Pokeo Lipinganapo na Kweli

HATARI—MAJI YASIYOFAA KUNYWEWA. Huenda tumezoea kuona maonyo kama hayo. Katika sehemu nyingi watu hujihadhari na maji wanayokunywa kwa sababu wanajua kwamba ugavi fulani wa maji unatiwa sumu kwa kile kilichoitwa “mchanganyiko wenye sumu.” Kama tokeo la uchafuzi huo, uchunguzi mmoja wasema, badala ya “kutegemeza na kulinda uhai,” maji yanaweza kuwa “kipitisha vijidudu vya maradhi na . . . vichafuzi vya kemikali.”—Water Pollution.

Kuchafua Maji ya Kweli

Mapokeo yanayopingana na kweli ni kama ugavi wa maji chafu. Huenda bila kujua tukashikilia sana mapokeo—habari, maoni, itikadi, au desturi zilizopitishwa kutoka kizazi kimoja hadi kinachofuata—ambayo, kwa kweli yamechafuliwa na “mchanganyiko wenye sumu” wa mawazo na falsafa za uwongo na, zenye kupotosha. Kama vile maji yaliyochafuliwa, hizo zaweza kuleta madhara makubwa—madhara ya kiroho.

Hata ikiwa tunahisi kwamba itikadi zetu za kidini za kimapokeo zinategemea Biblia, sote twapaswa kuchukua wakati tuzichunguze kwa makini. Kumbuka, Martin Luther aliposhikilia itikadi ya kimapokeo ya wakati wake na kumshutumu Copernicus, aliamini kwamba aliungwa mkono na Biblia. Lakini, Luther alikosa kufuata kielelezo kizuri cha Waberoya wa kale ‘waliokuwa waungwana kwa kuyachunguza Maandiko waone kwamba mambo hayo ndivyo yalivyo.’—Matendo 17:10, 11.

Fikiria dhara ambalo itikadi za kimapokeo zilisababishia Wayahudi fulani wa siku ya Yesu. Waliamini kikiki kwamba mapokeo yao yalikuwa ya kweli. Walipoteta kwamba wanafunzi wa Yesu hawakushika mapokeo, Yesu aliwakabili kwa swali hili gumu: “Mbona ninyi nanyi huihalifu amri ya Mungu kwa ajili ya mapokeo yenu?” (Mathayo 15:1-3) Makosa yalikuwa wapi? Yesu alitambulisha tatizo hilo aliponukuu maneno haya ya nabii Isaya: ‘Nao wamwabudu Mungu bure, wakifundisha mafundisho yaliyo maagizo ya wanadamu.’—Mathayo 15:9; Isaya 29:13.

Ndiyo, waliweka mawazo yaliyotoka kwa wanadamu mahali pa kweli zilizotoka kwa Mungu, au, hata kwa ubaya zaidi, yaliyotoka kwa roho waovu. Kwa kielelezo, Insight on the Scriptures, Buku la 1, ukurasa wa 506, laeleza hivi: “Wakati huo Mafarisayo walifundisha kwamba mara mtu alipotangaza mali zake kuwa ‘korbani,’ au zawadi iliyowekwa wakfu kwa Mungu, hangezitumia kutimiza mahitaji ya wazazi wake, hata wawe na uhitaji namna gani, ingawa yeye mwenyewe angetumia mali hizo hadi kifo chake ikiwa angechagua kufanya hivyo.” Hekima ya kibinadamu iliyochafua maji ya kweli ilikuwa na matokeo mabaya ya kiroho kwa Wayahudi. Wengi wao hata walimkataa Mesiya wao waliokuwa wamemngoja kwa muda mrefu.

Jumuiya ya Wakristo Yaongezea Ule Uchafuzi

Madhara ya kiroho yanayofanana na hayo yalisababishwa baada ya kifo cha Yesu. Wengi waliodai kuwa wafuasi wake walichukua pokeo la mdomo kuwa mamlaka ya fundisho jipya. Kulingana na Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, cha McClintock na Strong, baadhi ya watu walioitwa eti Wakristo walihisi kwamba pokeo kama hilo lilikuwa “agizo lililopokewa kutoka kwa mdomo wa mitume kupitia makanisa ya kwanza ya Kikristo, likapitishwa kutoka nyakati za kimitume, na kuhifadhiwa ukiwa safi hadi wakati wayo wenyewe.”—Italiki ni zetu.

Kihalisi mengi ya mapokeo hayo yalikuwa mawazo machafu yenye makosa. Kama vile ile Cyclopedia ielezavyo, falsafa hizi mpya “hazikuwa tofauti tu na mapokeo mengineyo, bali na maandishi yenyewe ya mitume waliyokuwa nayo.” Jambo hilo halikuwa lisilotazamiwa kabisa. Mtume Paulo alikuwa amewaonya Wakristo hivi: “Angalieni mtu asiwafanye mateka kwa elimu yake ya bure na madanganyo matupu, kwa jinsi ya mapokeo ya wanadamu, kwa jinsi ya mafundisho ya awali ya ulimwengu, wala si kwa jinsi ya Kristo.”—Wakolosai 2:8.

Leo, pia, itikadi nyingi za kimapokeo ni ‘tofauti na maandishi yenyewe ya mitume.’ Jumuiya ya Wakristo imetia sumu maji ya kweli kwa mawazo mengi yaliyopuliziwa na roho waovu, kama vile Utatu, moto wa helo, kutoweza kufa kwa nafsi ya binadamu, utukuzo wa taifa, na ibada ya sanamu.a (1 Timotheo 4:1-3) Historia yathibitisha ugonjwa wa kiroho ambao umeshika watu waliofanywa kuwa mateka wa yale mafundisho ya roho waovu ambayo yamekuwa mafundisho ya kimapokeo ya Jumuiya ya Wakristo.—Linganisha Isaya 1:4-7.

Kwa hakika, kuchafuliwa huko kwa kweli kumekuwa kukiendelea tangu mwanzo wa mwanadamu. Shetani ameendeleza hatua aliyoanzisha katika Edeni ya kutia sumu akili za watu kwa uwongo na udanganyifu. (Yohana 8:44; 2 Wakorintho 11:3) Familia ya kibinadamu ilipoenea duniani kote baada ya Furiko la siku ya Noa, watu wa tamaduni zote walipatwa na sumu ya falsafa na mawazo yaliyopuliziwa na roho waovu kwenye ugavi wa ujuzi wa kibinadamu.

Matokeo ya Uchafuzi wa Kiroho

Uchafu huo wa kiroho unaweza kuleta madhara gani? Tunaweza kuyalinganisha na matokeo ya maji yaliyochafuliwa kwa afya yetu ya kimwili. Mamlaka moja yasema hivi: “Karibu watu milioni 200 wamepatwa na ugonjwa wa kichocho [homa ya konokono, iletayo upungufu wa damu, kukosa starehe, afya mbaya kwa ujumla, na hata kifo], ambao husababishwa na maji machafu yagusayo ngozi. Watu milioni 500 wana ugonjwa wa macho uitwao trakoma, mojapo visababishi vya upofu, kwa sababu ya kuoga kwa maji machafu. . . . Wanadamu bilioni mbili hawana maji yafaayo kunywewa.” (Our Country, the Planet) Mamilioni ya watu wamedhoofika, kupofushwa, na hata kuuawa kiroho kwa sababu ya kufuata mapokeo yaliyochanganywa na mafundisho ya uwongo ya roho waovu.—1 Wakorintho 10:20, 21; 2 Wakorintho 4:3, 4.

Kwa kielelezo, wengi wamevurugika au kupofushwa kuhusu uhusiano kati ya Yesu Kristo na Baba yake, Yehova Mungu. Kuondoa jina takatifu la Mungu, Yehova, katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo kukawa desturi miongoni mwa wengine waliodai kuwa Wakristo. Asema George Howard katika Journal of Biblical Literature: “Kuondolewa huku kwa Tetragra[matoni], kwa maoni yetu, kulitokeza mvurugo katika akili za Wakristo wa mapema Wasio Wayahudi kuhusu uhusiano kati ya ‘Bwana Mungu’ na ‘Bwana Kristo.’”

Fikiria pia juu ya mvurugo, ushirikina, na hofu inayosababishwa na pokeo lisilo la kimaandiko kwamba nafsi ya binadamu haiwezi kufa. (Linganisha Mhubiri 9:5; Ezekieli 18:4.) Ni watu wangapi walio katika utumwa wa kuabudu wazazi wa kale waliokufa au wanaoishi sikuzote katika hofu ya kwamba wafu watarudi kuwadhuru? Itikadi hiyo hata imefanya watu wajiue na waue wengine.

Wajapani wengi huhisi kwamba wakati wa kufa roho zao zilizoondoka zitakutana katika uhai wa baada ya kifo. Kwa hiyo, wazazi fulani ambao hujiua, wameonelea kuwa bora kuua watoto wao pia. An English Dictionary of Japanese Ways of Thinking chaeleza: “Katika Japani kujiua hakushutumiwi sana, bali mara nyingi huonwa kuwa njia inayokubalika ya kuomba msamaha kwa ajili ya kosa zito la mtu . . . Hata kujiua kwa familia yaelekea kuripotiwa kwa maneno ya huruma.”

Yajaribu Hayo Mapokeo

Kwa sababu ya hatari zinazohusika kwa kufuata bila uangalifu itikadi na desturi za kimapokeo, twapaswa kufanya nini? Kuelekea mwisho wa karne ya kwanza, mtume Yohana alitoa shauri hili kwa Wakristo wenzake: ‘Wapenzi, msiiamini kila roho, bali zijaribuni hizo roho, [kama vile mngejaribu maji kwa ajili ya usafi] kwamba zimetokana na Mungu; kwa sababu manabii wa uongo wengi wametokea duniani.” (1 Yohana 4:1; ona pia 1 Wathesalonike 5:21.) Unaweza kujuaje kwamba pokeo fulani ni lenye madhara? Unahitaji aina fulani ya mamlaka na kiwango fulani cha usafi, ili kujaribu unayoamini.

Biblia ni mamlaka ya aina hiyo. Yesu Kristo alisema hivi: “Uwatakase kwa ile kweli; neno lako ndiyo kweli.” (Yohana 17:17) Pia alisema hivi: “Saa inakuja, nayo sasa ipo, ambayo waabuduo halisi watamwabudu Baba katika roho na kweli.” (Yohana 4:23) Kwa kutumia Neno la Mungu lililopuliziwa, unapata maji safi ya kweli badala ya maji yaliyochafuliwa ya falsafa ya kibinadamu na ya roho waovu.—Yohana 8:31, 32; 2 Timotheo 3:16.

Kumbuka, hata uchafu mdogo sana unaweza kuwa na matokeo mabaya sana. Wakati mwingine matokeo huchukua miaka mingi kujionyesha. “Maji machafu,” asema Shridath Ramphal, msimamizi wa World Conservation Union, “yamekuwa muuaji hatari zaidi ulimwenguni. Angalau watu ishirini na tano elfu hufa kila siku kwa kuyatumia.” Mapokeo yaliyochafuliwa kiroho ni hatari hata zaidi.

Je, una ujasiri wa kuacha itikadi za kimapokeo ambazo huenda ulifuata kwa miaka mingi, ukigundua kwamba zinapingana na kweli? Tii maonyo. Jilinde mwenyewe na familia yako kwa kuhakikisha kwamba mapokeo yako yapatana na Neno safi la Mungu la kweli.—Zaburi 19:8-11; Mithali 14:15; Matendo 17:11.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa7]

Neno la Mungu la kweli ni kama mto wa maji safi yenye kutakata