Kitabu Cha Biblia Namba 50—Wafilipi

Mwandikaji: Paulo

Mahali Kilipoandikiwa: Rumi

Uandikaji Ulikamilishwa: c. (karibu) 60-61 W.K.

 1. (a) Wafilipi walipataje kusikia habari njema? (b) Ni habari gani ya kimsingi ya historia iliyo ya upendezi kuhusu jiji la Filipi?

WAKATI mtume Paulo alipoupokea wito katika njozi ili apeleke habari njema ndani ya Makedonia, yeye na waandamani wake, Luka, Sila, na Timotheo mchanga, walifanya haraka kutii. Kutoka Troa katika Asia Ndogo, walisafiri kwa meli kwenda Neapoli kisha wakaondoka mara hiyo kuelekea Filipi, karibu kilometa 15 kuingia barani kwa kufuata kipito cha mlimani. Jiji hilo laelezwa na Luka kuwa “jiji kuu la wilaya ya Makedonia.” (Mdo. 16:12, NW) Liliitwa Filipi kulingana na jina la Filipo 2 mfalme wa Makedonia (baba ya Aleksanda Mkuu), aliyeteka jiji hilo katika 356 K.W.K. Baadaye lilitwaliwa na Warumi. Ndipo mahali yalipopiganiwa mapigano ya kuamua maneno katika 42 K.W.K. ambayo yalisaidia kuimarisha cheo cha Octavian, ambaye baadaye akawa Kaisari Agusto. Kwa ukumbusho wa ushindi huo, yeye alifanya Filipi kuwa koloni ya Kirumi.

 2. Paulo alifanya maendeleo gani kuhusiana na kuhubiri kwake katika Filipi, na ni matukio gani yaliyoambatana na uzaliwa wa kundi huko?

² Ilikuwa desturi ya Paulo kuwahubiri Wayahudi kwanza akiisha wasili katika jiji jipya. Hata hivyo, alipowasili mara ya kwanza katika Filipi karibu 50 W.K., aliwapata wakiwa wachache na yaonekana wakiwa bila sinagogi, kwa maana walikuwa wakikutana ili kusali kwenye ukingo wa mto nje ya mji. Kuhubiri kwa Paulo kulizaa matunda haraka, mmoja wa waongofu wa kwanza akiwa ni Lidia, ambaye alikuwa mwanamke mfanya biashara na mwongofu Myahudi, ambaye kwa utayari alipokea kweli kuhusu Kristo na kusisitiza kwamba wasafiri hao wakae kwenye nyumba yake. “Alitusihi-sihi tukawa hatuna hiari ila kuja,” aandika Luka. Hata hivyo, upinzani ulikabiliwa baada ya muda mfupi na Paulo na Sila wakapigwa kwa fito (fimbo) kisha wakatiwa gerezani. Walipokuwa gerezani tetemeko la dunia lilitukia, na mtunza-gereza na jamaa yake, kwa kumsikiliza Paulo na Sila, wakawa waamini. Siku iliyofuata Paulo na Sila walifunguliwa gerezani, nao wakawazuru ndugu waliokuwa kwenye nyumba ya Lidia na kuwatia moyo kabla ya kuondoka kwenye jiji hilo. Paulo alienda akiwa na kumbukumbu dhahiri za dhiki zilizotukia wakati wa kuzaliwa kwa kundi jipya katika Filipi.—Mdo. 16:9-40, NW.

 3. Ni mionano gani ya baadaye ambayo Paulo alikuwa nayo na kundi la Filipi?

³ Miaka michache baadaye, wakati wa ziara yake ya tatu ya kimisionari, Paulo aliweza kutembelea tena kundi la Filipi. Halafu, karibu miaka kumi baada ya kuanzisha kundi hilo, wonyesho wenye kugusa moyo wa upendo wa akina ndugu katika Filipi ulimsukuma Paulo awaandikie barua hii iliyopuliziwa na Mungu ambayo imehifadhiwa katika Maandiko Matakatifu chini ya jina la kundi hilo pendwa.

 4. Ni kitu gani chamtambulisha mwandikaji wa Wafilipi, na nini chathibitisha uasilia wa barua hii?

⁴ Kwamba Paulo ndiye aliyeandika barua hii, kama vile yaelezwa katika mstari wayo wa kwanza, hukubaliwa kwa ujumla na waelezaji wa Biblia, tena kwa sababu nzuri. Polycarp (69?-155? W.K.) katika barua yake mwenyewe kwa Wafilipi, ataja kwamba Paulo alikuwa amewaandikia. Barua hii yanukuliwa kuwa ni ya Paulo na waelezaji wa mapema wa Biblia kama Ignatio, Irenaeus, Tertullian, na Clement wa Aleksandria. Imetajwa katika Muratorian Fragment ya karne ya pili W.K. na katika maandishi mengine yote yenye kukubalika ya mapema, na huonekana pamoja na barua nyingine nane za Paulo katika hati Chester Beatty Papyrus No. 2 (P⁴⁶), inayoaminiwa kuwa ni ya tangu karibu 200 W.K.

 5. Ni kitu gani chaelekezea Rumi kuwa ndipo mahali pa uandikaji?

⁵ Mahali na tarehe ya kuandikwa paweza kuthibitishwa kwa uhakika wa kiasi. Wakati wa kuandika, Paulo alikuwa mfungwa akiwa chini ya utunzi wa walinzi wa maliki (mfalme) wa Rumi, na utendaji mwingi sana wa Kikristo ulikuwa ukiendelea kumzunguka. Alifunga barua yake kwa salamu za kutoka kwa walio waaminifu katika nyumba ya Kaisari. Mambo haya ya uhakika yaungana kuonyesha kwamba barua hii ilipelekwa kutoka Rumi.—Flp. 1:7, 13, 14; 4:22; Mdo. 28:30, 31.

 6. Kuna uthibitisho gani kuhusu wakati wa kuandikwa kwa Wafilipi?

⁶ Lakini barua hii iliandikwa lini? Yaelekea kwamba tayari Paulo alikuwa amekwisha kuwa katika Rumi muda wa kutosha ili habari na sababu za kutiwa kwake gerezani akiwa Mkristo ziwe zimeenea kati ya Walinzi wa Praetoria wa maliki, na kwa wengine wengi. Pia, kulikuwa kumekuwako wakati wa kuwezesha Epafrodito aje kutoka Filipi (zapata kilometa 1,000) akiwa na zawadi ya kumletea Paulo, wa kuwezesha habari za ugonjwa wa Epafrodito katika Rumi zirudi Filipi tena, na wa kuwezesha maneno ya sikitiko kuhusu jambo hilo yatoke Filipi kuja Rumi. (Flp. 2:25-30; 4:18) Kwa kuwa kutiwa gerezani kwa Paulo mara ya kwanza katika Rumi kulitukia karibu 59-61 W.K., yaelekea sana kwamba aliandika barua hii karibu 60 au 61 W.K., mwaka mmoja au zaidi baada ya mara yake ya kwanza kuwasili Rumi.

 7. (a) Ni kifungo gani kilichokuwako kati ya Paulo na Wafilipi, na ni nini kilichomchochea kuandika? (b) Wafilipi ni barua ya aina gani?

⁷ Ule utungu wa kuzaa uliopatikana katika kuwa baba mzazi wa watoto hawa wa huko Filipi kupitia lile neno la ukweli, ile shauku na ukarimu wa Wafilipi pamoja na zawadi za vitu vilivyohitajiwa zilizofuata Paulo muda wa safari zake nyingi na magumu, na dalili ya baraka za Yehova za kazi-jasho za kimisionari zilizofanywa hapo kwanza katika Makedonia yote hayo yaliunganika kuunda kifungo imara cha upendo kati ya Paulo na ndugu Wafilipi. Sasa zawadi yao ya fadhili, ikifuatwa na kuulizia habari za Epafrodito wakiwa na hamu nyingi, na maendeleo ya habari njema katika Rumi, ilichochea Paulo awaandikie barua ya uchangamfu na shauku yenye kitia-moyo cha kujenga.

YALIYOMO KATIKA WAFILIPI

 8. (a) Paulo aonyeshaje uhakika na shauku yake kwa ndugu Wafilipi? (b) Paulo asema nini kuhusu vifungo vyake vya gerezani, naye atoa shauri gani?

⁸ Kutetewa na kusonga mbele kwa habari njema (1:1-30). Paulo na Timotheo wapeleka salamu, na Paulo ashukuru Mungu kwa mchango ambao Wafilipi wamefanyia habari njema “kuanzia siku ya kwanza mpaka wakati huu.” Yeye ana uhakika wataendesha kazi yao njema ikafikie mwisho, kwa maana wao ni washiriki pamoja naye katika fadhili zisizostahiliwa, kutia na “kutetea habari njema na kuzithibitisha kisheria.” Yeye atamani sana kuwa nao akiwa na shauku nyororo, na asema hivi: “Hili ndilo naendelea kusali, kwamba upendo wenu upate kuwa mwingi sana hata zaidi na zaidi . . . kwamba nyinyi mpate kuhakikisha mambo yaliyo ya maana zaidi.” (1:5, 7, 9, 10, NW) Paulo awataka wajue kwamba “mambo [yake] yamepata kuwa ya kusogeza mbele habari njema,” katika jambo la kwamba vifungo vyake vya gereza vimejulikana peupe, na akina ndugu wametiwa moyo kunena neno la Mungu bila hofu. Ingawa litakuwa jambo lenye faida Paulo akifa sasa, hata hivyo yeye ajua kwamba yahitajiwa zaidi abakie ili wao wapate kusonga mbele na kuwa wenye shangwe. Yeye awashauri wajiendeshe kwa njia yenye kuzistahili habari njema, kwa maana hata kama atawajia au hatawajia, yeye ataka kusikia kwamba waendelea kupigana katika muungamano, na ‘hawaogopeshwi na wapinzani wao kwa njia yoyote.’—1:12, 28, NW.

 9. Wafilipi wawezaje kuendeleza mtazamo wa akili ya Kristo?

⁹ Kuendeleza mtazamo ule ule wa akilini ulio kama Kristo (2:1-30). Paulo awatia moyo Wafilipi wawe na udhalili (unyenyekevu) wa akili, ‘wakiangalia, si upendezi wa kibinafsi juu ya mambo yao wenyewe tu, bali pia katika upendezi wa kibinafsi juu ya yale ya wengine.’ Wao wapaswa wawe na mtazamo ule ule wa akilini kama wa Kristo Yesu, ambaye, ingawa alikuwako kwa namna ya Mungu, alijiondolea vyote akawa mwanadamu na kujinyenyekeza kwa kutii kufikia kifo, hivi kwamba Mungu amemkweza na kumpa jina lililo juu ya kila jina jinginelo. Paulo awahimiza hivi: “Endeleeni kufanyiza wokovu wenu wenyewe kwa hofu na kutetemeka.” “Endeleeni kufanya mambo yote bila manung’uniko na mabishano,” na mwendeleze “mshiko imara juu ya lile neno la uhai.” (2:4, 12, 14, 16, NW) Yeye atumainia kuwapelekea Timotheo na ana uhakika kwamba yeye mwenyewe pia atakuja baada ya muda mfupi. Kwa sasa, ili waone shangwe tena, awapelekea Epafrodito, ambaye amepona ugonjwa wake.

10. Paulo amechuchumiliaje kuuelekea mradi, naye atoa onyo gani la upole kwa wengine?

¹⁰ ‘Kujitahidi kuuelekea mradi,’ NW (3:1–4:23). ‘Sisi tulio wa tohara halisi,’ asema Paulo, ‘ni lazima tujihadhari na mbwa, wale ambao huukata mwili.’ Ikiwa mtu yeyote ana sababu za kuwa na uhakika katika mwili, Paulo ana uhakika uzidio, na maisha yake akiwa Myahudi na Farisayo aliyetahiriwa yathibitisha hivyo. Hata hivyo ameyahesabu yote haya kuwa hasara ‘kwa sababu ya ile thamani bora zaidi ya maarifa juu ya Kristo Yesu Bwana wake.’ Kupitia uadilifu ambao ni kwa imani, yeye atumainia ‘kufikia ufufuo wa mapema zaidi kutoka kwa wafu.’ (3:2, 3, 8, 11, NW) Kwa hiyo, asema Paulo, “nikisahau mambo yaliyo nyuma na nikichuchumilia kuelekea yaliyo mbele, najitahidi kuuelekea mradi ili kuipata zawadi ya ule wito wa juu wa Mungu kwa njia ya Kristo Yesu.” Acheni wengi kwa kadiri walivyo na ukomavu wawe na mtazamo ule ule wa akilini. Kuna wale ambao mungu wao ni tumbo lao, ambao wameweka akili zao juu ya mambo yaliyo duniani, na ambao mwisho wao ni uharibifu, lakini “kwa habari yetu sisi,” Paulo ashikilia, “uraia wetu umo katika mbingu.”—3:13, 14, 20, NW.

11. (a) Ni mambo gani yaliyo ya kufikiriwa na kuzoewa? (b) Ni usemi gani ambao Paulo afanya kuhusu ukarimu wa Wafilipi?

¹¹ ‘Shangilieni katika Bwana,’ Paulo ahimiza, ‘na acheni kiasi chenu kijulikane kwa watu wote. Endeleeni kufikiria mambo yaliyo ya kweli na ya kuhangaikiwa kwa uzito, mambo yaliyo ya uadilifu, yaliyo safi, yenye kupendeka, yenye kunenewa vizuri, yenye nguvu za wema, na yenye kustahili sifa. Jizoezeni mambo mliyojifunza na kukubali na kusikia na kuona kuhusiana na mimi, na Mungu wa amani atakuwa pamoja nanyi.’ (4:4-9, NW) Paulo ashangilia sana mawazo ya ukarimu ya Wafilipi kumwelekea, ingawa ana nguvu kwa mambo yote “kwa sababu ya yeye atiaye nguvu.” Kwa uchangamfu awatolea asante kwa zawadi yao. Kutoka mwanzo wa kujulisha kwake habari njema katika Makedonia, wao wamezidi wengine katika kutoa. Kwa zamu yake, Mungu naye atawatolea “uhitaji [wao wote] kwa kadiri ya utajiri wake katika utukufu kwa njia ya Kristo Yesu.” (4:13, 19, NW) Yeye apeleka salamu kutoka kwa watakatifu wote, kutia na wale wa nyumba ya Kaisari.

KWA NINI NI CHENYE MAFAA

12. Ni jinsi gani sisi leo, kama ndugu kule Filipi, twaweza kupata kibali cha Mungu na kuwa shangwe kwa ndugu zetu?

¹² Jinsi kitabu cha Wafilipi kilivyo chenye mafaa kwetu! Hakika sisi twatamani kibali cha Yehova na pongezi ile ile kutoka kwa waangalizi wetu Wakristo ambayo kundi kule Filipi lilipokea kutoka kwa Paulo. Twaweza kulipata hilo tukifuata kielelezo kizuri cha Wafilipi na shauri la upendo la Paulo. Kama Wafilipi, twapaswa kudhihirisha ukarimu, tuhangaikie kusaidia ndugu zetu wanapokuwa katika shida, na kushiriki katika kutetea na kusimamisha kisheria habari njema. (1:3-7, NW) Twapaswa kuendelea ‘kusimama imara katika roho moja, kwa nafsi moja tukijitahidi kando kwa kando kwa ajili ya imani ya habari njema,’ tuking’aa tukiwa “wamulikaji” miongoni mwa kizazi kilichopotoka na kilicho kombo. Tufanyapo mambo hayo na kuendelea kufikiria mambo yaliyo ya hangaiko la uzito, twaweza kuwa shangwe kwa ndugu zetu katika njia ile ile ambayo Wafilipi walikuwa shangwe kubwa kwa mtume Paulo.—1:27; 2:15; 4:1, 8, NW.

13. Ni katika njia gani twaweza kumfuata Paulo kwa umoja?

¹³ “Mnifuate mimi,” asema Paulo. Tumfuate kwa njia gani? Njia moja ni kuridhika chini ya hali zote. Paulo awe alikuwa na utele au katika uhitaji, alijifunza kujirekebisha kwa hali hizo bila kunung’unika, ili aendelee kwa bidii na kwa shangwe katika huduma ya Mungu. Wote wapaswa kuwa kama Paulo, pia, katika kuonyesha shauku nyororo kwa ajili ya ndugu waaminifu. Jinsi alivyonena kwa shangwe yenye shauku juu ya huduma ya Timotheo na Epafrodito! Na jinsi alivyojiona amekaribiana na ndugu zake Wafilipi, ambao aliwaita “wapendwa wangu, ninaowaonea shauku, furaha yangu, na taji yangu”!—3:17; 4:1, 11, 12; 2:19-30.

14. Ni shauri gani zuri linalotolewa na barua kwa Wafilipi kuhusiana na mradi wa uhai na Ufalme, na barua hiyo imeelekezwa kwa nani hasa?

¹⁴ Paulo aweza kufuatwa kwa njia gani nyingine? Kwa ‘kuyachuchumilia yaliyo mbele, najitahidi kuelekea mradi’! Wote ambao wamekaza akili zao juu ya ‘mambo ya hangaikio zito’ (NW) wapendezwa kabisa na mpango wa ajabu wa Yehova katika mbingu na dunia, ambamo ‘kila ulimi utakiri ya kuwa Yesu Kristo ni Bwana, kwa utukufu wa Mungu Baba.’ Lile shauri zuri katika Wafilipi latia moyo wote wanaotumainia uhai wa milele kuhusiana na Ufalme wa Mungu wafuatie mradi huo. Hata hivyo, barua kwa Wafilipi imeelekezwa hasa kwa wale ambao ‘wenyeji wao uko mbinguni’ na ambao wangojea kwa hamu ‘kubadilishwa kwa mwili wa Kristo wa utukufu.’ ‘Wakisahau yaliyo nyuma, na kuyachuchumilia yaliyo mbele,’ (NW), wote hao na wafuate mtume Paulo katika ‘kuyachuchumilia yaliyo mbele, kuelekea mradi ili kuipata zawadi ya ule wito wa juu,’ (NW) urithi wao mtukufu katika Ufalme wa mbinguni!—4:8; 2:10, 11; 3:13, 14, 20, 21.