Sura ya 7

Tangazeni Mfalme na Ufalme! (1919-1941)

“Je, mwaamini kwamba Mfalme wa utukufu ameanza utawala wake? Basi rudini shambani, enyi wana wa Mungu aliye juu zaidi! Jivikeni silaha zenu! Iweni makini, kesheni, iweni watendaji, iweni mashujaa. Iweni mashahidi waaminifu na wa kweli wa Bwana. Songeni mbele katika vita mpaka kila kisehemu cha Babiloni kiwe ukiwa. Utangazeni ujumbe kotekote. Lazima ulimwengu ujue kwamba Yehova ni Mungu na kwamba Yesu Kristo ni Mfalme wa wafalme na Bwana wa mabwana. Hii ndiyo siku ya siku zote. Tazameni, Mfalme atawala! Nyinyi ndio mawakili wa kumtangaza. Kwa hiyo mtangazeni, mtangazeni, mtangazeni, Mfalme na ufalme wake.”

WITO huo wa kutazamisha wenye kuelekeza kwenye tendo uliotolewa na J. F. Rutherford kwenye mkusanyiko wa kimataifa katika Cedar Point, Ohio, katika 1922, ulikuwa na uvutano mkubwa sana juu ya wale waliohudhuria. Wanafunzi wa Biblia waliondoka kwenye mkusanyiko huo wakiwa na tamaa yenye kuwaka ya kutangaza Ufalme. Lakini miaka michache tu iliyotangulia, taraja la kutumikia wakiwa mawakili wa kutangaza Ufalme lilionekana bila matumaini hata kidogo. J. F. Rutherford na washirika wake saba walikuwa gerezani, na fungu lao la wakati ujao katika tengenezo lilielekea kutokuwa na hakika hata kidogo. Magumu hayo yalishindwaje?

“Najua Jambo Fulani Kuhusu Sheria ya Waaminifu-Washikamanifu”

Mkusanyiko uliratibiwa katika Pittsburgh, Pennsylvania, Januari 2-5, 1919, wakati ambao Ndugu Rutherford na washirika wake walikuwa gerezani. Lakini huu haukuwa mkusanyiko wa kawaida—uliunganishwa na mkutano wa kila mwaka wa Watch Tower Society, Jumamosi, Januari 4, 1919. Ndugu Rutherford alijua vema umaana wa mkutano huo. Alasiri ya Jumamosi hiyo yeye alimtafuta Ndugu Macmillan na kumpata kwenye uwanja wa tenisi wa gereza. Kulingana na Macmillan, ilitukia hivi:

“Rutherford alisema, ‘Mac, nataka kuongea nawe.’

“‘Wataka kuongea nami juu ya nini?’

“‘Nataka kuongea nawe juu ya yale yanayotukia katika Pittsburgh.’

“‘Ningependa kumaliza mchezo huu hapa.’

“‘Je, wewe hupendezwi na yanayotukia? Wewe hujui leo uchaguzi wa maofisa unafanywa? Huenda ukapitwa na kukataliwa nasi tutakaa humu milele.’

“‘Ndugu Rutherford,’ nikasema, ‘acha nikuambie jambo ambalo labda hujalifikiria. Hii ndiyo mara ya kwanza tangu Sosaiti ilipoandikishwa kuwa shirika ambapo inaweza kuwa wazi ni nani ambaye Yehova Mungu angetaka awe msimamizi.’

“‘Wamaanisha nini?’

“‘Namaanisha kwamba Ndugu Russell alikuwa na kura ya uamuzi naye aliweka wale maofisa mbalimbali. Sasa kwa kuwa yaonekana sisi hatuwezi kushiriki, mambo ni tofauti. Lakini, tukitoka kukiwa kungali wakati twende kwenye kusanyiko hilo kwenye mkutano huo wa mambo ya kikazi, tungeingia nasi tungekubaliwa tuchukue mahali pa Ndugu Russell kwa heshima ileile aliyopokea. Basi ingeonekana kuwa ni kazi ya mwanadamu, si ya Mungu.’

“Rutherford alionekana kuwa mwenye kufikiri tu naye akaenda zake.”

Siku hiyo mkutano wenye wasiwasi ulikuwa ukiendelea katika Pittsburgh. “Mvurugo, mgawanyiko, na mabishano yalikuwa mengi kwa kitambo,” akakumbuka Sara C. Kaelin, ambaye alilelewa katika eneo la Pittsburgh. “Wengine walitaka kuahirisha mkutano kwa miezi sita; wengine walitilia shaka uhalali wa kuchagua maofisa waliokuwa gerezani; wengine walidokeza maofisa wapya kabisa.”

Baada ya mazungumzo marefu, W. F. Hudgings, mwelekezi mmoja wa Peoples Pulpit Association,a alisomea wasikilizaji barua kutoka kwa Ndugu Rutherford. Katika barua hiyo alipeleka upendo na salamu kwa wale waliokusanyika. “Silaha kuu za Shetani ni KIBURI, KUTAKA MAKUU na HOFU,” akaonya. Akionyesha tamaa ya kujitiisha kwa mapenzi ya Yehova, hata alidokeza kwa unyenyekevu wanaume wenye kufaa ikiwa wenye hisa wangeamua kuchagua maofisa wapya kwa ajili ya Sosaiti.

Mazungumzo yaliendelea kwa kitambo kidogo zaidi, kisha E. D. Sexton, ambaye alikuwa amewekwa kuwa mwenyekiti wa halmashauri ya kutaja majina ya wachaguliwa, akasema kwa ujasiri hivi:

“Nimewasili sasa hivi. Garimoshi nililosafiria lilichelewa saa arobaini na nane, likiwa limezuiwa na theluji. Nina jambo ambalo ni lazima niliseme na ili nistarehe afadhali niliseme sasa. Ndugu zangu wapendwa, nimekuja hapa, kama vile nyinyi wengine, nikiwa na mawazo fulani akilini—ya kuunga mkono na ya kupinga. . . . Hakuna kizuizi cha kisheria. Tukitaka kuchagua ndugu zetu walioko Kusini kwenye cheo chochote wanachoweza kushika, sioni wala sipati kutoka kwa shauri lolote [la kisheria] nililopokea, jinsi hilo, kwa namna au hali yoyote, litaingilia upande wowote wa kesi yao mbele ya Mahakama ya Serikali Kuu wala mbele ya umma.

“Mimi naamini kwamba pongezi kubwa zaidi ambayo twaweza kumpa ndugu yetu mpendwa Rutherford ingekuwa ni kumchagua tena kuwa msimamizi wa W[atch] T[ower] B[ible] & T[ract] Society. Mimi sifikiri kwamba kuna shaka lolote katika akili za umma kwa habari ya kwamba sisi twasimama wapi katika shauri hili. Ikiwa ndugu zetu kwa njia yoyote walivunja sheria ambayo hawakuelewa, sisi twajua makusudio yao ni mema. Na mbele za [Mungu] Mweza Yote wao hawakuhalifu sheria yoyote ya Mungu wala ya mwanadamu. Tungedhihirisha utumainifu mkubwa zaidi kwa kumchagua tena Ndugu Rutherford kuwa msimamizi wa Shirika.

“Mimi si mwanasheria, lakini inapohusu uhalali wa hali hii najua jambo fulani kuhusu sheria ya waaminifu-washikamanifu. Uaminifu-mshikamanifu ndio ambao Mungu hudai. Mimi siwezi kuwazia utumainifu mkubwa zaidi ambao tungeweza kudhihirisha kuliko kuwa na uchaguzi NA KUMCHAGUA TENA NDUGU RUTHERFORD KUWA MSIMAMIZI.”

Kwa wazi, Ndugu Sexton alieleza hisia za walio wengi kati ya waliohudhuria. Majina yalitajwa; kura ilipigwa; na J. F. Rutherford akachaguliwa kuwa msimamizi, C. A. Wise makamu wa msimamizi, na W. E. Van Amburgh mwandishi-mweka-hazina.

Kesho yake Ndugu Rutherford alibisha kwenye ukuta wa seli ya Macmillan na kusema: “Chomoza mkono wako nje.” Kisha akampa Macmillan barua ya simu iliyosema kwamba Rutherford alikuwa amechaguliwa tena kuwa msimamizi. “Alikuwa mwenye furaha sana,” Macmillan akakumbuka baadaye, “kuona wonyesho huo wa uhakikishio kwamba Yehova alikuwa akiendesha Sosaiti.”

Uchaguzi ulikuwa umekwisha, lakini Ndugu Rutherford na wale wengine saba walikuwa wangali gerezani.

“Uchochezi wa Nchini Pote” kwa Ajili ya Wafungwa

“Wakati wa majuma machache yaliyopita uchochezi wa nchini pote umeanzishwa kwa ajili ya ndugu hao,” likataarifu The Watch Tower la Aprili 1, 1919. Magazeti fulani ya habari yalikuwa yakitoa wito J. F. Rutherford na washirika wake wafunguliwe. Wanafunzi wa Biblia katika sehemu zote za Marekani walionyesha uungaji-mkono wao kwa kuandika barua kwa wahariri wa magazeti ya habari, washiriki wa kongresi, maseneta, na magavana, wakiwahimiza wachukue hatua kwa ajili ya wafungwa hao wanane. Kwa wazi, Wanafunzi wa Biblia hawangepumzika mpaka ndugu zao wanane wawe huru.

Kufikia Machi 1919, Wanafunzi wa Biblia katika Marekani walikuwa wakieneza ombi ambamo walimwomba Rais Woodrow Wilson atumie uvutano wake kutimiza mojapo yafuatayo kwa ajili ya ndugu waliofungwa gerezani:

“KWANZA: Msamaha kamili, ikiwa hilo lawezekana sasa, AU

“PILI: Kwamba uiagize Idara ya Haki iondoe mashtaka dhidi yao, na kwamba waachiliwe kabisa, AU

“TATU: Kwamba waachiliwe mara moja kwa dhamana ikingojea uamuzi wa mwisho wa kesi yao utolewe na mahakama zilizo kuu.”

Kwa muda wa majuma mawili Wanafunzi wa Biblia walipata sahihi 700,000. Ingawa hivyo, ombi hilo halikufikishwa kamwe kwa rais au kwa serikali. Kwa sababu gani? Kwa sababu kabla ya jambo hilo kufanywa, wanaume hao wanane waliachiliwa kwa dhamana. Basi, kazi ya kufanya ombi ilitimiza nini? The Watch Tower la Julai 1, 1919, lilitaarifu: “Uthibitisho ni mwingi mno kwamba Bwana alitaka kazi hii ifanywe, si ili sanasana kufanya ndugu hao watoke gerezani, bali kwa kusudi la kutoa ushahidi kwa ajili ya kweli.”

“Karibuni Nyumbani, Akina Ndugu”

Siku ya Jumanne, Machi 25, wale ndugu wanane waliondoka Atlanta kwenda Brooklyn. Habari za kuachiliwa kwao zilienea haraka. Ilikuwa mandhari yenye kugusa moyo kwelikweli—Wanafunzi wa Biblia wakikusanyika katika vituo vya garimoshi katika safari yote kwa kutumaini kuwaona na kueleza shangwe yao kwa sababu ya kuachiliwa kwao. Wengine waliharakisha kwenda kwenye Kao la Betheli katika Brooklyn, lililokuwa limefungwa, wakapange kuwe karamu kuu ya kuwakaribisha nyumbani. Waliporudi Brooklyn, katika Machi 26, ndugu walikubaliwa dhamana ya dola 10,000 kila mmoja, wakaachiliwa.

“Mara hiyo idadi kadhaa ya ndugu wakaandamana nao kwenda kwenye Kao la Betheli, ambako ndugu kati ya mia tano na mia sita walikuwa wamekusanyika kuwakaribisha,” likaripoti The Watch Tower la Aprili 15, 1919. Katika chumba cha kulia ilikuwako beramu kubwa iliyosema, “Karibuni Nyumbani, Akina Ndugu.” Karibu miaka 50 baadaye, Mabel Haslett, ambaye alikuwapo kwa ajili ya karamu hiyo, alikumbuka hivi: “Nakumbuka nikitengeneza vitumbua mia moja, ambavyo ndugu walionekana wakivifurahia sana baada ya miezi tisa ya kula chakula cha gereza. Ningali naweza kuona Ndugu Rutherford akinyoosha mkono avichukue. Ilikuwa pindi isiyosahaulika huku yeye na wengine wakisimulia yaliyoonwa. Nakumbuka pia Ndugu DeCecca mwenye kimo kifupi akisimama juu ya kiti ili wote waweze kumwona na kumsikia.”

Jumanne asubuhi, Aprili 1, Ndugu Rutherford aliwasili Pittsburgh, ambapo ofisi za makao makuu zilikuwa sasa. Hapa, pia, akina ndugu, wakijua kwamba alikaribia kuwasili, waliratibu karamu kuu, iliyofanywa jioni hiyo kwenye Hoteli ya Chatham. Ingawa hivyo, hali gerezani ilikuwa imedhuru Ndugu Rutherford. Alikuwa ameugua mapafu, na kama tokeo, baada ya kuachiliwa alishikwa na mchochota mbaya sana wa pafu. Kwa hiyo, upesi baadaye hali yake mbaya ya afya ilimlazimisha kwenda California, ambako alikuwa na watu wa jamaa.

Mtihani Katika Los Angeles

Sasa kwa kuwa Ndugu Rutherford na wengine walikuwa huru, swali lilizuka, Namna gani juu ya kazi ya kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu? Katika pindi ya wakati ambao ndugu hao walikuwa gerezani, uangalizi wa kitengenezo wa kazi ya kutoa ushahidi ulikuwa kwa sehemu kubwa umefungwa. Brooklyn Tabernacle ilikuwa imeuzwa na Kao la Betheli likafungwa. Ofisi za makao makuu katika Pittsburgh zilikuwa ndogo, na fedha zilikuwa haba. Licha ya hayo, kwa kweli kupendezwa na ujumbe wa Ufalme kulikuwa kwingi kadiri gani: Kutoka California, Ndugu Rutherford aliamua kupanga kufanywe mtihani wa kuamulia hilo.

Mkutano ulipangwa kwenye Clune’s Auditorium katika Los Angeles, Jumapili, Mei 4, 1919. “Tumaini kwa Ajili ya Wanadamu Wenye Kutaabika” ndicho kilichokuwa kichwa cha mhadhara ambao umma ulialikwa kuhudhuria. Lakini hotuba hiyo ingetolewa na J. F. Rutherford—mtu ambaye alikuwa ametoka gerezani hivi karibuni. Kupitia utangazaji wenye kuenea sana wa magazeti ya habari, Rutherford aliahidi utoaji wa kweli wa mambo ya hakika, kutia ndani maelezo ya sababu za kuhukumiwa hatia isivyo halali kwa maofisa wa Sosaiti. Je, yeyote angependezwa vya kutosha kuhudhuria?

Itikio lilikuwa kubwa mno. Kwa kweli, 3,500 walikuja kusikia mhadhara huo, na ilibidi wengine kama 600 wazuiliwe kwa kukosa nafasi. Ndugu Rutherford alisisimka sana! Alikubali kuhutubia umati huo wa ziada Jumatatu usiku, na 1,500 walikuja. Ingawa hivyo, yeye alikuwa mgonjwa sana hivi kwamba hakuweza kumaliza mhadhara huo. Baada ya muda wa saa moja ilikuwa lazima mshirika mmoja wake achukue mahali pake. Hata hivyo, mtihani katika Los Angeles ulikuwa umefanikiwa. Ndugu Rutherford alisadikishwa kwamba kulikuwa kupendezwa kwingi katika ujumbe wa Ufalme, naye aliazimia kuhakikisha kwamba umepigiwa mbiu.

Kusonga Mbele na Kazi!

Kufikia Julai 1919, Ndugu Rutherford alikuwa amerudi kazini kwenye makao makuu katika Pittsburgh. Mambo yalitukia haraka sana wakati wa miezi michache iliyofuata. Mipango ilifanywa kwa ajili ya mkusanyiko wa Wanafunzi wa Biblia ambao ungefanywa katika Cedar Point, Ohio, Septemba 1-8, 1919. Ofisi za Sosaiti zilirudishwa Brooklyn na zilikuwa zikifanya kazi kufikia Oktoba 1.

Wangefanya nini sasa? Utume wao ulikaziwa waziwazi kwenye mkusanyiko wa Cedar Point. Katika Jumanne, Septemba 2, Ndugu Rutherford alieleza hivi: “Utume wa Mkristo duniani . . . ni kupiga mbiu ya ujumbe wa ufalme wa uadilifu wa Bwana, ambao utaleta baraka kwa uumbaji wote wenye kuugua.” Siku tatu baadaye, Ijumaa, Septemba 5, ambayo iliitwa Siku ya Wafanyakazi Wenzi, Ndugu Rutherford alitaarifu zaidi hivi: “Katika pindi ya fikira nzito kiasili Mkristo hujiuliza hivi, Kwa nini mimi nipo duniani? Na lazima jibu liwe, Kwa neema Bwana amenifanya kuwa balozi nipeleke ujumbe wa kimungu wa ufuniko kwa ulimwengu, na pendeleo na wajibu wangu ni kutangaza ujumbe huo.”

Naam, ulikuwa wakati wa kusonga mbele na kazi ya kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu! Na ili kusaidia kutimiza utume huu, Ndugu Rutherford alitangaza hivi: “Chini ya mwongozo wa Bwana tumepanga uchapishaji wa gazeti jipya chini ya jina na kichwa THE GOLDEN AGE.” Wakusanyikaji hao hawakujua hata kidogo ni kadiri gani ambayo jarida The Golden Age lingethibitika kuwa lenye ujasiri.

“Mkusanyiko huo wa kwanza wa baada ya Vita ya Ulimwengu 1 ulikuwa kichocheo kikubwa kwetu sisi sote,” akakumbuka Herman L. Philbrick, aliyesafiri kuja kwenye mkusanyiko huo kutoka kwao Boston, Massachusetts. Kwelikweli, mkusanyiko huo wa Cedar Point ulichochea Wanafunzi wa Biblia kwenye tendo. Walikuwa tayari kusonga mbele na kazi ya kupiga mbiu ya habari njema. Ilikuwa kana kwamba walikuwa wamerudi kwenye uhai kutoka kwa wafu.—Linganisha Ezekieli 37:1-14; Ufunuo 11:11, 12.

Kwa wakati huohuo, matukio yenye maana yalikuwa yakitukia katika mandhari ya ulimwengu. Ule Mkataba wa Versailles ulitiwa sahihi Juni 28, 1919, na ukaanza kutumika Januari 10, 1920. Ukikomesha rasmi tendo la kijeshi dhidi ya Ujerumani katika Vita ya Ulimwengu 1, mkataba huo ulitoa uandalizi pia wa kufanyizwa kwa Ushirika wa Mataifa—ushirika wa kimataifa uliobuniwa kudumisha amani ulimwenguni.

‘Mtangaze Mfalme na Ufalme’

Katika 1922 Wanafunzi wa Biblia walirudi Cedar Point kwa ajili ya programu ya siku tisa, kuanzia Septemba 5 hadi 13. Msisimko ulikuwa mwingi sana wakati wajumbe walipokuwa wakiwasili kwa ajili ya mkusanyiko huo wa kimataifa. Upeo wa mkusanyiko ulifikiwa Ijumaa, Septemba 8, wakati Ndugu Rutherford alipotoa hotuba “Ule Ufalme.”

Thomas J. Sullivan alikumbuka baadaye hivi: “Wale waliopendelewa kuhudhuria mkutano huo wangali wanaweza kuwazia akilini bidii ya moyo ya Ndugu Rutherford wakati alipowaambia watu wachache wasiotulia ambao walikuwa wakitembea huku na huku kwa sababu ya joto kali ‘WAKETI’ na ‘KUSIKILIZA’ hotuba kwa vyovyote.” Wale waliofanya hivyo hawakukatishwa tamaa, kwa kuwa hiyo ndiyo iliyokuwa hotuba yenye kufanyiza historia ambayo Ndugu Rutherford alihimiza wasikilizaji wake ‘wamtangaze Mfalme na Ufalme.’

Wasikilizaji waliitikia kwa idili kubwa. The Watch Tower liliripoti hivi: “Kila mmoja aliyekuwapo alikazia akilini sana uhakika wa kwamba jukumu liliwekwa juu ya kila mmoja wa wale waliojitakasa kuanzia wakati huo na kuendelea kutenda akiwa wakili wa kutangaza wa Mfalme na ufalme.” Wanafunzi wa Biblia walitoka kwenye mkusanyiko huo wakiwa wanawaka bidii ya kazi ya kuhubiri. Kama vile Dada Ethel Bennecoff, kolpota mmoja ambaye wakati huo alikuwa katika miaka yake ya mwishomwisho ya 20, alisema, “tulichochewa ‘kumtangaza, kumtangaza, kumtangaza Mfalme na ufalme wake’—Naam, kwa bidii na upendo zaidi katika mioyo yetu kuliko ilivyopata kuwa hapo awali.”

Nuru ya kiroho ya uelewevu ilipozidi kuwa nyangavu, Wanafunzi wa Biblia walianza kufahamu kweli fulani za Biblia zenye kusisimua. (Mit. 4:18) Uelewevu wa kweli hizi zenye thamani uliipa kichocheo chenye nguvu kazi yao ya kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu. Kwa wakati huohuo, ilikuwa lazima warekebishe njia yao ya kufikiri—na kwa wengine huo ulikuwa mtihani kwelikweli.

“Matumaini Yasiyotimizwa Si ya Siku Zetu Pekee”

“Twaweza kutarajia kwa uhakika,” kikataarifu kijitabu Millions Now Living Will Never Die (Mamilioni Wanaoishi Sasa Hawatakufa Kamwe), huko nyuma katika 1920, “kwamba 1925 utakuwa wakati wa kurudi kwa Abrahamu, Isaka, Yakobo na manabii waaminifu wa kale [kutoka kwa wafu] . . . kuja kwenye hali ya ukamilifu wa kibinadamu.” Si kufufuliwa tu kwa watu waaminifu wa kale kulikotarajiwa katika mwaka 1925, bali pia wengine walitumaini kwamba Wakristo watiwa-mafuta wangepokea thawabu yao ya kimbingu katika mwaka huo.b

Mwaka 1925 ukaja na kwenda. Wengine waliachilia tumaini lao. Lakini walio wengi sana kati ya Wanafunzi wa Biblia waliendelea kuwa waaminifu. “Familia yetu,” akaeleza Herald Toutjian, ambaye babu na nyanya yake walikuwa wamekuwa Wanafunzi wa Biblia karibu na mwanzo wa karne ya 20, “ilikuja kuthamini kwamba matumaini yasiyotimizwa si ya siku zetu pekee. Mitume wenyewe walikuwa na matarajio kama hayo yaliyowekwa pasipofaa. . . . Yehova anastahili kupewa utumishi na sifa yenye uaminifu-mshikamanifu kuwepo au kusiwepo na thawabu ya mwisho.”—Linganisha Matendo 1:6, 7.

Tengenezo Jipi—La Yehova au la Shetani?

“Uzaliwa wa Taifa”—hicho kilikuwa kichwa cha makala yenye kugutusha iliyotokea katika toleo la The Watch Tower la Machi 1, 1925. Ilitoa uelewevu wenye kuelimisha wa Ufunuo sura ya 12 ambao wengine waliona vigumu kukubali.

Wahusika wa ufananisho waliotajwa katika sura hii ya Ufunuo walitambulishwa kuwa kama ifuatavyo: “Mwanamke” azaaye (mist. 1, 2) kuwa ni “tengenezo [la kimbingu] la Mungu”; “joka” (mst. 3) kuwa “tengenezo la Ibilisi”; na “mtoto mwanamume” (mst. 5) kuwa “ule ufalme mpya, au serikali mpya.” Kwa msingi wa hayo, jambo fulani lilielezwa waziwazi kwa mara ya kwanza: Kuna matengenezo mawili tofauti na yenye kupingana—la Yehova na la Shetani. Na kufuatia “vita mbinguni” (mst. 7), Shetani na roho waovu wake wenye kumuunga mkono walitupwa kutoka mbinguni na kuvurumishwa chini duniani.

“Tuliketi na kujifunza [makala] hiyo usiku wote mpaka nikaweza kuielewa vizuri sana,” akaandika Earl E. Newell, ambaye baadaye alitumikia akiwa mwakilishi asafiriye wa Watch Tower Society. “Tulienda kwenye kusanyiko katika Portland, Oregon, na kukuta ndugu wameudhika sana na baadhi yao walikuwa tayari kulitupa gazeti The Watch Tower kwa sababu ya makala hii.” Kwa nini maelezo hayo ya Ufunuo sura ya 12 yalikuwa magumu sana kwa wengine kukubali?

Sababu moja ni kwamba, yalitofautiana sana na yale yaliyochapishwa katika The Finished Mystery, kitabu ambacho sanasana kilikuwa ni mkusanyo wa maandishi ya Ndugu Russell uliofanywa baada ya kufa kwake.c Walter J. Thorn, ambaye alitumikia akiwa ndugu asafiriye, alieleza hivi: “Makala juu ya ‘Uzaliwa wa Taifa’ ilikuwa . . . ngumu kuithamini kwa sababu ya fasiri iliyotangulia ya Ndugu Russell mpendwa, ambayo tuliamini kuwa ndiyo maelezo kamili ya Ufunuo.” Si ajabu, basi, kwamba wengine walijikwaa juu ya maelezo hayo. “Pasipo shaka fasiri hiyo huenda ikathibitika kuwa njia ya kupepetea,” akasema J. A. Bohnet, ndugu mwingine asafiriye, “lakini wale wenye bidii na wenye moyo mweupe kabisa kati ya wale wa imani watasimama imara na kushangilia.”

Kwelikweli, wale wenye bidii na wenye moyo mweupe kabisa walishangilia maelezo hayo mapya. Ilikuwa wazi sana sasa kwao: kila mtu ni wa ama tengenezo la Yehova ama la Shetani. “Kumbuka,” makala “Uzaliwa wa Taifa” ikaeleza, “litakuwa pendeleo letu . . . kupiga vita kwa uhodari kwa kusudi la Mfalme wetu kwa kupiga mbiu ya ujumbe wake, ambao ametupa sisi tupige mbiu yao.”

Miaka ya 1920 na ya 1930 iliposonga mbele, mimweko zaidi ya uelewevu wa Biblia ilifuata. Miadhimisho na sikukuu za kilimwengu, kama vile Krismasi, iliondolewa mbali. Mazoea na imani nyinginezo zilitupiliwa mbali pia ilipoonekana kwamba zilikuwa na mashina yenye kumvunjia Mungu heshima.d Zaidi ya kuacha mazoea na imani zenye kosa Wanafunzi wa Biblia waliendelea kumtazamia Yehova kwa ajili ya mafunuo yenye kuendelea ya kweli.

“Ninyi Ni Mashahidi Wangu”

“Ninyi ni mashahidi wangu, asema BWANA, nami ni Mungu.” (Isa. 43:12) Kuanzia miaka ya 1920, Wanafunzi wa Biblia walizidi kufahamu umaana wenye kina wa maneno hayo ya nabii Isaya. Kupitia kurasa za The Watch Tower, fikira zilivutwa kwa kurudiarudia kwenye daraka letu la kutoa ushahidi kwa jina la Yehova na Ufalme wake. Hata hivyo, hatua kubwa ilifikiwa kwenye mkusanyiko mmoja uliofanywa katika Columbus, Ohio, katika 1931.

Jumapili, Julai 26, adhuhuri, Ndugu Rutherford alitoa hotuba ya watu wote “Ufalme, Tumaini la Ulimwengu,” ambayo ilisambazwa kupitia muunganisho mkubwa zaidi wa vituo vya redio, huku vituo zaidi ya 300 vya ziada vikisambaza ujumbe huo baadaye. Mwishoni mwa hotuba hiyo, Ndugu Rutherford alitoa onyo kwa Jumuiya ya Wakristo kwa kusoma azimio lenye kuchoma lenye kichwa “Onyo Kutoka kwa Yehova,” lililoelekezwa “Kwa Watawala na kwa Watu.” Kwa mwaliko wake kwamba wakubali azimio hilo, wahudhuriaji wote wenye kuonekana walisimama na kupaaza sauti, “Ndiyo!” Barua za simu zilizopokewa baadaye zilionyesha kwamba wengi wa wale waliosikiliza katika redio vilevile waliinua sauti zao kwa kukubali.

Tokea saa saba, wakati hotuba ya watu wote ilipokwisha, mpaka saa kumi, wakati Ndugu Rutherford alipoingia tena katika jumba la wasikilizaji, mazingira yalijawa na msisimko. Ndugu Rutherford alikuwa ameomba kipekee kwamba kila mtu ambaye alipendezwa kikweli na lile onyo la adhuhuri kwa Jumuiya ya Wakristo awe ameketi saa kumi alasiri.

Saa kumi kamili, Ndugu Rutherford alianza kwa kutaarifu kwamba aliliona jambo alilokaribia kusema kuwa lenye maana sana kwa kila mmoja ambaye angeweza kusikia sauti yake. Wasikilizaji wake walipendezwa sana. Wakati wa hotuba yake alitoa azimio jingine, hilo likiwa na kichwa “Jina Jipya,” ambalo lilifikia upeo kwa tangazo hili: “Twataka tujulikane na kuitwa kwa jina hili, yaani, mashahidi wa Yehova.” Wakusanyikaji wenye kusisimka wakasimama tena na kupaaza sauti “Ndiyo!” Tangu hapo na kuendelea wangejulikana kuwa Mashahidi wa Yehova!

“Roho ya Yehova Ilitufanya Tusiwe na Hofu”

Wakati wa 1927, watu wa Yehova walitiwa moyo watumie sehemu ya kila Jumapili katika kutoa ushahidi wa kikundi. Upinzani wa kisheria ukatokezwa mara hiyo. Katika muda wa miaka michache, kukamatwa kukaanza kuongezeka—268 katika Marekani pekee katika 1933, 340 katika 1934, 478 katika 1935, na 1,149 katika 1936. Kwa shtaka gani? Kwa kweli, kwa mashtaka mbalimbali, kutia ndani kuuza bila leseni, kuvuruga amani, na kuhalifu sheria za sabato ya Jumapili. Vikundi vya mahali vya Mashahidi havikuwa na ujuzi wa jinsi ya kushughulika na maofisa wa polisi na mahakama. Ilikuwa ama ghali mno kupata msaada wa kisheria mahali pao ama haikuwezekana kwa sababu ya maoni ya chuki. Hivyo kwa hekima Watch Tower Society ilianzisha idara ya kisheria katika Brooklyn ili kutoa shauri.

Ingawa hivyo, utetezi imara wa kisheria haukutosha. Hawa Mashahidi wa Yehova wenye mioyo myeupe walikuwa wameazimia kuishi kulingana na jina lao ambalo walikuwa wamekubali. Hivyo, mapema katika miaka ya 1930, walijipigania kwa kufanya mashambulizi. Jinsi gani? Kwa njia ya kampeni za pekee za kuhubiri zilizojulikana kuwa kampeni za vikundi. Maelfu ya wenye kujitolea kotekote katika Marekani walipangwa kitengenezo katika vikundi. Wakati Mashahidi walipokamatwa katika mji mmoja kwa kuhubiri nyumba hadi nyumba, kikundi cha wenye kujitolea kutoka maeneo mengine kiliwasili upesi na “kushambulia” mji huo, kikitoa ushahidi kamili.e

Kampeni hizo za vikundi zilisaidia sana kuimarisha Mashahidi wenyeji. Katika kila kikundi, mlikuwamo ndugu wenye kustahili ambao walikuwa wamezoezwa kushughulika na wenye mamlaka. Kilikuwa kitia-moyo kikubwa kwa ndugu walioishi katika eneo lenye matata, labda katika mji mdogo, kujua kwamba hawakuwa peke yao katika kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu.

Ilitaka ujasiri mwingi mno kushiriki katika kampeni hizo za vikundi za miaka ya 1930. Katikati ya kipindi cha ule Mshuko Mkubwa wa Kiuchumi, kazi zilikuwa haba. Hata hivyo, Nicholas Kovalak, Jr., mwangalizi asafiriye kwa miaka kama 40, akumbuka hivi: “Mwito ulipokuja wa kueneza eneo lenye matata, ‘mwelekezi wa utumishi’ angeomba wenye kujitolea. Watu mmoja-mmoja waliambiwa wasijitolee ikiwa waliogopa kupoteza kazi zao. . . . Lakini sikuzote tulifurahi kuona itikio thabiti la asilimia 100!” John Dulchinos, mwangalizi mmoja kutoka Springfield, Massachusetts akaonelea: “Kwelikweli, hiyo ilikuwa miaka yenye kusisimua na kumbukumbu zayo ni zenye thamani. Roho ya Yehova ilitufanya tusiwe na hofu.”

Kwa wakati huohuo, mmweko wa uelewevu wa Biblia ulikuwa ukikua ambao ungekuwa na matokeo makubwa juu ya kazi.

Namna Gani Wayonadabu?

Katika mwaka 1932 ilielezwa kwamba Yehonadabu (Yonadabu), mshirika wa Mfalme Yehu alifananisha kikundi cha watu ambao wangefurahia uhai wa milele hapa duniani.f (2 Fal. 10:15-28) Wayonadabu, kama vile walivyokuja kujulikana, waliliona kuwa pendeleo kushirikiana na watumishi wa Yehova watiwa-mafuta na kuwa na ushiriki fulani pamoja nao katika kutangaza Ufalme. Lakini wakati huo, hakukuwa na jitihada za pekee za kukusanya na kupanga kitengenezo watu hao mmoja-mmoja wenye tumaini la kidunia.

Hata hivyo, Wayonadabu walipewa kitia-moyo halisi katika Mnara wa Mlinzi (Kiingereza) la Agosti 15, 1934. Ile makala “Fadhili Zake” ilitaarifu hivi: “Je, Myonadabu apaswa ajitakase kwa Bwana na kubatizwa? Jibu ni: Hakika kabisa inafaa Myonadabu ajitakase ili kufanya mapenzi ya Mungu. Hakuna yeyote atakayepata uhai kamwe bila kufanya hivyo. Uzamisho wa maji ni ufananisho tu wa kuwa amejitakasa [au, kama vile tungesema sasa, kujiweka wakfu] ili kufanya mapenzi ya Mungu, na hiyo haingekuwa kinyume cha utaratibu.” Wayonadabu walisisimka!

Na bado, shangwe kuu hata zaidi ilikuwa karibu kwa ajili yao. Kuanzia masika yaliyofuata, matoleo kadhaa ya Mnara wa Mlinzi, kuanzia na toleo la Aprili 1, 1935, yalikuwa na tangazo hili: “Kwa mara nyingine Mnara wa Mlinzi linawakumbusha wasomaji walo kwamba mkusanyiko wa mashahidi wa Yehova na Wayonadabug utafanywa katika Washington, D.C., kuanzia Mei 30 na kumalizika Juni 3, 1935.” Wayonadabu walingojea mkusanyiko huo kwa hamu.

Ile “halaiki kubwa,” iliyotabiriwa katika Ufunuo 7:9-17 (KJ), ndiyo iliyokuwa kichwa cha hotuba ambayo Ndugu Rutherford alitoa alasiri ya pili ya mkusanyiko huo. Katika hotuba hiyo yeye alieleza kwamba waliojumuika kuwa halaiki kubwa walikuwa Wayonadabu wa kisasa na kwamba Wayonadabu hao walipaswa kuonyesha kadiri ileile ya uaminifu kwa Yehova kama watiwa-mafuta. Wasikilizaji walisisimka weee! Kwa kuombwa na msemaji, Wayonadabu waliinuka. “Kwanza kulikuwa na kimya,” akakumbuka Mildred Cobb, ambaye alikuwa amebatizwa katika kiangazi cha 1908, “kisha kilio cha nderemo, na vigelegele vilikuwa vyenye sauti kuu na vya muda mrefu.”

Mmweko huu wa uelewevu wa Biblia ulikuwa na matokeo makubwa sana juu ya utendaji wa Mashahidi wa Yehova. “Idili ikiwa inaongezeka,” akasema Sadie Carpenter, mhubiri wa wakati wote kwa miaka zaidi ya 60, “tulirudi kwenye maeneo yetu tukatafute watu hao wa mfano wa kondoo ambao walipasa wakusanywe.” Baadaye Kitabu-Mwaka cha Mashahidi wa Yehova cha 1936 (Kiingereza) kiliripoti hivi: “Ufunuo huu ulichochea akina ndugu na kuwasukuma kwenye utendaji mwingi uliotiwa nguvu mpya, na kila mahali kotekote duniani zilikuja ripoti zikionyesha shangwe katika uhakika wa kwamba sasa mabaki wana pendeleo la kupeleka ujumbe kwa halaiki kubwa, nao wakifanya kazi pamoja kwa heshima ya jina la Bwana.” Ili kuwasaidia katika kazi hii, kitabu Riches, kilichotangazwa katika 1936, kilikuwa na mazungumzo marefu juu ya matarajio yaliyotolewa kwa halaiki kubwa katika Maandiko.

Hatimaye, washiriki wa halaiki kubwa walio wakfu na kubatizwa walikuwa wakipata mahali pao pafaapo kando ya watiwa-mafuta katika kutangaza Ufalme wa Mungu!

‘Kumtandika Yule Bi Kizee’

Katika miaka ya 1930, ujumbe ambao Mashahidi hawa wenye bidii walipigia mbiu ulitia ndani kufunua wazi dini bandia. Chombo chenye kusaidia katika habari hii kilitolewa kwenye mkusanyiko wa watu wote wa Mashahidi wa Yehova, Septemba 15-20, 1937, katika Columbus, Ohio.

Jumamosi, Septemba 18, kufuatia hotuba yake ya asubuhi, Ndugu Rutherford alitoa kitabu chenye rangi-hudhurungi Enemies. Kilishutumu dini bandia kuwa “adui mkubwa, sikuzote akidhuru wanadamu.” Wanadini bandia walitambuliwa kuwa “mawakili wa Ibilisi, wawe wanajua hivyo au la.” Alipokuwa akitoa kitabu hicho kwa wasikilizaji, Ndugu Rutherford alisema hivi: “Mtaona kwamba jalada lacho ni rangi-hudhurungi, na kwa kukitumia sisi tutamtandika yule bi kizee.”h Wasikilizaji walikubali kwa sauti kuu na kwa idili.

Kwa miaka kadhaa gramafoni (kinanda) ilikuwa imetimiza sehemu katika ‘kumtandika yule bi kizee.’ Lakini kuhusiana na kazi ya gramafoni, kulikuwa jambo lisilotazamiwa kwenye mkusanyiko wa 1937. “Kwenye mkusanyiko huu kazi ya kutumia gramafoni yenye kuchukulika milangoni ilianzishwa,” akumbuka Elwood Lunstrum, ambaye alikuwa mwenye umri wa miaka 12 tu wakati ule. “Hapo kwanza tuliichukua gramafoni tulipokwenda kwenye utumishi, lakini tulikuwa tumeipiga tu wakati tulipoalikwa tuingie ndani. . . . Mpango wa ‘Mapainia wa Pekee’ ulielezwa kifupi kwenye mkusanyiko wa Columbus ili kuongoza katika matumizi ya gramafoni milangoni na kazi ya kufuatia watu wenye kupendezwa (iliyoitwa kwanza wakati huo ‘marudio’) na mafunzo ya Biblia kwa mpango ulioitwa ‘funzo la kiolezo.’”

Watu wa Yehova waliondoka kwenye mkusanyiko huo wakiwa wamepewa vifaa vya kutosha kwa ajili ya kazi ya kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu. Hakika walihitaji kila kitia-moyo ambacho wangeweza kupata. Wimbi la utukuzo wa taifa lililokuwa likipanda katika miaka ya 1930 lilileta upinzani, katika visa fulani jeuri ya wafanyaghasia, kutoka kwa watu mmoja-mmoja ambao walikuwa wameazimia kuzuia Mashahidi wa Yehova wasikutane pamoja na wasihubiri.

“Genge la Wateka-Nyara”

Upinzani wenye nguvu imara ulitoka kwa vikundi fulani vya Aksio ya Katoliki. Oktoba 2, 1938, Ndugu Rutherford alisema waziwazi sana alipotoa mhadhara “Ufashisti au Uhuru,” ambao baadaye ulitokea kwa namna ya kijitabu na kugawanywa kwa mamilioni. Ndugu Rutherford katika hotuba yake alieleza kirefu visa kadhaa vya matendo ya kuvunja sheria kuonyesha njama iliyofanywa kati ya maofisa fulani wa umma na wawakilishi wa Kanisa la Katoliki ya Roma.

Baada ya kutoa mambo ya hakika, Rutherford alisema hivi: “Wakati watu wanapoambiwa mambo ya hakika juu ya umati unaotenda kwa kisingizio cha kidini ili kuiba haki zao, Makasisi hupiga yowe na kusema: ‘Uwongo! Wekeni kizibo vinywani mwao na msiwaruhusu kusema.’” Ndipo akauliza: “Je, ni kosa kutangaza kweli kuhusu genge la wateka-nyara wanaonyang’anya watu? Hasha! . . . Je, watu wanyoofu wazibwe vinywa na kushurutishwa kukaa kimya huku genge hili la wateka-nyara likiharibu uhuru mbalimbali wa watu? Zaidi ya yote, je, watu wanyimwe mapendeleo yao waliyopewa na Mungu ya kukusanyika kwa amani na uhuru wa ibada ya Mungu Mweza Yote, na uhuru wa kusema kuhusu ufalme wake na wale wanaoupinga?”

Kufuatia kemeo hilo lenye kuchoma, upinzani uliendelea kutoka kwa vikundi vya Aksio ya Katoliki toka upande mmoja hadi ule mwingine wa Marekani. Mashahidi wa Yehova walipiga vita vya kisheria kwa ajili ya uhuru wa ibada na haki yao ya kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu. Lakini hali ilizidi tu kuwa mbaya huku ulimwengu ukiingia vitani. Vizuizi vya kisheria na vifungo viliwajia Mashahidi wa Yehova pia katika nchi moja baada ya nyingine katika Ulaya, Afrika, na Asia.

“Kila Mtu Alitaka Kwenda St. Louis”

“Katika 1941,” akumbuka Norman Larson, aliyekuwa ameingia katika huduma ya wakati wote hivi karibuni, “sisi sote tulihisi kwamba tungekabiliwa na siku zenye hatari huko mbele kwa kuwa vita ilikuwa ikiendelea Ulaya. Hivyo kila mtu alitaka kwenda St. Louis.” Kwa ajili ya nini? Kwa ajili ya Kusanyiko la Kitheokrasi la Mashahidi wa Yehova katika St. Louis, Missouri, Agosti 6-10, 1941! Na “kila mtu” alikuja. Uwanja wa mkusanyiko ulijaa mpaka kufurika. Kulingana na kadirio moja la polisi, kilele cha watu 115,000 walihudhuria.

Tokea siku ya kwanza, programu ya mkusanyiko iliandaa kitia-moyo cha wakati wake. Hotuba ya msingi ya Ndugu Rutherford, “Uaminifu-Maadili,” ilitoa wazo kuu la mkusanyiko. “Tuling’amua wazi zaidi ya hapo awali kwa nini Yehova alikuwa akiruhusu mnyanyaso huo mkali sana juu ya watu wake ulimwenguni pote,” akakumbuka Hazel Burford, ambaye alitumikia akiwa mishonari kwa karibu miaka 40, mpaka kifo chake katika 1983. Kikiripoti juu ya mkusanyiko huo, Kitabu-Mwaka cha Mashahidi wa Yehova cha 1942 (Kiingereza) kiliongeza hivi: “Wote wangeweza kuona waziwazi kwamba mbele yao kulikuwa na kazi kubwa ya kutoa ushahidi iliyopasa kufanywa, na kwamba kwa kufanya hivyo wangedumisha uaminifu-maadili wao, hata wakichukiwa na watu wote na matengenezo ya ulimwengu.”

Mandhari yenye kugusa moyo kwenye mkusanyiko ilifika Jumapili, Agosti 10, ambayo ilikuwa “Siku ya Watoto.” Kipindi cha asubuhi kilipoanza, watoto 15,000—kati ya umri wa miaka 5 na 18—walikusanyika katika uwanja mkuu na kuketi moja kwa moja mbele ya jukwaa na mahali pengine kama hapo kwenye jiji la trela ambapo umati wa ziada ulisikiliza. Ndugu Rutherford, ambaye wakati huo alikuwa katika miaka yake ya mapema ya 70, alipokuwa akienda kwenye jukwaa, watoto hao walitoa vigelegele na kupiga makofi. Alipunga kitambaa chake, nao watoto wakampungia. Kisha, kwa sauti iliyo wazi, yenye fadhili, akahutubia wasikilizaji wote juu ya kichwa “Watoto wa Mfalme.” Baada ya kuongea na wasikilizaji wote kwa zaidi ya muda wa saa moja, akaelekeza maneno yake kwa watoto walioketi katika sehemu walizowekewa.

“Nyinyi nyote . . . watoto,” akasema, akikaza fikira zake kwenye nyuso changa zenye kutabasamu mbele yake, “mliokubali kufanya mapenzi ya Mungu na kuchukua msimamo upande wa Serikali yake ya Kitheokrasi chini ya Kristo Yesu na ambao mmekubali kutii Mungu na Mfalme wake, tafadhali simameni.” Watoto hao wakasimama kwa umoja. “Tazama,” akapaaza sauti msemaji huyo mwenye idili, mashahidi wa Ufalme wapya zaidi ya 15,000!” Kukawa kishindo cha makofi. “Nyinyi nyote ambao mtafanya mwezayo kuambia wengine juu ya ufalme wa Mungu na baraka zinazoambatana nao, tafadhali semeni Ndiyo.” Kukawa kilio chenye mgurumo kusema, “Ndiyo!”

Ili kufikisha yote kwenye upeo, Ndugu Rutherford alitangaza kutolewa kwa kitabu kipya Children, kilichopokewa kwa kelele za shangwe na vifijo. Baadaye msemaji huyo, mwanamume mrefu, alishiriki kugawanya nakala za bure za kitabu hicho huku mstari mrefu wa watoto wakitembea kupitia jukwaani na kupita mbele yake katika foleni. Wengi walitoa machozi kwa kuona hayo.

Miongoni mwa wasikilizaji asubuhi hiyo ya Jumapili walikuwamo watoto wengi ambao waliishi kulingana na kupaaza sauti kwao, “Ndiyo!” LaVonne Krebs, Merton Campbell, na Eugene na Camilla Rosam walikuwa miongoni mwa watoto hao waliopokea kitabu cha Children katika pindi hiyo. Wakiwa wangali wanatumikia katika makao makuu ya Sosaiti katika 1992, wametumia miaka 51, 49, 49, na 48 kama wanavyofuatana katika huduma ya wakati wote. Baadhi ya watoto hao walisonga mbele na kutumikia katika migawo ya umishonari wa nchi za kigeni, kutia na Eldon Deane (Bolivia), Richard na Peggy Kelsey (Ujerumani), Ramon Templeton (Ujerumani), na Jennie Klukowski (Brazili). Kwelikweli, programu hiyo ya asubuhi ya Jumapili katika St. Louis ilikuwa na matokeo yenye kudumu katika mioyo mingi michanga!

Jumapili alasiri Ndugu Rutherford alikuwa na maneno ya kuaga wakusanyikaji hao. Aliwatia moyo waendeleze mbele kazi ya kupiga mbiu ya Ufalme wa Mungu. “Nahisi hakika kabisa,” akawaambia, “kwamba tokea sasa na kuendelea . . . wale watakaokuwa halaiki kubwa wataongezeka haraka sana.” Aliwahimiza warudi kwenye sehemu za kwao za nchi na “kukaza mwendo zaidi . . . watumie wakati mwingi wawezavyo katika utumishi wa shambani.” Kisha yakaja maneno yake ya mwisho kwa wasikilizaji: “Basi, ndugu zangu wapendwa, Bwana awabariki. Sasa sitasema Kwaheri, kwa sababu natarajia kuwaona tena wakati fulani.”

Lakini kwa wengi ulikuwa ndio wakati wa mwisho ambao wangemwona Ndugu Rutherford.

Siku za Kumalizia za J. F. Rutherford

Ndugu Rutherford alikuwa amepatwa na kansa kwenye sehemu ya mwisho ya utumbo mpana na afya yake ilikuwa mbaya wakati wa mkusanyiko wa St. Louis. Hata hivyo, yeye aliweza kutoa hotuba tano zenye nguvu. Lakini baada ya mkusanyiko huo, hali yake ilizidi kuwa mbaya, naye akalazimika kupasuliwa sehemu ya mwisho ya utumbo mpana. Arthur Worsley akumbuka siku ambayo Ndugu Rutherford alisema kwaheri kwa familia ya Betheli. “Alitufunulia siri kwamba atafanyiwa upasuaji hatari na kwamba kama atapona au sivyo, alikuwa na hakika kwamba sisi tungeendelea kupiga mbiu ya jina la Yehova. Yeye . . . alimalizia kwa kusema, ‘Hivyo, Mungu akipenda, nitawaona tena. Ikiwa sivyo, endeleeni kupiga vita.’ Kila jicho katika familia lilikuwa na machozi.”

Ndugu Rutherford, mwenye umri wa miaka 72, aliokoka upasuaji ule. Upesi baada ya hapo alipelekwa kwenye makao katika California ambayo alikuwa ameyaita Beth-Sarim. Ilikuwa wazi kwa wapendwa wake, na kwa wastadi wa kitiba, kwamba hangepona. Kwa kweli, alihitaji upasuaji zaidi.

Karibu katikati ya Desemba, Nathan H. Knorr, Frederick W. Franz, na Hayden C. Covington waliwasili kutoka Brooklyn. Hazel Burford, aliyemtunza Ndugu Rutherford wakati wa siku hizo zenye huzuni na zenye kujaribu, alikumbuka baadaye: “Walitumia siku kadhaa pamoja naye wakipitia ripoti ya mwaka kwa ajili ya Kitabu-Mwaka na mambo mengine ya kitengenezo. Baada ya wao kuondoka, Ndugu Rutherford aliendelea kuwa dhaifu na, kama majuma matatu baadaye, Alhamisi, Januari 8, 1942, alimaliza mwendo wake wa kidunia kwa uaminifu.”i

Habari ya kifo cha Ndugu Rutherford ilipokewaje katika Betheli? “Mimi sitasahau siku ile tulipopata kujua juu ya kifo cha Ndugu Rutherford,” akakumbuka William A. Elrod, aliyekuwa amekuwa mshiriki wa familia ya Betheli kwa miaka tisa. “Ilikuwa wakati wa adhuhuri familia ilipokusanyika kwa ajili ya chakula cha mchana. Tangazo lilikuwa fupi. Hakukuwa na hotuba zozote. Hakuna mtu aliyepumzika siku hiyo ili kuomboleza. Badala yake, tulirudi kwenye kiwanda na kufanya kazi kwa bidii zaidi kuliko tulivyopata kufanya.”

Hizo zilikuwa nyakati ngumu kwelikweli kwa Mashahidi wa Yehova. Vita ilikuwa imekuwa pigano la duniani pote. Mapigano yalienea kutoka Ulaya hadi Afrika, halafu kwenye ile iliyokuwa inajulikana wakati huo kuwa Muungano wa Sovieti. Katika Desemba 7, 1941, mwezi mmoja tu kabla ya kifo cha Ndugu Rutherford, shambulio la Japani juu ya Pearl Harbor lilikuwa limeingiza Marekani vitani. Katika mahali pengi Mashahidi walikuwa shabaha ya jeuri ya wafanyaghasia na namna nyinginezo za mnyanyaso mkali.

Ingekuwaje sasa?

[Maelezo ya Chini]

[Blabu katika ukurasa wa 73]

“Silaha kuu za Shetani ni KIBURI, KUTAKA MAKUU na HOFU”

[Blabu katika ukurasa wa 74]

“Uhakikishio kwamba Yehova alikuwa akiendesha Sosaiti”

[Blabu katika ukurasa wa 75]

‘Walitoka gerezani, sanasana si kwa ajili yao wenyewe, ila kwa kusudi la ushahidi kwa ajili ya kweli’

[Blabu katika ukurasa wa 77]

‘Utume wa Mkristo duniani . . . ni kupiga mbiu ya ujumbe wa ufalme wa Bwana’

[Blabu katika ukurasa wa 78]

‘Tangaza Ufalme kwa bidii na upendo zaidi ya ilivyopata kuwa hapo awali’

[Blabu katika ukurasa wa 82]

‘Twataka tujulikane kuwa mashahidi wa Yehova’

[Blabu katika ukurasa wa 83]

Ndiyo! Wayonadabu wapaswa kubatizwa

[Blabu katika ukurasa wa 84]

‘Kutafuta sana watu wa mfano wa kondoo ambao watakusanywa’

[Blabu katika ukurasa wa 85]

Rutherford alisema waziwazi katika kukemea wapinzani wa kidini

[Blabu katika ukurasa wa 86]

Watoto 15,000 wachukua msimamo wao upande wa Ufalme

[Blabu katika ukurasa wa 89]

“Mungu akipenda, nitawaona tena. Ikiwa sivyo, endeleeni kupiga vita”

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 76]

“Nyumba ya Wakuu”

Ndugu Rutherford alikuwa na ugonjwa wa mchochota mkali wa mapafu baada ya kufunguliwa kutoka kifungo cha gerezani kisicho cha haki katika 1919. Baada ya hapo, alikuwa na pafu moja tu lenye afya. Katika miaka ya 1920, chini ya utibabu wa daktari, alikwenda San Diego, Cali­for­nia, na daktari huyo akamhimiza atumie wakati mwingi iwezekanavyo huko. Tokea 1929 na kuendelea, Ndugu Rutherford alitumia majira ya baridi akifanya kazi katika makao ya San Diego aliyokuwa ameyaita Beth-Sarim. Beth-Sarim yalijengwa kwa fedha ambazo zilichangwa moja kwa moja kwa kusudi hilo. Hati ya umiliki, iliyochapishwa kikamili katika “The Golden Age” la Machi 19, 1930, ilikabidhi J. F. Rutherford na baadaye Watch Tower Society mali hiyo.

Kuhusu Beth-Sarim, kitabu “Salvation,” kilichotangazwa katika 1939, kilieleza hivi: “Maneno ya Kiebrania ‘Beth Sarim’ humaanisha ‘Nyumba ya Wakuu’; na kusudi la kupata mali hiyo na kujenga nyumba hiyo ni kwamba kuwe na uthibitisho wenye kuonekana kwamba kuna wale walio duniani leo wanaoamini kabisa Mungu na Kristo Yesu na ufalme Wake, na ambao huamini kwamba watu waaminifu wa kale watafufuliwa karibuni na Bwana, warudi duniani, na kuchukua usimamizi wa mambo yaonekanayo ya dunia.”

Miaka michache baada ya kifo cha Ndugu Rutherford, baraza la waelekezi la Watch Tower Society liliamua kuuza Beth-Sarim. Kwa nini? “Mnara wa Mlinzi” (Kiingereza) la Desemba 15, 1947, lilieleza hivi: “Ilikuwa imetimiza kikamili kusudi layo na sasa ilikuwa ikitumika tu kuwa jengo la ukumbusho ambalo ni gharama kubwa kulitunza; imani yetu katika kurudi kwa watu wa nyakati za kale ambao Mfalme Kristo Yesu ataweka kuwa wakuu katika dunia YOTE (si katika California tu) yategemea, si juu ya nyumba hiyo Beth-Sarim, bali juu ya Neno la ahadi la Mungu.” j

[Maelezo ya Chini]

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 80, 81]

Kusambaza Ujumbe wa Ufalme

Katika muda wa miaka miwili tu baada ya kuanza usambazaji redio wa kibiashara kwa ukawaida, redio ikawa ikitumiwa kupeleka ujumbe wa Ufalme. Hivyo katika Februari 26, 1922, Ndugu Rutherford alitoa usambazaji redio wake wa kwanza katika Cali­for­nia. Miaka miwili baadaye, katika Februari 24, 1924, kituo cha redio cha Watch Tower Society yenyewe WBBR, katika Staten Island, New York, kikaanza kusambaza. Hatimaye, Sosaiti ilipanga kitengenezo mifumo ya ulimwenguni pote ili kusambaza programu na mihadhara ya Biblia. Kufikia 1933 kilele cha vituo 408 vilikuwa vikipeleka ujumbe wa Ufalme kwenye mabara sita!

[Picha]

WBBR, katika New York, iliendeshwa na Watch Tower Society kuanzia 1924 hadi 1957

Okestra ya WBBR katika 1926

J. F. Rutherford akitoa mhadhara “Yakabili Mambo ya Hakika,” katika Royal Albert Hall, katika London, Uingereza, katika Septemba 11, 1938; zaidi ya 10,000 walisongamana katika jumba la wasikilizaji (chini), huku mamilioni zaidi ­wakisikiliza kwa redio

Programu ya kufungua ya WBBR

Wafanyakazi kwenye kituo 2HD, Newcastle, NSW, Australia

Kituo cha redio CHCY katika Ed­mon­ton, Alberta, kilikuwa kimojapo vituo kadhaa vilivyokuwa mali ya Sosaiti na ambavyo iliendesha katika Kanada

Kusambaza habari hadi Finland kupitia stesheni ya redio katika Estonia

Vifaa vya usambazaji kwenye kituo WORD, karibu na Chicago, Illinois; kilichokuwa mali ya Sosaiti na kilichoendeshwa nayo

[Sanduku/Picha katiaka ukurasa wa 87]

Kuhubiri kwa Kutumia Gramafoni

Katika 1933, Mashahidi wa Yehova walianza kutumia njia nyingine mpya ya kuhubiri. Mashine yenye kuchukulika ya kupigia sahani za santuri yenye kikuza-sauti na kipaaza-sauti ilitumiwa kusambazia mirekodi yenye mihadhara ya redio ya Ndugu Rutherford kwenye sahani za santuri zenye mwendo wa mizunguko 33 1/3 kwa dakika moja, katika majumba, bustani, na mahali pengine pa umma. Magari yenye vipaaza-sauti na mashua zenye vipaaza-sauti zilitumiwa pia kuvumisha ujumbe wa Ufalme.

Matumizi yenye mafanikio ya mashine za kupigia sahani za santuri yaliongoza kwenye njia nyingine mpya—kuhubiri nyumba hadi nyumba kwa gramafoni nyepesi. Katika 1934 Sosaiti ilianza kuunda gramafoni zenye kuchukulika na mfululizo wa sahani za santuri za mwendo wa mizunguko 78 kwa dakika moja zenye mihadhara ya Biblia yenye dakika 4 1/2. Hatimaye, mirekodi yenye kuzungumzia habari mbalimbali 92 ilikuwa ikitumiwa. Kwa jumla, Sosaiti ilitengeneza gramafoni zaidi ya 47,000 ili kupiga mbiu ya ujumbe wa Ufalme. Walakini, baada ya wakati kupita, mkazo zaidi uliwekwa juu ya utoaji wa ujumbe wa Ufalme kwa mdomo, hivyo polepole kazi ya kutumia gramafoni ikakomeshwa.

[Picha]

Kwa kutumia gari lenye vipaaza-sauti juu ya kilima, ujumbe wa Ufalme ungeweza kusikika kilometa nyingi mbali (juu)

Kutumia mashine ya kupigia sahani za santuri katika Mexico (kulia)

Mashua yenye vipaaza-sauti ikisambaza kwenye Mto Thames, katika London, Uingereza (juu)

Kutumia gramafoni katika utumishi wa shambani (kushoto)

Kuonyesha jinsi ya kutumia gramafoni ya mtindo wa kusimama wima, katika 1940 (kulia)

[Picha katika ukurasa wa 79]

J. A. Bohnet

[Picha katika ukurasa wa 88]

Kuanzia 1917, J. F. Rutherford alipokuwa msimamizi, hadi 1941, Watch Tower Society ilitokeza vichapo vingi sana, kutia na vitabu 24, vijitabu 86, na “Vitabu-Mwaka” vya kila mwaka, kutia na makala za “The Watch Tower” na “The Golden Age” (baadaye likiitwa “Consolation”)