“Imeandikwa”

1-3. Yesu anawataka watu wa Nazareti watambue jambo gani, naye anatoa uthibitisho gani?

NI MAPEMA katika huduma ya Yesu. Amerudi Nazareti, mji wa nyumbani. Anakusudia kuwasaidia watu watambue jambo hili: Yeye ndiye Masihi aliyeahidiwa tangu zamani za kale! Anatoa uthibitisho gani?

² Haikosi wengi wangetazamia afanye muujiza. Wamesikia mambo ya ajabu ambayo Yesu amefanya. Hata hivyo, hatoi ishara yoyote ya aina hiyo. Badala yake, anaingia katika sinagogi kama ilivyo desturi yake. Anasimama ili asome, naye anapewa kitabu cha kukunjwa cha Isaya. Ni kitabu kirefu ambacho inaelekea kimekunjwa katika vijiti viwili, naye Yesu anakikunjua kwa makini kutoka upande mmoja hadi mwingine mpaka anapopata fungu la maneno anayotafuta. Kisha anasoma kwa sauti maneno ambayo sasa yanapatikana katika Isaya 61:1-3.—Luka 4:16-19.

³ Lazima wasikilizaji hao wawe wanayajua maneno hayo. Ni unabii kumhusu Masihi. Kila mtu katika sinagogi anamkazia Yesu macho. Kumetulia tuli. Kisha, Yesu anaanza kufafanua waziwazi: “Leo andiko hili ambalo mmesikia sasa hivi limetimizwa.” Wasikilizaji wanastaajabia maneno yake yenye kuvutia sana, lakini inaonekana kwamba bado wengi wanataka kuona ishara fulani ya pekee. Hata hivyo, kwa uhodari Yesu anatumia mfano wa Kimaandiko kufunua ukosefu wao wa imani. Muda si muda, watu wa Nazareti wanajaribu kumuua!—Luka 4:20-30.

4. Yesu alituwekea mfano gani katika huduma yake, nasi tutachunguza nini katika sura hii?

⁴ Katika kisa hicho, Yesu alifanya jambo ambalo aliendelea kufanya katika huduma yake yote. Alitegemea sana Neno la Mungu lililoongozwa na roho. Ni kweli, miujiza yake ilisaidia sana kuthibitisha kwamba roho ya Mungu ilikuwa pamoja naye. Hata hivyo, hakuna chochote machoni pa Yesu kilichokuwa cha maana kuliko Maandiko Matakatifu. Acheni tuchunguze mfano aliotuwekea kuhusu jambo hilo. Tutaona jinsi Bwana wetu alivyonukuu Neno la Mungu, alivyolitetea Neno la Mungu, na kulifafanua Neno la Mungu.

5. Yesu aliazimia kuwajulisha wasikilizaji wake nini, naye alithibitisha ukweli wa maneno yake jinsi gani?

⁵ Yesu alitaka watu wajue chanzo cha ujumbe wake. Alisema: “Yale ninayofundisha si yangu, bali ni yake yeye aliyenituma.” (Yohana 7:16) Pindi nyingine, alisema: “Sifanyi jambo lolote kwa uamuzi wangu mwenyewe; bali kama vile Baba alivyonifundisha, ndivyo ninavyosema mambo haya.” (Yohana 8:28) Pia, alisema: “Mambo ninayowaambia ninyi sisemi kwa kujitungia mwenyewe; bali Baba ambaye hukaa katika muungano pamoja nami anafanya kazi zake.” (Yohana 14:10) Njia moja ambayo Yesu alithibitisha ukweli wa maneno hayo ni kwa kunukuu tena na tena Neno la Mungu lililoandikwa.

6, 7. (a) Yesu alinukuu Maandiko ya Kiebrania kadiri gani, na kwa nini hilo ni jambo lenye kupendeza? (b) Kuna tofauti gani kati ya njia ya Yesu ya kufundisha na ya waandishi?

⁶ Kuyachunguza kwa makini maneno ya Yesu yaliyoandikwa kunafunua kwamba alinukuu moja kwa moja au kwa njia isiyo ya moja kwa moja zaidi ya nusu ya vitabu vya Maandiko ya Kiebrania vinavyokubalika. Huenda hilo lisionekane kuwa jambo la ajabu. Labda unaweza kujiuliza, katika kazi yake ya kufundisha na kuhubiri hadharani, aliyofanya kwa miaka mitatu na nusu, kwa nini hakunukuu vitabu vyote vilivyoongozwa na roho vilivyokuwako? Kwa kweli, huenda alifanya hivyo. Kumbuka kwamba sehemu ndogo tu ya maneno na matendo ya Yesu ndiyo iliyoandikwa. (Yohana 21:25) Hata unaweza kutumia saa chache tu kusoma kwa sauti maneno yote ya Yesu yaliyoandikwa. Sasa, wazia kwamba unazungumza kumhusu Mungu na Ufalme wake kwa saa chache na kwa kipindi hicho kifupi unukuu zaidi ya nusu ya vitabu vya Maandiko ya Kiebrania! Isitoshe, mara nyingi Yesu hakuwa na vitabu vya kukunjwa. Wakati wa Mahubiri yake ya Mlimani yanayojulikana sana, alinukuu moja kwa moja au kwa njia isiyo ya moja kwa moja Maandiko mengi ya Kiebrania kutoka katika kumbukumbu yake!

⁷ Manukuu ya Yesu yanaonyesha kwamba aliheshimu sana Neno la Mungu. Wasikilizaji wake ‘walistaajabia njia yake ya kufundisha, kwa maana huko alikuwa akiwafundisha kama mwenye mamlaka, na si kama waandishi.’ (Marko 1:22) Waandishi walipofundisha, walipenda kutaja sheria ya mdomo, wakiwanukuu marabi wenye elimu wa nyakati zilizopita. Yesu hakunukuu sheria ya mdomo wala kuwanukuu marabi fulani. Badala yake, aliliona Neno la Mungu kuwa lenye mamlaka kuu. Tena na tena, alitumia usemi, “Imeandikwa,” au maneno mengine kama hayo alipokuwa akiwafundisha wafuasi wake na alipokuwa akisahihisha maoni yasiyofaa.

8, 9. (a) Yesu alitetea jinsi gani mamlaka ya Neno la Mungu aliposafisha hekalu? (b) Ni kwa njia gani viongozi wa dini walilivunjia Neno la Mungu heshima hekaluni?

⁸ Yesu aliposafisha hekalu huko Yerusalemu, alisema: “Imeandikwa, ‘Nyumba yangu itaitwa nyumba ya sala,’ lakini ninyi mnaifanya kuwa pango la wanyang’anyi.” (Mathayo 21:12, 13; Isaya 56:7; Yeremia 7:11) Siku iliyotangulia alikuwa amefanya kazi nyingi za ajabu humo. Wavulana wachanga waliovutiwa sana walianza kumsifu. Hata hivyo, viongozi wa dini walimuuliza Yesu kwa ghadhabu iwapo amesikia mambo ambayo watoto hao wanasema. Alijibu: “Ndiyo. Je, ninyi hamkusoma hili kamwe, ‘Kutoka katika kinywa cha watoto na wanaonyonya umetoa sifa’?” (Mathayo 21:16; Zaburi 8:2) Yesu alitaka watu hao wajue kwamba jambo lililokuwa likitendeka linapatana na Neno la Mungu.

⁹ Viongozi hao wa dini baadaye walikutana, kisha wakamkabili Yesu wakiuliza: “Unafanya mambo haya kwa mamlaka gani?” (Mathayo 21:23) Yesu alikuwa ametaja wazi kabisa Chanzo cha mamlaka yake. Hakuwa amejitungia wala kubuni mafundisho mapya. Alitumia tu mambo ambayo Neno la Baba yake lililoongozwa na roho linasema. Hivyo basi, makuhani na waandishi hao walikuwa wakimvunjia Yehova heshima na Neno lake. Walistahili kabisa kushutumiwa na Yesu alipofunua nia zao mbovu.—Mathayo 21:23-46.

10. Ni kwa njia gani tunaweza kuiga jinsi Yesu alivyolitumia Neno la Mungu, nasi tuna vifaa gani ambavyo Yesu hakuwa navyo?

¹⁰ Kama Yesu, Wakristo wa kweli leo wanalitegemea Neno la Mungu katika huduma. Mashahidi wa Yehova wanajulikana ulimwenguni pote kwa bidii yao ya kuwahubiria wengine ujumbe wa Biblia. Vichapo vyetu vinanukuu na kutaja sana Biblia. Nasi pia tunafanya hivyo katika huduma yetu kwa kuhakikisha kwamba tunayatumia Maandiko kila wakati tunapozungumza na watu. (2 Timotheo 3:16) Tunafurahi kama nini mtu anapoturuhusu tuisome Biblia na kuzungumzia faida na maana ya Neno la Mungu! Ingawa hatuwezi kukumbuka mambo kikamili kama alivyofanya Yesu, tuna vifaa vingi ambavyo Yesu hakuwa navyo. Mbali na Biblia nzima inayoendelea kuchapishwa katika lugha nyingi zaidi, tuna vichapo vingi vya Biblia vinavyotusaidia kupata mstari wowote ambao huenda tukatafuta. Na tuazimie kuendelea kuinukuu Biblia na kuwaelekeza watu katika Biblia nyakati zote!

11. Kwa nini Yesu alihitaji kulitetea Neno la Mungu mara nyingi?

¹¹ Yesu aliona kwamba Neno la Mungu lilishambuliwa mara nyingi, hata hivyo, hilo halikumshangaza. Alipokuwa akisali, Yesu alimwambia hivi Baba yake: “Neno lako ni kweli.” (Yohana 17:17) Yesu alijua vizuri kwamba Shetani, “mtawala wa ulimwengu,” ni “mwongo na ndiye baba ya uwongo.” (Yohana 8:44; 14:30) Akivipinga vishawishi vya Shetani, Yesu aliyanukuu Maandiko mara tatu. Shetani alinukuu mstari mmoja kutoka Zaburi, akiupotosha kimakusudi, naye Yesu akamjibu kwa kulitetea Neno la Mungu lisitumiwe vibaya.—Mathayo 4:6, 7.

12-14. (a) Ni kwa njia gani viongozi wa dini walionyesha kwamba hawaiheshimu Sheria ya Musa? (b) Yesu alilitetea Neno la Mungu jinsi gani?

¹² Yesu alitetea mara nyingi Maandiko Matakatifu yasitumiwe vibaya au kupotoshwa. Walimu wa dini wa siku zake walilipotosha Neno la Mungu. Walikazia sana kufuata mambo madogo zaidi ya Sheria ya Musa lakini hawakukazia kanuni zilizotegemeza sheria hizo. Kwa kufanya hivyo, ibada ikawa ya kijuujuu tu, na watu wakahangaikia mambo yenye kuonekana na wanadamu badala ya mambo mazito zaidi, kama vile haki, rehema, na uaminifu. (Mathayo 23:23) Yesu aliitetea Sheria ya Mungu jinsi gani?

¹³ Katika Mahubiri yake ya Mlimani, Yesu alitumia tena na tena maneno “mlisikia kwamba ilisemwa” kabla ya kutaja amri iliyo katika Sheria ya Musa. Kisha, alikuwa akisema “lakini mimi ninawaambia ninyi” halafu angeeleza kanuni iliyokazia mambo mazito zaidi kuliko tu kushika Sheria kijuujuu. Je, alikuwa akiipinga Sheria? Hapana, alikuwa akiitetea. Kwa mfano, watu waliijua vizuri ile amri “Usiue.” Lakini Yesu aliwaambia kwamba kumchukia mtu ni kuvunja kanuni ya sheria hiyo. Vivyo hivyo, kukuza tamaa kuelekea mtu ambaye si mwenzi wako ni kuvunja kanuni inayotegemeza sheria ya Mungu inayokataza uzinzi.—Mathayo 5:17, 18, 21, 22, 27-39.

¹⁴ Mwishowe, Yesu alisema: “Mlisikia kwamba ilisemwa, ‘Mpende jirani yako na kumchukia adui yako.’ Hata hivyo, mimi ninawaambia ninyi: Endeleeni kuwapenda adui zenu na kusali kwa ajili ya wale wanaowatesa ninyi.” (Mathayo 5:43, 44) Je, amri inayosema ‘mchukie adui yako’ ilikuwa katika Neno la Mungu? Hapana, hilo lilikuwa fundisho ambalo viongozi wa dini walibuni. Waliidhoofisha Sheria kamilifu ya Mungu kwa mawazo ya wanadamu. Bila woga, Yesu alitetea Neno la Mungu lisiathiriwe na mapokeo ya wanadamu.—Marko 7:9-13.

15. Sheria ya Mungu ilipofanywa ionekane kuwa yenye kudai mno au yenye masharti magumu, Yesu aliitetea jinsi gani?

¹⁵ Pia, viongozi wa dini walishambulia Sheria ya Mungu kwa kuifanya ionekane kuwa inadai mno, au ina masharti magumu. Wanafunzi wa Yesu walipong’oa masuke ya nafaka walipokuwa wakipita katikati ya shamba, Mafarisayo fulani walidai kwamba wanafunzi hao wanaivunja sheria ya Sabato. Yesu alitumia mfano wa Kimaandiko kutetea Neno la Mungu dhidi ya maoni hayo yasiyofaa. Alirejelea Andiko moja tu linalozungumzia jinsi mkate wa wonyesho wa hekalu ulivyotumiwa nje ya patakatifu wakati Daudi na wanaume wake wenye njaa walipoula. Yesu aliwaonyesha Mafarisayo hao kwamba walikosa kuelewa kusudi la rehema na huruma za Yehova.—Marko 2:23-27.

16. Viongozi wa dini waliipotosha jinsi gani amri ya Musa kuhusu talaka, naye Yesu alisema nini?

¹⁶ Pia, viongozi wa dini walibuni njia za kisheria za kuikwepa Sheria ya Mungu. Kwa mfano, Sheria ilimruhusu mtu kumtaliki mke wake ikiwa angeona “kitu fulani kisichofaa” kwake, pengine tatizo zito lililoiletea aibu nyumba yake. (Kumbukumbu la Torati 24:1) Hata hivyo, kufikia siku za Yesu, viongozi wa dini walitumia sheria hiyo kuwa udhuru wa kumruhusu mwanamume kumtaliki mke wake kwa kila sababu, hata kwa kuunguza chakula!a Yesu alionyesha kwamba walikuwa wamepotosha sana maneno ya Musa yaliyoongozwa na roho. Kisha, akarudisha kiwango cha awali cha ndoa kilichowekwa na Yehova, yaani, kuwa na mke mmoja, na kuonyesha kwamba uzinzi ndio msingi pekee wa talaka.—Mathayo 19:3-12.

17. Wakristo wanaweza kumwiga Yesu jinsi gani wanapolitetea Neno la Mungu leo?

¹⁷ Vivyo hivyo, wafuasi wa Kristo leo wanaona ni lazima watetee Maandiko Matakatifu yasishambuliwe. Viongozi wa dini wanapodokeza kwamba viwango vya maadili vya Neno la Mungu vimepitwa na wakati, wanaishambulia Biblia. Pia, Biblia inashambuliwa wakati dini inapofundisha mafundisho ya uwongo na kuyafanya yaonekane kuwa yametoka katika Biblia. Tunaliona kuwa pendeleo kutetea Neno la Mungu la kweli lililo safi, kama vile tunapothibitisha kwamba Mungu si Utatu. (Kumbukumbu la Torati 4:39) Wakati huohuo, tunalitetea kwa busara, tukiwa na upole wa kweli na heshima nyingi.—1 Petro 3:15.

18, 19. Ni mifano gani inayoonyesha kwamba Yesu alikuwa na uwezo wa pekee wa kufafanua Neno la Mungu?

¹⁸ Yesu alikuwa mbinguni Maandiko ya Kiebrania yalipoandikwa. Haikosi alifurahi sana kupata pendeleo la kuja duniani kuwafundisha watu Neno la Mungu! Kwa mfano, fikiria ile siku isiyosahaulika alipokutana na wanafunzi wake wawili kwenye barabara ya kwenda Emau baada ya ufufuo wake. Kabla ya kumtambua, walimwambia jinsi walivyohuzunika na kuchanganyikiwa kwa sababu ya kifo cha Bwana wao mpendwa. Alifanya nini? “Akaanzia Musa na Manabii wote, akawafasiria mambo yanayomhusu yeye mwenyewe katika Maandiko yote.” Itikio lao lilikuwa nini? Baadaye waliambiana: “Je, mioyo yetu haikuwa ikiwaka alipokuwa akisema nasi barabarani, alipokuwa akitufungulia Maandiko?”—Luka 24:15-32.

¹⁹ Baadaye siku hiyohiyo, Yesu alikutana na mitume wake na wengine. Ona kile alichowafanyia: “Akafungua akili zao ili kuifahamu maana ya Maandiko.” (Luka 24:45) Hapana shaka tukio hilo lenye kufurahisha liliwakumbusha zile pindi nyingi sana ambazo Yesu aliwafanyia jambo hilohilo, wao na wengine ambao walimsikiliza. Mara nyingi alinukuu maandiko yaliyojulikana sana na kuyaeleza kwa njia ambayo ilichochea sana akili za wasikilizaji wake hivi kwamba wakapata uelewaji mpya na wenye kina wa Neno la Mungu.

20, 21. Yesu alifafanua kwa njia gani maneno ambayo Yehova alimwambia Musa kwenye mti uliokuwa ukiwaka?

²⁰ Pindi moja kama hiyo, Yesu alikuwa akizungumza na kikundi cha Masadukayo. Walikuwa kikundi cha makuhani Wayahudi ambao walijitenga na Dini ya Kiyahudi, nao hawakuamini ufufuo. Yesu aliwaambia: “Kwa habari ya ufufuo wa wafu, je, hamkusoma mliloambiwa na Mungu, akisema, ‘Mimi ni Mungu wa Abrahamu na Mungu wa Isaka na Mungu wa Yakobo’? Yeye ni Mungu, si wa wafu, bali wa walio hai.” (Mathayo 22:31, 32) Hilo ni andiko walilolielewa vizuri sana, ambalo liliandikwa na Musa, mtu ambaye Masadukayo walimheshimu sana. Hata hivyo, je, unaona jinsi maneno ya Yesu yalivyokuwa na matokeo?

²¹ Musa alizungumza na Yehova wapata mwaka wa 1514 K.W.K., kwenye mti uliokuwa ukiwaka. (Kutoka 3:2, 6) Kufikia wakati huo, miaka 329 ilikuwa imepita tangu Abrahamu afe, 224 tangu Isaka afe, na 197 tangu Yakobo afe. Hata hivyo, Yehova alisema: “Mimi ni” Mungu wao. Masadukayo hao walijua kwamba Yehova si kama mungu fulani wa kipagani wa wafu anayetawala ulimwengu wa wafu. Yeye ni Mungu wa “walio hai,” kama Yesu alivyosema. Hilo linamaanisha nini? Yesu alikata maneno kwa njia hii yenye kusadikisha: “Kwake, hao wote wako hai.” (Luka 20:38) Watumishi wapendwa wa Yehova ambao wamekufa wako salama katika kumbukumbu yake isiyo na mipaka na isiyoweza kufutika. Kusudi la Yehova la kuwafufua watu hao ni hakika sana hivi kwamba inaweza kusemwa wako hai. (Waroma 4:16, 17) Je, huo sio ufafanuzi wenye kupendeza wa Neno la Mungu? Basi, haishangazi kwamba ‘umati ulistaajabishwa’!—Mathayo 22:33.

22, 23. (a) Tunaweza kumwiga Yesu jinsi gani tunapolifafanua Neno la Mungu? (b) Tutachunguza nini katika sura inayofuata?

²² Leo, Wakristo wana pendeleo la kuiga jinsi Yesu alivyofafanua Neno la Mungu. Ingawa hatuna akili kamilifu, mara nyingi tunapata nafasi ya kuwaonyesha wengine andiko ambalo tayari wanalijua na kuwaeleza mambo fulani kulihusu ambayo huenda hata hawakuwa wameyafikiria hata kidogo. Kwa mfano, huenda wamekuwa wakirudia-rudia maneno “Jina lako litukuzwe” na “Ufalme wako uje” maisha yao yote, nao hata hawajui jina la Mungu au Ufalme wake ni nini. (Mathayo 6:9, 10, Union Version) Tunapata pendeleo kubwa kama nini mtu anapoturuhusu kufafanua kweli hizo za Biblia kwa njia rahisi iliyo wazi!

²³ Kunukuu Neno la Mungu, kulitetea, na kulifafanua ni kati ya njia kuu za kuiga ufundi wa Yesu wa kuwafundisha wengine kweli. Tutachunguza njia fulani zenye matokeo ambazo Yesu alitumia kufikia mioyo ya wasikilizaji wake alipowafundisha kweli za Biblia.