Maoni ya Biblia

Je, Ni Vibaya Kuwa na Kiburi?

KUNA msemo wa kidesturi usemao kwamba kiburi ni dhambi ya kwanza kati ya dhambi mbaya saba. Hata hivyo, wengi leo huamini kwamba wazo hilo ni la kizamani kabisa. Tukaribiapo karne ya 21, kiburi chaonwa kuwa sifa, wala si dhambi.

Hata hivyo, Biblia inaposema juu ya kiburi, mara nyingi hudokeza kwamba si sifa inayofaa. Kitabu cha Biblia cha Mithali pekee kina semi kadhaa zinazoshutumu kiburi. Kwa mfano, Mithali 8:13 husema: “Kiburi na majivuno, na njia mbovu, na kinywa cha ukaidi pia nakichukia.” Mithali 16:5 husema: “Kila mwenye moyo wa kiburi ni chukizo kwa BWANA.” Na mstari wa 18 waonya hivi: “Kiburi hutangulia uangamivu; na roho yenye kutakabari hutangulia maanguko.”

Kiburi Ambacho Hudhuru

Kiburi kinachoshutumiwa na Biblia chaweza kufafanuliwa kuwa kujiona mno, hisi isiyo na kiasi ya ukuu kwa sababu ya vipaji vya mtu, urembo, mali, elimu, cheo, na kadhalika. Huenda kiburi hicho kikajionyesha kwa tabia yenye dharau, yenye kujivuna, ufidhuli, au ya kujisifu. Kujifikiria mwenyewe kupita kiasi kwaweza kufanya mtu asikubali sahihisho linalohitajiwa; au akatae kukubali makosa na kuomba radhi, kuacha cheo fulani, na kuogopa kupoteza heshima; au kuchukizwa kupita kiasi na jambo ambalo mtu alifanya au alisema.

Huenda mwenye kiburi akasisitiza sikuzote mambo yafanywe atakavyo kama sivyo yasifanywe kamwe. Ni wazi kwamba mara nyingi mtazamo huo hutokeza hitilafiano za kibinafsi za aina mbalimbali. Kiburi cha kuona kuwa jamii moja au taifa moja ni bora kimeongoza kwenye vita vingi sana na umwagikaji wa damu. Kulingana na Biblia, kiburi kilikuwa tatizo lililomwongoza mwana wa Mungu wa roho aasi, kikimfanya awe Shetani Ibilisi. Kuhusu sifa za ustahili za wazee Wakristo, Paulo alishauri hivi: “Si mtu aliyegeuka hivi karibuni, kwa kuhofu kwamba huenda akajitutumua kwa kiburi na kuanguka ndani ya hukumu iliyopitishwa juu ya Ibilisi.” (1 Timotheo 3:6; linganisha Ezekieli 28:13-17.) Kama hayo ndiyo matokeo ya kiburi, basi si ajabu kwamba Mungu anakishutumu. Hata hivyo, huenda ukauliza, ‘Hakuna hali ambazo fahari yaweza kufaa?’

Je, Fahari Inafaa?

Katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo, kitenzi kau·khaʹo·mai, kinachotafsiriwa “kuona fahari, kuchachawa, kujisifu,” chatumiwa katika maana isiyofaa na ifaayo. Kwa mfano, Paulo asema kwamba twaweza ‘kuchachawa, kwa kutegemea tumaini la utukufu wa Mungu.’ Pia apendekeza hivi: “Yeye ajisifuye, acheni ajisifu katika Yehova.” (Waroma 5:2; 2 Wakorintho 10:17) Hiyo yamaanisha kujivunia Yehova akiwa Mungu wetu, jambo ambalo laweza kutufanya tuchachawe kwa ajili ya jina lake na sifa yake.

Ili kutoa kielezi: Je, ni vibaya kutaka kutetea jina jema linapochongewa? Bila shaka sivyo. Kama watu wangesema isivyo haki kuhusu washiriki wa familia yako au wengine ambao unawapenda na kuwastahi, je, hungeghadhibika na kuchochewa kuwatetea? “Heri kuchagua jina jema kuliko mali nyingi,” yasema Biblia. (Mithali 22:1) Katika pindi moja, Mungu Mweza-Yote alimwambia Farao mwenye kiburi wa Misri hivi: “Nilikusimamisha wewe kwa sababu hii hii, ili nikuonyeshe uweza wangu, tena kwamba jina langu litangazwe katika dunia yote.” (Kutoka 9:16) Kwa hiyo, Mungu huchachawa kwa ajili ya jina lake jema mwenyewe na sifa yake naye ni mwenye bidii katika hilo. Sisi pia twaweza kutaka kutetea jina letu jema na sifa yetu lakini si kuchochewa na ubatili na kujionea fahari kwa ubinafsi.—Mithali 16:18.

Staha ni muhimu katika uhusiano wowote wenye kujenga. Maisha yetu ya kijamii na shughuli za kibiashara huenda mrama tunapokosa kuwa na uhakika na washiriki wetu. Vivyo hivyo, shughuli ya pamoja au ya ushirika inaweza kuharibika ikiwa mmoja wa wadhamini wake anafanya jambo ambalo linaharibu sifa yake au ya wenzake hadharani. Ili kufikia malengo, hata kuwe na malengo ya aina gani, lazima sifa zidumishwe. Hii ndiyo sababu moja inayofanya iwe lazima kwa waangalizi katika kutaniko la Kikristo wawe na “ushuhuda bora” kutoka kwa watu walio nje. (1 Timotheo 3:7) Tamaa yao ya kuwa na sifa njema haichochewi na kuchachawa kwa kibinafsi kwa majivuno, bali na uhitaji wa kumwakilisha Mungu katika njia inayostahili na yenye adhama. Kwani, mhudumu aweza kuaminikaje akiwa na ushuhuda usiofaa kutoka kwa watu walio nje?

Vipi kuona fahari kwa sababu ya mafanikio ya kibinafsi? Kwa mfano, fikiria furaha ambayo huenda wazazi wakahisi mtoto wao afanyapo vizuri shuleni. Mafanikio hayo ni chanzo cha uradhi ufaao. Alipokuwa akiwaandikia Wakristo wenzake katika Thesalonike, Paulo alionyesha kwamba yeye pia alishangilia mafanikio yao: “Tunawajibika kumshukuru Mungu sikuzote kwa ajili yenu, akina ndugu, kama inavyofaa, kwa sababu imani yenu inakua mno na upendo wa kila mmoja na wa nyinyi nyote unaongezeka mmoja kuelekea mwingine. Tokeo ni kwamba sisi wenyewe twawaonea nyinyi fahari miongoni mwa makutaniko ya Mungu kwa sababu ya uvumilivu wenu na imani katika minyanyaso yenu yote na dhiki mnazohimili.” (2 Wathesalonike 1:3, 4) Naam, mwelekeo wa asili ni kufurahia mafanikio ya wapendwa. Kwa hiyo, ni nini ambacho hutofautisha kiburi na fahari?

Si vibaya kutaka kudumisha sifa ya kibinafsi, kufanikiwa, na kufurahia mafanikio hayo. Hata hivyo, kujikweza, kiburi, na kujisifu mwenyewe au wengine, ni mambo ambayo Mungu hushutumu. Ingehuzunisha sana kama mtu yeyote angeanza “kujitutumua” kwa kiburi au ‘kujifikiria mwenyewe zaidi kuliko ilivyo lazima.’ Haifai Wakristo kuwa na kiburi au kusifu mtu yeyote au kitu chochote isipokuwa Yehova Mungu na yale ambayo amewafanyia. (1 Wakorintho 4:6, 7; Waroma 12:3) Nabii Yeremia hutupa kanuni nzuri ya kufuata: “Ajisifuye na ajisifu kwa sababu hii, ya kwamba ananifahamu mimi, na kunijua, ya kuwa mimi ni BWANA, nitendaye wema, na hukumu, na haki, katika nchi.”—Yeremia 9:24.

[Picha katika ukurasa wa 20]

“Pope Innocent X,” iliyochorwa na Don Diego Rodríguez de Silva Velázquez

[Hisani]

Scala/Art Resource, NY