Nyakati na Majira Mikononi mwa Yehova

“Si juu yenu kupata ujuzi wa nyakati au majira ambayo Baba ameweka katika mamlaka yake mwenyewe.”—MATENDO 1:7.

1. Yesu alijibuje maswali ya mitume wake yaliyohusiana na wakati?

NI JAMBO lifaalo zaidi kwa wale “wanaougua na kulia kwa sababu ya machukizo yote yanayofanyika” katika Jumuiya ya Wakristo na duniani kote kuuliza ni lini mfumo huu mwovu wa mambo utakapoisha na mahali pake kuchukuliwa na ulimwengu mwadilifu wa Mungu? (Ezekieli 9:4; 2 Petro 3:13) Mitume wa Yesu walimwuliza maswali yaliyohusiana na wakati, muda mfupi kabla ya kifo chake na baada ya ufufuo wake. (Mathayo 24:3; Matendo 1:6) Hata hivyo, katika jibu lake, Yesu hakuwapa njia ya kukadiria tarehe. Katika kisa kimoja aliwapa ishara yenye mambo mengi, na katika kingine akasema kwamba ‘haikuwa juu yao kupata ujuzi wa nyakati au majira ambayo Baba ameweka katika mamlaka yake mwenyewe.’—Matendo 1:7.

2. Kwa nini yaweza kusemwa kwamba Yesu hakujua sikuzote ratiba ya Baba yake ya matukio ambayo yangetokea wakati wa mwisho?

² Ingawa Yesu ni Mwana mzaliwa-pekee wa Yehova, yeye mwenyewe hakujua sikuzote ratiba ya Baba yake ya matukio. Katika unabii wake kuhusu siku za mwisho, Yesu alikiri hivi kwa unyenyekevu: “Kuhusu siku hiyo na saa hiyo hakuna mtu ajuaye, wala hao malaika wa mbingu wala Mwana, ila Baba tu.” (Mathayo 24:36) Yesu alikuwa tayari kumngojea Baba yake kwa subira ili amfunulie wakati hususa wa kuchukuliwa hatua ya kuharibu mfumo huu mwovu wa mambo.a

3. Twaweza kujifunza nini kutokana na majibu ya Yesu kwa maswali kuhusu kusudi la Mungu?

³ Mambo mawili yaweza kufasiriwa kutokana na njia ambayo Yesu alijibu maswali kuhusu wakati ambapo mambo yangetukia kwa utimizo wa kusudi la Mungu. Kwanza, Yehova ana ratiba; na pili, kwamba yeye pekee ndiye huiweka, nao watumishi wake hawawezi kutarajia wapashwe habari hususa kimbele kuhusu nyakati au majira yake.

Nyakati na Majira ya Yehova

4. Maneno ya Kigiriki yatafsiriwayo “nyakati” na “majira” kwenye Matendo 1:7 humaanisha nini?

⁴ “Nyakati” na “majira” humaanisha nini? Taarifa ya Yesu iliyorekodiwa kwenye Matendo 1:7 ina sehemu mbili kuhusiana na wakati. Neno la Kigiriki litafsiriwalo “nyakati” humaanisha “wakati katika maana ya kipindi cha wakati,” muda fulani (mrefu au mfupi). “Majira” ni tafsiri ya neno linalorejezea wakati uliopangwa au uliowekwa, majira hususa, au kipindi, chenye kutambulishwa kwa mambo fulani. Kuhusu maneno hayo mawili ya awali, W. E. Vine asema: “Katika Matendo 1:7, ‘Baba ameweka kulingana na mamlaka Yake mwenyewe’ nyakati (chronos), urefu wa vipindi, na pia majira (kairos), vipindi vyenye kutambulishwa kwa matukio fulani.”

5. Yehova alimjulisha Noa juu ya kusudi Lake la kuharibu ulimwengu mfisadi lini, naye Noa alitekeleza utume gani wenye sehemu mbili?

⁵ Kabla ya Furiko, Mungu aliweka kipindi cha wakati kisichozidi miaka 120 kwa ulimwengu mfisadi uliokuwa umetokezwa na wanadamu na malaika waasi waliotwaa miili yenye kuonekana. (Mwanzo 6:1-3) Noa mwenye kumhofu Mungu alikuwa na umri wa miaka 480 wakati huo. (Mwanzo 7:6) Hakuwa na mtoto na alibaki hivyo kwa miaka mingine 20. (Mwanzo 5:32) Muda mrefu baadaye, Mungu alimjulisha Noa juu ya kusudi Lake la kuondoa uovu duniani baada tu ya wana wake kuwa watu wazima na kuoa. (Mwanzo 6:9-13, 18) Hata ingawa wakati huo Noa alikabidhiwa utume wenye sehemu mbili wa kujenga safina na kuhubiria watu wa siku yake, Yehova hakumfunulia ratiba yake.—Mwanzo 6:14; 2 Petro 2:5.

6. (a) Noa alionyeshaje kwamba aliacha mambo yaliyohusiana na wakati mikononi mwa Yehova? (b) Twawezaje kufuata kielelezo cha Noa?

⁶ Kwa miongo mingi—labda kwa nusu karne—‘Noa alifanya yote kama Mungu alivyomwamuru.’ Noa alifanya hivyo “kwa imani,” bila kujua tarehe hususa. (Mwanzo 6:22, BHN; Waebrania 11:7) Yehova hakumjulisha wakati hususa wa matukio hadi juma moja tu kabla ya wakati ambapo Gharika ingeanza. (Mwanzo 7:1-5) Tumaini na imani thabiti ya Noa katika Yehova ilimwezesha aache mambo yaliyohusiana na wakati mikononi mwa Yehova. Ni lazima Noa awe alishukuru kama nini alipohisi ulinzi wa Yehova wakati wa Furiko na baadaye akatoka katika safina kuingia kwenye dunia iliyosafishwa! Tukiwa na tumaini kama hilo la kuokolewa karibuni, je, haitupasi kudhihirisha imani sawa na hiyo katika Mungu?

7, 8. (a) Mataifa na mamlaka za ulimwengu zilikujaje kuwako? (b) Yehova aliagizaje ‘nyakati zilizowekwa na mipaka iliyowekwa ya makao ya watu’?

⁷ Baada ya Furiko, wengi wa wazao wa Noa waliacha ibada ya kweli ya Yehova. Wakinuia kubaki mahali palepale, walianza kujenga jiji na mnara kwa ajili ya ibada isiyo ya kweli. Yehova aliamua kwamba ulikuwa wakati wa kuingilia kati. Alivuruga lugha yao, ‘akawatawanya kutoka [Babeli] waende usoni pa nchi yote.’ (Mwanzo 11:4, 8, 9) Baadaye, vikundi hivyo vya lugha vilisitawi kuwa mataifa, baadhi ya hivyo vikitwaa mataifa mengine na kuwa mamlaka za kimkoa, na hata kuwa mamlaka za ulimwengu.—Mwanzo 10:32.

⁸ Kwa kupatana na kutimizwa kwa kusudi lake, mara kwa mara Mungu aliamua mipaka ya kitaifa na pia wakati ambapo taifa fulani lingetawala eneo la karibu au kutawala likiwa mamlaka ya ulimwengu. (Mwanzo 15:13, 14, 18-21; Kutoka 23:31; Kumbukumbu la Torati 2:17-22; Danieli 8:5-7, 20, 21) Mtume Paulo alirejezea sehemu hii ya nyakati na majira ya Yehova alipowaambia hivi Wagiriki wenye akili huko Athene: “Mungu aliyeufanya ulimwengu na vitu vyote vilivyo katika huo . . . alifanya kutoka kwa mtu mmoja kila taifa la watu, ili wakae juu ya uso mzima wa dunia, naye aliagiza nyakati zilizowekwa na mipaka iliyowekwa ya makao ya watu.”—Matendo 17:24, 26.

9. Yehova ‘amebadilishaje nyakati na majira’ kuhusiana na wafalme?

⁹ Hilo halimaanishi kwamba Yehova ndiye husababisha ushindi mbalimbali wa kisiasa na mabadiliko miongoni mwa mataifa. Hata hivyo, ili atimize kusudi lake, yeye aweza kuingilia kati akichagua kufanya hivyo. Hivyo, nabii Danieli, ambaye angeshuhudia kuangamizwa kwa Mamlaka ya Ulimwengu ya Babiloni, na mahali pake kuchukuliwa na Umedi na Uajemi, alisema hivi kumhusu Yehova: “Hubadilisha nyakati na majira, huwaondoa na kuwatawaza wafalme. Wenye busara huwapa hekima, wenye maarifa huwaongezea ufahamu.”—Danieli 2:21, BHN; Isaya 44:24–45:7.

‘Wakati Ulikuwa Ukikaribia’

10, 11. (a) Yehova aliweka kimbele kadiri gani ule wakati ambapo angekomboa wazao wa Abrahamu kutoka utumwani? (b) Ni nini kidokezacho kwamba Waisraeli hawakujua wakati hususa ambapo wangekombolewa?

¹⁰ Zaidi ya karne nne kimbele, Yehova aliweka mwaka hususa ambapo angemtweza mfalme wa Mamlaka ya Ulimwengu ya Misri na kukomboa wazao wa Abrahamu kutoka utumwani. Akifunua kusudi lake kwa Abrahamu, Mungu aliahidi: “Ujue hakika ya kwamba wazawa wako watakaa kama wageni katika nchi isiyo yao, watakuwa watumwa na watateswa kwa muda wa miaka mia nne. Hata hivyo, nitaliadhibu taifa watakalolitumikia, na hatimaye watatoka wakiwa na mali nyingi.” (Mwanzo 15:13, 14, BHN) Katika muhtasari wake wa historia ya Israeli, alioutoa mbele ya Sanhedrini, Stefano alirejezea kipindi hicho cha miaka 400 na kusema: “Wakati ule tu ulipokuwa ukikaribia kwa ajili ya utimizo wa ahadi ambayo Mungu alikuwa amemtangazia Abrahamu waziwazi, watu walikua na kuzidi katika Misri, mpaka kukainuka mfalme tofauti juu ya Misri, ambaye hakujua habari za Yosefu.”—Matendo 7:6, 17, 18.

¹¹ Farao huyo mpya aliwashusha Waisraeli wakawa watumwa. Musa alikuwa bado hajaandika kitabu cha Mwanzo, ingawa yaelekea kwamba ahadi za Yehova kwa Abrahamu zilikuwa zimepitishwa ama kwa mdomo ama kwa namna ya maandishi. Hata hivyo, yaonekana kwamba habari ambazo Waisraeli walijua hazikuwawezesha kukadiria tarehe hususa ya kukombolewa kwao kutoka katika uonevu. Mungu alijua wakati ambapo angewakomboa, lakini yaonekana Waisraeli waliokuwa wakiteseka hawakuwa na habari. Twasoma: “Baada ya siku zile nyingi mfalme wa Misri akafa; wana wa Israeli wakaugua kwa sababu ya ule utumwa, wakalia; kilio chao kikafika juu kwa Mungu kwa sababu ya ule utumwa. Mungu akasikia kuugua kwao, Mungu akakumbuka agano lake alilolifanya na Ibrahimu na Isaka na Yakobo. Mungu akawaona wana wa Israeli, na Mungu akawaangalia.”—Kutoka 2:23-25.

12. Stefano alionyeshaje kwamba Musa alitenda kabla ya wakati wa Yehova?

¹² Ukosefu huo wa ujuzi juu ya wakati hususa wa kukombolewa kwa Israeli waweza pia kufasiriwa kutokana na muhtasari wa Stefano. Akizungumza juu ya Musa, yeye alisema: “Wakati wa mwaka wake wa arobaini ulipokuwa ukitimizwa, ikaja ndani ya moyo wake kufanya ukaguzi wa ndugu zake, wana wa Israeli. Naye alipoona mara hiyo mtu fulani akitendwa isivyo haki, alimtetea na kutekeleza kisasi kwa ajili ya yule mwenye kutendwa vibaya kwa kumpiga hata chini Mmisri. Alikuwa akidhani ndugu zake wangefahamu ya kwamba Mungu alikuwa akiwapa wao wokovu kwa mkono wake, lakini hawakufahamu hilo.” (Matendo 7:23-25) Musa hapa alijaribu kukomboa Israeli, miaka 40 kabla ya wakati wa Mungu. Stefano alionyesha kwamba Musa angelazimika kungoja kwa miaka mingine 40 kabla ya Mungu ‘kuwapa Waisraeli wokovu kwa mkono wake.’—Matendo 7:30-36.

13. Hali yetu ikoje kama ile ya Waisraeli kabla ya kukombolewa kwao kutoka Misri?

¹³ Ingawa ‘wakati ulikuwa ukikaribia kwa ajili ya utimizo wa ahadi’ na kwamba Mungu alikuwa ameweka mwaka hususa, Musa na Israeli wote wangelazimika kudhihirisha imani. Wangelazimika kungojea wakati wa Yehova uliowekwa, yaonekana wakiwa bila uwezo wa kuukadiria kimbele. Sisi pia tunasadiki kwamba ukombozi wetu kutoka katika mfumo huu mwovu wa mambo unakaribia. Twajua kwamba tunaishi katika “siku za mwisho.” (2 Timotheo 3:1-5) Kwa hiyo, je, haitupasi kuwa tayari kudhihirisha imani na kungojea wakati wa Yehova uliowekwa kwa ajili ya siku yake kubwa? (2 Petro 3:11-13) Kisha, kama Musa na Waisraeli, twaweza kwa kufaa kuimba wimbo mtukufu wa ukombozi, kwa sifa ya Yehova.—Kutoka 15:1-19.

‘Wakati Ulipofika’

14, 15. Twajuaje kwamba Mungu alikuwa ameweka wakati wa kuja duniani kwa Mwana wake, nao manabii na hata malaika waliendelea kulinda kuhusiana na nini?

¹⁴ Yehova alikuwa ameweka wakati hususa wa kuja duniani kwa Mwana wake mzaliwa-pekee akiwa Mesiya. Paulo aliandika: “Kikomo kamili cha wakati kilipowasili, Mungu alimtuma Mwana wake, aliyekuja kuwa kutokana na mwanamke na aliyekuja kuwa chini ya sheria.” (Wagalatia 4:4) Hilo lilikuwa kwa utimizo wa ahadi ya Mungu ya kutuma Mbegu—‘Shilo, ambaye mataifa watamtii.’—Mwanzo 3:15; 49:10.

¹⁵ Manabii wa Mungu—hata malaika—waliendelea kulinda kuhusiana na “majira” ambapo Mesiya angetokea duniani na ambapo wokovu ungefanywa uwezekane kwa wanadamu wenye dhambi. “Kuhusu wokovu huu wenyewe,” Petro akasema, “kuulizia habari kwa bidii yenye kuendelea na utafutaji wa uangalifu sana ulifanywa na manabii ambao walitoa unabii juu ya fadhili isiyostahiliwa iliyokusudiwa kwa ajili yenu. Walifuliza kupeleleza-peleleza ni majira gani maalumu au ni namna gani ya majira roho iliyo ndani yao ilikuwa ikionyesha kuhusu Kristo ilipokuwa ikitoa ushahidi kimbele juu ya mateso ya Kristo na juu ya matukufu ambayo yangefuata hayo. . . . Ndani ya mambo hayohayo malaika wanatamani kuchungulia.”—1 Petro 1:1-5, 10-12.

16, 17. (a) Yehova aliwasaidia Wayahudi wa karne ya kwanza wamtarajie Mesiya kupitia unabii gani? (b) Unabii wa Danieli uliathirije tarajio la Wayahudi la Mesiya?

¹⁶ Kupitia nabii wake Danieli—mwanamume mwenye imani isiyoyumbayumba—Yehova alikuwa ametoa unabii uliohusisha “majuma sabini.” Unabii huo ungewawezesha Wayahudi wa karne ya kwanza wajue kwamba kutokea kwa Mesiya aliyeahidiwa kulikuwa kukikaribia. Kwa sehemu, unabii huo ulisema: “Tangu kuwekwa amri ya kutengeneza na kuujenga upya Yerusalemu hata zamani zake masihi aliye mkuu; kutakuwa na majuma saba; na majuma sitini na mawili.” (Danieli 9:24, 25) Wasomi Wayahudi, Wakatoliki na Waprotestanti hukubali kwa ujumla kwamba “majuma” yaliyotajwa hapa yamaanisha majuma ya miaka. “Majuma” hayo 69 (miaka 483) ya Danieli 9:25 yalianza mwaka wa 455 K.W.K., wakati ambapo Mfalme Artashasta wa Uajemi alimwamuru Nehemia “kutengeneza na kuujenga upya Yerusalemu.” (Nehemia 2:1-8) Yaliisha miaka 483 baadaye—mwaka wa 29 W.K., Yesu alipobatizwa na kutiwa mafuta kwa roho takatifu, hivyo kuwa Mesiya, au Kristo.—Mathayo 3:13-17.

¹⁷ Haijulikani kama Wayahudi wa karne ya kwanza walijua sawasawa wakati ambapo miaka hiyo 483 ilianza. Lakini wakati Yohana Mbatizaji alipoanza huduma yake, “watu walikuwa wakitarajia na wote walikuwa wakiwazawaza mioyoni mwao juu ya Yohana: ‘Je, labda yeye ndiye Kristo?’” (Luka 3:15) Wasomi fulani wa Biblia huhusisha tarajio hilo na unabii wa Danieli. Akieleza juu ya mstari huo Matthew Henry aliandika: “Twaambiwa hapa . . . jinsi huduma na ubatizo wa Yohana ulivyofanya watu wafikiri kuhusu Mesiya na kufikiri kuwa alikuwa karibu sana kutokea. . . . Majuma saba ya Danieli yalikuwa yakimalizika.” Kichapo cha Kifaransa, Manuel Biblique, cha Vigouroux, Bacuez, na Brassac chasema: “Watu walijua kwamba majuma sabini ya miaka yaliyowekwa na Danieli yalikuwa yakikaribia kumalizika; hakuna yeyote aliyeshangaa kumsikia Yohana Mbatizaji akitangaza kwamba ufalme wa Mungu ulikuwa umekaribia.” Msomi Myahudi Abba Hillel Silver aliandika kwamba kulingana na “kronolojia iliyopendwa na wengi” ya wakati huo, “Mesiya alitarajiwa kati ya mwaka wa 25 na 50 W.K.”

Matukio Wala Si Ukadiriaji wa Wakati

18. Ingawa unabii wa Danieli uliwasaidia Wayahudi watambue wakati ambapo Mesiya alitarajiwa kutokea, ni nini uliokuwa uthibitisho wenye kusadikisha zaidi wa Umesiya wa Yesu?

¹⁸ Ingawa yaelekea kronolojia ilisaidia Wayahudi kujua kwa ujumla wakati ambapo Mesiya angetokea, matukio yaliyofuata yaonyesha kwamba wengi wao hawakusaidiwa na kronolojia kusadiki Umesiya wa Yesu. Muda unaopungua mwaka mmoja kabla ya kifo chake, Yesu aliwauliza wanafunzi wake hivi: “Umati unasema kwamba mimi ni nani?” Wakajibu: “Yohana Mbatizaji; lakini wengine, Eliya, na wengine bado, kwamba mmoja wa manabii wa kale amefufuliwa.” (Luka 9:18, 19) Hatuna rekodi yoyote kwamba Yesu aliwahi kunukuu unabii wa hayo majuma ya ufananisho ili kuthibitisha kwamba alikuwa ndiye Mesiya. Lakini katika pindi moja alisema: “Mimi nina ushahidi ulio mkubwa zaidi kuliko ule wa Yohana, kwa maana kazi zilezile ambazo Baba yangu alinigawia kutimiza, kazi hizo zenyewe ambazo ninafanya, hutoa ushahidi juu yangu kwamba Baba alinituma mimi.” (Yohana 5:36) Badala ya kronolojia yoyote iliyofunuliwa, kuhubiri kwa Yesu, miujiza yake, na matukio yaliyohusiana na kifo chake (giza la kimuujiza, kupasuka kwa pazia ya hekalu, na tetemeko la dunia), ndiyo yaliyotoa ushuhuda kwamba yeye alikuwa ndiye Mesiya aliyetumwa na Mungu.—Mathayo 27:45, 51, 54; Yohana 7:31; Matendo 2:22.

19. (a) Wakristo wangejuaje kwamba kuharibiwa kwa Yerusalemu kulikuwa karibu? (b) Kwa nini Wakristo wa mapema waliokimbia Yerusalemu bado walihitaji imani nyingi?

¹⁹ Vivyo hivyo, baada ya kifo cha Yesu, Wakristo wa mapema hawakupewa uwezo wa kukadiria mwisho wa mfumo wa mambo wa Kiyahudi uliokuwa karibu. Ni kweli kwamba unabii wa Danieli wa majuma ya ufananisho ulitaja kuharibiwa kwa mfumo huo. (Danieli 9:26b, 27b) Lakini hilo lingetukia baada ya mwisho wa “majuma sabini” (455 K.W.K.–36 W.K.). Yaani, baada ya watu wa kwanza Wasio Wayahudi kuwa wafuasi wa Yesu mwaka wa 36 W.K., Danieli sura ya 9 haikuwaandalia Wakristo data yoyote ya kikronolojia. Kwao, matukio wala si kronolojia, ndiyo yangeonyesha kwamba mfumo wa Kiyahudi lazima ungeisha karibuni. Matukio hayo, yaliyotabiriwa na Yesu, yalianza kufikia kilele kuanzia mwaka wa 66 W.K., wakati Waroma waliposhambulia Yerusalemu na kuondoka. Hilo liliwapa Wakristo waaminifu na wenye uangalifu wa Yerusalemu na Yudea fursa ya ‘kukimbilia milimani.’ (Luka 21:20-22) Wakiwa bila ishara zozote za kikronolojia, Wakristo hao wa mapema hawakujua wakati ambapo Yerusalemu ingeharibiwa. Walionyesha imani iliyoje kuacha nyumba zao, mashamba, na karakana na kukaa nje ya Yerusalemu kwa miaka minne hadi jeshi la Waroma liliporudi katika mwaka wa 70 W.K. na kuharibu kabisa mfumo wa Kiyahudi!—Luka 19:41-44.

20. (a) Twaweza kunufaikaje kutokana na vielelezo vya Noa, Musa, na Wakristo wa Yudea wa karne ya kwanza? (b) Tutazungumzia nini katika makala inayofuata?

²⁰ Kama Noa, Musa, na Wakristo wa Yudea wa karne ya kwanza, sisi leo twaweza kwa uhakika kuacha nyakati na majira mikononi mwa Yehova. Kusadiki kwetu kwamba tunaishi wakati wa mwisho na kwamba ukombozi wetu umekaribia hakutegemei kukadiria mambo kikronolojia, bali kwategemea matukio halisi ya maisha yanayotimiza unabii mbalimbali wa Biblia. Zaidi ya hayo, ingawa tunaishi wakati wa kuwapo kwa Kristo, hilo halituondolei uhitaji wa kudhihirisha imani na kuendelea kulinda. Yatupasa tuendelee kuishi tukitarajia kwa hamu matukio yenye kusisimua yaliyotabiriwa katika Maandiko. Makala inayofuata itakuwa na habari hiyo.

[Maelezo ya Chini]

Kwa Kupitia

◻ Yesu aliwaambia mitume wake nini kuhusu nyakati na majira ya Yehova?

◻ Noa alijua kimbele kadiri gani ule wakati ambapo Furiko lingeanza?

◻ Ni nini kionyeshacho kwamba Musa na Waisraeli hawakujua wakati hususa ambapo wangekombolewa kutoka Misri?

◻ Twaweza kunufaikaje kutokana na vielelezo vya Biblia vinavyohusisha nyakati na majira ya Yehova?

[Picha katika ukurasa wa 11]

Imani ya Noa ilimwezesha kuacha mambo yaliyohusiana na wakati mikononi mwa Yehova