“Mtafuteni Yehova” Kupitia Ibada Inayompendeza

 1. Ni baraka gani ulizo nazo miongoni mwa watu wa Mungu?

UNA pendeleo kubwa sana la kumjua Mungu ambaye hutimiza unabii! Unaweza kujionea utimizo wa maneno haya ya nabii Hosea: “Nitakuchumbia uwe wangu katika uaminifu; nawe hakika utamjua Yehova.” Hosea alikuwa akizungumzia hali zenye usalama zinazofanana na paradiso, ambazo watu wa Mungu wangefurahia baada ya kurudi kutoka uhamishoni Babiloni. Vivyo hivyo, watu wa Mungu leo wanafurahia ufanisi na usalama wa kiroho; hali yao ni kama paradiso. (Hosea 2:18-20) Sasa, kwa kuwa wewe ni mtumishi wa Mungu aliyejiweka wakfu, unaitwa kwa jina lake, yaani, wewe ni Shahidi wa Yehova. Hapana shaka kwamba ungependa kuendelea kuitwa kwa jina hilo.—Isaya 43:10, 12; Matendo 15:14.

2, 3. (a) Kwa nini Yehova alichukia ibada ya watu wake wa zamani? (b) Kwa nini tunapaswa kufikiria kwa uzito ujumbe wa wale manabii?

² Taifa la Israeli la kale lilikuwa wakfu kwa Yehova, aliyewapa sheria ambazo hakuna taifa lingine lolote lilipata. (Kumbukumbu la Torati 4:33-35) Hata hivyo, kufikia mwishoni mwa karne ya tisa K.W.K., hali ya Waisraeli ilikuwa imebadilika sana hivi kwamba Mungu alimtumia nabii Amosi awaambie: “Nimechukia, nimezikataa sherehe zenu . . . Mkinitolea matoleo mazima ya kuteketezwa, hata katika matoleo yenu ya zawadi sitapata furaha.” (Amosi 5:21, 22) Ingawa Mungu hasemi hivyo kuhusu kutaniko lake la ulimwenguni pote leo, ungehisije ikiwa ungemsikia akisema hivyo kuhusu ibada yako binafsi? Je, kuna lolote ambalo kila mmoja wetu anaweza kujifunza?

³ Zamani hizo, watu wa Mungu walidai kwamba walikuwa wakimwabudu Yehova katika njia inayompendeza. Hata hivyo, wengi wao walikuwa wakiitumikia miungu ya kipagani, kama vile Baali wa Wakanaani na sanamu za ndama, au walikuwa wakitoa dhabihu katika mahali pa juu. Walikuwa wakiliinamia jeshi la mbinguni huku wakitoa viapo kwa Yehova. Kwa hiyo, Mungu wa kweli aliwatuma manabii wawahimize watu wamrudie katika ibada ya kweli. (2 Wafalme 17:7-17; 21:3; Amosi 5:26) Basi, ni wazi kwamba hata watumishi waliojiweka wakfu kwa Mungu wanapaswa kuzingatia matendo na mitazamo yao ili kuhakikisha kwamba inapatana na ibada ambayo inampendeza Yehova.

 4. Ni hali gani zilizokuwako wakati wa utawala wa Mfalme Yeroboamu wa Pili?

⁴ Hebu wazia wakati ambapo nabii wa kwanza kati ya wale manabii 12 alipotangaza ujumbe wa Mungu. Ilitabiriwa kwamba siku ya Yehova dhidi ya ufalme wa Israeli wenye makabila kumi ingekuja. Hata hivyo, ilionekana kwamba taifa hilo lilikuwa na ufanisi. Kama vile Yona alivyotabiri, Mfalme Yeroboamu wa Pili alirudisha mpaka wa Israeli kutoka kaskazini kuelekea Damasko hadi Bahari ya Chumvi. (2 Wafalme 14:24-27) Ingawa Yeroboamu alifanya yaliyokuwa mabaya, Yehova alivumilia, wala hakutaka kulifagilia mbali taifa la Israeli. Mungu aliwapa Waisraeli wakati wa kutosha ili watubu, ‘wamtafute Yehova na kuendelea kuishi.’—Amosi 5:6.

 5. Yehova aliwakataa Waisraeli kwa sababu gani?

⁵ Waisraeli waliokuwa na ufanisi wangeweza kuutumia wakati huo kumrudia Yehova kwa kujifunza juu yake na kufanya mambo yanayompendeza. Badala yake, walijitegemea na kuhisi kwamba ‘taabu hiyo haitakuja karibu wala kuwafikia.’ (Amosi 9:10) Tunaweza kusema kwamba walimsahau Yehova kwa kuwa “walishiba, kisha moyo wao ukaanza kujiinua.” (Hosea 13:6) Hatupaswi kuhisi kwamba hiyo ni historia ya kale tu ambayo haituhusu. Ona ni kwa nini Yehova alikuwa na kesi dhidi ya Waisraeli: “Kwa kuwa wewe mwenyewe umeukataa ujuzi, mimi pia nitakukataa wewe usiwe kuhani kwangu.” Walikuwa wakfu kwa Yehova nao walizungukwa na washiriki wa familia waliokuwa wakfu. Hata hivyo, wao binafsi walikosa “kumjua Mungu.”—Hosea 4:1, 6.

 6. Waisraeli walikosa kumjua Mungu katika maana gani?

⁶ Si kwamba hawakuwa wamesikia maneno ya Mungu, ambayo wazazi Waisraeli walipaswa kuwafundisha watoto wao. Haikosi wengi wao walikuwa wamesikia masimulizi fulani ya Biblia kutoka kwa wazazi wao, katika mazungumzo, au kwenye makusanyiko. (Kutoka 20:4, 5; Kumbukumbu la Torati 6:6-9; 31:11-13) Kwa mfano, walikuwa wamesikia yaliyompata Haruni alipomfanyiza yule ndama wa dhahabu wakati ambapo Musa alikuwa amepanda Mlima Sinai kupokea zile Amri Kumi. (Kutoka 31:18–32:9) Kwa hiyo, Waisraeli walioishi siku za manabii hao walikuwa na ujuzi fulani kuhusu Sheria nao walikuwa wamesikia masimulizi ya kihistoria. Hata hivyo, ujuzi wao ulikuwa bure kwa kuwa haukuwachochea kumwabudu Mungu katika njia ambayo yeye alitaka.

 7. (a) Waisraeli waliachaje kwa urahisi kumtii Mungu? (b) Mkristo anaweza ‘kuanzaje kumsahau Mtengenezaji wake’?

⁷ Huenda ukauliza, ‘Waisraeli wangewezaje kunaswa kwa urahisi hivyo hata waache kumtii Mungu?’ Hosea anaeleza ilivyokuwa: “Israeli akaanza kumsahau Mtengenezaji wake.” (Hosea 8:14) Neno la Kiebrania linatafsiriwa vizuri hapa kwa maneno “wakaanza kumsahau.” Waisraeli hawakumsahau Yehova ghafula. Badala yake, kadiri muda ulivyopita walianza kusahau umuhimu wa kumwabudu katika njia inayompendeza. Je, unafikiri kwamba Mkristo anaweza kutumbukia katika mtego kama huo? Kwa mfano, mfikirie mtu ambaye anachukua kwa uzito jukumu lake la kuandalia familia yake. (1 Timotheo 5:8) Ili afanye hivyo, lazima aione kazi yake kuwa muhimu. Huenda hali fulani ikazuka, naye ahisi kwamba hana budi kukosa mikutano fulani ya Kikristo ili afanye kazi. Baada ya muda, huenda ikawa rahisi zaidi kwake kukosa mikutano, na muda si muda liwe zoea lake. Uhusiano wake na Mungu unadhoofika polepole—tayari ‘ameanza kumsahau Mtengenezaji wake.’ Mkristo ambaye wazazi wake au watu wake wa ukoo si waamini, anaweza pia kukumbwa na hali kama hiyo. Anahitaji kuamua kiasi cha wakati atakachotumia pamoja nao, naye atafanya hivyo wakati gani. (Kutoka 20:12; Mathayo 10:37) Atahitaji pia kuamua kiasi cha wakati kinachoweza kutumiwa kwa ajili ya safari mbalimbali, mapendezi ya kibinafsi, au burudani.

 8. Katika siku za Amosi, “usafi wa meno” ulimaanisha nini?

⁸ Sisi tumejifunza Neno la Mungu na kuutumia ujuzi wetu. Hata hivyo, kila mmoja wetu anapaswa kufikiria kwa uzito maneno fulani yanayotumiwa katika kitabu cha Amosi: “usafi wa meno.” Kupitia Amosi, Mungu aliwaonya watu Wake hivi: “Mimi pia, niliwapa ninyi usafi wa meno katika majiji yenu yote na upungufu wa mkate katika mahali penu pote.” (Amosi 4:6) Usafi huo haukutokana na kupiga mswaki. Ulitokana na kutokula chochote, kutokana na njaa. Isitoshe, hilo lilikuwa onyo kuhusu ‘njaa wala si njaa ya mkate, na kiu, wala si kiu ya maji, bali ya kuyasikia maneno ya Yehova.’—Amosi 8:11.

9, 10. (a) Mkristo anawezaje kufa njaa kiroho? (b) Kwa nini tunapaswa kuwa macho kuona hatari za kufa njaa kiroho?

⁹ Kwa njia ya kiroho, mambo ambayo Amosi alitaja yanatimizwa na hali yenye kusikitisha ya Jumuiya ya Wakristo. Kinyume na hilo, “malango ya mbinguni” yamefunguliwa kwa ajili ya watu wa Mungu ulimwenguni pote. Wamebarikiwa kwa chakula kingi cha kiroho. (Malaki 3:10; Isaya 65:13, 14) Ingawa hivyo, huenda Mkristo akajiuliza, ‘Mimi binafsi ninafurahia kwa kadiri gani chakula hicho cha kiroho?’ Watafiti wamegundua kwamba sehemu ya ubongo wa wanyama inayochochea hamu ya kula inapovurugwa, wanyama hao hupoteza hamu ya kula hivi kwamba wanaweza kufa njaa ingawa kuna chakula kingi! Je, Mkristo anaweza kuwa na njaa kiasi cha kufa kiroho ajapokuwa na chakula kingi cha kiroho?

¹⁰ Unapozingatia hali yako mwenyewe, fikiria hili: Yehova aliwaandalia Waisraeli chakula kingi cha kiroho. Walikuwa na Sheria ambayo ingeweza kuimarisha uhusiano wao pamoja na yeye; walikuwa na programu ya elimu ya kukazia ujuzi wa Mungu katika akili za watoto wao; nao walikuwa na manabii ambao wangewasaidia kuelewa mapenzi ya Mungu. Hata hivyo, walianza kumsahau Yehova. Biblia inasema kwamba katika siku za Hosea, “walishiba [kimwili], kisha moyo wao ukaanza kujiinua.” (Hosea 13:6; Kumbukumbu la Torati 8:11; 31:20) Ikiwa hatutaki hali yetu ya kimwili iwe muhimu kuliko uhusiano wetu na Mungu, tunapaswa kukumbuka kila siku hatari hiyo inayotukabili.—Sefania 2:3.

11, 12. (a) Wakati wa utawala wa Mfalme Uzia, kwa nini manabii walihitaji kuwatia moyo watu wamrudie Yehova? (b) Yoeli alikazia uhitaji gani?

¹¹ Yeroboamu wa Pili alipokuwa akitawala Israeli, Uzia (aliyeitwa pia Azaria) alikuwa akitawala Yuda. Alipanua eneo lake na kupanua Yerusalemu. Uzia “alionyesha nguvu kwa kiwango kisicho cha kawaida” kwa sababu “Mungu wa kweli a[li]endelea kumsaidia.” Pia, “akaendelea kufanya yaliyokuwa sawa machoni pa Yehova,” naye “akaendelea kuwa na mwelekeo wa kumtafuta Mungu.” Hata hivyo, watu wengi katika Yuda waliendelea kufukiza moshi wa dhabihu katika sehemu za juu.—2 Mambo ya Nyakati 26:4-9.

¹² Unaweza kuona kwamba ingawa watu wa Yuda na Israeli waliitwa kwa jina la Mungu, mara nyingi ibada yao ilitia ndani mambo ambayo hayakumpendeza. Manabii walijaribu kuwasaidia watofautishe ibada ya kweli na ibada ya uwongo. Mungu aliwasihi hivi kupitia Yoeli: “Rudini kwangu kwa mioyo yenu yote, kwa kufunga, kwa kulia, na kwa kuomboleza.” (Yoeli 2:12) Kumbuka: Mungu alitaka watu wake wamrudie ‘kwa mioyo yao yote.’ Naam, tatizo lilikuwa mioyoni mwao. (Kumbukumbu la Torati 6:5) Kwa njia fulani, walikuwa wakimwabudu Yehova kidesturi tu, kwa mioyo nusu-nusu. Alikazia tena na tena kupitia manabii umuhimu wa fadhili zenye upendo, haki, na unyenyekevu—sifa ambazo hutoka moyoni.—Mathayo 23:23.

13. Wayahudi waliorudi kutoka uhamishoni Babiloni walihitaji kuzingatia nini?

¹³ Halafu, fikiria yaliyotokea baada ya Wayahudi kurudi nyumbani. Ingawa ibada ya kweli inayopatana na Sheria ilirudishwa, mambo hayakuwa shwari. Wayahudi walifunga siku zilezile ambazo matukio yaliyohusianishwa na uharibifu wa Yerusalemu yalikuwa yakiadhimishwa. Yehova aliwauliza: “Je, kweli mlifunga kwa ajili yangu mimi?” Jiji hilo lilifanywa ukiwa kwa sababu Yehova alitekeleza haki, jambo ambalo hawakupaswa kuombolezea. Badala ya kutazama nyuma na kufunga kwa kuomboleza, Wayahudi hao walipaswa kushangilia, wakifurahi katika majira ya sherehe kwa sababu ya baraka za ibada ya kweli. (Zekaria 7:3-7; 8:16, 19) Isitoshe, walipaswa kuzingatia mambo mengine. Mambo gani? “Fanyeni hukumu kwa haki ya kweli; na mtendeane kwa fadhili zenye upendo na rehema . . . wala msipangiane jambo lolote baya mioyoni mwenu.” (Zekaria 7:9, 10) Sisi sote tunaweza kufaidika kutokana na mambo ambayo manabii hao waliwafundisha watu wa Mungu kuhusu kumwabudu Mungu kwa moyo wote.

14. (a) Waliorudi kutoka uhamishoni walipaswa kutia ndani nini katika ibada yao? (b) Manabii walikaziaje mambo mazito zaidi kuhusiana na ibada?

¹⁴ Ibada ya moyo wote inatia ndani nini? Watu wa Mungu walipaswa kufanya nini kabla na baada ya uhamisho? Viwango vya Mungu kuhusu maadili vilipaswa kufuatwa. Pia kulikuwa na mambo au matendo hususa ambayo Sheria iliwataka wafanye, kutia ndani kukusanyika ili kusikiliza na kujifunza mapenzi ya Mungu. Isitoshe, Mungu aliwatumia manabii wake kukazia uhitaji wa kusitawisha na kuonyesha fadhili zenye upendo, haki, upole, rehema, na kiasi. Ona jinsi Yehova alivyokazia mambo hayo: “Mimi ninapendezwa na fadhili zenye upendo, na si dhabihu; ninapendezwa na kumjua Mungu kuliko matoleo mazima ya kuteketezwa.” “Mjipandie mbegu kwa uadilifu; mvune kulingana na fadhili zenye upendo.” (Hosea 6:6; 10:12; 12:6) Mika alitangaza hivi: “Yehova anataka nini kutoka kwako ila kutenda haki na kupenda fadhili na kuwa na kiasi katika kutembea na Mungu wako?” (Mika 6:6-8) Naye nabii Sefania aliwahimiza hivi watu wa Mungu: “Mtafuteni Yehova, ninyi nyote mlio wapole wa dunia . . . Utafuteni uadilifu, utafuteni upole.” (Sefania 2:3) Sifa hizo ni muhimu ili kumwabudu Mungu kwa njia inayompendeza.

15. Kupatana na himizo la manabii, Wakristo wanapaswa kufanya nini katika ibada yao?

¹⁵ Sifa hizo zinatimiza nini katika ibada yetu? Unajua kwamba kuhubiri habari njema ya Ufalme ni muhimu. (Mathayo 24:14; Matendo 1:8) Lakini huenda ukauliza: ‘Je, mimi huona kazi ya kuhubiri katika eneo letu kuwa ngumu, au hata mzigo wenye kulemea? Au mimi huiona kazi hiyo kuwa nafasi ya kuwasaidia watu wanaohitaji kuusikia ujumbe wa Biblia wenye kuokoa uhai? Je, mimi huwaonyesha rehema?’ Ndiyo, rehema na fadhili zenye upendo zapaswa kutuchochea kuwaonya wengine kuhusu siku ya Yehova. Haki na uadilifu pia ni muhimu tunapojitahidi kuwafikia watu wa namna zote tukiwa na ujumbe huo.—1 Timotheo 2:4.

16, 17. Kwa nini upole na kiasi ni muhimu katika ibada yetu?

¹⁶ Pia, hebu fikiria wajibu wetu wa kuhudhuria mikutano ya Kikristo, ambayo unajua ni muhimu. (Waebrania 10:24, 25) Je, umefikiria jinsi kufanya hivyo huhusisha upole na kiasi? Wapole ni wanyenyekevu vya kutosha kukubali maagizo na kisha kuyatumia mambo wanayojifunza. Kwa kufanya hivyo wanatekeleza maamuzi ya hukumu ya Yehova. Mtu mwenye kiasi anajua kwamba amepungukiwa katika mambo fulani na anahitaji kutiwa moyo na kujifunza mengi zaidi kupitia mikutano.

¹⁷ Mifano hiyo inatusaidia kuona kwamba tunaweza kufaidika kutokana na mambo ambayo manabii hao walifundisha. Hata hivyo, vipi ikiwa unahisi kwamba unahitaji kufanya mabadiliko fulani kuhusu mambo hayo ambayo yametajwa? Au vipi ikiwa umefanya makosa mazito, na kila unapoyakumbuka dhamiri yako hukusumbua? Wale manabii 12 wanaweza kukupa faraja na msaada.

18. (a) Wale manabii 12 wanaweza kumfariji nani hasa? (b) Unahisije kumhusu Yehova ambaye huwasihi watu wake wamrudie?

¹⁸ Kama vile tumeona, kazi ya manabii tunaochunguza haikuwa kushutumu na kulaumu tu. Walimwakilisha Yehova kwa kuwahimiza watu wamrudie. Hebu wazia hisia za Hosea alipokuwa akiwahimiza hivi: “Njooni, turudi kwa Yehova, kwa maana yeye mwenyewe amerarua vipande-vipande, lakini atatuponya. Alizidi kupiga, lakini atatufunga kitambaa. . . . Nasi tutajua, tutafanya bidii kumjua Yehova.” (Hosea 6:1-3) Ni kweli kwamba Yehova Mungu alitekeleza kwa haki hukumu dhidi ya Israeli, kisha Yuda. Hata hivyo, watu wake walipaswa kuyaona mapigo hayo kuwa hatua za kuwarudisha katika hali njema ya kiroho. (Waebrania 12:7-13) Ikiwa watu wa Yehova waliokuwa wameasi wangerudi, ‘angewaponya’ na ‘kuwafunga kitambaa.’ Hebu wazia akilini mwako mtu ambaye amepiga magoti ili kufunga jeraha la mwenzake kwa kitambaa. Sasa, wazia kwamba mtu huyo ni Yehova. Yehova ni Mungu mwenye rehema kama nini, Mungu ambaye huwafunga kwa kitambaa wale wanaotaka kumrudia! Je, hilo halituchochei kutaka kumrudia tukimtendea dhambi?—Yoeli 2:13.

19. Kumjua Yehova humaanisha nini?

¹⁹ Kumrudia Mungu humaanisha nini? Hosea anatukumbusha kwamba hatupaswi “kumjua” tu Mungu, bali tunapaswa ‘kufanya bidii kumjua Yehova.’ Kitabu kimoja cha kisasa cha marejeo kinasema hivi kuhusu andiko la Hosea 6:3: “Kuna tofauti kubwa kati ya kujua kumhusu Mungu na kumjua Mungu. Kama vile kusoma hadithi ya watu wawili wanaopendana ni tofauti kabisa na wewe mwenyewe kumpenda mtu.” Tunachohitaji si tu kuwa na ujuzi wa kijuu-juu kumhusu Yehova. Lazima awe halisi kwetu, Rafiki tunayeweza kumtumaini na kuzungumza naye kwa uhuru. (Yeremia 3:4) Tukiwa na uhusiano huo, tunaweza kujua jinsi anavyohisi tunapotenda kwa njia fulani, na hilo hutusaidia sana kumwabudu kwa njia inayompendeza.

20, 21. Mfalme Yosia aliutumiaje ujuzi wa Mungu maishani mwake?

²⁰ Mfalme Yosia alituwekea mfano mzuri wa kufuata ibada ya kweli. Hebu fikiria mambo mengine aliyofanya. Kufikia wakati ambapo Yosia alianza kutawala, taifa hilo lilikuwa limeharibiwa na ibada ya sanamu, jeuri, na udanganyifu ambao ulikuwa umeenea sana wakati wa utawala wa Manase na Amoni. (2 Wafalme 21:1-6, 19-21) Lazima Yosia awe alichochewa sana na himizo la Sefania la ‘kumtafuta Yehova,’ kwa kuwa ‘alianza kumtafuta Mungu wa Daudi.’ Yosia alianzisha mradi wa kuondolea mbali ibada ya sanamu katika Yuda na hata katika eneo ambalo wakati mmoja lilikuwa ufalme wa kaskazini.—Sefania 1:1, 14-18; 2:1-3; 3:1-4; 2 Mambo ya Nyakati 34:3-7.

²¹ Baada ya kazi hiyo ya kusafisha, Yosia aliendelea kumtafuta Yehova. Aliagiza hekalu lifanyiwe marekebisho. Kazi hiyo ilipokuwa ikiendelea, “kile kitabu cha sheria ya Yehova kupitia mkono wa Musa” kilipatikana. Huenda kilikuwa ile nakala ya awali ya Sheria. Yosia alitendaje aliposikia kitabu hicho kikisomwa? “Mara tu mfalme alipoyasikia maneno ya ile sheria, akayararua mavazi yake mara moja.” Pia, ‘aliurarua moyo wake’ na kutenda kulingana na yaliyosomwa. Hakujaribu kujitetea na kusema kwamba tayari alikuwa amefanya mengi. Je, unakumbuka matokeo ya marekebisho aliyofanya? “Siku zake zote [wana wa Israeli] hawakugeuka kando wasimfuate Yehova Mungu wa mababu zao.”—2 Mambo ya Nyakati 34:8, 14, 19, 21, 30-33; Yoeli 2:13.

22. Unaweza kufaidikaje kutokana na mfano wa Yosia?

²² Huenda ukajiuliza, ‘Mimi mwenyewe ningetendaje?’ Je, kama Yosia, ungesikiliza maneno ya manabii hao na kubadili maoni na matendo yako kama ilivyohitajika? Ingawa hatuishi katika siku za Sefania na Yosia, ni wazi kwamba tunapaswa kuitikia ujumbe na shauri la Mungu leo. Kwa hiyo, ikiwa Mkristo anahisi moyoni mwake kwamba anahitaji kubadili maisha yake au ibada yake, ujumbe wa manabii hao 12 unaweza kumchochea kuchukua hatua.—Waebrania 2:1.

23. Ukiona kwamba unahitaji kufanya marekebisho fulani, unaweza kufanya nini?

²³ Nyakati nyingine, huenda ukahisi kama Yona alivyohisi alipokuwa ndani ya tumbo la yule samaki mkubwa: “Nimefukuzwa kutoka mbele za macho yako! Nitapataje kuliona tena hekalu lako takatifu?” (Yona 2:4) Hata hivyo, maneno haya ya Yehova yanaweza kututia moyo kwelikweli, hasa sisi wanadamu ambao si wakamilifu na ambao hufanya makosa! “Rudini kwangu, nami nitarudi kwenu.” (Malaki 3:7) Ukiona kwamba unahitaji kuimarisha uhusiano wako na Yehova, wazee katika kutaniko lenu watafurahi kukusaidia. Mtu anapoendesha gari, huanza kwa mwendo wa polepole. Akiisha kuondoka, huwa rahisi kwake kuongeza mwendo. Wewe pia unaweza kuwa na hakika kwamba Yehova atakukaribisha na kukusaidia, kwa kuwa yeye “ana neema na rehema, si mwepesi wa hasira naye ni mwingi wa fadhili zenye upendo.” (Yoeli 2:12-14) Bila shaka, ujumbe wa manabii hao huwatia moyo wote wanaomwabudu Mungu kwa njia inayompendeza.