ya “mambo yaliyofunuliwa.”
15. Kwa sababu gani dini za Jumuiya ya Wakristo zimethibitika kuwa hazistahili kutumikia kuwa mfereji wa kupitishia ufahamu wa karibuni zaidi juu ya “mambo yaliyofunuliwa”?
15 Tangu mwaka 1914, tumekuwa tukiishi katika wakati wa umalizio wa mfumo huu wa mambo. Kwa hiyo, ni jambo la maana tujue ni nani anayetumiwa na Yehova leo kuwa mfereji wa kupitishia nuru mpya ya kiroho. Kwa uhakika, yeye hatumii dini zilizothibitishwa za Jumuiya ya Wakristo. Hizo zimekuwa hazina maelekeo ya kukung’uta mafundisho yenye makosa yaliyorundamana wakati wa ule uasi-imani mkubwa. Leo, walio wengi kati ya viongozi wao ama wamekwama sana katika mapokeo na imani hivi kwamba hawataki kufungua akili zao wapokee maarifa mapya, ama wamehusika sana na hali ya mashaka-mashaka hivi kwamba hata wanatia shaka juu ya kama Biblia iliandikwa kwa uongozi wa Mungu na kama viwango vyayo vya adili vinafaa.
16. Ni akina nani wamethibitika kuwa ndio mfereji wa kisasa wa Yehova?
16 Yesu alisema kwamba Ufalme wa Mungu ungeondolewa kwa Wayahudi na ‘kupewa taifa lingine lenye kuzaa matunda yake.’ (Mathayo 21:43) Katika karne ya kwanza, taifa hilo likawa ndilo lile kundi changa la Kikristo la Israeli wa kiroho. Leo, kuna kikundi kimoja tu kinachozaa matunda yanayofanana na yale ya kundi la kwanza. Waisraeli hao wa kiroho ndio washiriki wa jamii ya “mtumwa mwaminifu mwenye akili” wa Mathayo 24:45-47. Kama Wakristo wa kwanza, Wakristo hao wa siku hizi wamekuwa hawaogopi kuacha ‘nuru yao iangaze.’ (Mathayo 5:14-16) Kuanzia mwaka 1919, wao walijitwika kwa ushujaa ile kazi ya kuzihubiri habari njema za Ufalme katika ulimwengu wote kwa ushuhuda. (Mathayo 24:14) Kwa kuwa wamezaa matunda ya Ufalme wa Mungu, Yehova amewabariki sana kwa kuwafanya wawe na ujuzi wa kisasa katika “hekima ya Mungu iliyo ya namna nyingi.”—Waefeso 3:10.
17, 18. Ni ufahamu gani wenye kusonga mbele hatua kwa hatua ambao Yehova amewezesha kupitia mfereji wake wa kisasa?
17 Hivyo, katika mwaka 1923 unabii mkubwa wa Yesu juu ya kondoo na mbuzi ulieleweka vizuri, na ikatambuliwa kwamba ulimwengu mzima ulikuwa chini ya hukumu. (Mathayo 25:31-46) Katika mwaka 1925 watumishi wa Mungu wa kidunia wakawa ndio wenye ufahamu sahihi wa Ufunuo sura ya 12 na kutambua ni jambo gani hasa lilikuwa limetukia katika ule mwaka uliotiwa alama wa 1914. Katika mwaka 1932 ufahamu wao ulipata kina kirefu hata zaidi. Yehova alifunua kwamba mambo ya unabii juu ya kurudishwa kwa Wayahudi Yerusalemu hayakuhusu taifa la Israeli wa kimwili, lililokuwa limekosa uaminifu kwa muda mrefu na kutupiliwa mbali, bali yalihusu Israeli wa kiroho, kundi la Kikristo. (Warumi 2:28, 29) Halafu, katika mwaka 1935 ufahamu sahihi wa njozi ya Yohana ya “mkutano mkubwa” katika Ufunuo sura ya 7 ikafungua macho ya wapakwa mafuta waione ile kazi kubwa sana ya kukusanya iliyokuwa ingali mbele yao.—Ufunuo 7:9-17.
18 Jambo hilo lilichochea mwendo wa haraka katika kazi ya kuhubiri duniani pote, kwa kuwa mwishowe mkusanyo wa “vitu vya duniani” ulianza kusonga kwa bidii. (Waefeso 1:10) Katika mwaka 1939, mawingu ya vita yalipokusanyika juu ya Ulaya, suala la kutokuwamo lilieleweshwa wazi zaidi. Katika mwaka 1950 “wakuu” [“wana-wafalme,” NW ] walitambulishwa kwa ukamili zaidi. Katika mwaka 1962 utambulishi sahihi wa “mamlaka zilizo kuu” na uhusiano unaofaa kati ya Mkristo na mamlaka hizo ulifahamiwa waziwazi zaidi kutokana na “mambo yaliyofunuliwa.” (Warumi 13:1, 2) Na katika mwaka 1965 ukaja ufahamu wa wazi zaidi juu ya ufufuo wa kidunia na wale wanaoweza kufaidika kutokana nao.—Yohana 5:28, 29.
19. Jamii ya “mtumwa” wa Yehova leo imethibitikaje kuwa mtunzaji anayefaa wa Neno la Mungu?
19 Tena, kundi la Kikristo lililopakwa mafuta limekuwa katika karne hii ya 20 mtunzaji anayefaa wa Neno la Mungu, ule mkusanyo ulioandikwa wa “mambo yaliyofunuliwa.” Washiriki wenye kuwakilisha kundi hilo walijitwika kazi ya kufasiri Biblia katika Kiingereza cha kisasa, na, kufikia leo, Biblia ya New World Translation of the Holy Scriptures imetokea katika lugha 11, nakala zilizochapwa zikiwa ni milioni 40. Jamii ya “mtumwa” ya Wakristo waliopakwa mafuta ndiyo inayoongoza pia shughuli za kimataifa za kufundisha na kuchapisha vitabu vya masomo na magazeti vinavyoitegemea Biblia. Inasimamia mikutano ya kila juma, makusanyiko ya ukawaida, na shule mbali-mbali—yote hayo yakiwa yamekusudiwa kusaidia watafutaji ukweli wapate maarifa sahihi ya “mambo yaliyofunuliwa.” Kwa kweli, sasa “waadilifu” ‘wanang’aa kwa uangavu kama jua’ katika maana ya kiroho, wakithibitisha kuwa wanaustahili uwakili wao.—Mathayo 13:43.
Daraka Letu
20, 21. (a) Mtunga zaburi alisukumwa na moyo ajisikieje juu ya Neno la Yehova lililofunuliwa? (b) Ni mambo gani yatakayoangaliwa katika makala inayofuata?
20 Kwa hiyo Yehova hakutuacha tukiwa tumezubaa tusijue la kufanya katika ulimwengu huu uliotegewa baruti zinazoweza kulipuka. Bali, yeye ametupa sisi Neno lake limulike kijia chetu na kutusaidia tuepuke hatari ya kiroho. (Zaburi 119:105) Wala Yehova hatukuacha tufe kutokana na dhambi na hali ya kutokamilika. Bali, ametufungulia nafasi ya uzima wa milele katika dunia-paradiso na kufanya yapatikane maarifa ya kujua kwamba kuna nafasi hiyo. (Yohana 17:3) Si ajabu kwamba mtunga zaburi, akinena juu ya “mambo yaliyofunuliwa” katika siku zake, alipaaza sauti hivi: “Sheria yako naipenda mno ajabu, ndiyo kutafakari kwangu mchana kutwa.”—Zaburi 119:97.
21 Je, hivyo ndivyo wewe unavyojisikia juu ya “mambo yaliyofunuliwa” na Yehova yakafahamiwa katika siku zetu? Je, unazithamini kindani kweli ambazo umejifunza? Je, unaona kwamba unazihitaji kweli hizo ili zikusaidie kufanya maamuzi, kuepuka vishawishi, na kumtumikia Yehova? Wewe unatumia muda gani ukisoma na kujifunza hayo “mambo yaliyofunuliwa”? Je, kuna njia yo yote ambayo unaweza kufanyia maendeleo tabia zako za kujifunza? Mambo hayo yataangaliwa katika makala inayofuata.
Wewe Unakumbuka?
◻ Kabla ya wakati wa Yesu, ni nini iliyokuwa baadhi ya mifereji ya kupitishia “mambo yaliyofunuliwa”?
◻ “Mambo yaliyofunuliwa” yalikuwa ya nani baada ya mwaka 33 W.K.?
◻ Ni nini yaliyokuwa baadhi ya mafunuo ya maana sana yaliyofanywa kupitia mfereji huo mpya?
◻ Mbona ni lazima Waisraeli wa kiroho wawe ndio wenye “mambo yaliyofunuliwa”leo?
◻ Kundi la Kikristo lililopakwa mafuta limethibitikaje kuwa ndilo mtunzaji anayestahili wa Neno la Yehova?
[Blabu katika ukurasa wa 12]
Kundi la Kikristo lililopakwa mafuta likawa ndilo mtunzaji mpya wa mafunuo wa Yehova
[Blabu katika ukurasa wa 13]
Jamii ya “mtumwa”wa Yehova ya mashahidi waliopakwa mafuta imetumikia vizuri ikiwa mtunzaji wa Neno la Mungu
[Picha katika ukurasa wa 10]
Yehova alifunua maarifa yaliyohitajiwa sana kupitia wanaume waaminifu wa kale