Ustadi wa Kusikiliza kwa Upendo

“ASANTE kwa kunisikiliza.” Je, mtu yeyote amekuambia hivyo hivi karibuni? Hizo ni pongezi zenye kutia moyo kama nini! Msikilizaji mzuri hupendwa na watu wengi. Tukisikiliza kwa makini, tunaweza kuwaburudisha watu waliovunjika moyo au waliolemewa na matatizo. Kuwa wasikilizaji wazuri hutusaidia kuwathamini watu. Katika kutaniko la Kikristo, kusikiliza kwa upendo ni sehemu muhimu ya ‘kufikiriana ili kuchocheana katika upendo na matendo mazuri.’—Waebrania 10:24.

Hata hivyo, watu wengi hawapendi kusikiliza. Wanapenda kutoa mashauri, kueleza mambo yanayowahusu, au kutoa maoni yao badala ya kusikiliza yale ambayo watu wengine wanasema. Kwa kweli, kusikiliza ni ustadi. Tunawezaje kujifunza kusikiliza kwa upendo?

Jambo Muhimu

Yehova ni ‘Mfundishaji wetu Mkuu.’ (Isaya 30:20) Anaweza kutufundisha mengi kuhusu kusikiliza. Fikiria jinsi Yehova alivyomsaidia nabii Eliya. Kwa sababu ya kuogopa vitisho vya Malkia Yezebeli, Eliya alikimbilia nyikani na akatamani kufa. Malaika wa Mungu alizungumza naye akiwa huko. Nabii huyo alipoeleza sababu zake za kuogopa, Yehova alisikiliza kisha akaonyesha nguvu Zake nyingi. Ikawaje? Eliya alirudi katika mgawo wake bila woga. (1 Wafalme 19:2-15) Kwa nini Yehova husikiliza mahangaiko ya watumishi wake? Ni kwa sababu anawajali. (1 Petro 5:7) Ili kuwa msikilizaji mzuri, jambo muhimu ni hili: Wajali wengine, na kuwahangaikia kikweli.

Wakati mwanamume mmoja huko Bolivia alipotenda kosa zito, alithamini sana kwamba mwamini mwenzake alimjali. Mwanamume huyo alieleza hivi: “Huo ulikuwa wakati wenye kuhuzunisha sana maishani mwangu. Huenda ningeacha kumtumikia Yehova kama ndugu huyo hangenisikiliza kwa makini. Hakusema mengi, lakini nilitiwa moyo sana kujua kwamba alijali na kunisikiliza. Hakuhitaji kuniambia jambo la kufanya; nilijua nilichopaswa kufanya. Kile nilichohitaji tu ni kujua kwamba mtu fulani anajali jinsi ninavyohisi. Kwa sababu alinisikiliza, sikukata tamaa.”

Yesu Kristo ndiye Kielelezo bora cha mtu mwenye ustadi wa kusikiliza kwa upendo. Muda mfupi baada ya kifo cha Yesu, wanafunzi wake wawili walikuwa wakisafiri kutoka Yerusalemu hadi kwenye kijiji fulani kilichokuwa umbali wa karibu kilometa 11. Bila shaka, walikuwa wamevunjika moyo. Basi, Yesu Kristo aliyekuwa amefufuliwa akaanza kutembea pamoja nao. Aliwauliza maswali kwa busara ili ajue mahangaiko yao, nao wanafunzi wakamjibu. Walieleza matumaini yao na jinsi walivyovunjika moyo na kuchanganyikiwa. Yesu aliwajali, na kwa kuwa alisikiliza kwa upendo, wanafunzi hao walikuwa tayari kusikiliza pia. Kisha Yesu “akawafasiria mambo yanayomhusu yeye mwenyewe katika Maandiko yote.”—Luka 24:13-27.

Kuwasikiliza wengine kwanza ni njia ya upendo ya kuwachochea watusikilize. Mwanamke mmoja huko Bolivia anasema hivi: “Wazazi wangu na wakwe zangu walianza kupinga jinsi nilivyowalea watoto wangu. Nilidharau maoni yao, lakini sikuwa na uhakika kwamba ninatimiza madaraka yangu vizuri nikiwa mzazi. Wakati huo, Shahidi fulani wa Yehova alinitembelea. Aliniambia kuhusu ahadi za Mungu. Hata hivyo, jinsi alivyouliza maoni yangu ilinionyesha kwamba alitaka kunisikiliza. Nilimkaribisha, na punde si punde nikaanza kumweleza tatizo langu. Alisikiliza kwa subira. Aliniuliza jinsi nilivyotaka kuwalea watoto wangu na jinsi mume wangu alivyoona jambo hilo. Nilifurahi kuwa na mtu ambaye alikuwa tayari kunielewa. Alipoanza kunionyesha yale ambayo Biblia inasema kuhusu maisha ya familia, nilijua kwamba nilikuwa nikizungumza na mtu anayejali hali yangu.”

Biblia inasema hivi: “Upendo . . . hautafuti faida zake wenyewe.” (1 Wakorintho 13:4, 5) Hivyo, kusikiliza kwa upendo kunamaanisha kutotanguliza faida zetu. Huenda tukahitaji kuzima televisheni, kuacha kusoma gazeti, au kuzima simu ya mkononi wakati wengine wanapozungumza nasi kuhusu jambo zito. Kusikiliza kwa upendo kunamaanisha kupendezwa sana na maoni ya mtu mwingine. Kunamaanisha kuepuka kuanza kuzungumza kujihusu kwa kusema hivi, “Hilo linanikumbusha jambo lililonipata wakati uliopita.” Ingawa ni sawa kusema hivyo katika mazungumzo ya kirafiki, hatupaswi kujitanguliza wakati mtu mwingine anapozungumzia tatizo zito. Kupendezwa kikweli na wengine kunaweza kuonyeshwa katika njia nyingine pia.

Sikiliza ili Uelewe Hisia za Wengine

Waandamani wa Ayubu walisikiliza angalau hotuba zake kumi. Na bado, Ayubu alisema hivi: “Laiti ningekuwa na mtu wa kunisikiliza!” (Ayubu 31:35) Kwa nini alisema hivyo? Kwa sababu kusikiliza kwao hakukumfariji. Hawakumjali Ayubu wala hawakutaka kuelewa hisia zake. Kwa kweli, hawakuwa na hisia-mwenzi kama wasikilizaji wenye huruma. Mtume Petro anashauri hivi: “Ninyi nyote iweni na akili zinazopatana, mkionyesha hisia-mwenzi, mkiwa na upendo wa kindugu, wenye huruma nyororo, wanyenyekevu katika akili.” (1 Petro 3:8) Tunaweza kuonyeshaje hisia-mwenzi? Njia moja ni kwa kujali hisia za yule mtu mwingine na kujitahidi kumwelewa. Tunaweza kuonyesha kwamba tunajali kwa kusema maneno yenye huruma kama vile “haikosi kuwa uliumia sana” au “haikosi ulihisi kwamba hukueleweka.” Njia nyingine ni kusema kwa maneno yako mwenyewe mambo ambayo mtu huyo anakwambia. Hilo linaonyesha kwamba umeelewa yale anayosema. Kusikiliza kwa upendo kunamaanisha kusikiliza maneno na hata hisia zinazowasilishwa.

Roberta ni Shahidi wa Yehova ambaye amekuwa katika utumishi wa wakati wote kwa muda mrefu. Anasema hivi: “Wakati mmoja huduma yangu ilinivunja moyo sana. Hivyo, nikaomba kuzungumza na mwangalizi anayesafiri. Alisikiliza kwa makini na kujaribu kuelewa hisia zangu. Inaonekana hata alielewa kwamba nina wasiwasi kuwa angechambua mtazamo wangu. Ndugu huyo alinihakikishia kwamba alielewa hisia zangu, kwa kuwa hata yeye aliwahi kuhisi hivyo. Msaada huo ulinisaidia kusonga mbele.”

Je, tunaweza kusikiliza bila kukubaliana na kinachosemwa? Je, tunaweza kumwambia mtu tunathamini kwamba ametuambia jinsi anavyohisi? Ndiyo. Namna gani ikiwa mwana wetu amepigana shuleni au binti yetu anakuja nyumbani na kusema kwamba anampenda mvulana fulani? Je, haingefaa mzazi asikilize na kujaribu kuelewa maoni ya kijana kabla ya kumweleza kuhusu mwenendo unaofaa na ule usiofaa?

Andiko la Methali 20:5 linasema hivi: “Shauri moyoni mwa mtu ni kama kilindi cha maji, lakini mtu mwenye utambuzi ataliteka.” Ikiwa mtu mwenye hekima na uzoefu hapendelei kutoa shauri kabla ya kuombwa kufanya hivyo, huenda tukahitaji kumfanya aongee ili tuliteke shauri lake. Ndivyo ilivyo tunaposikiliza kwa upendo. Tunahitaji kuwa na utambuzi ili tumfanye mtu azungumze. Kuuliza maswali husaidia, lakini tunapaswa kuwa waangalifu maswali yetu yasiingilie mambo yake ya siri. Inafaa kupendekeza yule anayezungumza aanze kwa kutaja mambo ambayo anaweza kusema kwa uhuru. Kwa mfano, huenda ikawa rahisi kwa mke ambaye anataka kuzungumzia matatizo anayokabili katika ndoa kuanza kwa kueleza jinsi walivyokutana na mume wake na kufunga ndoa. Huenda ikawa rahisi kwa mtu asiyetenda katika huduma ya Kikristo kuanza kwa kueleza jinsi alivyojifunza kweli.

Si Rahisi Kusikiliza kwa Upendo

Huenda ikawa vigumu kusikiliza wakati ambapo mtu ametukasirikia, kwa sababu kwa kawaida tuna mwelekeo wa kujitetea. Tunaweza kushughulikiaje tatizo hilo? Andiko la Methali 15:1 linasema hivi: “Jibu, linapokuwa la upole, hugeuza ghadhabu.” Kumruhusu mtu huyo azungumze na kumsikiliza kwa subira anapoeleza tatizo lake ni njia moja ya kujibu kwa upole.

Mara nyingi ugomvi hutokana na watu wawili wanaorudia-rudia yale ambayo tayari wamesema. Kila mmoja anahisi kuwa yule mwingine hasikilizi. Ingekuwa vizuri ikiwa mmoja wao angenyamaza na kusikiliza! Bila shaka, ni muhimu kujizuia na kujieleza kwa busara na kwa upendo. Biblia inatuambia hivi: “Anayezuia midomo yake anatenda kwa busara.”—Methali 10:19.

Uwezo wa kusikiliza kwa upendo hauji wenyewe. Hata hivyo, ni ustadi ambao mtu anaweza kujifunza kwa kujitahidi na kujitia nidhamu. Bila shaka, huo ni ustadi tunaopaswa kusitawisha. Kwa kweli tunawaonyesha wengine upendo tunaposikiliza wanapozungumza. Isitoshe, kufanya hivyo huchangia furaha yetu. Basi, ni jambo la hekima kama nini kusitawisha ustadi wa kusikiliza kwa upendo!

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 11]

Tunaposikiliza, hatupaswi kutanguliza faida zetu

[Picha katika ukurasa wa 12]

Huenda ikawa vigumu kusikiliza wakati ambapo mtu ametukasirikia