Sitawisha Sifa ya Kukubali Sababu

“Hali yenu ya kukubali sababu na ijulikane kwa watu wote. Bwana yuko karibu.”—WAFILIPI 4:5, NW.

1. Kwa nini ni jambo gumu kuwa mwenye kukubali sababu katika ulimwengu wa leo?

“MTU mwenye kukubali sababu”—Mwandikaji wa gazeti Mwingereza Bwana Alan Patrick Herbert alimtaja kuwa mtu asiyepatikana kamwe. Kwa kweli, nyakati nyingine yaweza kuonekana kama hakuna watu wenye kukubali sababu wanaobaki katika ulimwengu huu uliojaa misukosuko. Biblia ilitabiri kwamba katika “siku [hizi] za mwisho” zilizo hatari, watu wangekuwa “wakali,” “wakaidi,” na “wasiotaka kufanya suluhu”—kwa maneno mengine, wasiokubali sababu kamwe. (2 Timotheo 3:1-5) Hata hivyo, Wakristo wa kweli huona kukubali sababu kuwa sifa bora sana, wakijua kwamba hiyo ni ishara ya hekima ya kimungu. (Yakobo 3:17) Hatuhisi kwamba haiwezekani kamwe kuwa wenye kukubali sababu katika ulimwengu usiokubali sababu. Badala ya hivyo, twakubali sana kukabili ule mwito unaopatikana katika shauri la mtume Paulo lililopuliziwa katika Wafilipi 4:5, NW: “Hali yenu ya kukubali sababu na ijulikane kwa watu wote.”

2. Maneno ya mtume Paulo kwenye Wafilipi 4:5 yatusaidiaje kujua kama sisi ni wenye kukubali sababu?

² Ona jinsi maneno ya Paulo yanavyotusaidia kujijaribu kuona kama sisi ni wenye kukubali sababu. Suala hasa si jinsi tunavyojiona wenyewe; suala ni jinsi wengine watuonavyo, jinsi tunavyojulikana. Tafsiri ya Phillips hutafsiri mstari huo hivi: “Uwe na sifa ya kukubali sababu.” Kila mmoja wetu aweza kujiuliza, ‘Mimi nimejulikanaje? Je! nina sifa ya kuwa mwenye kukubali sababu, mwenye kukubali mambo, na mpole? Ama ninajulikana kuwa mtu mgumu, mkali, au mkaidi?’

3. (a) Neno la Kigiriki lililotafsiriwa “kukubali sababu” lamaanisha nini, na kwa nini hiyo ni sifa ya kuvutia? (b) Mkristo aweza kujifunzaje kuwa mwenye kukubali sababu zaidi?

³ Sifa yetu kwa habari hiyo itaonyesha kadiri tunavyomwiga Yesu Kristo. (1 Wakorintho 11:1) Alipokuwa hapa duniani, Yesu alionyesha kikamilifu kielelezo kikuu cha Baba yake cha kuwa mwenye kukubali sababu. (Yohana 14:9) Hakika, Paulo alipoandika juu ya “upole na fadhili ya Kristo,” neno la Kigiriki alilotumia kwa fadhili (e·pi·ei·kiʹas) lamaaanisha pia “kukubali sababu” au, kihalisi, “hali ya kukubali kupatana na hali.” (2 Wakorintho 10:1, NW) The Expositor’s Bible Commentary lalitaja kuwa “mojapo maneno makuu ya kufafanua sifa katika [A]gano [J]ipya.” Neno hilo lafafanua sifa bora sana hivi kwamba msomi mmoja hulitafsiri kuwa “kukubali-sababu kuzuri sana.” Basi, acheni tuzungumzie njia tatu ambazo Yesu, kama Baba yake, Yehova, alionyesha kukubali sababu. Na kwa njia hiyo sisi nasi twaweza kujifunza kuwa wenye kukubali sababu.—1 Petro 2:21.

“Tayari Kusamehe”

4. Yesu alijionyeshaje kuwa “tayari kusamehe”?

⁴ Kama Baba yake, Yesu alionyesha kukubali sababu kwa kuwa “tayari kusamehe” mara kwa mara. (Zaburi 86:5) Fikiria wakati Petro, mwandamani wake wa karibu, alipomkana Yesu mara tatu katika usiku ule Yesu alishikwa na kujaribiwa. Yesu mwenyewe alikuwa amesema hivi mapema: “Mtu ye yote atakayenikana mbele ya watu, nami nitamkana mbele za Baba yangu.” (Mathayo 10:33) Je! Yesu alitumia kanuni hiyo kwa Petro kikamili na bila huruma? La; baada ya kufufuliwa Kwake, Yesu alimtembelea Petro kibinafsi, bila shaka ili amfariji na kumhakikishia mtume huyo mwenye toba na aliyevunjika moyo kuwa mambo ni sawa. (Luka 24:34; 1 Wakorintho 15:5) Muda mfupi baadaye, Yesu alimruhusu Petro awe na mamlaka kubwa. (Matendo 2:1-41) Huko kulikuwa kukubali-sababu kuzuri zaidi! Je! si jambo la kufariji kufikiria kwamba Yehova amemweka rasmi Yesu kuwa Hakimu wa wanadamu wote?—Isaya 11:1-4; Yohana 5:22.

5. (a) Wazee wapaswa kuwa na sifa gani miongoni mwa kondoo? (b) Wazee waweza kupitia habari gani kabla ya kushughulikia kesi za hukumu, na kwa nini?

⁵ Wazee wa kutaniko wanapotenda wakiwa waamuzi katika kutaniko, wao hujitahidi kufuata kielelezo cha Yesu cha kuwa wenye kukubali sababu. Hawataki kondoo wawaogope kuwa watoa adhabu. Badala ya hivyo, wao hutafuta kumwiga Yesu ili kondoo wajihisi wakiwa salama nao wakiwa wachungaji wenye upendo. Katika visa vya hukumu, wao huweka kila jitihada ya kuwa wenye kukubali sababu, wakiwa tayari kusamehe. Kabla ya kushughulikia suala kama hilo, wazee fulani wamepata kwamba inanufaisha kupitia makala za Mnara wa Mlinzi za Julai 1, 1992, “Yehova, ‘Hakimu wa Dunia Yote’ Asiye na Upendeleo” na “Wazee, Hukumuni kwa Uadilifu.” Kwa hiyo, wao hukumbuka kwa ufupi njia ya Yehova ya kuhukumu: “Uthabiti unapohitajiwa, rehema inapowezekana.” Si makosa kuegemea upande wa rehema katika hukumu kama kuna msingi mzuri wa kufanya hivyo. (Mathayo 12:7) Ni kosa kubwa kuwa mkali au kukosa rehema. (Ezekieli 34:4) Kwa hiyo wazee huepuka kukosea kwa kutafuta sana njia yenye upendo na rehema zaidi iwezekanayo na iliyo haki.—Linganisha Mathayo 23:23; Yakobo 2:13.

Kubadilikana Kutokana na Hali Zinazobadilika

6. Yesu alionyeshaje kukubali sababu katika kushughulikia mwanamke wa Mataifa ambaye binti yake alikuwa na pepo wabaya?

⁶ Kama Yehova, Yesu alikuwa mwepesi wa kubadili hatua ya kuchukuliwa au kuwa mwenye kujipatanisha kulingana na jinsi hali zilivyotokea. Katika pindi moja, mwanamke mmoja wa Mataifa alimwomba aponye binti yake aliyekuwa na pepo wabaya sana. Kwa njia tatu zilizo tofauti, Yesu alimwonyesha kwamba hangemsaidia—kwanza, kwa kukataa kumjibu; pili, kwa kusema moja kwa moja kwamba hakutumwa kwa watu wa Mataifa, bali kwa Wayahudi; na tatu, kwa kutoa kielezi kilichotokeza jambo hilo kwa njia ya fadhili. Hata hivyo, mwanamke huyo alijitahidi kupitia hayo yote, akionyesha imani isiyo ya kawaida. Kwa kufikiria kisa hiki cha kipekee, Yesu angeweza kuona kwamba huu haukuwa wakati wa kutumia kanuni ya kawaida; ulikuwa wakati wa kubadilikana kwa sababu ya kanuni za juu zaidi.a Kwa hiyo, Yesu alifanya tendo lile ambalo mara tatu alikuwa ameonyesha kwamba hangefanya. Alimponya binti ya mwanamke huyo!—Mathayo 15:21-28.

7. Wazazi waweza kuonyesha kukubali sababu kwa njia zipi, na kwa nini?

⁷ Je! sisi vilevile twajulikana kuwa watu walio tayari kubadilikana kunapofaa? Mara nyingi wazazi huhitaji kuonyesha kukubali sababu kwa njia hiyo. Kwa kuwa kila mtoto ni wa kipekee, njia zinazofaulu kwa mtoto mmoja huenda zisifae mtoto mwingine. Na zaidi, watoto wanapokua wakubwa, mahitaji yao hubadilika. Je! saa za mwisho za kurudi nyumbani zirekebishwe? Je! funzo la familia laweza kunufaisha likifanywa kwa njia yenye kuchangamsha zaidi? Mzazi aitikiapo kupita kiasi kwa kosa dogo tu, je, yuko tayari kuwa mnyenyekevu na kunyoosha mambo? Wazazi wanaokubali kupatana na hali kwa njia hiyo huepuka kuwachokoza watoto wao na kuwatenganisha na Yehova.—Waefeso 6:4.

8. Wazee wa kutaniko waweza kuchukuaje uongozi katika kujipatanisha na mahitaji ya eneo?

⁸ Wazee vilevile wahitaji kuwa wenye kujipatanisha hali mpya zitokeapo, bila kuridhiana sheria hususa za Mungu. Katika kusimamia kazi ya kuhubiri, je, uko macho kuona mabadiliko katika eneo? Mitindo ya maisha ya watu yabadilikapo katika ujirani, labda kutoa ushahidi wa jioni, ushahidi wa barabarani, au ushahidi wa simu kwaweza kutumiwa. Kujipatanisha na hali kwa njia hizo zatusaidia kutimiza kwa njia bora zaidi utume wetu wa kuhubiri. (Mathayo 28:19, 20; 1 Wakorintho 9:26) Paulo pia alikuwa mwenye kujipatanisha na watu wa namna zote katika huduma yake. Kwa kielelezo, je, sisi hufanya hivyo kwa kujifunza vya kutosha juu ya dini na tamaduni za sehemu zetu na kuweza kusaidia watu?—1 Wakorintho 9:19-23.

9. Kwa nini mzee asisisitize kushughulikia matatizo nyakati zote kama ambavyo amekuwa akifanya wakati uliopita?

⁹ Kadiri siku hizi za mwisho zikuavyo zenye hatari zaidi na zaidi, wachungaji waweza kuhitaji pia kujipatanisha na magumu mengi na athari za baadhi ya matatizo yanayokabili kundi lao sasa. (2 Timotheo 3:1) Wazee, huu si wakati wa kuwa wasiobadilikana! Kwa kweli mzee hangepaswa kusisitiza kushughulikia matatizo kama alivyokuwa akifanya wakati uliopita ikiwa njia hizo zimekuwa hazitokezi mafanikio au ikiwa “mtumwa mwaminifu mwenye akili” ameona ikiwa bora kuchapisha habari mpya kwa masuala kama hayo. (Mathayo 24:45; linganisha Mhubiri 7:10; 1 Wakorintho 7:31.) Mzee mmoja mwaminifu alijaribu kwa unyoofu kusaidia dada mmoja aliyekuwa ameshuka moyo na ambaye alihitaji sana mtu wa kumsikiliza vizuri. Hata hivyo, hakuona kushuka moyo kwa dada huyo kuwa kitu cha maana sana naye akamtolea tu masuluhisho rahisi. Ndipo Watch Tower Society ikachapisha habari fulani zenye msingi wa Biblia zilizohusiana na tatizo lenyewe la dada huyo. Mzee huyo alihakikisha kwamba alisema naye tena, wakati huu akitumia habari mpya na kuonyesha hisia-mwenzi kwa hali ya dada huyo. (Linganisha 1 Wathesalonike 5:14, 15.) Ni kielelezo kizuri kama nini cha kukubali sababu!

10. (a) Wazee wapaswa kuonyeshaje mtazamo wa kukubali mambo kati yao na kwa baraza lote la wazee kwa ujumla? (b) Baraza la wazee lapaswa kuwaonaje watu wasiokubali sababu?

¹⁰ Wazee wahitaji vilevile kuonyesha mtazamo wa kuwa wenye kukubali mambo kuelekeana wenyewe kwa wenyewe. Baraza la wazee likutanapo, ni jambo la maana kama nini kwamba mzee mmoja asitawale mazungumzo! (Luka 9:48) Hasa yule anayesimamia anahitaji kujizuia kwa habari hiyo. Na mzee mmoja au wawili wasipokubaliana na uamuzi wa baraza la wazee kwa ujumla, hawatasisitiza njia yao pekee ndiyo ifuatwe. Badala ya hivyo, maadamu hakuna kanuni za Kimaandiko zinazovunjwa, watakubaliana, wakikumbuka kwamba kukubali sababu ni takwa kwa wazee. (1 Timotheo 3:2, 3) Kwa upande mwingine, baraza la wazee wapaswa kukumbuka kwamba Paulo alikaripia kutaniko la Korintho kwa ‘kuchukuliana na watu wasiokubali sababu’ waliojionyesha kuwa ‘mitume walio bora sana.’ (2 Wakorintho 11:5, 19, 20, NW) Kwa hiyo wao wapaswa kuwa tayari kushauri mzee mwenzao mwenye tabia ya kuwa msumbufu na asiyekubali sababu, lakini wao wenyewe wapaswa kuwa wapole na wenye fadhili wamshauripo.—Wagalatia 6:1.

Kukubali Sababu Katika Kutumia Mamlaka

11. Kulikuwa na tofauti gani kati ya jinsi viongozi wa kidini wa Kiyahudi wa siku za Yesu walivyotumia mamlaka yao na jinsi Yesu alivyofanya?

¹¹ Yesu alipokuwa duniani, hali yake ya kukubali sababu ilionekana sana kwa njia aliyotumia mamlaka yake aliyopewa na Mungu. Alikuwa tofauti kama nini na viongozi wa kidini wa siku zake! Ebu fikiria kielelezo kimoja. Sheria ya Mungu ilikuwa imeamuru kwamba kazi yoyote, hata ya kukusanya kuni, isifanywe siku ya Sabato. (Kutoka 20:10; Hesabu 15:32-36) Viongozi wa kidini walitaka kudhibiti hata namna watu walivyotumia sheria hiyo. Kwa hiyo walijitwalia mamlaka ya kuamua kitu hususa ambacho mtu angeweza kubeba siku ya Sabato. Wao waliamuru hivi: chochote kizito kuliko tini mbili zilizokauka. Hata walitokeza sheria ya kukataza kuvaa sapatu zenye misumari, wakidai kwamba kuinua uzito huo wa ziada wa misumari kungekuwa kufanya kazi! Yasemwa kwamba kwa ujumla, marabi waliongeza kanuni 39 kwa sheria ya Mungu kuhusu Sabato kisha wakaongezea sheria nyingi kwa amri hizo. Kwa upande mwingine, Yesu hakutafuta kuwadhibiti watu kwa kuwaaibisha kwa kuweka amri nyingi zisizokwisha zenye kushurutisha au kwa kuweka viwango vigumu visivyoweza kufikiwa.—Mathayo 23:2-4; Yohana 7:47-49.

12. Kwa nini twaweza kusema kwamba Yesu hakukengeuka kwa habari za viwango vya Yehova vyenye uadilifu?

¹² Basi, je, tufikirie kwamba Yesu hakushikilia kwa uthabiti viwango vyenye uadilifu vya Mungu? Kwa hakika alishikilia viwango hivyo! Yeye alielewa kwamba sheria hufanikiwa zaidi wanadamu wafahamupo kanuni zinazotokeza sheria hizo. Ingawa Mafarisayo walihangaikia kujaribu kudhibiti maisha za watu kwa amri nyingi zisizo na mwisho, Yesu alijaribu kufikia mioyo. Kwa kielelezo, alijua vizuri kwamba hakuna kukubaliana kwa sheria za kimungu kama vile “ukimbieni uasherati.” (1 Wakorintho 6:18, NW) Kwa hiyo Yesu aliwaonya watu kuhusu mawazo ambayo yangeweza kuongoza kwenye ukosefu wa adili. (Mathayo 5:28) Fundisho kama hilo lilitumia hekima na utambuzi mwingi sana kuliko tu kuweka sheria ngumu zilizofanyizwa.

13. (a) Kwa nini wazee wapaswa kuepuka kufanyiza sheria na amri zisizobadilikana? (b) Ni yapi baadhi ya maeneo ambayo ni muhimu kustahi dhamiri ya mtu binafsi?

¹³ Ndugu wenye madaraka wanapendezwa vilevile kuifikia mioyo. Kwa hiyo, wao huepuka kuweka amri zisizo za sheria na zisizobadilikana au kugeuza maoni yao binafsi kuwa sheria. (Linganisha Danieli 6:7-16.) Pindi kwa pindi, vikumbusha vyenye fadhili kwa mambo kama mavazi na mapambo huenda vikafaa na kutolewa kwa wakati ufaao, lakini mzee aweza kuhatarisha sifa yake ya kuwa mwenye kukubali sababu ikiwa yeye hurudia-rudia mambo kama hayo au akijaribu kusisitiza mambo ambayo hasa ni mapendezi yake binafsi. Kwa kweli, wote katika kutaniko wapaswa kuepuka kujaribu kuwatawala wengine.—Linganisha 2 Wakorintho 1:24; Wafilipi 2:12.

14. Yesu alionyeshaje kwamba alikuwa mwenye kukubali sababu kuhusu yale aliyowatazamia wengine kufanya?

¹⁴ Huenda wazee wakataka kujichunguza wenyewe kwa jambo jingine pia: ‘Je! mimi ni mwenye kukubali sababu kwa mambo yale ninayotazamia wengine watimize?’ Hakika Yesu alikuwa hivyo. Mara kwa mara aliwaonyesha wanafunzi wake kwamba yeye hakuwatazamia watimize mambo kupita jitihada zao za nafsi yote naye alithamini sana mambo hayo. Alimsifu mjane maskini kwa kutoa sarafu zake zenye thamani ndogo. (Marko 12:42, 43) Aliwakemea wanafunzi wake walipochambua upaji wa Mariamu uliokuwa ghali, akisema: “Mwacheni. . . . Ametenda alivyoweza.” (Marko 14:6, 8) Alikuwa mwenye kukubali sababu hata wafuasi wake walipomkatisha tamaa. Mathalani, ingawa aliwahimiza mitume wake watatu waliokuwa karibu naye zaidi wakeshe na kufuliza kulinda pamoja naye katika usiku wa kukamatwa kwake, walimkatisha tamaa kwa kulala usingizi mara kwa mara. Lakini, yeye alisema hivi kwa huruma: “Roho i radhi ila mwili ni dhaifu.”—Marko 14:34-38.

15, 16. (a) Kwa nini wazee wapaswa kuwa waangalifu wasikaze au kudhulumu kundi? (b) Dada mmoja mwaminifu alijirekebishaje kuhusu yale aliyotazamia wengine kufanya?

¹⁵ Ni kweli kwamba Yesu aliwatia moyo wafuasi wake ‘wajitahidi.’ (Luka 13:24) Lakini hakuwalazimisha kamwe wafanye hivyo! Aliwachochea, akawawekea kielelezo, akachukua uongozi, naye akajaribu kufikia mioyo yao. Alitumaini uwezo wa roho ya Yehova ufanye mambo yote yaliyobaki. Wazee vilevile wapaswa kutia moyo kundi kumtumikia Yehova kwa moyo wote lakini waepuke kuwadhulumu kwa kuwafanya wahisi hatia au aibu, kwa kuwaonyesha kwamba mambo wanayofanya wakati huu katika utumishi wa Yehova kwa njia fulani hayatoshi au hayakubaliki. Mwelekeo mgumu wa “fanyeni zaidi, fanyeni zaidi!” waweza kuvunja moyo wale ambao wanafanya yote wawezayo. Yaweza kuhuzunishaje mzee akijifanyia sifa ya kuwa “mgumu wa kupendeza”—tofauti sana na kuwa mwenye kukubali sababu!—1 Petro 2:18.

¹⁶ Sisi sote twapaswa kuwa wenye kukubali sababu kwa mambo yale tutarajiayo wengine kufanya! Dada mmoja, baada ya yeye na mume wake kuacha mgawo wao wa mishonari ili kumtunza mama yake aliyekuwa mgonjwa, aliandika hivi: “Kwa kweli nyakati hizi ni ngumu kwa sisi wahubiri tulio katika makutaniko. Baada ya kuwa katika kazi ya mzunguko na ya wilaya, tukiwa tumekingwa kutokana na mikazo, kwa ghafula tuling’amua jambo hilo kwa njia yenye uchungu. Mathalani, zamani nilikuwa nikijiwazia hivi, ‘Mbona dada yule asitoe toleo sahihi la mwezi huu? Je! hasomi Huduma ya Ufalme?’ Sasa ninajua sababu. Kwa wengine hayo ni yote wawezayo kufanya ili watoke nje [katika utumishi].” Ni jambo bora zaidi kama nini kuwapongeza akina ndugu kwa yale wanayofanya kuliko kuwahukumu kwa mambo yale hawafanyi!

17. Yesu alituwekeaje kielelezo cha kuwa wenye kukubali sababu?

¹⁷ Fikiria kielelezo cha mwisho cha jinsi Yesu atumiavyo mamlaka kwa njia yenye kukubali sababu. Kama Baba yake, Yesu halindi mamlaka yake kwa wivu. Yeye naye ni mstadi wa kutoa mamlaka, akiweka rasmi jamii ya mtumwa mwaminifu mwenye akili atunze “vitu vyake vyote” vilivyo hapa duniani. (Mathayo 24:45-47) Naye haogopi kusikiliza mawazo ya wengine. Mara nyingi aliwauliza wasikilizaji wake: “Mwaonaje?” (Mathayo 17:25; 18:12; 21:28; 22:42) Ndivyo inavyopasa kuwa miongoni mwa wafuasi wote wa Kristo leo. Hakuna kadiri ya mamlaka iwezayo kuwafanya wasisikilize. Wazazi, sikilizeni! Waume, sikilizeni! Wazee, sikilizeni!

18. (a) Twaweza kujuaje kama tuna sifa ya kuwa wenye kukubali sababu? (b) Sisi sote twaweza kuazimia kufanya nini?

¹⁸ Basi, kila mmoja wetu ataka kuwa “na sifa ya kuwa mwenye kukubali sababu.” (Wafilipi 4:5, Phillips) Lakini twaweza kujuaje kwamba tuna sifa hiyo? Naam, Yesu alipokuwa na udadisi juu ya yale ambayo watu walikuwa wakisema kumhusu, aliwauliza washiriki wake aliowatumaini. (Mathayo 16:13) Mbona usifuate kielelezo chake? Waweza kuuliza mtu unayeweza kumtegemea kusema kweli iwapo wewe una sifa ya kuwa mwenye kukubali sababu na wa kukubali mambo. Kwa kweli kuna mambo mengi sisi sote twaweza kufanya ili kuiga kwa ukaribu zaidi kielelezo kikamilifu cha Yesu cha kuwa mwenye kukubali sababu! Hasa ikiwa tuna mamlaka juu ya wengine kwa kadiri fulani, na nyakati zote tufuate kielelezo cha Yehova na Yesu, tukiitumia kwa njia yenye kukubali sababu, kuwa tayari nyakati zote kusamehe, kubadilikana, au kukubali mambo ifaapo. Kwa kweli, sisi sote na tujitahidi kuwa “wenye kukubali sababu”!—Tito 3:2.

[Maelezo ya Chini]

Ungejibuje?

◻ Kwa nini Wakristo watake kuwa wenye kukubali sababu?

◻ Wazee waweza kuigaje Yesu katika kuwa tayari kusamehe?

◻ Kwa nini tujaribu kuwa wenye kubadilikana kama Yesu alivyokuwa?

◻ Twaweza kuonyeshaje kukubali sababu katika njia ambayo twatumia mamlaka?

◻ Twaweza kujichunguzaje kama sisi kwa kweli ni wenye kukubali sababu?

[Picha katika ukurasa wa 15]

Yesu alimsamehe kwa utayari Petro aliyeonyesha toba

[Picha katika ukurasa wa 16]

Mwanamke mmoja alipoonyesha imani isiyo ya kawaida, Yesu aliona kwamba huo haukuwa wakati wa kutumia kanuni ya kawaida

[Picha katika ukurasa wa 18]

Wazazi sikilizeni!

[Picha katika ukurasa wa 18]

Waume sikilizeni!

[Picha katika ukurasa wa 18]

Wazee sikilizeni!