“Mwanamke Bora Sana”

RUTHU alipiga magoti kando ya vishina vya shayiri ambavyo alikuwa amekusanya wakati wa mchana. Giza lilikuwa likiingia kwenye mashamba karibu na Bethlehemu, na wafanyakazi wengi tayari walikuwa wakielekea kwenye lango la jiji dogo ambalo lilikuwa juu ya bonde lililokuwa karibu. Ruthu alikuwa amechoka sana baada ya kufanya kazi mchana kutwa, yaani, tangu asubuhi. Lakini, aliendelea kupiga miganda akitumia ufito mdogo au gongo ili apate nafaka. Hata hivyo, ilikuwa siku njema, kuliko jinsi alivyotazamia.

Je, mambo yalikuwa yameanza kumwendea vizuri mjane huyo kijana? Alikuwa amemfuata mama-mkwe wake, Naomi, na akaapa kushikamana naye na kumfanya Yehova, Mungu wa Naomi, awe Mungu wake. Wajane hao wawili walikuwa wamekuja Bethlehemu kutoka Moabu, na Ruthu Mmoabu alitambua kwamba Sheria ya Yehova ilikuwa yenye faida, iliandaa mpango uliowastahi maskini huko Israeli, kutia ndani wageni.a Na sasa alitambua kwamba baadhi ya watu wa Yehova, ambao walifuata Sheria na kuzoezwa nayo, walionyesha kupitia matendo yao kwamba walikuwa na fadhili na walimpenda Yehova na hilo liligusa moyo wa Ruthu ulioumia.

Mmoja kati ya watu hao ni Boazi, mwanamume tajiri mwenye umri mkubwa ambaye Ruthu alikuwa akikusanya masalio katika mashamba yake. Siku hiyo, mwanamume huyo alikuwa amemhangaikia kama baba. Ruthu alitabasamu alipofikiria maneno yake yenye fadhili alipomsifu kwa kumtunza Naomi aliyezeeka na kwa kuchagua kutafuta kimbilio chini ya mabawa ya Mungu wa kweli, Yehova.—Ruthu 2:11-13.

Lakini bado huenda Ruthu alihangaikia maisha yake ya baadaye. Akiwa mgeni maskini asiye na mume wala mtoto, angewezaje kujitegemeza na kumtunza Naomi katika miaka ya baadaye? Je, angeendelea kukusanya masalio? Na ni nani angemtunza Ruthu wakati wa uzee? Inaeleweka ikiwa Ruthu alihangaishwa na mawazo kama hayo akilini. Leo, katika nyakati hizi zenye matatizo ya kiuchumi, wengi hupambana na mahangaiko kama hayo. Tunapojifunza jinsi imani ya Ruthu ilivyomsaidia kukabiliana na matatizo hayo, tutajifunza mambo mengi tunayoweza kuiga.

Ruthu alipomaliza kupura nafaka na kuikusanya, alitambua kwamba alikuwa amekusanya karibu kipimo kimoja cha efa, au lita 22 hivi za shayiri. Huenda mzigo wake ulikuwa na uzito wa kilo 14! Akauinua mzigo wake, labda akiwa ameufunga kwa kitambaa na kuubeba kichwani, kisha akatembea kuelekea Bethlehemu huku jua likitua.—Ruthu 2:17.

Naomi alifurahi kumwona binti-mkwe wake aliyempenda na labda alishangaa alipoona mzigo mzito wa shayiri ambao Ruthu alikuwa amebeba. Ruthu pia alileta chakula alichobakisha ambacho Boazi alikuwa amewaletea wafanyakazi wake, na hivyo wakala pamoja. Naomi akauliza: “Uliokota masalio wapi leo, nawe ulifanya kazi wapi? Yule aliyekuona na abarikiwe.” (Ruthu 2: 19) Naomi alitazama kwa makini; alitambua mzigo mzito wa Ruthu ulioonyesha kwamba mtu fulani alikuwa amemwona mjane huyo kijana na kumtendea kwa fadhili.

Wakaanza kuzungumza, na Ruthu akamwambia Naomi jinsi Boazi alivyomtendea kwa fadhili. Akichochewa na jambo hilo, Naomi akajibu: “Na abarikiwe huyo na Yehova, ambaye hakuacha kuonyesha fadhili zake zenye upendo kwa walio hai na wafu.” (Ruthu 2: 19, 20) Aliona fadhili za Boazi kuwa zinatoka kwa Yehova, ambaye anachochea watumishi wake wawe wakarimu na ambaye ameahidi kuwathawabisha watu wake kwa sababu ya fadhili wanazoonyesha.b​—Methali 19:17.

Naomi alimhimiza Ruthu akubali ombi la Boazi la kuendelea kukusanya masalio katika mashamba yake na kukaa karibu na wanawake vijana wa nyumba yake ili asisumbuliwe na wavunaji. Ruthu alifuata ushauri huo. Pia, ‘aliendelea kukaa na mama-mkwe wake.’ (Ruthu 2: 22, 23) Maneno hayo yanaonyesha tena sifa kuu ya Ruthu—upendo mshikamanifu. Mfano wake unaweza kutuchochea kujichunguza kama tunaheshimu vifungo vya familia, na kuwaunga mkono kwa ushikamanifu wapendwa wetu na kuwasaidia inapohitajika. Yehova hakosi kamwe kuona upendo mshikamanifu kama huo.

Je, kweli Naomi na Ruthu walifanyiza familia? Katika tamaduni fulani, inaaminika kwamba ili familia iwe “kamili” ni lazima iwe na mtu wa kutimiza kila daraka, yaani, kuwe na mume, mke, mwana, binti, babu, nyanya, na kadhalika. Lakini Naomi na Ruthu wanatukumbusha kwamba watumishi wa Yehova wanaweza kufungua mioyo yao na kufanya hata familia ndogo zaidi ziwe na uchangamfu, fadhili, na upendo. Je, unathamini familia yenu? Yesu aliwakumbusha wafuasi wake kwamba kutaniko la Kikristo linaweza kuwa kama familia hata kwa wale wasio na familia.—Marko 10:29, 30.

Kuanzia wakati wa kuvuna shayiri karibu mwezi wa Aprili mpaka wakati wa kuvuna ngano karibu Juni, Ruthu aliendelea kukusanya masalio katika mashamba ya Boazi. Majuma yalipozidi kusonga, bila shaka Naomi alifikiria zaidi jambo ambalo angemfanyia binti-mkwe wake mpendwa. Huko Moabu, Naomi alikuwa na hakika kwamba hangeweza kamwe kumsaidia Ruthu apate mume mwingine. (Ruthu 1:11-13) Hata hivyo, sasa alikuwa ameanza kufikiria kwa njia tofauti. Alimkaribia Ruthu na kumuuliza: “Binti yangu, je, sipaswi kukutafutia mahali pa kupumzika?” (Ruthu 3:1) Ilikuwa desturi katika siku hizo kwa wazazi kuwatafutia watoto wao wenzi, na Ruthu alikuwa amethibitika kuwa binti halisi wa Naomi. Alitaka kumtafutia Ruthu “mahali pa kupumzika”—akimaanisha usalama na ulinzi ambao angepata kwa kuwa na nyumba na mume. Lakini Naomi angefanya nini?

Ruthu alipomtaja Boazi kwa mara ya kwanza, Naomi alisema: “Mwanamume huyo ni wa jamaa yetu. Yeye ni mmoja wa wakombozi wetu.” (Ruthu 2: 20) Alimaanisha nini? Sheria ya Mungu kwa Waisraeli ilikuwa na mpango wenye upendo kwa familia ambazo ziliteseka kwa sababu ya umaskini au kufiwa. Ikiwa mwanamke angekuwa mjane asiye na mtoto, alikatishwa tamaa kwa sababu jina la mume wake, yaani, uzao wake, haungejulikana na vizazi vya wakati ujao. Hata hivyo, Sheria ya Mungu ilimruhusu ndugu ya mwanamume huyo amwoe yule mjane ili amzalie mrithi ambaye angeendeleza jina la mume aliyekufa na kutunza mali ya familia.c​—Kumbukumbu la Torati 25:5-7.

Naomi akaeleza kuhusu mpango wake. Tunaweza kuwazia mwanamke huyo kijana akiwa na mshangao, mama-mkwe wake alipokuwa akizungumza. Sheria ya Mungu kwa Waisraeli ilikuwa bado mpya kwa Ruthu; na bila shaka hakujua desturi nyingi za Sheria hiyo. Hata hivyo, alimheshimu sana Naomi hivi kwamba alisikiliza kwa makini kila neno alilosema. Huenda jambo ambalo Naomi alimshauri afanye lingeonekana kuwa lisilo la kawaida au lenye kuaibisha, na labda lingemfedhehesha, hata hivyo, Ruthu alikubali. Alisema hivi kwa upole: “Yote ambayo umeniambia nitafanya.”—Ruthu 3:5.

Nyakati nyingine ni vigumu kwa vijana kusikiliza ushauri kutoka kwa watu wenye umri mkubwa na wenye uzoefu mwingi. Ni rahisi kufikiri kwamba watu wenye umri mkubwa hawaelewi kabisa matatizo yanayowakabili vijana. Mfano wa unyenyekevu wa Ruthu unatufundisha kwamba kusikiliza hekima kutoka kwa watu wenye umri mkubwa ambao wanatupenda na kututakia mema kunaweza kuwa na matokeo mazuri sana. Lakini Naomi alimshauri Ruthu afanye nini, na je, kweli alibarikiwa kwa kutii?

Siku hiyo jioni, Ruthu alienda kwenye uwanja wa kupuria, mahali penye udongo mgumu uliotandazwa ambapo wakulima wangepeleka nafaka zao ili kuzipura na kuzipepeta. Kwa kawaida, mahali palipochaguliwa palikuwa kando ya mlima au juu ya kilima, ambapo palikuwa na upepo wenye nguvu wakati wa alasiri na jioni. Ili kutenganisha nafaka kutoka kwa makapi na majani makavu wafanyakazi walitumia uma mkubwa au sepetu kurusha mchanganyiko huo juu kwenye upepo, ambao ulipeperusha makapi yaliyokuwa mepesi na kuruhusu nafaka yenye uzito ianguke sakafuni.

Ruthu alitazama kisirisiri watu walipokuwa wakifunga kazi wakati wa jioni. Boazi alisimamia kazi ya kupepeta nafaka zake, ambazo zilikusanywa katika rundo kubwa. Baada ya kula na kushiba, alilala kando ya rundo hilo. Inaonekana hilo lilikuwa zoea la kawaida, labda ili kulinda mavuno hayo yenye thamani yasiibiwe na wezi na wavamizi. Ruthu alimwona Boazi akilala. Wakati ulikuwa umefika wa kufanya kama alivyoagizwa na Naomi.

Ruthu akatambaa na kukaribia, huku moyo ukimpigapiga. Alitambua kwamba mwanamume huyo alikuwa amelala fofofo. Hivyo, kama vile tu Naomi alivyomwambia, akaenda kwenye miguu ya Boazi, akaifunua, na kulala kando ya miguu yake. Kisha akangoja. Muda ukapita. Huenda Ruthu aliona wakati huo ukiwa mrefu sana. Mwishowe, karibu saa sita usiku, Boazi akaanza kusogea-sogea. Akiwa anatetemeka kwa sababu ya baridi, alijinyoosha mbele, huenda ili aifunike miguu yake. Lakini akatambua kulikuwa na mtu hapo. Simulizi hilo linasema: “Tazama! mwanamke alikuwa amelala miguuni pake!”—Ruthu 3:8.

“Wewe ni nani?” akamuuliza. Ruthu alijibu hivi labda sauti yake ikitetemeka: “Mimi ni Ruthu kijakazi wako, basi mfunike kijakazi wako kwa upindo wa nguo yako, kwa maana wewe ni mkombozi.” (Ruthu 3:9) Baadhi ya wafafanuzi wa kisasa wamesema kwamba kulikuwa na maana fulani ya kimapenzi katika matendo na maneno ya Ruthu lakini wanapuuza mambo mawili muhimu. Kwanza, Ruthu alikuwa akitenda kulingana na desturi za siku hizo, na nyingi kati ya desturi hizo hazieleweki leo. Hivyo, ingekuwa kosa kufafanua matendo yake kwa kutegemea maoni ya leo yaliyopotoka kiadili. Pili, Boazi alitenda kwa njia iliyoonyesha wazi kwamba mwenendo wa Ruthu ulikuwa safi kiadili na unaokubalika kabisa.

Boazi alizungumza, na bila shaka sauti yake nyororo na yenye kutuliza ilimfariji Ruthu. Alisema: “Yehova na akubariki, binti yangu. Umeonyesha fadhili zako zenye upendo kwa njia bora zaidi mara hii ya mwisho kuliko mara ya kwanza. Hukuwafuata vijana, wawe ni wa hali ya chini au matajiri.” (Ruthu 3:10) “Mara ya kwanza” ilirejelea upendo mshikamanifu ambao Ruthu alionyesha kwa kumfuata Naomi aliporudi Israeli na kumtunza. ‘Mara ya mwisho’ ilikuwa wakati huu. Boazi alitambua kwamba mwanamke kijana kama vile Ruthu angetafuta kwa urahisi mume kati ya wanaume wenye umri mdogo zaidi, iwe ni matajiri au maskini. Badala yake, alitaka kufanya mema si kwa Naomi tu bali pia kwa mume wake aliyekufa, yaani, kuendeleza jina la mwanamume huyo katika nchi ya Israeli. Si vigumu kuelewa ni kwa nini Boazi alichochewa na mwanamke huyo kijana ambaye alitenda bila ubinafsi.

Boazi aliendelea kusema: “Basi sasa, binti yangu, usiogope. Yote utakayosema nitakufanyia, kwa maana kila mtu aliye katika lango la watu wangu anajua kwamba wewe ni mwanamke bora sana.” (Ruthu 3:11) Alipendezwa na wazo la kumwoa Ruthu; labda hakushangaa alipoombwa kuwa mkombozi wake. Hata hivyo, Boazi alikuwa mwanamume mwadilifu na hakuwa tayari kutenda tu kulingana na mapendezi yake. Alimwambia Ruthu kwamba kulikuwa na mkombozi mwingine ambaye alikuwa mtu wa ukoo wa karibu zaidi wa mume wa Naomi aliyekuwa amekufa; Boazi angezungumza na mwanamume huyo kwanza na kumpa nafasi ya kuwa mume wa Ruthu.

Boazi alimhimiza Ruthu alale na kupumzika mpaka asubuhi ilipokaribia; kisha angeondoka kimyakimya bila kuonekana. Alitaka kulinda jina la Ruthu na jina lake pia, kwa kuwa watu wangefikiria kimakosa kwamba walikuwa wamejihusisha na upotovu wa maadili. Ruthu alilala karibu na miguu ya mwanamume huyo tena, labda sasa akiwa ametulia akilini baada ya Boazi kusikiliza ombi lake kwa fadhili. Kisha, kulipokuwa bado na giza, Boazi akajaza ushungi wa Ruthu kwa zawadi ya ukarimu ya shayiri na akaondoka kwenda Bethlehemu.

Kwa kweli Ruthu aliridhika sana alipotafakari mambo ambayo Boazi alikuwa amemwambia, kwamba alijulikana na watu wote kuwa “mwanamke bora sana”! Bila shaka, tamaa yake ya kutaka kumjua Yehova na kumtumikia ilimsaidia sana ajulikane kwa njia hiyo. Pia, alikuwa amemtendea Naomi na watu wake kwa fadhili na ufikirio sana, akifuata kwa hiari njia na desturi ambazo hakuzijua mwanzoni. Tukiiga imani ya Ruthu, tutajitahidi kuwaonyesha wengine heshima na kuheshimu njia na desturi zao. Tukifanya hivyo, sisi pia tunaweza kutambua kwamba tunajulikana kuwa watu bora sana.

“Wewe ni nani, binti yangu?” Naomi akamuuliza Ruthu alipofika nyumbani. Labda aliuliza hivyo kwa sababu kulikuwa na giza, lakini Naomi alitaka pia kujua ikiwa bado Ruthu alikuwa mjane yuleyule au kama sasa alikuwa na tarajio la kuolewa. Ruthu akamweleza haraka mama-mkwe wake mambo yote yaliyokuwa yametukia kati yake na Boazi. Kisha akamwonyesha zawadi ya ukarimu ya shayiri ambayo Boazi alikuwa amemwambia ampe Naomi.d​—Ruthu 3:16, 17.

Kwa hekima, Naomi alimhimiza Ruthu akae nyumbani siku hiyo na kutulia badala ya kwenda kukusanya masalio mashambani. Alimhakikishia Ruthu hivi: “Mwanamume huyo hatapumzika mpaka amalize jambo hilo leo.”—Ruthu 3: 18.

Naomi alisema ukweli kumhusu Boazi. Kwa hiyo, Boazi alienda kwenye lango la jiji mahali ambapo wazee wa jiji walikutana kwa ukawaida, akasubiri mpaka mwanamume ambaye alikuwa mtu wa ukoo wa karibu zaidi alipopita. Mbele ya mashahidi, Boazi alimpa mwanamume huyo nafasi ya kuwa mkombozi kwa kumwoa Ruthu. Hata hivyo mwanamume yule alikataa akidai kwamba kufanya hivyo kungeharibu urithi wake mwenyewe. Kisha, mbele ya mashahidi katika lango la jiji, Boazi akasema kwamba atakuwa mkombozi, atanunua shamba la mume wa Naomi aliyekufa, Elimeleki, na atamwoa Ruthu, mjane wa Maloni mwana wa Elimeleki. Boazi alionyesha kwamba alitumaini ‘kumwinulia mwanamume aliyekufa jina katika urithi wake.’ (Ruthu 4: 1-10) Kwa kweli, Boazi alikuwa mwanamume mnyoofu na asiye na ubinafsi.

Boazi akamwoa Ruthu. Baadaye tunasoma hivi: “Yehova akamwezesha kupata mimba naye akazaa mwana.” Wanawake wa Bethlehemu walimbariki Naomi na kumsifu Ruthu kwa kuwa bora kwa Naomi kuliko wana saba. Baadaye, tunajifunza kwamba mwana wa Ruthu alikuwa babu ya Mfalme Daudi aliyekuwa mkuu. (Ruthu 4:11-22) Kisha, ukoo wa Daudi ukamtokeza Yesu Kristo.​—Mathayo 1:1.e

Ruthu alibarikiwa kwelikweli, na Naomi vilevile ambaye alimsaidia kumlea yule mtoto kana kwamba alikuwa wake. Maisha ya wanawake hao wawili yanatukumbusha waziwazi kwamba Yehova Mungu anatambua wale wanaojitahidi kwa unyenyekevu kuwaandalia watu wa familia zao na ambao wanamtumikia kwa ushikamanifu pamoja na watu wake waliochaguliwa. Hakosi kamwe kuwathawabisha watu waaminifu ambao wanasitawisha uhusiano mzuri pamoja naye, kama alivyofanya Ruthu.