Wewe Utanufaika na Maagano ya Mungu?

“‘Kupitia wewe mataifa yote yatabarikiwa.’ Basi wale wanaoshika sana imani wanabarikiwa pamoja na Abrahamu mwaminifu”​—WAGALATIA 3:8, 9,NW.

 1. Historia inaonyesha nini juu ya matokeo ya tawala nyingi?

“WATAWALA wenye mamlaka kamili walio wafadhili [au, waliozinduka],” ndivyo wanavyoitwa watu fulani waliotawala katika Ulaya karne ya 18. Wao ‘walikusudia kusimamia watu wao kwa fadhili ya kiubaba, lakini mipango yao ikaenda kombo na mageuzo makubwa waliyotaka kufanya yakakosa mafanikio kabisa.’a (The Encyclopedia Americana) Hicho kilikuwa kisababishi kikuu cha mapinduzi ambayo muda si muda yaligharikisha Ulaya.

 2, 3. Ni jinsi gani Yehova alivyo tofauti na wamaliki wengi wa kibinadamu?

² Yehova anatofautiana kama nini na watawala wa kibinadamu ambao hali yao haitabir ki. Tunaweza kuona kwa urahisi kwamba aina ya binadamu inahitaji sana badiliko ambalo hatimaye litatokeza njia za kuondoa kabisa ukosefu wa haki na kuteseka. Lakini hatuhitaji kuwa na wasiwasi kwamba Mungu atafanya vitendo vya kutekeleza jambo hilo kwa kutegemea msisimuko wa kushtukia tu. Katika kitabu kile chenye kugawanywa zaidi ya vinginevyo vyote ulimwenguni, yeye ametoa kithibiti cha ahadi yake kuiletea baraka za kudumu aina ya binadamu yenye kuitikadi. Itakuwa hivyo hata kama watu wamekuwa na utaifa gani, rangi gani ya ngozi, elimu, au msimamo gani wa kijamii. (Wagalatia 3:28) Lakini je! unaweza kutegemea jambo hilo?

³ Mtume Paulo alinukuu sehemu ya uhakikishio ambao Mungu alikuwa amempa Abrahamu: “Kwa uhakikisho katika kukubariki mimi nitakubariki wewe.” Paulo aliongeza kwamba kwa kuwa “haiwezekani Mungu kusema uwongo,” sisi ‘tunaweza kuwa na kitia-moyo imara tushike sana tumaini lililowekwa mbele yetu.’ (Waebrania 6:13-18, NW) Uhakika wetu katika baraka hizo unaweza kuimarishwa zaidi kwa kuangalia njia yenye utaratibu ambayo Mungu aliweka msingi wa kutimiza jambo hilo.

 4. Mungu alitumiaje maagano mbalimbali kutimiza kusudilake?

⁴ Tayari tumekwisha kuona kwamba Mungu alifanya pamoja na Abrahamu agano linalohusisha mbegu ambaye angekuwa chombo cha kubariki “mataifa yote ya dunia.” (Mwanzo 22:17, 18) Waisraeli wakawa mbegu ya kimnofu, lakini katika njia ya kiroho iliyo ya maana zaidi, Yesu Kristo ndiye aliyethibitika kuwa sehemu kuu ya mbegu ya Abrahamu. Yesu alikuwa pia Mwana, au Mbegu, wa Abrahamu Mkubwa Zaidi, Yehova. Wakristo ambao ni “mali ya Kristo” ndio hufanyika kuwa sehemu ya pili ya mbegu ya Abrahamu. (Wagalatia 3:16, 29, NW) Baada ya kufanyiza agano la Kiabrahamu, kwa muda Mungu aliongeza agano la Sheria lililofanywa pamoja na taifa la Israeli. Lilithibitisha kwamba Waisraeli walikuwa watenda dhambi waliohitaji kuhani wa kudumu na dhabihu kamilifu. Lililinda mstari wa yule Mbegu na kusaidia kumtambulisha. Agano la Sheria lilionyesha pia kwamba, kwa njia fulani, Mungu angetokeza taifa la wafalme-makuhani. Ingawa Sheria ilikuwa ingali ikifanya kazi, Mungu alifanya agano pamoja na Daudi la kuwa na nasaba ya kifalme katika Israeli. Agano la Ufalme wa Kidaudi lilielekeza pia kwenye mtu fulani mwenye utawala wa daima juu ya dunia.

 5 Ni maswali au matatizo gani ambayo bado yalihitaji kutatuliwa?

⁵ Hata hivyo, kulikuwako pande fulani au malengo ya maagano haya ambazo zilionekana kutokuwa kamili au zikihitaji kueleweshwa wazi. Mathalani, ikiwa yule Mbegu mwenye kuja angekuwa mfalme katika mstari wa Daudi, angewezaje kuwa kuhani wa kudumu ambaye angefanya mengi kuliko makuhani waliotangulia? (Waebrania 5:1; 7:13, 14) Je! Mfalme huyo angeweza kusimamia eneo kubwa kuliko milki ndogo ya kidunia? Ile sehemu ya pili ya mbegu huyo ingestahilije kuwa katika jamaa ya Abrahamu Mkubwa Zaidi? Na hata kama wangeweza, wangetawala makao gani, kwa maana washiriki walio wengi hawakuwa watu wa ukoo wa Daudi? Acheni tuone jinsi Mungu alivyochukua hatua halali za kisheria kwa kufanyiza maagano zaidi ambayo yangetoa jibu la kumaliza maswali hayo, hiyo ikitufungulia njia ya kupata baraka ya milele.

Agano kwa Ajili ya Kuhani wa Kimbingu

 6, 7. (a) Kulingana na Zaburi 110:4, ni agano gani zaidi ambalo Mungu alianzisha? (b) Ni mandhari gani ya nyuma inayotusaidia kuelewa agano hili lililoongezwa?

⁶ Kama tulivyoona, agano la Sheria lilipokuwa likitenda kazi, Mungu alifanya agano pamoja na Daudi kwamba kungekuwa na mtu fulani wa ukoo (mbegu) wake ambaye angetawala daima juu ya makao ya kidunia. Lakini pia Yehova alimfunulia Daudi kwamba kuhani fulani wa kudumu angekuja. Daudi aliandika hivi: “BWANA [Yehova, NW] ameapa, wala hataghairi [hatajuta, NW], Ndiwe kuhani hata milele, kwa mfano wa Melkizedeki.” (Zaburi 110:4) Ni nini kilichosababisha ahadi hiyo iliyoapizwa na Mungu iliyokuwa agano la kibinafsi kati ya Yehova na Kuhani huyo mwenye kuja?

⁷ Melkizedeki alikuwa amekuwa mfalme wa Salemu wa kale, ambao ithibati inaonyesha ulikuwa mahali lilipojengwa baadaye jiji la Yerusalemu (jina ambalo linahusisha ndani “Salemu”). Usimulizi wa mishughuliko ya Abrahamu pamoja naye unakazia kwamba yeye alikuwa mfalme aliyeabudu “Mungu Aliye juu sana.” (Mwanzo 14:17-20) Hata hivyo, taarifa ya Mungu kwenye Zaburi 110:4 inaonyesha kwamba Melkizedeki alikuwa kuhani pia, hiyo ikimfanya mtu asiye na kifani. Alikuwa mfalme na kuhani pia, na alitumikia mahali ambapo baadaye wafalme wa Kidaudi na makuhani wa Kilawi walitekeleza kazi zao zilizopangwa kimungu.

 8. Agano hilo kwa ajili ya kuhani kama Melkizedeki lilifanywa pamoja na nani, na tokeo likiwa nini?

⁸ Paulo anatutolea maelezo zaidi juu ya hili agano kwa ajili ya kuhani kama Melkizedeki. Mathalani, yeye anasema kwamba Yesu Kristo ndiye “ametajwa na Mungu kuwa kuhani mkuu kwa mfano wa Melkizedeki.” (Waebrania 5:4-10; 6:20; 7:17, 21, 22) Ingawa ni wazi kwamba Melkizedeki alikuwa na wazazi wa kibinadamu, hakuna maandishi ya kumbukumbu yoyote kuonyesha asili ya uzaliwa wake. Kwa hiyo badala ya Yesu kurithi kwa Melkizedeki ofisi ya kuhani kulingana na mstari wa kiukoo ulioandikwa katika kumbukumbu, yeye aliwekwa rasmi moja kwa moja na Mungu. Ukuhani wa Yesu hautapokezwa kwa mwandamizi fulani, kwa maana “huyo adumu kuhani milele.” Ndivyo ilivyo, kwa maana manufaa za utumishi wake wa kikuhani zitakuwa za milele. Sisi tunaweza kubarikiwa kweli kweli kwa kuwa na kuhani ambaye “aweza kuwaokoa kabisa wao wamjiao Mungu [kupitiaj kwa yeye” na kuagiza na kuongoza waaminifu milele.​—Waebrania 7:1-3, 15-17, 23-25.

 9, 10. Maarifa juu ya hili agano la tano yanapanuaje uelewevu wetu juu ya jinsi kusudi la Mungu litatimizwa?

⁹ Uhakika mwingine ni kwamba fungu linalotimizwa na Yesu akiwa Mfalme-Kuhani si la hapa duniani tu. Katika habari zile zile ambapo alitaja agano hilo kwa ajili ya kuhani kama Melkizedeki, Daudi aliandika hivi: “Neno la BWANA [Yehova, NW] kwa Bwana wangu, uketi mkono wangu wa kuume, hata niwafanyapo adui zako kuwa chini ya miguu yako.” Hivyo tunaweza kuona kwamba Yesu​—Bwana wa Daudi​—angekuwa na mahali fulani mbinguni pamoja na Yehova, na hilo lilitukia alipopaa. Akiwa mbinguni, Kristo anaweza kutumia mamlaka pamoja na Baba yake ili kutiisha maadui na kufikiliza hukumu mbalimbali.​—Zaburi 110:1, 2; Matendo 2:33-36; Waebrania 1:3; 8:1; 12:2.

¹⁰ Basi, kwa kujua habari za agano hili la tano, tunakuwa na rai pana juu ya njia yenye utaratibu ambayo Yehova atatimiza kusudi lake kikamili. Linathibitisha kwamba yule aliye sehemu ya kwanza ya mbegu atakuwa pia kuhani mbinguni na kwamba mamlaka yake akiwa Mfalme-Kuhani itaenea katika ulimwengu wote mzima.​—1 Petro 3:22.

Agano Jipya na Ile Sehemu ya Pili ya Mbegu

11. Ni matatanishi gani yaliyokuwako kuhusu ile sehemu ya pili ya mbegu?

¹¹ Tulipofikiria agano la Kiabrahamu mapema kidogo, tuliona kwamba kwa haki ya kiasili Yesu alikuja kuwa ndiye sehemu ya kwanza ya mbegu. Yeye alitoka moja kwa moja kwenye ukoo wa mzee Abrahamu, na akiwa mwanadamu mkamilifu, alikuwa Mwana mkubaliwa wa Abrahamu Mkubwa Zaidi. Ingawa hivyo, namna gani wanadamu walio na pendeleo la kuwa sehemu ya pili ya mbegu ya Abrahamu, “warithi kuhusiana na ahadi”? (Wagalatia 3:29, NW) Kwa kuwa ni wasiokamilika, wakiwa sehemu ya jamaa ya Adamu mtenda dhambi, wangekuwa hawastahili kuwa katika jama ya Yehova, yule Abrahamu Mkubwa Zaidi. Kizuizi hicho cha kutokamilika kingeweza kushindwaje? Hilo lingekuwa jambo lisilowezekana kwa wanadamu, lakini si lisilowezekana kwa Mungu.​—Mathayo 19:25, 26.

12, 13. (a) Mungu alitabirije agano jingine? (b) Ni sehemu gani maalumu ya agano hili inayostahili fikira zetu?

¹² Sheria ilipokuwa ingali ikifanya kazi, Mungu alitabiri kupitia mnabii wake hivi: “[Nitafanya] agano jipya na nyumba ya Israeli, na nyumba ya Yuda. Si kwa mfano wa agano lile nililolifanya na baba zao . . . ambalo agano langu hilo walilivunja . . . Nitatia sheria yangu ndani yao, na katika mioyo yao nitaiandika; nami nitakuwa Mungu wao, nao watakuwa watu wangu. Wala [hawatafundisha] . . . wakisema, Mjue BWANA [Yehova, NW]; kwa maana watanijua wote . . . maana nitausamehe uovu [makosa, NW] wao, wala dhambi yao sitaikumbuka tena.”​—Yeremia 31:31-34.

¹³ Angalia kwamba sehemu moja ya hili agano jipya ilikuwa msamaha wa dhambi, kwa uwazi msamaha huo ukiwa “si kwa mfano” wa ule mpango uliohusiana na dhabihu za wanyama chini ya Sheria. Yesu aliangazia jambo hilo siku aliyokufa. Baada ya kujiunga na wanafunzi wake katika kuadhimisha sikukuu ya Kupitwa kama ilivyotakwa na Sheria, Kristo alianzisha Mlo wa Jioni wa Bwana. Mwadhimisho huo wa kila mwaka ungehusisha ndani kikombe cha divai yenye kushirikiwa pamoja, ambacho Yesu alisema hivi juu yacho: “Kikombe hiki ni agano jipya katika damu yangu, inayomwagika kwa ajili yenu.”​—Luka 22:14-20.

14. Kwa nini agano jipya ni la maana katika kutokeza ile sehemu ya pili ya mbegu?

¹⁴ Kwa sababu hiyo, hilo agano jipya lingetendeshwa kazi na damu ya Yesu. Juu ya msingi wa dhabihu hiyo kamilifu, Mungu angeweza ‘kusamehe kosa na dhambi’ mara moja kwa nyakati zote. Ebu fikiria hilo lingemaanisha nini! Kwa kuweza kusamehe kabisa dhambi za wanadamu wa jamaa ya Adamu wenye kujitolea kwake kwa bidii, Mungu angeweza kuwaona kwa rai ya kwamba hawana dhambi, awazae kuwa wana wa kiroho wa Abrahamu Mkubwa Zaidi, halafu awapake mafuta kwa roho takatifu. (Warumi 8:14-17) Hivyo, agano jipya lililohalalishwa na dhabihu ya Yesu linawezesha wanafunzi wake kuwa ile sehemu ya pili ya mbegu ya Abrahamu. Paulo aliandika hivi: “Kupitia kifo chake [Yesu angemfanya] awe si kitu yule mwenye njia ya kusababisha kifo, yaani, Ibilisi; na [angewakomboa] wote wale ambao kwa kuhofu kifo walitiishwa kwenye utumwa muda wote wa maisha zao. Kwa maana yeye kwa kweli hasaidii malaika hata kidogo, bali anasaidia mbegu ya Abrahamu.”​—Waebrania 2:14-16; 9:14, NW.

15. Ni nani wanaohusika katika kufanya lile agano jipya?

¹⁵ Ingawa Yesu angekuwa ndiye Mpatanishi na dhabihu yenye kuhalalisha agano jipya, ni nani walioshiriki kufanya agano hilo? Yeremia alitabiri kwamba Mungu angefanya agano hilo pamoja na “nyumba ya Israeli.” Israeli ipi? Si Israeli wa kimnofu waliotahiriwa chini ya Sheria, kwa maana agano jipya lilifanya agano hilo la zamani liwe kuukuu. (Waebrania 8:7, 13; ona ukurasa 31.) Sasa Mungu angeshughulika pamoja na Wayahudi na wasio Wayahudi ambao wakiwa na imani ‘walitahiriwa na roho katika moyo’ kwa njia ya kitamathali. Hiyo inapatana na usemi wake kwamba wale walio katika agano jipya wangekuwa na ‘sheria zake zikiwa zimeandikwa katika akili yao na katika mioyo yao.’ (Warumi 2:28, 29; Waebrania 8:10, NW) Paulo aliita Wayahudi hao wa kiroho “Israeli wa Mungu.”​—Wagalatia 6:16; Yakobo 1:1.

16. Agano jipya linasaidiaje kutimiza kile ambacho Kutoka 19:6 ilielekezea?

¹⁶ Kwa sababu sasa Mungu alikuwa akishughulika pamoja na Israeli wa kiroho, mlango wenye fursa ulifunguka. Mungu alipoanzisha ile Sheria, alikuwa amenena juu ya kuwa kwa wana wa Israeli “ufalme wa makuhani, na taifa takatifu” kwake. (Kutoka 19:6) Kwa kweli, Israeli wa kimnofu hawangeweza kuwa na hawakuwa kamwe taifa ambamo wote kati yao wangekuwa wafalme-makuhani. Lakini Wayahudi na wasio Wayahudi waliokubaliwa kuwa sehemu ya pili ya mbegu ya Abrahamu wangeweza kuwa wafalme-makuhani.b Mtume Petro alihakikisha jambo hilo, akiwaambia hao hivi: “Ninyi ni mzao mteule, ukuhani wa kifalme, taifa takatifu, watu wa milki ya Mungu, mpate kuzitangaza fadhili zake yeye aliyewaita mtoke gizani.” Pia aliandika kwamba ‘urithi usionyauka ulitunzwa mbinguni kwa ajili yao.’​—1 Petro 1:4; 2:9, 10.

17. Kwa nini agano jipya ni “bora” kuliko agano la Sheria?

¹⁷ Basi, agano jipya linafanya kazi pamoja na agano la Kiabrahamu lililolitangulia ili kutokeza sehemu ya pili ya yule mbegu. Hilo agano jipya kati ya Yehova na Wakristo waliozaliwa kwa roho huruhusu lifanyizwe taifa la kimbingu la wafalme-makuhani katika jamaa ya kifalme ya Abrahamu Mkubwa Zaidi. Kwa hiyo, tunaweza kuona ni kwa nini Paulo alisema kwamba hili ni “agano lililo bora, lililoamriwa juu ya ahadi zilizo bora.” (Waebrania 8:6) Ahadi hizo ni kutia ndani ile baraka ya kwamba sheria ya Mungu imeandikwa katika mioyo ya wenye kujitoa kwa bidii, ambao dhambi zao hazikumbukwi, na wote ‘wakimjua Yehova, kuanzia aliye mdogo zaidi mpaka aliye mkubwa zaidi.’​—Waebrania 8:11, NW.

Agano la Yesu kwa Ajili ya Ufalme

18. Kwa nini maagano ambayo tumezungumzia kufikia hapo hayakutimiza kabisa kusudi la Mungu?

¹⁸ Kwa kufikiria nyuma maagano yale sita ambayo tumezungumzia, huenda ikaonekana kana kwamba Yehova amepanga kisheria mambo yote yanayohitajiwa ili kutimiza kusudi lake. Hata hivyo, Biblia inatokeza agano jingine linalounganika na yale ambayo tumezungumzia, agano linalohusisha pande nyingine za ziada za jambo hili muhimu. Wakristo waliozaliwa kwa roho wanatarajia kwa haki kwamba ‘Bwana atawakomboa kutoka kwenye kila kazi mbovu na atawaokoa kwa ajili ya ufalme wake wa kimbingu.’ (2 Timotheo 4:18, NW) Wakiwa mbinguni, wao watakuwa taifa la wafalme-makuhani, lakini watatawala makao gani? Wanapoinuliwa kwenda mbinguni, Kristo huwa huko tayari akiwa kuhani mkuu aliye mkamilifu. Yeye atakuwa pia amekwisha kusimama akiwa na mamlaka ya kifalme ya utawala wa ulimwengu wote mzima. (Zaburi 2:6-9; Ufunuo 11:15) Kuna nini huko cha kufanywa na wafalme-makuhani wengine?

19. Agano la saba lililo la maana lilifanywa wakati gani na jinsi gani?

¹⁹ Siku ya Nisani 14, 33 W.K., jioni ambayo Yesu alianzisha Mlo wa Jioni wa Bwana na kutaja “agano jipya katika damu [yake],” yeye alinena juu ya agano jingine, litakalokuwa la saba kuzungumziwa. Aliwaambia hivi mitume wake waaminifu: “Nanyi ndinyi mliodumu pamoja nami katika majaribu yangu. Nami nawawekea ninyi ufalme, kama vile Baba yangu alivyoniwekea mimi; mpate kula na kunywa mezani pangu katika ufalme wangu; na kuketi katika viti vya enzi, huku mkiwahukumu kabila kumi na mbili za Israeli.” (Luka 22:20, 28-30) Sawa na vile Baba alivyokuwa amefanya agano pamoja na Yesu ili awe kuhani kama Melkizedeki, ndivyo Kristo alivyofanya agano la kibinafsi pamoja na wafuasi wake washikamanifu.

20. Agano kwa ajili ya Ufalme lilifanywa pamoja na nani, na kwa nini? (Danieli 7:18; 2 Timotheo 2:11-13)

²⁰ Kwa uhakika wale mitume 11 walikuwa wamegandamana pamoja na Yesu katika majaribu yake, na agano hilo lilionyesha kwamba wao wangeketi juu ya viti vya ufalme. Zaidi ya hilo, Ufunuo 3:21 unathibitisha kwamba Wakristo wote waliozaliwa kwa roho ambao wanathibitika kuwa waaminifu wataketi juu ya viti vya ufalme vya kimbingu. Hivyo, agano hili ni pamoja na wote 144,000 ambao wamenunuliwa kwa damu ya Yesu ili wapelekwe mbinguni kuwa makuhani na ili ‘kutawala wakiwa wafalme juu ya dunia.’ (Ufunuo 1:4-6; 5:9, 10; 20:6, NW) Agano ambalo Yesu anafanya pamoja nao linawaunga kwake ili washiriki makao yake ya utawala. Kwa maana moja, ni kana kwamba ndoa imeunga bibi-arusi kutoka jamaa ya watu washarifu awe sehemu ya mmaliki mwenye kutawala. Hivyo bibi-rusi huyo anakuwa katika hali ya kuweza kushiriki utawala wa ufalme wa mmaliki huyo.​—Yohana 3:29; 2 Wakorintho 11:2; Ufunuo 19:7, 8.

21, 22. Ni baraka gani inayoweza kutarajiwa kwa sababu ya mambo ambayo maagano haya yanatimiza?

²¹ Hiyo itafungua manufaa gani kwa aina ya binadamu yenye utiifu? Wala Yesu wala wale 144,000 hawatakuwa kama watawala wale wenye mamlaka kamili walio wafadhili ambao “hawakuweza kuandaa matatuzi halisi.” Bali, tunahakikishiwa kwamba Yesu ni kuhani mkuu “ambaye ametahiniwa katika mambo yote kama sisi wenyewe, lakini asiye na dhambi.” Kwa hiyo tunaweza kuelewa ni kwa nini yeye ‘anaweza kuona huruma’ kuhusiana na udhaifu mbalimbali wa kibinadamu na ni kwa nini “kondoo wengine” wanaweza pia kufikia kiti cha ufalme cha Mungu, kupitia Kristo, ‘wakiwa na uhuru wa uneni,’ kama vile ambavyo imekuwa kwa Wakristo wapakwa-mafuta. Hivyo, wao pia ‘wanaweza kupata rehema na kuwa na fadhili zisizostahiliwa za kuwapa msaada wakati unaofaa.’​—Waebrania 4:14-16, NW; Yohana 10:16.

²² Wale walioingizwa katika agano la kushiriki pamoja na Yesu wakiwa wafalme-makuhani wanashiriki pia katika kubariki aina ya binadamu. Kama vile makuhani wa kale wa Kilawi walivyonufaisha taifa zima la Israeli, hivyo ndivyo wale wenye kutumikia katika viti vya ufalme vya kimbingu pamoja na Yesu watawahukumu kwa uadilifu wale wenye kuishi duniani. (Luka 22:30) Wakati mmoja wafalme-makuhani hao walikuwa wanadamu, kwa hiyo watakuwa na huruma kuhusu mahitaji ya aina ya binadamu. Sehemu hiyo ya pili ya yule mbegu watafanya ushirikiano na Yesu katika kuhakikisha kwamba ‘mataifa yote yatabarikiwa.’​—Wagalatia 3:8.

23. Watu mmoja mmoja wanapaswa kutendaje kwa kufanya ushirikiano pamoja na maagano haya?

²³ Wote wanaotamani kushiriki katika baraka hiyo juu ya aina ya binadamu, na hivyo wanufaike kutokana na maagano ya Mungu, wanaalikwa sasa wafanye hivyo. (Ufunuo 22:17) Hatua moja nzuri ni kuwapo kwa ajili ya mwadhimisho wa Mlo wa Jioni wa Bwana, utakaofanywa baada ya jua kushuka siku ya Jumatano, Machi 22, 1989. Tafadhali fanya sasa mipango ya kuhudhuria pamoja na moja la makundi ya Mashahidi wa Yehova. Huko utajifunza mengi zaidi juu ya maagano ya kimungu na utazidi kuona jinsi unavyoweza kunufaika kutokana nayo.

[Maelezo ya Chini]

Wewe Unakumbuka?

◻ Kwa nini agano lililotajwa kwenye Zaburi 110:4 lilifanywa, nalo lilitimiza nini?

◻ Ni nani walio katika agano jipya, nalo lilisaidiaje kutokeza taifa la wafalme-makuhani?

◻ Kwa nini Yesu alifanya agano la kibinafsi pamoja na wafuasi wake?

◻ Maagano saba ambayo tumezungumzia ni gani?

[Mchoro katika ukurasa wa 17]

(Ona mpangilio kamili katika nakala iliyochapishwa)

Agano la Kiedeni Mwanzo 3:15

Agano la Kiabrahamu

Agano la Sheria

Agano la Ufalme wa Kidaudi

Agano kwa Ajili ya Kuhani kama Melkizedeki

Mbegu ya Kwanza

Mbegu ya Pili

Baraka za Milele

[Mchoro katika ukurasa wa 19]

(Ona mpangilio kamili katika nakala iliyochapishwa)

Agano fa Kiedeni Mwanzo 3:15

Agano la Kiabrahamu

Agano la Sheria

Agano Jipya

Agano la Ufalme wa Kidaudi

Agano la kuwa kuhani kama Kelkizedeki

Mbegu ya Kwanza

Agano kwa Ajili ya Ufalme wa Kimbingu

Mbegu ya Pili

Baraka za Milele