KIMBELEMBELE

Kufanya jambo ambalo mtu hana haki, ruhusa au mamlaka ya kulifanya; ushupavu katika mwenendo au mawazo; kuvuka mipaka iliyowekwa; kufanya jambo kwa kupinga au kutotii waziwazi mipaka iliyowekwa. Neno hilo linahusiana na kiburi, kujitutumua, kujiona, na kujitanguliza. Kinyume chake ni upole na kiasi.

Kiburi na Hasira Huleta Kimbelembele. Neno la Kiebrania za·dhohnʹ, linalotafsiriwa “kimbelembele,” limetokana na kitenzi zidh, kinachomaanisha “chemka, kasirika vikali.” (Mwa 25:29; Kut 21:14) Hasira au kiburi kinaweza kumfanya mtu atende bila kufikiri, awe mshupavu, na avuke mipaka aliyowekewa. Methali inasema, “Mtu mwenye kimbelembele, anayejigamba kwa kiburi, hivyo ndivyo unavyomwita mtu anayetenda kwa kimbelembele bila kujali.” (Met 21:24) Kwenye Kumbukumbu la Torati 1:43 kitenzi hicho kinatumiwa kueleza jambo ambalo Waisraeli walifanya kwa kutotii amri ya Mungu na kufanya mambo bila ruhusa. Musa aliwaambia hivi: “Basi nikaongea nanyi, lakini hamkusikiliza. Badala yake, mliasi agizo la Yehova na kujaribu kwa kimbelembele kupanda mlimani.” Neno lingine la Kiebrania ʽa·phalʹ, limetumiwa katika simulizi hilohilo kwenye Hesabu 14:40-44: “Musa akawaambia: ‘ . . . Msipande kwenda huko, kwa sababu Yehova hayuko pamoja nanyi . . .’ Hata hivyo, kwa kimbelembele wakapanda kuelekea mlimani,” nao wakashindwa vitani na wakaaji wa eneo. Walikuwa ‘wamefutuka’ kwa uhakika wa bandia.​—Linganisha Hab 2:4.

Amri ambayo Mungu aliwapa Waisraeli inafunua pia kwamba hasira inaweza kusababisha kimbelembele chenye madhara na kumfanya mtu avunje kabisa sheria ya Mungu. Aliwaamuru hivi: “Mtu akimkasirikia vikali [kitenzi kinachofanana na zidh] mwenzake na kumuua kwa kukusudia, mtu huyo lazima afe hata ikiwalazimu kumwondoa kwenye madhabahu yangu.”​—Kut 21:14.

Wawe Makini Wasisitawishe Kimbelembele. Mfalme Daudi ambaye alipewa mamlaka kubwa na Mungu, alitambua kwamba licha ya hilo angeweza kuingia katika hatia ya kutenda kwa kimbelembele. Alisali hivi: “Ni nani anayeweza kutambua makosa? Nitangaze kuwa sina hatia ya dhambi nisizojua. Na unizuie mimi mtumishi wako nisitende matendo ya kimbelembele; usiruhusu yanitawale. Ndipo nitakapokuwa kamili, na sitakuwa na hatia ya dhambi zilizo wazi.” (Zb 19:12, 13) Hivyo basi, ni rahisi sana kuwa mwenye kimbelembele, na kwa sababu hiyo tunapaswa kuwa makini sana. Kutenda kwa kimbelembele ni dhambi nzito kuliko kutenda kosa. Iwe ni mtu mwenye mamlaka au mtu wa hali ya chini, yeyote anayefanya jambo ambalo hana mamlaka ya kulifanya ni chukizo mbele za Mungu. Uzia alikuwa mfalme mwenye nguvu aliyepokea baraka nyingi kutoka kwa Mungu, hata hivyo alipigwa na ukoma alipotenda kwa kimbelembele na kuchukua wajibu wa kuhani. (2Nya 26:16-21) Kimbelembele kilimfanya Mfalme Sauli amwasi Yehova. Hakuwa tayari kumsubiri Samweli, hivyo akachukua mamlaka isiyo yake na kutoa dhabihu. (1Sa 13:8-14) Pia, alijiamulia mwenyewe kumhifadhi hai Agagi, Mfalme wa Waamaleki pamoja na nyara bora zaidi, ingawa amri ya Yehova ilisema awaangamize Waamaleki. Sauli alikataliwa asiendelee kuwa mfalme kwa sababu ya kutenda kwa kimbelembele.​—1Sa 15:8, 9, 11, 18, 19.

Mfano mwingine wa mtu ambaye hakuwa na cheo chochote katika Israeli lakini aliyetenda kwa kimbelembele ni ule wa Uza. Sanduku la agano lilikuwa likisafirishwa kwenda Yerusalemu likiwa limebebwa na gari linalokokotwa na ng’ombe, jambo ambalo lilikuwa kinyume na utaratibu uliokuwa umetolewa. Ng’ombe walipokuwa karibu kuliangusha, Uza alinyoosha mkono wake na kulikamata Sanduku la Agano ili lisianguke. Yehova alimpiga kwa tendo hilo la kimbelembele, naye akafa.​—2Sa 6:6, 7.

Mtu ambaye hana uhakika kuhusu jinsi ya kushughulikia jambo fulani, au ikiwa hana uhakika kama ana mamlaka ya kufanya jambo fulani, anapaswa kufanya yote awezayo kuwauliza wengine walio na ujuzi au uelewaji wa jambo hilo. Maandiko yanashauri hivi: “Kimbelembele husababisha mzozo tu, lakini hekima ni ya wale wanaotafuta ushauri.” (Met 13:10) Kimbelembele humletea mtu matatizo makubwa; sifa ya kiasi itamwokoa mtu. Mwanamume mwenye hekima alisema hivi: “Kimbelembele kinapokuja, aibu itafuata, lakini wenye kiasi wana hekima.”​—Met 11:2.

Kukosea Heshima Enzi Kuu ya Mungu. Mtu anapotenda kwa kimbelembele kumwelekea Mungu, anaonyesha kwamba anakosa kuheshimu enzi kuu ya Yehova na mamlaka yake akiwa Mungu. Wale wanaodai kuwa watumishi wake na wakati uleule wanamwakilisha kwa njia isiyofaa ndio wenye kuchukiza zaidi. Yehova alisema hivi kuwahusu manabii wa uwongo: “Ikiwa nabii yeyote atasema kwa kimbelembele katika jina langu neno ambalo sikumwamuru aseme . . . nabii huyo lazima afe. . . . Nabii akisema neno katika jina la Yehova na neno hilo lisitimie au kufanyika, . . . nabii huyo alilisema kwa kimbelembele.”​—Kum 18:20-22

Pia, tunapokosa kuwaheshimu watumishi wa Yehova aliowaweka rasmi, tunaonyesha kwamba hatumheshimu, na huenda hilo likawa linasababishwa na kimbelembele. Katika Israeli, kesi ngumu zililetwa ‘mahali ambapo Yehova alichagua’ (ambapo, kuanzia wakati wa Daudi na kuendelea, palikuwa Yerusalemu). Mtu yeyote aliyekosa kutii hukumu iliyotolewa angeuawa, kwa kuwa alipowapinga wawakilishi wa Mungu alikuwa akimpinga Mungu. Sheria ilisema, “Mnapaswa kutenda kulingana na sheria watakayowaonyesha na kulingana na uamuzi watakaowatangazia. . . . Mtu anayetenda kwa kimbelembele kwa kukataa kumsikiliza kuhani anayemhudumia Yehova Mungu wenu au kukataa kumsikiliza mwamuzi ni lazima afe. Ni lazima mwondoe uovu katika Israeli. Basi watu wote watasikia na kuogopa, nao hawatatenda tena kwa kimbelembele.” (Kum 17:8-13; linganisha Hes 15:30.) Mtume Petro anasema kuwahusu baadhi ya watu walioonyesha ukosefu mkubwa wa heshima kwa Mungu na watumishi wake watiwa mafuta, akiwafafanua kuwa ‘wenye ujasiri [kutokana na neno la Kigiriki tol·me·tesʹ, “kimbelembele,” Biblia Takatifu], na ushupavu, hawaogopi kuwatukana watukufu.’ Petro anasema watu kama hao, “watapata maangamizo yanayoletwa na mwendo wao wenyewe wa maangamizi.”​—2Pe 2:10, 12.

Kufikiri kwamba sisi ni bora kwa sababu ya uhusiano wa kifamilia tulio nao kunaweza kuwa mtego. Yohana Mbatizaji alitambua mawazo ya Wayahudi waliomwendea. Aliwaonya hivi: “Msithubutu kujiambia, ‘Abrahamu ndiye baba yetu.’ Kwa maana ninawaambia, Mungu anaweza kumwinulia Abrahamu watoto kutoka kwenye mawe haya.” (Mt 3:9) Neno la Kigiriki linalotumiwa hapa ni doʹxe·te, linalotokana na neno do·keʹo, ambalo kimsingi linamaanisha “fikiri; kuwa na maoni fulani (iwe ni maoni sawa au yenye makosa).”

Mwisho wa Kimbelembele. Babiloni la kale lilikuwa mfano wa taifa lenye kimbelembele lililompinga Mungu, na likawa adui yake wa milele. Nabii Yeremia alisema hivi kulihusu: “Tazama! Niko dhidi yako, ewe mkaidi, asema Bwana Mwenye Enzi Kuu, Yehova. . . . Ewe mkaidi, utajikwaa na kuanguka.” (Yer 50:29, 31, 32) Babiloni Mkubwa wa mfano amethibitika kuwa adui mwenye hasira na kimbelembele dhidi ya Mungu hapa duniani, anayewafanya wakaaji wa duniani waleweshwe “kwa divai ya uasherati wake” na analaumiwa kwa sababu ya “damu ya manabii na ya watakatifu na ya wale wote ambao wameuawa duniani.” Kwa sababu hiyo, ataangamizwa milele. (Ufu 17:2, 5; 18:7, 8, 20, 24) Hilo linapatana na ahadi ya Yehova ya kumaliza kabisa kimbelembele cha Babiloni: “Nitakikomesha kiburi cha wenye kimbelembele, nami nitayashusha majivuno ya waonevu.”​—Isa 13:11.