Tafsiri Bora ya Neno la Mungu

 1. (a) Mungu alimpa Adamu mgawo gani? (b) Tangu zamani, watu wa Mungu wametumia lugha kufanya nini?

YEHOVA MUNGU amewapa viumbe wake zawadi ya mawasiliano. Baada ya kumweka Adamu katika bustani ya Edeni, Mungu alimpa mgawo uliohusisha lugha, yaani, kazi ya kuwapa wanyama majina. Adamu alitumia ubunifu na akili yake kumpa kila mnyama jina linalofaa. (Mwa. 2:19, 20) Tangu wakati huo, watu wa Mungu wameendelea kutumia lugha kumsifu Yehova na kuwajulisha wengine mapenzi yake. Katika miaka ya karibuni, kazi ya kutafsiri Biblia imekuwa njia bora ya kutumia lugha kuendeleza ibada safi.

 2. (a) Halmashauri ya Kutafsiri Biblia ya Ulimwengu Mpya ilianzisha kanuni gani? (b) Tutachunguza nini katika makala hii?

² Kuna maelfu ya tafsiri za Biblia, lakini zinatofautiana katika kuwasilisha kwa uaminifu ujumbe wa maandishi ya awali. Katika miaka ya 1940, Halmashauri ya Kutafsiri Biblia ya Ulimwengu Mpya ilianzisha kanuni za utafsiri ambazo zimetumika katika lugha zaidi ya 130. Kanuni hizo ni (1) Kulitakasa jina la Mungu kwa kulirudisha mahali pake katika Maandiko. (Soma Mathayo 6:9.) (2) Kutafsiri ujumbe wa awali ulioongozwa na roho neno kwa neno inapowezekana, lakini kuwasilisha maana sahihi endapo tafsiri ya neno kwa neno inapotosha maana. (3) Kutumia lugha inayoeleweka kwa urahisi na inayowachochea watu kusoma.a (Soma Nehemia 8:8, 12.) Acheni tuone jinsi ambavyo kanuni hizo zimetumika katika toleo la mwaka 2013 la Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ya Kiingereza, na matoleo ya lugha nyingine.

3, 4. (a) Tetragramatoni inapatikana katika hati gani za kale? (b) Tafsiri nyingi za Biblia zimefanya nini kuhusiana na jina la Mungu?

³ Wale wanaochunguza hati za kale za Biblia ya Kiebrania, kama vile Vitabu vya Kukunjwa vya Bahari ya Chumvi, wanaona sehemu nyingi ambazo zina Tetragramatoni, yaani, herufi nne za Kiebrania zinazowakilisha jina la Mungu. Zaidi ya kupatikana katika hati za kale za Kiebrania, jina la Mungu linapatikana pia katika baadhi ya nakala za Septuajinti ya Kigiriki za karne ya pili K.W.K. hadi karne ya kwanza W.K.

⁴ Kuna uthibitisho ulio wazi unaoonyesha kwamba jina takatifu la Mungu linapaswa kuwepo katika Biblia. Hata hivyo, tafsiri nyingi za Biblia hazina kabisa jina hilo. Kwa mfano, miaka miwili tu baada ya Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ya Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo kutolewa mwaka wa 1950, tafsiri ya Revised Standard Version ilichapishwa. Tafsiri hiyo iliondoa jina la Mungu, na hivyo kupindua sera ya wahariri wa tafsiri ya American Standard Version ya mwaka wa 1901. Kwa nini? Utangulizi wake unasema hivi: “Matumizi ya jina lolote rasmi la Mungu mmoja na wa pekee . . . hayafai kabisa katika imani ya Kanisa la Kikristo la ulimwenguni pote.” Tafsiri nyingi za Kiingereza na za lugha nyingine zimefuata mtindo huo.

 5. Kwa nini jina la Mungu linapaswa kuwepo katika Biblia?

⁵ Kuwepo au kutokuwepo kwa jina la Mungu katika Biblia kuna umuhimu gani? Mtafsiri stadi anajua kwamba ni muhimu kujua kusudi la mtunzi, kwa kuwa jambo hilo huathiri maamuzi mengi anayofanya anapotafsiri. Mistari mingi sana ya Biblia inaonyesha umuhimu wa jina la Mungu na kutakaswa kwa jina hilo. (Kut. 3:15; Zab. 83:18; 148:13; Isa. 42:8; 43:10; Yoh. 17:6, 26; Mdo. 15:14) Yehova Mungu, Mtunzi wa Biblia, aliwaongoza waandikaji wa Biblia watumie jina lake kwa uhuru. (Soma Ezekieli 38:23.) Kuliondoa jina hilo, linalopatikana mara elfu kadhaa katika hati za kale, ni kumkosea heshima Mtunzi wa Biblia.

 6. Kwa nini jina la Mungu linapatikana mara sita zaidi katika Tafsiri ya Ulimwengu Mpya toleo la mwaka 2013?

⁶ Uthibitisho unaoonyesha kwamba jina la Mungu linapaswa kutumiwa katika Biblia unazidi kuongezeka. Jina hilo linapatikana mara 7,216 katika Tafsiri ya Ulimwengu Mpya toleo la mwaka 2013; hiyo ni mara 6 zaidi ya toleo la mwaka wa 1984. Jina la Mungu limerudishwa katika mistari mitano ifuatayo: 1 Samweli 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Jina hilo lilirudishwa katika mistari hiyo kwa sababu linapatikana katika Vitabu vya Kukunjwa vya Bahari ya Chumvi, ambavyo vilikuwepo zaidi ya miaka 1,000 kabla ya maandishi ya Kiebrania ya Wamasora yaliyotumika kutafsiri Biblia Takatifu Tafsiri ya Ulimwengu Mpya. Aidha, jina hilo lilirudishwa kwenye Waamuzi 19:18 kutokana na uchunguzi zaidi wa hati za kale.

7, 8. Jina Yehova linamaanisha nini, na kwa nini jina hilo ni muhimu?

⁷ Jina la Mungu ni muhimu sana kwa Wakristo wa kweli. Nyongeza ya Tafsiri ya Ulimwengu Mpya toleo la mwaka 2013 ina maelezo yaliyoboreshwa kuhusu jina hilo. Halmashauri ya Kutafsiri Biblia ya Ulimwengu Mpya inaelewa kwamba jina hilo linatokana na kitenzi kisababishi cha neno la Kiebrania ha·wah,’ linalomaanisha “Yeye Husababisha Kuwa.”b Zamani machapisho yetu yalihusianisha maana hiyo na andiko la Kutoka 3:14, linalosema: “NITAKUWA KILE NITAKACHOKUWA.” Kwa sababu hiyo, toleo la mwaka wa 1984 lilieleza kuwa jina hilo linamaanisha kwamba Mungu “hujisababisha kuwa Mtimizaji wa ahadi.”c Hata hivyo, Nyongeza A4 ya toleo la mwaka 2013 inaeleza hivi: “Ingawa jina Yehova linatia ndani maana hiyo, jina hilo halimaanishi tu kile anachoamua kuwa. Pia, linatia ndani mambo anayosababisha yatendeke kuhusiana na uumbaji wake na kutimizwa kwa kusudi lake.” (Tazama pia kijitabu Mwongozo wa Kujifunza Neno la Mungu, ukurasa wa 5.)

⁸ Yehova anasababisha uumbaji wake uwe chochote anachotaka. Kupatana na maana ya jina lake, Mungu alisababisha Noa ajenge safina, Bezaleli awe fundi stadi, Gideoni awe shujaa wa vita, na Paulo awe mtume kwa mataifa. Naam, watu wa Mungu wanaelewa kwamba jina hilo lina maana kubwa sana. Hivyo, Halmashauri ya Kutafsiri Biblia ya Ulimwengu Mpya isingeweza kamwe kupuuza umuhimu wa jina hilo kwa kuliondoa katika Biblia.

 9. Ni sababu gani moja iliyofanya kazi ya kutafsiri Biblia ipewe kipaumbele?

⁹ Tafsiri ya Ulimwengu Mpya inapatikana katika lugha zaidi ya 130, na tafsiri hiyo inaliheshimu jina la Mungu kwa kulirudisha mahali pake katika maandiko matakatifu. (Soma Malaki 3:16.) Tofauti na hilo, leo tafsiri nyingi za Biblia zimeondoa jina la Mungu na kutumia majina ya cheo kama vile “Bwana” au jina la mungu anayejulikana katika eneo fulani. Hiyo ndiyo sababu ya msingi iliyofanya Baraza Linaloongoza la Mashahidi wa Yehova litoe kipaumbele katika kuhakikisha kwamba watu wengi iwezekanavyo wanapata Biblia inayoheshimu jina la Mungu.

10, 11. Watafsiri walikabili changamoto gani wakati wa kutafsiri Biblia?

¹⁰ Mchakato wa kutafsiri maandiko matakatifu katika lugha mbalimbali una changamoto nyingi. Kwa mfano, Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ya Kiingereza ilifuata mfumo wa baadhi ya Biblia za Kiingereza ambazo zilitumia neno la Kiebrania “Sheoli” katika mistari fulani kama vile Mhubiri 9:10. Mstari huo ulisema hivi: “Hakuna kazi, wala utungaji wala ujuzi wala hekima katika Sheoli, mahali unapokwenda.” Watafsiri wa lugha nyingine walikabili tatizo hili: Wasomaji wao wengi hawajui maana ya neno “Sheoli,” halipatikani katika kamusi zao, na linasikika kama jina la eneo fulani la kijiografia. Hivyo, walipewa idhini ya kutafsiri neno “Sheoli” na neno la Kigiriki “Hadesi” kwa njia rahisi na iliyo sahihi, yaani, “Kaburi.”

¹¹ Katika lugha fulani, kutafsiri neno la Kiebrania neʹphesh na neno la Kigiriki psy·kheʹ kuwa “nafsi” kila mahali yalipopatikana kulitokeza utata. Kwa nini? Kwa sababu mistari fulani ingetoa wazo la kwamba “nafsi” ni sehemu fulani ya mwanadamu isiyoonekana. Jambo hilo lingeweza kuunga mkono maoni yasiyofaa kwamba nafsi ni kitu fulani kama vile mzuka na si mwanadamu mwenyewe. Kwa hiyo, watafsiri waliruhusiwa kutafsiri neno “nafsi” kulingana na muktadha, kwa kutegemea ufafanuzi ulio kwenye nyongeza za Biblia ya marejeo. Jambo kuu lilikuwa kuhakikisha kwamba ujumbe unaeleweka kwa urahisi, na mara nyingi maneno mbadala yaliwekwa katika maelezo ya chini.

12. Ni mabadiliko gani yamefanywa katika Tafsiri ya Ulimwengu Mpya toleo la mwaka 2013? (Tazama pia makala yenye kichwa “Tafsiri ya Ulimwengu Mpya Toleo la Mwaka 2013,” katika gazeti hili.)

¹² Maswali ya watafsiri yalionyesha kwamba kuna mambo mengine katika toleo la Kiingereza ambayo huenda hayaeleweki vizuri. Kwa hiyo, mnamo Septemba 2007, Baraza Linaloongoza lilitoa idhini ya kuboresha toleo hilo. Maswali mengi ya watafsiri wa Biblia yalichunguzwa wakati wa kupitia upya toleo la Kiingereza. Maneno ya Kiingereza yaliyopitwa na wakati yaliondolewa, na jitihada nyingi zilielekezwa katika kuhakikisha kwamba ujumbe uko wazi na unaeleweka kwa urahisi lakini kwa usahihi. Kutumia mbinu zilizotumiwa na watafsiri wa lugha nyingine kuliboresha toleo la Kiingereza.—Met. 27:17.

13. Watu wameipokeaje Tafsiri ya Ulimwengu Mpya toleo la mwaka 2013?

¹³ Toleo la mwaka 2013 la Tafsiri ya Ulimwengu Mpya limekuwa na matokeo gani? Watu wengi wametuma barua za shukrani katika makao makuu ya Mashahidi wa Yehova yaliyoko Brooklyn. Wengi walikuwa na hisia kama za dada mmoja aliyesema hivi: “Biblia ni kama sanduku la hazina lililojaa mawe yenye thamani. Kusoma maneno ya Yehova katika toleo la mwaka 2013 kunaweza kulinganishwa na kuchunguza kila jiwe, na kuvutiwa na sifa, mng’ao, rangi, na uzuri wake. Maandiko ambayo yamewasilishwa kwa lugha rahisi yamenisaidia kumjua vizuri Yehova, ambaye ni kama baba anayenikumbatia na kunisomea maneno yenye kufariji.”

14, 15. Tafsiri ya Ulimwengu Mpya imekuwa na matokeo gani katika lugha nyingine?

¹⁴ Matoleo ya lugha nyingine ya Tafsiri ya Ulimwengu Mpya yamekuwa pia na matokeo mazuri. Mwanaume mmoja mzee jijini Sofia, Bulgaria, alisema hivi kuhusu toleo la Kibulgaria: “Nimeisoma Biblia kwa miaka mingi, lakini sijawahi kusoma tafsiri rahisi kueleweka na inayogusa moyo kama hii.” Vivyo hivyo, dada mmoja kutoka Albania alisema hivi baada ya kupokea Biblia nzima ya Tafsiri ya Ulimwengu Mpya: “Neno la Mungu linavutia sana katika Kialbania! Ni heshima kubwa sana kumsikia Yehova akizungumza nasi katika lugha yetu!”

¹⁵ Katika nchi nyingi, Biblia ni ghali na hazipatikani kwa urahisi, hivyo kitendo tu cha kupokea Biblia ni baraka kubwa. Ripoti moja kutoka Rwanda ilisema hivi: “Kwa muda mrefu, watu wengi waliojifunza Biblia hawakufanya maendeleo kwa sababu hawakuwa na Biblia. Hawakuweza kununua Biblia katika makanisa yao. Na mara nyingi hawakuelewa vizuri maana ya mistari fulani ya Biblia, jambo lililoathiri maendeleo yao.” Mambo yalibadilika Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ilipotolewa katika lugha yao. Familia moja yenye vijana wanne ilisema hivi: “Tunamshukuru sana Yehova na mtumwa mwaminifu kwa kutupatia Biblia hii. Sisi ni maskini sana na hatukuwa na pesa za kununua Biblia kwa ajili ya kila mshiriki wa familia. Lakini sasa kila mmoja ana Biblia yake. Ili kuonyesha shukrani zetu kwa Yehova, tunaisoma Biblia kila siku tukiwa familia.”

16, 17. (a) Yehova anataka watu wake wafanye nini? (b) Tunapaswa kuazimia kufanya nini?

¹⁶ Hatimaye, toleo la mwaka 2013 la Tafsiri ya Ulimwengu Mpya litatafsiriwa katika lugha nyingi zaidi. Shetani anajaribu kuzuia jambo hilo, lakini tunaamini kwamba Yehova anataka watu wake wote wamsikilize anapozungumza nao kwa kutumia lugha rahisi na inayoeleweka. (Soma Isaya 30:21.) Wakati utafika ambapo “dunia hakika itajawa na kumjua Yehova kama vile maji yanavyoifunika bahari.”—Isa. 11:9.

¹⁷ Acheni tuazimie kutumia vizuri kila zawadi kutoka kwa Yehova, ikiwemo tafsiri hii inayoheshimu jina lake. Mruhusu Yehova azungumze nawe kila siku kupitia Neno lake. Ana uwezo usio na kikomo, hivyo anasikiliza kwa makini sala zetu. Mawasiliano hayo yatatusaidia kumjua na kumkaribia zaidi Yehova kadiri upendo wetu kwake unavyozidi kukua.—Yoh. 17:3.