UBATIZO

Neno ba′pti·sma la Kigiriki larejezea utaratibu wa uzamisho, kutia ndani utumbukizaji na uibukaji; limenyambuliwa kutoka kwa kitenzi ba′pto, kinachomaanisha ‘chovya.’ (Yoh 13:26) Katika Biblia, “kubatiza” ni sawa na “kuzamisha.” Katika kuonyesha hilo, The Holy Bible, An Improved Edition, inatafsiri Waroma 6:3, 4 kama ifuatavyo: “Au, ninyi hamfahamu, ya kuwa sisi sote tuliobatizwa (tuliozamishwa) katika Kristo Yesu tulibatizwa (tulizamishwa) katika mauti yake? Basi tulizikwa pamoja naye kupitia ubatizo (uzamisho) wetu katika mauti yake.” (Ona pia Ro; ED.) Septuajinti ya Kigiriki hutumia umbo la neno hilohilo kuwa ‘chovya’ kwenye Kutoka 12:22 na Mambo ya Walawi 4:6. (Ona vlz-chn. vya NW ya Kiingereza) Mtu anapozamishwa katika maji, ‘anazikwa’ kwa muda asionekane na kisha anainuliwa atoke.

Tutachunguza sehemu nne tofauti za ubatizo, pamoja na maswali husika: (1) Ubatizo wa Yohana, (2) ubatizo wa maji wa Yesu na wafuasi wake, (3) ubatizo katika Kristo Yesu na katika kifo chake, (4) ubatizo kwa moto.

Ubatizo wa Yohana. Binadamu wa kwanza aliyepewa na Mungu mamlaka ya kubatiza na maji alikuwa Yohana mwana wa Zekaria na Elisabeti. (Lu 1:5-7, 57) Uhakika wa kwamba alijulikana kama “Yohana Mbatizaji” (Mt 3:1; Mk 1:4) wadokeza kwamba ubatizo au uzamisho wa maji ulijulikana na watu hasa kupitia Yohana, na Maandiko yanathibitisha kwamba huduma na ubatizo wake ulitoka kwa Mungu; asili haikuwa Yohana. Kazi zake zilitabiriwa na malaika Gabrieli kuwa zilitoka kwa Mungu (Lu 1:13-17), na kupitia roho takatifu Zekaria alitabiri kwamba Yohana angekuwa nabii wa Aliye Juu Zaidi ili azitayarishe njia za Yehova. (Lu 1:68-79) Yesu alithibitisha kwamba huduma na ubatizo wa Yohana ulitoka kwa Mungu. (Lu 7:26-28) Mwanafunzi Luka anaandika kwamba “tangazo la Mungu li[li]mjia Yohana mwana wa Zekaria nyikani. Basi akaingia . . . akihubiri ubatizo.” (Lu 3:2, 3) Mtume Yohana anasema hivi kumhusu: “Kulitokea mtu aliyetumwa awe mwakilishi wa Mungu: jina lake lilikuwa Yohana.”—Yoh 1:6.

Habari zaidi za kufanya maana ya ubatizo wa Yohana ieleweke zinapatikana kwa kulinganisha tafsiri mbalimbali za Luka 3:3. Yohana alikuja “akihubiri ubatizo unaoonyesha toba kwa ajili ya msamaha wa dhambi” (NW); “ubatizo wa toba” (ZSB); “ubatizo wa toba liletalo ondoleo la dhambi” (UV); “ubatizo ukiwa wonyesho wa toba kwa ajili ya msamaha wa dhambi” (NE); “watu watubu na kubatizwa ili Mungu awaondolee dhambi” (HNWW). Tafsiri hizo zinaonyesha wazi kwamba ubatizo huo haukuosha dhambi, ila toba na kubadili njia zao, na ubatizo ulikuwa mfano wa hilo.

Kwa hiyo, ubatizo uliofanywa na Yohana haukuwa utakaso wa kipekee kutoka kwa Mungu kupitia mtumishi wake Yohana, bali wonyesho wa hadharani na ufananisho wa toba ya mtu binafsi kwa sababu ya dhambi zake dhidi ya ile Sheria, iliyopasa kuwaongoza kwa Kristo. (Gal 3:24) Katika jambo hilo, Yohana alitayarisha kikundi cha watu ili ‘waone njia ya Mungu ya kuokoa.’ (Lu 3:6) Kazi yake ilitoa utumishi wa “kuweka tayari kwa ajili ya Yehova watu waliotayarishwa.” (Lu 1:16, 17) Kazi hiyo ilikuwa imetabiriwa na Isaya na Malaki.—Isa 40:3-5; Mal 4:5, 6.

Wasomi fulani hujaribu kufasiri kuwa ubatizo wa Yohana na ubatizo wa Kikristo ulitangulia kuonyeshwa ungekuja baadaye na sherehe za kale za utakaso chini ya ile Sheria (Kut 29:4; Law 8:6; 14:8, 31, 32; Ebr 9:10, klz-chn.) au katika matendo ya kibinafsi. (Mwa 35:2; Kut 19:10) Lakini visa hivyo havifananishi kwa vyovyote maana halisi ya ubatizo. Yalikuwa ni maosho ya usafi wa kisherehe. Ni katika kisa kimoja tu kuna kitu kinachokaribia kuwa mchovyo kamili wa mwili katika maji. Ni katika kisa cha Naamani mwenye ukoma, na kujitosa katika maji kulifanyika mara saba. (2Fa 5:14) Jambo hilo halikumwingiza katika uhusiano wowote wa kipekee pamoja na Mungu, ila tu lilimponya ukoma. Isitoshe, Kimaandiko, wenye kugeuza imani walitahiriwa, si kubatizwa. Ili mtu ale Pasaka au kushiriki katika ibada katika patakatifu alipaswa kutahiriwa.—Kut 12:43-49.

Wala halina msingi dai linalotolewa na wengine kwamba inawezekana ubatizo wa Yohana uliigwa kutoka kwa dhehebu la Kiyahudi la Waesene au kutoka kwa Mafarisayo. Madhehebu hizi mbili zilikuwa na matakwa mengi ya kwamba maosho yafanywe mara nyingi. Lakini Yesu alionyesha mambo hayo yalikuwa ni amri tu za wanadamu waliokiuka amri za Mungu kupitia mapokeo yao. (Mk 7:1-9; Lu 11:38-42) Kulingana na alivyosema, Yohana alibatiza katika maji kwa sababu alitumwa na Mungu abatize katika maji. (Yoh 1:33) Yeye hakutumwa na Waesene wala na Mafarisayo. Utume wake haukuwa wa kuwageuza wawe na imani ya Kiyahudi ila kuwabatiza wale ambao tayari walikuwa washiriki wa kutaniko la Kiyahudi.—Lu 1:16.

Yohana alijua kwamba kazi zake zilikuwa ni matayarisho tu ya njia kabla ya Mwana wa Mungu na Masihi nazo zingeiachia nafasi huduma yake Huyo iliyo kuu zaidi. Sababu ya Yohana kubatiza ilikuwa ili Masihi adhihirishwe kwa Israeli. (Yoh 1:31) Kulingana na Yohana 3:26-30, huduma ya Masihi ingeongezeka, lakini huduma ya Yohana ingepungua. Wale waliobatizwa na wanafunzi wa Yesu wakati wa huduma ya kidunia ya Yesu na ambao basi walikuwa wanafunzi wa Yesu vilevile, walibatizwa kuwa ufananisho wa toba kama vile katika ubatizo wa Yohana.—Yoh 3:25, 26; 4:1, 2.

Ubatizo wa Yesu Katika Maji. Lazima ubatizo wa Yesu mwenyewe uliofanywa na Yohana uwe bila shaka ulikuwa na maana na kusudi lililo tofauti kabisa na ubatizo wa Yohana, kwa kuwa Yesu “hakufanya dhambi, wala udanganyifu haukupatikana kinywani mwake.” (1Pe 2:22) Kwa hiyo yeye hangeweza kupitia chini ya tendo linalofananisha toba. Bila shaka, hiyo ndiyo sababu Yohana alitokeza kipingamizi katika kumbatiza Yesu. Lakini Yesu akasema hivi: “Acha iwe hivyo, wakati huu, kwa maana katika njia hiyo inafaa kwetu kufanya yote yaliyo ya uadilifu.”—Mt 3:13-15.

Luka anasema kwamba Yesu alikuwa akisali wakati wa ubatizo wake. (Lu 3:21) Zaidi ya hayo, mwandikaji wa barua kwa Waebrania anasema kwamba wakati Yesu Kristo alipokuja “katika ulimwengu” (yaani, si wakati alipozaliwa na hangeweza kusoma wala kusema maneno hayo, bali wakati alipojitoa mwenyewe kwa ajili ya ubatizo na kuanza huduma yake) alikuwa akisema hivi, kulingana na Zaburi 40:6-8 (LXX): “Dhabihu na toleo wewe hukutaka, bali ulinitayarishia mwili. . . . Tazama! Nimekuja (katika kitabu cha kukunjwa imeandikwa juu yangu) ili kufanya mapenzi yako, Ee Mungu.” (Ebr 10:5-9) Kwa kuzaliwa Yesu alikuwa mshiriki wa taifa la Kiyahudi, taifa ambalo lilikuwa katika agano la kitaifa pamoja na Mungu, yaani, lile agano la Sheria. (Kut 19:5-8; Gal 4:4) Kwa hiyo, Yesu, kwa sababu hiyo, tayari alikuwa katika uhusiano wa agano pamoja na Yehova Mungu alipojitoa hivyo kwa Yohana abatizwe. Hapo Yesu alikuwa akifanya jambo zaidi ya lile ambalo lilikuwa takwa kwake afanye akiwa chini ya ile Sheria. Alikuwa akijitoa kwa Baba yake Yehova ili afanye “mapenzi” ya Baba yake kuhusiana na kutoa mwili wake mwenyewe ‘uliotayarishwa’ na kuhusiana na kuondolea mbali dhabihu za wanyama waliotolewa kulingana na Sheria hiyo. Mtume Paulo anatoa maelezo haya: “Kwa hayo ‘mapenzi’ yaliyosemwa sisi tumetakaswa kupitia toleo la mwili wa Yesu Kristo mara moja kwa wakati wote.” (Ebr 10:10) Mapenzi ya Baba kwa ajili ya Yesu yalihusisha pia utendaji unaohusiana na Ufalme, na Yesu alijitoa kwa ajili ya utumishi huo pia. (Lu 4:43; 17:20, 21) Yehova alikubali na kukiri kitendo hiki cha kujitoa cha Mwanaye, akamtia mafuta kwa roho takatifu na kusema: “Wewe ni Mwanangu, mpendwa; nimekukubali wewe.”—Mk 1:9-11; Lu 3:21-23; Mt 3:13-17.

Ubatizo wa Maji wa Wafuasi wa Yesu. Mahali pa ubatizo wa Yohana palikuwa panakaribia kuchukuliwa na ubatizo ulioamriwa na Yesu: “Mkafanye wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote, mkiwabatiza katika jina la Baba na la Mwana na la roho takatifu.” (Mt 28:19) Huo ndio uliokuwa ubatizo pekee wa maji ulio na kibali cha Mungu kuanzia Pentekoste, 33 W.K., na kuendelea. Miaka kadhaa baada ya mwaka 33 W.K., Apolo, mwanamume mwenye bidii, alikuwa akifundisha kwa njia sahihi juu ya Yesu, lakini alielewa tu juu ya ubatizo wa Yohana. Alipaswa kusahihishwa juu ya jambo hilo, kama vile walivyosahihishwa wanafunzi ambao Paulo alikutana nao huko Efeso. Watu hao katika Efeso walikuwa wamepata ubatizo wa Yohana, lakini ni wazi ilikuwa baada ya uhalali wake wenye kustahili kuwa umepitwa na wakati, kwa kuwa ziara ya Paulo huko Efeso ilikuwa miaka 20 hivi baada ya kukatizwa kwa agano la Sheria. Hapo ndipo walipobatizwa kwa njia sahihi katika jina la Yesu na kupokea roho takatifu.—Mdo 18:24-26; 19:1-7.

Jambo la kwamba ubatizo huo wa Kikristo ulitaka mtu aelewe Neno la Mungu na afanye uamuzi wa akili katika kujitoa afanye mapenzi ya Mungu yaliyofunuliwa lilionyeshwa wazi katika Pentekoste, 33 W.K., wakati walipokusanyika huko Wayahudi na waliogeuza imani, ambao tayari walikuwa na ujuzi wa Maandiko ya Kiebrania, wakamsikia Petro akisema juu ya Yesu aliye Masihi, tokeo likawa kwamba 3,000 ‘walikubali neno lake kwa ukunjufu wa moyo’ nao “wakabatizwa.” (Mdo 2:41; 3:19–4:4; 10:34-38) Wasamaria kwanza walisadiki mahubiri ya habari njema ya Filipo, kisha wakabatizwa. (Mdo 8:12) Towashi Mwethiopia, aliyekuwa amegeuza imani kuwa ya Kiyahudi, alikuwa mcha-Mungu, na kwa hiyo, pia akiwa na ujuzi wa Yehova na wa Maandiko ya Kiebrania, kwanza alisikia maelezo ya utimizo wa maandiko hayo katika Kristo, akayakubali, kisha akataka abatizwe. (Mdo 8:34-36) Petro alimweleza Kornelio kwamba “mtu ambaye anamwogopa [Mungu] na kutenda uadilifu anakubalika” (Mdo 10:35) na kwamba kila mtu anayetia imani katika Yesu Kristo hupata msamaha wa dhambi kupitia jina lake. (Mdo 10:43; 11:18) Hayo yote ni kupatana na amri ya Yesu “mkafanye wanafunzi . . . na kuwafundisha kushika mambo yote ambayo nimewaamuru ninyi.” Wale wanaokubali fundisho hilo na wanaokuwa wanafunzi kwa kufaa wanabatizwa.—Mt 28:19, 20; Mdo 1:8.

Kwenye Pentekoste, Wayahudi waliowajibika kijumuiya kwa kifo cha Yesu, na ambao bila shaka walijua juu ya ubatizo wa Yohana, “walichomwa moyoni” na mahubiri ya Petro, wakasema hivi: “Akina ndugu, tufanye nini?” Petro akajibu hivi: “Tubuni, na acheni kila mmoja wenu abatizwe katika jina la Yesu Kristo kwa msamaha wa dhambi zenu, nanyi mtapokea zawadi ya bure ya roho takatifu.” (Mdo 2:37, 38) Ona kwamba Petro aliwatajia jambo jipya—kwamba, jambo la lazima kwa msamaha wa dhambi halikuwa toba na ubatizo katika ubatizo wa Yohana, bali toba na ubatizo katika jina la Yesu Kristo. Yeye hakusema kwamba ubatizo wenyewe uliosha dhambi. Petro alijua kwamba “damu ya Yesu Mwana wake [Mungu] hutusafisha kutoka katika dhambi yote.” (1Yo 1:7) Baadaye, baada ya kuzungumza juu ya Yesu akiwa “Wakili Mkuu wa uzima,” Petro aliwaambia hivi Wayahudi hekaluni: “Tubuni na mgeuke ili dhambi zenu zipate kufutwa, ili majira ya kuburudisha yapate kuja kutoka kwa uso wa Yehova.” (Mdo 3:15, 19) Hapo aliwaagiza kwamba jambo lililoleta msamaha wa dhambi ni kutubia kitendo chao kiovu dhidi ya Kristo na ‘kugeuka,” wamtambue; kufikia hatua hii yeye hakutaja ubatizo.

Kwa habari ya Wayahudi, agano la Sheria lilifutiliwa mbali kwa msingi wa kifo cha Kristo juu ya mti wa mateso (Kol 2:14), na agano jipya lilianza kutenda kazi katika Pentekoste, 33 W.K. (Linganisha Mdo 2:4; Ebr 2:3, 4.) Hata hivyo, Mungu alirefusha kipindi cha kibali cha pekee kwa Wayahudi kwa karibu miaka mitatu na nusu zaidi. Wakati huo wanafunzi wa Yesu walifanya mahubiri yao kwa Wayahudi, watu waliogeuza imani ikawa ya Kiyahudi, na Wasamaria. Lakini karibu mwaka 36 W.K. Mungu alimwelekeza Petro aende nyumbani kwa Kornelio Mtu wa Mataifa, ofisa wa jeshi Mroma, na kwa kumimina roho Yake takatifu juu ya Kornelio na nyumba yake, akamwonyesha Petro kwamba Watu wa Mataifa wangeweza sasa kukubaliwa wabatizwe kwa maji. (Mdo 10:34, 35, 44-48) Kwa kuwa sasa Mungu hakulitambua tena lile agano la Sheria pamoja na Wayahudi waliotahiriwa ila sasa alitambua tu agano lake jipya lililopatanishwa na Yesu Kristo, Wayahudi wa asili, wawe wametahiriwa au hawajatahiriwa, hawakuonwa na Mungu kuwa wamo katika uhusiano wowote wa pekee pamoja naye. Hawangeweza kupata kibali cha Mungu kwa kushika Sheria hiyo, ambayo haikuwa na uhalali tena, wala kupitia ubatizo wa Yohana, uliohusiana na ile Sheria, bali waliwajibika kumfikia Mungu kupitia imani katika Mwanaye na kubatizwa katika maji katika jina la Yesu Kristo ili watambuliwe na kupata kibali cha Yehova.—Ona MAJUMA SABINI (Agano kutendeshwa “kwa juma moja”).

Basi, baada ya mwaka 36 W.K., wote, Wayahudi na Watu wa Mataifa, wamekuwa na msimamo uleule machoni pa Mungu. (Ro 11:30-32; 14:12) Watu wa Mataifa, isipokuwa wale waliokuwa wamegeuza imani ikawa ya Kiyahudi na kutahiriwa, hawakuwa katika lile agano la Sheria na hawakupata kamwe kuwa kikundi cha watu walio na uhusiano wa kipekee pamoja na Mungu aliye Baba. Sasa walipewa fursa hiyo wakiwa mtu mmoja-mmoja ya kuwa watu wa Mungu. Kwa hiyo, kabla hawajabatizwa katika maji walipaswa wamjie Mungu wakiwa wenye kumwamini Mwanaye Yesu Kristo. Ndipo, kulingana na kielelezo na amri ya Kristo, wangepita chini ya ubatizo wa maji kwa njia inayofaa.—Mt 3:13-15; 28:18-20.

Ubatizo huo wa Kikristo ungekuwa na matokeo muhimu juu ya msimamo wao mbele za Mungu. Baada ya kurejezea ujenzi wa Noa wa safina ambamo ndani yake yeye na familia yake walihifadhiwa wakaipita Gharika, mtume Petro aliandika hivi: “Lile ambalo linalingana na hili linawaokoa ninyi sasa pia, yaani, ubatizo, (si kuondolea mbali uchafu wa mwili, bali ombi linalotolewa kwa Mungu ili kupata dhamiri njema,) kupitia ufufuo wa Yesu Kristo.” (1Pe 3:20, 21) Safina ilikuwa uthibitisho wenye kuonekana kwamba Noa alikuwa amejiweka wakfu afanye mapenzi ya Mungu na kwa hiyo alikuwa amefanya kwa uaminifu kazi aliyogawiwa na Mungu. Jambo hilo lilifanya wahifadhiwe. Katika njia inayolingana na hiyo, wale ambao wangejiweka wakfu kwa Yehova kwa msingi wa imani katika Kristo aliyefufuliwa, wabatizwe katika ufananisho wa jambo hilo, na kufanya yaliyo mapenzi ya Mungu kwa ajili ya watumishi wake wangeokolewa kutokana na ulimwengu mwovu wa sasa. (Gal 1:3, 4) Sasa hawangekuwa kamwe wakielekea kwenye uharibifu pamoja na sehemu nyingine yote ya ulimwengu. Wangeokolewa kutoka jambo hilo na kuruhusiwa kuwa na dhamiri njema na Mungu.

Hakuna Ubatizo wa Watoto Wachanga. Kwa kuwa ‘kusikia neno,’ ‘kulikubali neno kwa ukunjufu wa moyo,’ na ‘kutubu’ hutangulia ubatizo wa maji (Mdo 2:14, 22, 38, 41) na kwa kuwa ubatizo hutaka mtu afanye uamuzi mzito, ni wazi kwamba ni lazima mtu awe na umri wa kutosha ili asikie, asadiki, na kufanya uamuzi huo. Hoja fulani hutolewa na wengine kuunga mkono ubatizo wa watoto wachanga. Wao hurejezea visa ambavyo katika hivyo ‘watu wa nyumba’ fulani-fulani walibatizwa, kama vile watu wa nyumba ya Kornelio, Lidia, yule mlinzi wa jela Mfilipi, Krispo, na Stefana. (Mdo 10:48; 11:14; 16:15, 32-34; 18:8; 1Ko 1:16) Wanasadiki kwamba hilo ladokeza kuwa watoto wachanga katika familia hizo walibatizwa pia. Lakini, katika kisa cha Kornelio, wale waliobatizwa walikuwa ni ambao walikuwa wamelisikia neno na kupokea roho takatifu, nao walisema katika lugha na kumtukuza Mungu; mambo hayo hayangeweza kutumika kuhusiana na watoto wachanga. (Mdo 10:44-46) Lidia alikuwa “mwabudu wa Mungu, . . . na Yehova akafungua wazi moyo wake asikilize kwa makini mambo yaliyokuwa yakisemwa na Paulo.” (Mdo 16:14) Ilimbidi yule mlinzi wa jela Mfilipi ‘amwamini Bwana Yesu,’ na hilo ladokeza kwamba wengine katika familia yake walipaswa pia kuamini ili wabatizwe. (Mdo 16:31-34) “Krispo ofisa-msimamizi wa sinagogi akawa mwamini katika Bwana, na ndivyo na watu wote wa nyumba yake.” (Mdo 18:8) Hayo yote yanadhihirisha kwamba kuhusiana na ubatizo kulikuwa mambo kama vile kusikia, kuamini, na kumtukuza Mungu, mambo ambayo watoto wachanga hawawezi kufanya. Huko Samaria waliposikia na kuamini “habari njema ya ufalme wa Mungu na juu ya jina la Yesu Kristo, wakabatizwa.” Hapa Maandiko yanaonyesha kihususa kwamba watu waliobatizwa hawakuwa watoto wachanga, bali “wanaume na pia wanawake.”—Mdo 8:12.

Taarifa ambayo mtume Paulo aliwaambia Wakorintho kwamba watoto walikuwa “watakatifu” kwa sababu ya mzazi mmoja anayeamini si uthibitisho wa kwamba watoto wachanga walibatizwa; bali, inadokeza kinyume na hilo. Watoto wadogo ambao ni wachanga mno wasiweze kuwa na uweza wa kufanya uamuzi huo wangekuja chini ya namna fulani ya ustahili kwa sababu ya mzazi yule anayeamini, si kwa sababu ya ubatizo wowote unaoitwa wa sakramenti, unaotoa ustahili wa ujitegemeaji. Kama watoto wachanga wangeweza kubatizwa kwa njia inayofaa, hawangehitaji kuingizwa ndani ya ustahili wa mzazi anayeamini.—1Ko 7:14.

Ni kweli kwamba Yesu alisema hivi: “Acheni kuwazuia [watoto wachanga] wasinijie, kwa maana ufalme wa mbinguni ni wa watu walio kama wao.” (Mt 19:13-15; Mk 10:13-16) Lakini wao hawakubatizwa. Yesu aliwabariki, na hakuna kitu cha kuonyesha kwamba jambo la yeye kuwawekelea mikono yake lilikuwa ni sherehe ya kidini. Aliendelea kuonyesha kwamba sababu ya ‘ufalme wa Mungu kuwa wa kama hao’ haikuwa ni kwa sababu walikuwa wamebatizwa bali kwa sababu walikuwa wenye kufundishika na wenye kutumaini. Wakristo wanaamriwa wawe “watoto kuhusiana na ubaya,” hata hivyo “iweni watu wazima katika nguvu za uelewaji.”—Mt 18:4; Lu 18:16, 17; 1Ko 14:20.

Mwanahistoria wa kidini Augusto Neander aliandika hivi kuhusu Wakristo wa karne ya kwanza: “Desturi ya kuwabatiza watoto wachanga haikujulikana katika kipindi hicho. . . . Jambo kwamba haikuwa mpaka kipindi cha baadaye sana (angalau kwa hakika si kabla ya) Irenayo [kama 140-203 W.K.], kuwa dalili ndogo ya ubatizo wa watoto wachanga inaonekana, na kuwa kwa mara ya kwanza ilitambuliwa kwamba ilikuwa mapokeo ya mitume katika karne ya tatu, ni uthibitisho wa kupinga badala ya kuwa wenye kuunga mkono kwamba ilitokana na mitume.”—History of the Planting and Training of the Christian Church by the Apostles, 1864, ukur. 162.

Uzamisho Kamili. Kulingana na ufafanuzi wa ubatizo uliotajwa mapema, ni wazi kwamba ubatizo ni uzamisho au utumbukizaji kamili katika maji, wala si umwagiaji wala unyunyiziaji tu. Vielelezo vya ubatizo vya Biblia vinathibitisha jambo hilo. Yesu alibatizwa katika Yordani, mto wenye ukubwa fulani, na baada ya kubatizwa ‘alipanda kutoka majini.’ (Mk 1:10; Mt 3:13, 16) Yohana aliteua mahali fulani katika Bonde la Yordani karibu na Salimu ili abatizie, “kwa sababu kulikuwa na kiasi kikubwa cha maji huko.” (Yoh 3:23) Towashi Mwethiopia aliomba abatizwe walipofika mahali penye “maji” mengi. Wote wawili “wakashuka na kuingia ndani ya maji.” Baadaye wakapanda “kutoka ndani ya maji.” (Mdo 8:36-40) Visa hivi vyote havidokezi ni kidimbwi kidogo cha maji ya kina cha magotini, bali lindi kubwa la maji ambayo wangeweza kutembelea waingie na kutoka. Kuongezea, jambo la kwamba ubatizo ulitumiwa pia kufananisha maziko laonyesha ni utumbukizaji kamili.—Ro 6:4-6; Kol 2:12.

Vyanzo vya kihistoria vyaonyesha kwamba Wakristo wa mapema walibatiza kwa uzamishaji. Kuhusiana na habari hiyo New Catholic Encyclopedia (1967, Buku la 2, ukur. 56) chasema hivi: “Ni wazi kwamba Ubatizo katika Kanisa la mapema ulikuwa wa kuzamisha.” Larousse du XX^e Siècle, Paris, 1928, chasema hivi: “Wakristo wa kwanza walipata ubatizo kwa kuzamishwa kila mahali ambapo maji yalipatikana.”

Ubatizo Katika Kristo Yesu, Katika Kifo Chake. Yesu alijua wakati wa ubatizo wake katika Mto Yordani kwamba alikuwa akiingia katika mwendo wa kutoa dhabihu. Alijua kwamba lazima ‘mwili wake uliotayarishwa’ ungeuawa, kwamba ni lazima angekufa bila hatia kama dhabihu kamilifu ya kibinadamu yenye thamani kwa ajili ya jamii ya wanadamu. (Mt 20:28) Yesu alielewa kwamba ni lazima atumbukie katika kifo lakini kwamba angeinuliwa atoke kwenye siku ya tatu. (Mt 16:21) Kwa hiyo, yeye alifananisha jambo hilo na ubatizo katika kifo. (Lu 12:50) Aliwaeleza wanafunzi wake kwamba tayari yeye alikuwa akiupitia ubatizo huo wakati wa huduma yake. (Mk 10:38, 39) Alibatizwa kikamili katika kifo alipotumbukizwa katika kifo kwa kutundikwa juu ya mti wa mateso katika Nisani 14, 33 W.K. Kufufuliwa kwake na Baba yake Yehova Mungu katika siku ya tatu kulikamilisha ubatizo huo, unaotia ndani kuinuliwa. Ni wazi ubatizo wa Yesu katika kifo ni wa kipekee na ni tofauti na ubatizo wake wa maji, kwa maana alikuwa ameupitia ubatizo wa maji kikamili mwanzoni mwa huduma yake, huo ukiwa ndio wakati ambao ubatizo wake katika kifo ulipoanza tu.

Mitume waaminifu wa Yesu Kristo walibatizwa majini kupitia ubatizo wa Yohana. (Yoh 1:35-37; 4:1) Lakini walikuwa bado hawajabatizwa kwa roho takatifu wakati Yesu alipotaja kwamba walikuwa pia wabatizwe katika ubatizo wa ufananisho kama ule wake, ubatizo katika kifo. (Mk 10:39) Kwa hiyo, ubatizo katika kifo chake ni kitu tofauti na ubatizo wa maji. Paulo alijieleza katika barua yake kwa kutaniko la Kikristo huko Roma, akasema hivi: “Je, hamjui kwamba sisi sote tuliobatizwa katika Kristo Yesu tulibatizwa katika kifo chake?”—Ro 6:3.

Yehova Mungu ndiye mwenye daraka la kufanya ubatizo huo katika Kristo Yesu na vilevile ubatizo katika kifo chake. Alimtia Yesu mafuta, akamfanya kuwa Kristo au Mtiwa Mafuta. (Mdo 10:38) Hivyo, Mungu alimbatiza Yesu kwa roho takatifu ili, kupitia Yesu, baada ya hapo wafuasi wake waweze kubatizwa kwa roho takatifu. Kwa hiyo, wale wanaokuwa warithi wenzi pamoja naye, wakiwa na matumaini ya kimbingu, wanapaswa ‘kubatizwa katika Kristo Yesu,’ yaani, katika Mtiwa Mafuta Yesu ambaye, wakati wa kutiwa mafuta, alizaliwa pia awe mwana wa kiroho wa Mungu. Kwa kufanya hivyo wanaunganishwa pamoja naye, Kichwa chao, nao wanakuwa washiriki wa kutaniko ambalo ni mwili wa Kristo.—1Ko 12:12, 13, 27; Kol 1:18.

Mwendo wa wafuasi hawa Wakristo wanaobatizwa katika Kristo Yesu ni mwendo wa kushika utimilifu chini ya jaribu kuanzia wakati wanapobatizwa katika Kristo, kukabili kifo kila siku na mwishowe kifo cha kushika utimilifu, kama ilivyosimuliwa na mtume Paulo alipowaeleza Wakristo Waroma hivi: “Kwa hiyo tulizikwa pamoja naye kupitia ubatizo wetu katika kifo chake, ili, kama vile Kristo alivyofufuliwa kutoka kwa wafu kupitia utukufu wa Baba, vivyo hivyo sisi pia tunapaswa tutembee katika hali mpya ya uzima. Kwa maana ikiwa tumeungana pamoja naye katika mfano wa kifo chake, hakika sisi pia tutaunganishwa pamoja naye katika mfano wa ufufuo wake.”—Ro 6:4, 5; 1Ko 15:31-49.

Akiendelea kufafanua jambo hilo, katika kuliandikia kutaniko katika Filipi, Paulo alieleza mwendo wake kuwa ni “kushiriki katika mateso yake [Kristo], nikijitiisha kwenye kifo kama chake, ili kuona kama nitaufikia kwa vyovyote ule ufufuo wa mapema kutoka kwa wafu.” (Flp 3:10, 11) Mungu Mweza-Yote, Baba wa mbinguni, aliye Mbatizaji wa wale wanaobatizwa katika muungano pamoja na Yesu Kristo na katika kifo chake, ndiye anayeweza tu kukamilisha ubatizo huo. Yeye hufanya hilo kupitia Kristo kwa kuwafufua kutoka katika kifo waungane pamoja na Yesu Kristo katika ufufuo unaofanana na wake, ambao ni kwenye uzima wa mbinguni, usioweza kufa.—1Ko 15:53, 54.

Jambo la kwamba kutaniko la watu linaweza, kwa namna fulani, kubatizwa au kuzamishwa katika mkombozi na kiongozi linaonyeshwa na mtume Paulo anapoeleza juu ya kutaniko la Israeli kana kwamba ‘linabatizwa katika Musa kupitia wingu na bahari.’ Wakiwa huko walifunikwa na wingu lenye kutoa ulinzi na kuta za maji kuwazunguka kila upande, wakabatizwa, kwa njia ya mfano. Musa alitabiri kwamba Mungu angemwinua nabii kama yeye; Petro aliutumia unabii huo kumhusu Yesu Kristo.—1Ko 10:1, 2; Kum 18:15-19; Mdo 3:19-23.

Ni nini ubatizo “kwa kusudi la kuwa wafu”?

Kifungu kwenye 1 Wakorintho 15:29 kinatafsiriwa katika njia mbalimbali na watafsiri: “Wenye kubatizwa kwa ajili ya wafu watafanyaje?” (KJ); “kwa niaba ya wafu wao?” (AT); “kwa niaba ya wafu?” (NE); “kwa kusudi la kuwa wafu?” (NW)

Fasiri nyingi tofauti-tofauti zimetolewa juu ya mstari huu. Fasiri iliyo ya kawaida zaidi ni kwamba Paulo alikuwa akirejezea desturi ya ubatizo wa wakala katika maji, yaani, kubatiza watu walio hai kwa niaba ya wafu hiyo ikiwa ni njia badala ya kuwafaidi wafu. Jambo la kwamba zoea hilo lilikuwapo katika siku za Paulo haliwezi kuthibitishwa, wala halingepatana na maandiko yale yanayotaja waziwazi kwamba “wanafunzi,” wale ‘waliolikubali neno kwa ukunjufu wa moyo,’ wale ambao kibinafsi ‘waliamini,’ ndio waliobatizwa.—Mt 28:19; Mdo 2:41; 8:12.

A Greek-English Lexicon, cha Liddell na Scott, kinatia ndani “kwa ajili ya,” “kwa niaba ya,” and “kwa sababu ya” miongoni mwa mafafanuzi yake ya kihusishi hy·per′ cha Kigiriki, ambacho kinatumiwa pamoja na kimilikishi katika 1 Wakorintho 15:29. (Kimesahihishwa na H. Jones, Oxford, 1968, ukur. 1857) Katka vikao fulani usemi “kwa ajili ya” unalingana na “kwa kusudi la.” Tayari mwaka 1728 Jacob Elsner alikaza fikira kwenye visa vya waandikaji mbalimbali wa Kigiriki ambavyo katika hivyo hy·per′ pamoja na kimilikishi hukamilisha maana, yaani, kuwa na maana inayoonyesha kusudi, na alionyesha kwamba muundo huo una maana hiyo katika 1 Wakorintho 15:29. (Observationes Sacrae in Novi Foederis Libros, Utrecht, Buku la 2, kur. 127-131) Kwa kupatana na hilo, katika mstari huu Tafsiri ya Ulimwengu Mpya inatafsiri hy·per′ kuwa lina maana “kwa kusudi la.”

Mahali ambapo usemi fulani unaweza kutafsiriwa kisarufi katika njia zaidi ya moja, tafsiri sahihi ni ile inayokubaliana na muktadha. Katika muktadha huo, 1 Wakorintho 15:3, 4 laonyesha kwamba jambo ambalo linazungumziwa kimsingi ni imani katika kifo na ufufuo wa Yesu Kristo. Kisha mistari inayofuata inatoa uthibitisho wa utimamu wa kuamini hivyo (mist 5-11); inazungumzia athari kubwa za kukanusha imani katika ufufuo (mist 12-19), uhakika wa kwamba ufufuo wa Kristo unatoa uhakikisho kuwa wengine watafufuliwa kutoka kwa wafu (mist 20-23), na jinsi mambo hayo yote yanavyofanya kazi kuelekea kuunganisha uumbaji wote wenye akili pamoja na Mungu (mist 24-28). Bila shaka mstari 29 ni sehemu iliyo ya msingi ya mazungumzo haya. Lakini suala linahusu ufufuo wa nani katika mstari 29? Je, ni ufufuo wa wale ambao ubatizo wao unarejezewa hapo? Mistari inayofuata inadokeza nini? Mistari 30 hadi 34 yaonyesha wazi kwamba ni mataraja ya uzima ya wakati ujao ya Wakristo walio hai ndiyo yanazungumziwa hapo, na mistari 35 hadi 58 yataja kwamba hao walikuwa Wakristo waaminifu waliokuwa na tumaini la uzima wa mbinguni.

Jambo hilo lakubaliana na Waroma 6:3, linalosema hivi: “Je, hamjui kwamba sisi sote tuliobatizwa katika Kristo Yesu tulibatizwa katika kifo chake?” Kama inavyoonyeshwa wazi na andiko hili, huo si ubatizo ambao Mkristo hupitia kwa niaba ya mtu mwingine ambaye tayari amekufa bali, badala yake, ni kitu kinachoathiri wakati ujao wa mtu huyo mwenyewe.

Basi, ni katika maana gani kwamba Wakristo hao ‘wanabatizwa kwa kusudi la kuwa wafu,’ au ‘kubatizwa katika kifo chake’? Walizamishwa katika mwendo wa maisha ambao ungewaongoza wakiwa washika-utimilifu hadi kwenye kifo, kama ilivyokuwa kwa Kristo, na wakiwa na tumaini la ufufuo kama wake kwenye uzima usioweza kufa wa roho. (Ro 6:4, 5; Flp 3:10, 11) Huu haukuwa ubatizo uliotimizwa harakaharaka, kama ulivyo uzamishaji wa maji. Zaidi ya miaka mitatu baada ya uzamisho wake katika maji, Yesu alizungumza juu ya ubatizo ambao ulikuwa bado haujakamilishwa katika kisa chake mwenyewe na ambao ulikuwa bado ni wa wakati ujao kwa wanafunzi wake. (Mk 10:35-40) Kwa kuwa ubatizo huo huongoza kwenye ufufuo wa kuingia katika uzima wa mbinguni, lazima uwe unaanza wakati roho ya Mungu inapotenda kazi juu ya mtu katika njia ya kumtia tumaini hilo, na lazima uwe unafikia mwisho, si kwenye kifo, bali wakati wa kupata utimizo wa taraja la uzima usioweza kufa wa roho kupitia ufufuo.—2Ko 1:21, 22; 1Ko 6:14.

Mahali pa Mtu Katika Kusudi la Mungu. Inafaa izingatiwe kwamba mtu anayebatizwa katika maji huingia katika uhusiano wa pekee akiwa mtumishi wa Yehova, ili afanye mapenzi Yake. Mtu huyo haamui mapenzi ya Mungu ni nini kwa ajili yake, bali ni Mungu anayefanya uamuzi wa ni jinsi gani mtu huyo atatumiwa na mahali atakapowekwa katika muundo kamili wa makusudi Yake. Kwa mfano, nyakati zilizopita, taifa zima la Israeli lilikuwa katika uhusiano wa pekee pamoja na Mungu; walikuwa mali ya Yehova. (Kut 19:5) Lakini ni kabila la Lawi peke yake lililoteuliwa litimize utumishi mbalimbali kwenye patakatifu, na katika kabila hilo ni familia ya Haruni peke yake iliyofanyiza ukuhani. (Hes 1:48-51; Kut 28:1; 40:13-15) Ufalme ulikuja kuanzishwa na Yehova Mungu uwe katika mstari wa familia ya Daudi peke yake.—2Sa 7:15, 16.

Vivyo hivyo, wale wanaopitia ubatizo wa Kikristo wanakuwa mali ya Mungu, watumwa wake, watumiwe kulingana na yeye anavyoona kuwa inafaa. (1Ko 6:20) Kielelezo cha Mungu cha kuelekeza mambo hayo kinapatikana katika Ufunuo, ambapo rejezo linafanywa kuhusu hesabu hususa ya watu ambao mwishowe ‘wanatiwa muhuri,’ yaani, 144,000. (Ufu 7:4-8) Hata kabla ya kibali hicho cha mwisho kutolewa, roho takatifu ya Mungu hutumika ikiwa muhuri unaowapa wale wanaotiwa muhuri rehani ya kimbele juu ya urithi wao, ulio wa kimbingu. (Efe 1:13, 14; 2Ko 5:1-5) Vilevile aliwaambia hivi wale walio na tumaini hilo: “Mungu ameviweka viungo katika mwili [wa Kristo], kila kimoja, kama vile alivyopenda.”—1Ko 12:18, 27.

Yesu alielekeza uangalifu kwenye kikundi kingine aliposema hivi: “Nina kondoo wengine, ambao si wa zizi hili; hao pia nitawaleta, nao wataisikiliza sauti yangu, nao watakuwa kundi moja, mchungaji mmoja.” (Yoh 10:16) Hawa si wa lile “kundi dogo” (Lu 12:32), lakini ni lazima wao pia wamfikie Yehova kupitia Yesu Kristo na wabatizwe katika maji.

Njozi aliyopewa mtume Yohana, kama ilivyoandikwa katika Ufunuo, inapatana na hilo wakati ambapo, baada ya kumwonyesha Yohana wale 144,000 “waliotiwa muhuri,” inayaelekeza macho yake kwenye “umati mkubwa, ambao hakuna mtu aliyeweza kuuhesabu.” Wanaonyeshwa wakiwa “wamefua kanzu zao na kuzifanya nyeupe katika damu ya Mwana-Kondoo,” hilo likionyesha imani katika fidia ya dhabihu ya Yesu Kristo, Mwana-Kondoo wa Mungu. (Ufu 7:9, 14) Kwa hiyo, wao wanatambuliwa kwa njia yenye kibali, wakiwa “wamesimama mbele ya kiti cha ufalme” cha Mungu, lakini wao sio ambao Mungu huteua wawe 144,000 “waliotiwa muhuri.” Kwa habari ya huu “umati mkubwa,” njozi hiyo inaendelea kuonyesha kwamba wanamtumikia Mungu mchana na usiku nao watalindwa na watatunzwa naye.—Ufu 7:15-17.

Ubatizo kwa Moto. Wakati Mafarisayo na Masadukayo wengi walipomjia Yohana Mbatizaji, yeye aliwaita “uzao wa nyoka-vipiri.” Alizungumza juu ya Yule anayekuja na kusema hivi: “Yeye atawabatiza ninyi kwa roho takatifu na moto.” (Mt 3:7, 11; Lu 3:16) Ubatizo kwa moto si sawa na ubatizo kwa roho takatifu. Kama wanavyosema wengine, haingewezekana ubatizo wa moto uwe zile ndimi za moto kwenye Pentekoste, kwa maana wanafunzi wakiwa hapo hawakuzamishwa katika moto. (Mdo 2:3) Yohana aliwaambia wasikilizaji wake kwamba kungekuwako mgawanyiko, kungekuwako kukusanywa kwa ngano, kisha baadaye makapi yangeteketezwa kwa moto ambao hauwezi kuzimwa. (Mt 3:12) Yeye alitaja kwamba moto huo haungekuwa baraka wala thawabu bali ungekuwako kwa sababu ‘mti huo haukuzaa matunda mazuri.’—Mt 3:10; Lu 3:9.

Akitumia moto kuwa mfano wa uharibifu, Yesu alitabiri juu ya uangamizo wa waovu ambao ungetokea wakati wa kuwapo kwake, akasema hivi: “Siku ambayo Loti alitoka Sodoma kulinyesha moto na kiberiti kutoka mbinguni na kuwaangamiza wote. Itakuwa vivyo hivyo siku ile ambayo Mwana wa binadamu atafunuliwa.” (Lu 17:29, 30; Mt 13:49, 50) Visa vingine vya moto kuwakilisha kani yenye kuharibu, wala si yenye kuokoa, vinapatikana kwenye 2 Wathesalonike 1:8; Yuda 7; na 2 Petro 3:7, 10.