Tujapohuzunika, Hatujakosa Tumaini

“Hatutaki msijue habari zao waliolala mauti, msije mkahuzunika kama na wengine wasio na matumaini.”—1 WATHESALONIKE 4:13.

1. Mwanadamu hupatwa na nini kikawaida?

JE, UMEPOTEZA mpendwa wako katika kifo? Hata tuwe wa umri gani, wengi wetu tumepata kuhuzunika kwa kumpoteza mtu wa ukoo au rafiki. Labda alikuwa ni babu au nyanya, mzazi, mwenzi wa ndoa, au mtoto. Umri mkubwa, ugonjwa, na aksidenti kwa kawaida husababisha vifo. Uhalifu, ujeuri, na vita huongezea msononeko na huzuni. Kila mwaka ulimwenguni pote, wastani wa watu zaidi ya milioni 50 hufa. Wastani wa kila siku katika 1993 ulikuwa 140,250. Madhara ya kifo huathiri marafiki na familia, na hisia ya potezo ni yenye kina sana.

2. Ni nini huonekana kuwa si jambo la kawaida kuhusu kufa kwa watoto?

² Je, hatuwezi kuwaonea huruma wale wazazi katika California, Marekani, waliopoteza kwa njia ya msiba sana binti yao aliyekuwa mja-mzito katika aksidenti ya gari isiyotazamiwa kabisa? Kwa ghafula, walipoteza binti yao wa pekee na mtoto ambaye angekuwa mjukuu wao wa kwanza. Mume wa mhusika huyo wa aksidenti alipoteza mke na mwana au binti yake wa kwanza. Kwa wazazi kupatwa na kifo cha mtoto, awe angali mchanga au mwenye umri mkubwa zaidi, ni jambo lisilo la kawaida kwa njia fulani. Si kawaida kwa watoto kufa kabla ya wazazi wao. Sisi sote twapenda uhai. Kwa hiyo, kwa kweli kifo ni adui.—1 Wakorintho 15:26.

Kifo Chaingilia Familia ya Kibinadamu

3. Kifo cha Abeli huenda kiliathirije Adamu na Hawa?

³ Dhambi na kifo vimetawala kama wafalme kwa miaka ipatayo elfu sita ya historia ya kibinadamu, tangu ule uasi wa wazazi wetu wa kwanza, Adamu na Hawa. (Warumi 5:14; 6:12, 23) Biblia haituambii jinsi walivyoitikia Kaini alipomwua kimakusudi mwana wao Abeli. Kwa sababu nyingi, ni lazima hilo lilikuwa ono lenye pigo sana kwao. Hapo, kwa mara ya kwanza, waliona kifo cha kibinadamu, katika mwana wao wenyewe. Waliona matunda ya uasi wao na ya kuendelea kwao kutumia hiari vibaya. Kaini, ajapopewa maonyo na Mungu, aliamua kufanya uuaji wa kwanza wa ndugu. Twajua kwamba ni lazima Hawa awe aliathiriwa sana na kifo cha Abeli kwa sababu alipomzaa Sethi, alisema hivi: “Mungu ameniwekea uzao mwingine mahali pa Habili; kwa sababu Kaini alimwua.”—Mwanzo 4:3-8, 25.

4. Kwa nini ngano ya nafsi isiyoweza kufa haingekuwa faraja baada ya kifo cha Abeli?

⁴ Wazazi wetu wa kwanza pia waliona uhalisi wa hukumu ya Mungu juu yao—kwamba ikiwa wangemwasi na kukosa utii, ‘wangekufa hakika.’ Ujapo uwongo wa Shetani, kwa wazi ngano ya nafsi isiyoweza kufa haikuwa imesitawi, kwa hiyo hawangeweza kupata faraja yoyote kutokana nayo. Mungu alikuwa amemwambia Adamu: ‘Utairudia ardhi, ambayo katika hiyo ulitwaliwa; kwa maana u mavumbi wewe, nawe mavumbini utarudi.’ Hakuwa ametaja kuwapo kwao wakati ujao wakiwa kwa namna ya nafsi isiyoweza kufa katika mbingu, helo, ahera, purgatori, au mahali popote pale. (Mwanzo 2:17; 3:4, 5, 19) Wakiwa nafsi-hai zilizotenda dhambi, hatimaye Adamu na Hawa wangekufa na kukoma kuwapo. Mfalme Sulemani alipuliziwa kuandika hivi: “Kwa sababu walio hai wanajua ya kwamba watakufa; lakini wafu hawajui neno lo lote, wala hawana ijara tena; maana kumbukumbu lao limesahauliwa. Mapenzi yao na machukio yao, na husuda yao, imepotea yote pamoja; wala hawana sehemu tena katika jambo lo lote lililofanyika chini ya jua.”—Mhubiri 9:5, 6.

5. Ni nini tumaini la kweli kwa wafu?

⁵ Maneno hayo ni kweli kama nini! Kwa kweli ni nani akumbukaye mababu waliokufa wa miaka mia mbili au mia tatu iliyopita? Mara nyingi hata makaburi yao hayajulikani au hupuuzwa. Je, hilo lamaanisha kwamba hakuna tumaini kwa wapendwa wetu waliokufa? La, hasha. Martha alimwambia Yesu hivi kuhusu ndugu yake mfu, Lazaro: “Najua ya kuwa atafufuka katika ufufuo siku ya mwisho.” (Yohana 11:24) Waebrania waliamini kwamba Mungu angefufua wafu wakati fulani ujao. Lakini, hilo halikuwafanya waache kuhuzunikia potezo la mpendwa wao.—Ayubu 14:13.

Watu Waaminifu Waliohuzunika

6, 7. Abrahamu na Yakobo waliitikiaje kifo?

⁶ Karibu miaka elfu nne iliyopita, Sara mke wa Abrahamu alipokufa, “Ibrahimu akaja kumlilia Sara na kumwombolezea.” Mtumishi huyo mwaminifu wa Mungu alionyesha hisia za ndani kwa kumpoteza mke wake mpendwa na aliye mwaminifu-mshikamanifu. Ingawa alikuwa mjasiri na mwenye kutenda kiume, yeye hakuona aibu kuonyesha huzuni yake kwa machozi.—Mwanzo 14:11-16; 23:1, 2.

⁷ Hali ya Yakobo ilifanana na hiyo. Alipodanganywa aamini kwamba mwanaye Yusufu alikuwa ameuawa na mnyama wa mwitu, yeye aliitikiaje? Twasoma katika Mwanzo 37:34, 35: “Yakobo akararua mavazi yake, akajivika gunia viunoni, na kumlilia mwanawe siku nyingi. Wanawe wote, na binti zake wote, wakaondoka wamtulize, lakini akakataa kutulizwa, akasema, La! nitamshukia mwanangu, nikisikitika, hata kuzimu [“Sheoli,” NW]. Baba yake akamlilia.” Ndiyo, ni jambo la kibinadamu na la kiasili kuhuzunika mpendwa anapokufa.

8. Mara nyingi Waebrania walionyeshaje huzuni yao?

⁸ Huenda baadhi ya watu wakafikiri kwamba kwa hali ya kisasa au desturi za mahali, itikio la Yakobo lilipita kiasi na kuwa kubwa mno. Lakini yeye alilelewa katika wakati na utamaduni tofauti. Wonyesho wake wa huzuni—kuvaa gunia—ndio mtajo wa kwanza wa tendo hilo katika Biblia. Hata hivyo, kama inavyoelezwa katika Maandiko ya Kiebrania, ombolezo lilionyeshwa pia kwa kulia kwa nguvu, kwa kutunga nyimbo za kuomboleza, na kwa kuketi katika majivu. Inaonekana Waebrania hawakujizuia walipoonyesha huzuni yao ya kweli.a—Ezekieli 27:30-32; Amosi 8:10.

Huzuni Wakati wa Yesu

9, 10. (a) Yesu aliitikiaje kifo cha Lazaro? (b) Itikio la Yesu latuambia nini juu yake?

⁹ Twaweza kusema nini juu ya wanafunzi wa Yesu wa mapema? Kwa kielelezo, Lazaro alipokufa, dada zake Martha na Mariamu waliomboleza kifo chake kwa machozi. Na Yesu, yule mtu mkamilifu aliitikiaje alipofika hapo? Masimulizi ya Yohana yasema: “Mariamu alipofika pale alipokuwapo Yesu, na kumwona, alianguka miguuni pake, akamwambia, Bwana, kama ungalikuwapo hapa, ndugu yangu hangalikufa. Basi Yesu alipomwona analia, na wale Wayahudi waliofuatana naye wanalia, aliugua rohoni, akafadhaika roho yake, akasema, Mmemweka wapi? Wakamwambia, Bwana, njoo utazame. Yesu akalia [“akatoa,” NW] machozi.”—Yohana 11:32-35.

¹⁰ “Yesu akatoa machozi.” Maneno hayo machache yanafunua mengi kuhusu hali ya Yesu ya kuwa mwanadamu, huruma yake na hisia zake. Hata ingawa alijua kikamili juu ya tumaini la ufufuo, “Yesu akalia machozi.” (Yohana 11:35, King James Version) Masimulizi hayo yaendelea kusema kwamba watazamaji walisema: “Angalieni jinsi alivyompenda [Lazaro].” Hakika, ikiwa mwanadamu mkamilifu Yesu alilia machozi kwa kupoteza rafiki, si aibu ikiwa mwanamume au mwanamke aomboleza na kulia machozi leo.—Yohana 11:36.

Kuna Tumaini Gani kwa Wafu?

11. (a) Twaweza kujifunza nini kutokana na vielelezo vya Kibiblia vinavyohusu kuomboleza? (b) Kwa nini hatuhuzunishwi kama watu wasio na tumaini?

¹¹ Twaweza kujifunza nini kutokana na vielelezo hivyo vya Kibiblia? Kwamba kuhuzunika ni jambo la kibinadamu na la asili na kwamba hatupaswi kuona aibu kuonyesha huzuni yetu. Hata kikitulizwa na tumaini la ufufuo, kifo cha mpendwa ni potezo liletalo mtamauko, ambao huhisiwa sana. Miaka mingi, labda miongo mingi, ya uhusiano wa karibu na wa kushirikiana hukomeshwa kwa ghafula na kwa msiba. Ni kweli, sisi hatuhuzuniki kama wale wasio na tumaini au kama wale wenye matumaini bandia. (1 Wathesalonike 4:13) Pia, sisi hatudanganywi na ngano zozote kwamba mwanadamu ana nafsi isiyoweza kufa au iendeleayo kuwako kwa njia ya kuzaliwa upya katika mwili mwingine. Twajua kwamba Yehova ameahidi “mbingu mpya na nchi mpya, ambayo haki yakaa ndani yake.” (2 Petro 3:13) Mungu “atafuta kila chozi katika macho [yetu], wala mauti haitakuwapo tena; wala maombolezo, wala kilio, wala maumivu hayatakuwapo tena; kwa kuwa mambo ya kwanza yamekwisha kupita.”—Ufunuo 21:4.

12. Paulo alionyeshaje imani yake katika ufufuo?

¹² Kuna tumaini gani kwa wale ambao wamekufa?b Mwandikaji Mkristo Paulo alipuliziwa kutupa faraja na tumaini alipoandika hivi: “Adui wa mwisho atakayebatilishwa ni mauti.” (1 Wakorintho 15:26) The New English Bible yasema hivi: “Adui wa mwisho atakayeondolewa mbali ni kifo.” Kwa nini Paulo aliweza kuwa na uhakika hivyo juu ya jambo hilo? Kwa sababu aligeuzwa imani na kufundishwa na yule aliyekuwa ameinuliwa kutoka kwa wafu, Yesu Kristo. (Matendo 9:3-19) Hiyo ndiyo sababu Paulo aliweza kusema hivi pia: “Kwa kuwa kifo ni kupitia mtu [Adamu], ufufuo wa wafu pia ni kupitia mtu [Yesu]. Kwa maana kama vile katika Adamu wote wanakufa, ndivyo pia katika yule Kristo wote watafanywa kuwa hai.”—1 Wakorintho 15:21, 22, NW.

13. Mashahidi waliojionea waliitikiaje ufufuo wa Lazaro?

¹³ Fundisho la Yesu linatupa faraja na tumaini kubwa kwa wakati ujao. Kwa kielelezo, alifanya nini kwa habari ya Lazaro? Alienda kwenye kaburi ambamo mwili wa Lazaro ulikuwa umelala kwa siku nne. Alitoa sala, “naye akiisha kusema hayo, akalia kwa sauti kuu, Lazaro, njoo huku nje. Akatoka nje yule aliyekufa, amefungwa sanda miguuni na mikononi, na uso wake amefungwa leso. Naye Yesu akawaambia, Mfungueni, mkamwache aende zake.” Je, waweza kuwazia mshangao na shangwe iliyokuwa katika nyuso za Martha na Mariamu? Ni lazima majirani walistaajabu kama nini walipoona mwujiza huu! Si ajabu kwamba watazamaji wengi walitia imani katika Yesu. Hata hivyo, maadui wake wa kidini “walifanya shauri la kumwua.”—Yohana 11:41-53.

14. Ufufuo wa Lazaro ulikuwa ishara ya nini?

¹⁴ Yesu alifanya ufufuo huo usiosahaulika akiwa mbele ya mashahidi wengi wenye kujionea. Ilikuwa ishara ya ule ufufuo wa wakati ujao aliokuwa tayari ametabiri hapo awali, aliposema: “Msistaajabie maneno hayo; kwa maana saa yaja, ambayo watu wote waliomo makaburini wataisikia sauti [ya Mwana wa Mungu]. Nao watatoka; wale waliofanya mema kwa ufufuo wa uzima, na wale waliotenda mabaya kwa ufufuo wa hukumu.”—Yohana 5:28, 29.

15. Ni uthibitisho gani Paulo na Anania walikuwa nao wa ufufuo wa Yesu?

¹⁵ Kama ilivyokwisha kutajwa, mtume Paulo aliamini katika ufufuo. Kwa msingi gani? Hapo awali alikuwa yule Sauli mwenye sifa mbaya, mnyanyasi wa Wakristo. Jina lake na sifa yake ilitokeza ogofyo sana miongoni mwa waamini. Kwani, je, si yeye aliyeidhinisha kupigwa mawe kwa Mkristo mfia-imani Stefano? (Matendo 8:1; 9:1, 2, 26) Lakini, akiwa njiani kwenda Dameski, Kristo aliyefufuliwa alimfanya Sauli aone mambo kihalisi, akimpiga kwa upofu wa muda. Sauli akasikia sauti ikimwambia: “Sauli, Sauli, mbona waniudhi [“unaninyanyasa,” NW]? Akasema, U nani wewe, Bwana? Naye akasema, Mimi ndimi Yesu unayeniudhi [“unayeninyanyasa,” NW] wewe.” Kisha Kristo uyo huyo aliyefufuliwa akamwagiza Anania, aliyeishi katika Dameski, aende katika nyumba ambamo Sauli alikuwa akisali na kumfungua macho. Hivyo, kutokana na ono la binafsi, Sauli na Anania walikuwa na sababu za kutosha za kuamini katika ufufuo.—Matendo 9:4, 5, 10-12.

16, 17. (a) Twajuaje kwamba Paulo hakuamini wazo la Kigiriki la kutokufa kiasili kwa nafsi ya kibinadamu? (b) Ni tumaini gani thabiti ambalo Biblia hutoa? (Waebrania 6:17-20)

¹⁶ Ona jinsi Sauli, mtume Paulo, alivyojibu wakati, akiwa Mkristo aliyenyanyaswa, alipoletwa mbele ya Gavana Feliki? Twasoma hivi katika Matendo 24:15: “Nina tumaini kwa Mungu . . . kwamba kutakuwa na ufufuo wa wafu, wenye haki na wasio haki pia.” Kwa wazi, Paulo hakuamini wazo la Kigiriki la kipagani la kutokufa kiasili kwa nafsi ya kibinadamu, ambayo husemwa eti huingia katika maisha mengine ya baadaye ya kingano au katika ulimwengu wa chini. Yeye aliamini na kufundisha imani katika ufufuo. Hilo lingemaanisha zawadi ya uhai usioweza kufa kwa wengine wakiwa viumbe-roho mbinguni pamoja na Kristo na kwa watu walio wengi kurudia uhai katika dunia kamilifu.—Luka 23:43; 1 Wakorintho 15:20-22, 53, 54; Ufunuo 7:4, 9, 17; 14:1, 3.

¹⁷ Kwa hiyo Biblia yatupa ahadi ya wazi na tumaini thabiti kwamba kwa njia ya ufufuo, wengi wataona wapendwa wao tena hapa duniani lakini chini ya hali zilizo tofauti kabisa.—2 Petro 3:13; Ufunuo 21:1-4.

Msaada Wenye Kutumika kwa Wale Wanaohuzunika

18. (a) Ni chombo gani chenye msaada kilichotolewa katika Mikusanyiko ya “Hofu ya Kimungu”? (Ona sanduku.) (b) Ni maswali yapi yanayohitaji kujibiwa sasa?

¹⁸ Sasa tuna kumbukumbu zetu na huzuni yetu. Twaweza kufanya nini ili kuokoka kipindi hiki kigumu cha kuhuzunika? Wengine waweza kufanya nini ili kusaidia wale wanaohuzunika? Na zaidi, twaweza kufanya nini ili kusaidia wale wanyoofu tunaokutana nao katika huduma ya shambani ambao hawana tumaini lolote halisi na wanaohuzunika pia? Na twaweza kupata faraja gani zaidi kutoka kwa Biblia kuhusu wapendwa wetu ambao wamelala usingizi katika kifo? Makala ifuatayo itatoa madokezo fulani.

[Maelezo ya chinis]

Je, Waweza Kujibu?

◻ Kwa nini yaweza kusemwa kwamba kifo ni adui?

◻ Watumishi wa Mungu katika nyakati za Biblia walionyeshaje huzuni yao?

◻ Kuna tumaini gani kwa wapendwa waliokufa?

◻ Paulo alikuwa na msingi gani wa kuamini ufufuo?

[Sandukupage 8, 9]

Msaada Wenye Kutumika kwa Wale Wanaohuzunika

Katika Mikusanyiko ya “Hofu ya Kimungu” katika 1994-1995, Watch Tower Society ilitangaza kutolewa kwa broshua mpya yenye kichwa Mtu Fulani Umpendaye Anapokufa. Kichapo hicho chenye kutia moyo kimetayarishwa kuletea watu wa mataifa yote na lugha zote faraja. Kama huenda tayari umekwisha kuona, kinatoa maelezo rahisi ya Biblia juu ya kifo na hali ya wafu. Na la maana zaidi, kinakazia ahadi ya Mungu, kupitia Kristo Yesu, ya ufufuo wa kupata uhai katika dunia ya paradiso itakayokuwa imesafishwa. Kwa kweli kinaleta faraja kwa waombolezao. Kwa hiyo, kinapasa kuwa chombo muhimu katika huduma ya Kikristo nacho chapasa kuchochea upendezi, kikitokeza mafunzo mengi zaidi ya Biblia nyumbani. Maswali ya funzo yamewekwa kwa busara katika masanduku kuelekea mwisho wa kila sehemu ili kwamba pitio rahisi la mambo yaliyozungumzwa liweze kufanywa na mtu yeyote mnyoofu anayeomboleza.

[Picha katika ukurasa wa8]

Lazaro alipokufa, Yesu alitoa machozi

[Picha katika ukurasa wa9]

Yesu alimwinua Lazaro kutoka kwa wafu

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 7]

First Mourning, na W. Bouguereau, kutoka kwa pleti za awali za kioo katika Photo-Drama of Creation, 1914