Maoni ya Biblia
Je! Ni Vibaya Nyakati Zote Kuwa na Hasira?
“HASIRA ni kichaa cha muda mfupi.” Hivyo ndivyo mshairi Mroma Horace alivyounga mkono maoni yanayoshikiliwa na wengi juu ya mojapo hisia zenye nguvu zaidi. Ingawa si kila mtu anayekubali kwamba hasira ni kichaa cha muda mfupi, wengi huiona kuwa mbaya kiasili. Mapema kama karne ya sita W.K., watawa wa kiume wa Katoliki walifanyiza orodha maarufu ya “dhambi saba mbaya zaidi.” Haishangazi kwamba hasira ilikuwa kwenye orodha hiyo.[1][2]
Ni rahisi kuona sababu iliyofanya wahisi hivyo. Kwani Biblia yasema hivi: “Ukomeshe hasira, uache ghadhabu.” (Zaburi 37:8) Na mtume Paulo alihimiza kutaniko katika Efeso hivi: “Uchungu wote na ghadhabu na hasira na kelele na matukano yaondoke kwenu, pamoja na kila namna ya ubaya.”—Waefeso 4:31.
Lakini huenda ukajiuliza hivi, ‘Je, Biblia ina maoni hayo tu kuhusu hasira? Kwani Paulo hakutoa unabii kwamba hizi “siku za mwisho” ambamo twaishi sasa zingekuwa “nyakati za hatari zilizo ngumu kushughulika nazo”?’ (2 Timotheo 3:1-5, New World Translation) Je! kweli Mungu anatutazamia tuishi katika nyakati hizi ambapo watu ni ‘wakali, wasiopenda mema, wasiowapenda wa kwao’—na tusipatwe na hasira hata kidogo?
Maoni Yenye Kusawazika
Biblia haishughuliki na habari hiyo kirahisi-rahisi. Kwa kielelezo, ona maneno ya Paulo katika Waefeso 4:26: “Mwe na hasira, ila msitende dhambi.” Mstari huu ungetatanisha sana ikiwa hasira ingekuwa “dhambi mbaya zaidi,” inayostahili hukumu ya milele.[3]
Paulo alikuwa akinukuu kutoka Zaburi 4:4, isemayo hivi: “Mfadhaike, ila msitende dhambi.” Kulingana na kamusi ya Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words, neno la Kiebrania lililotafsiriwa hapo “mfadhaike,” ra·ghazʹ, lamaanisha “kutetemeka kwa hisia zenye nguvu.”[4] Lakini hisia zipi zenye nguvu? Je! zilikuwa ni hasira? Katika tafsiri ya Septuagint ya Zaburi 4:4, ra·ghazʹ lilitafsiriwa kwa Kigiriki kuwa “kukasirishwa,” na hilo ndilo jambo Paulo alilokusudia hapa.[6]
Kwa nini Biblia iruhusu nafasi ya hasira? Ni kwa sababu si hasira zote ni mbaya. Yale maoni kwamba, kama mfafanuzi mmoja wa Biblia asemavyo, “hasira ya mwanadamu haifai na hairuhusiki kamwe” si ya Kimaandiko.[7] Msomi wa Biblia R. C. H. Lenski alisema hivi ifaavyo juu ya Waefeso 4:26: “Mafundisho yanayokataza hasira ya aina yoyote na kulazimisha utulivu kabisa katika kila aina ya hali ni mafundisho ya Kistoiki na si ya Kikristo.”[8] Profesa William Barclay vilevile alisema hivi: “Ni lazima kuwe na hasira katika maisha ya Kikristo, lakini ni lazima iwe hasira ifaayo.” Lakini “hasira ifaayo” ndiyo ipi?[9]
Hasira ya Uadilifu
Ingawa hasira si mojapo sifa kuu za Yehova, yeye anatajwa mara nyingi katika Maandiko kuwa ana hasira. Hata hivyo, hasira yake kali ni ya uadilifu nyakati zote kwa sababu mbili. Sababu moja yeye hakasiriki bila sababu nzuri. Na ya pili, yeye huonyesha hasira yake kwa njia ya haki na uadilifu, bila kupoteza kamwe kujidhibiti.—Kutoka 34:6; Zaburi 85:3.
Yehova hughadhibishwa na hali ya kukosa uadilifu kimakusudi. Kwa kielelezo, yeye aliambia Waisraeli kwamba wakidhulumu wanawake na watoto wasio na kinga, ‘kwa hakika angesikia kilio chao.’ Yeye alionya hivi: “Hasira yangu itawaka moto” kwelikweli. (Kutoka 22:22-24; linganisha Mithali 21:13.) Kama ilivyo na Baba yake, Yesu alikuwa na hisia nyororo kuelekea watoto. Wakati wafuasi wake wenye kusudi jema walipojaribu kuzuia watoto fulani wasije kwake, “alichukizwa sana” naye akawakumbatia. (Marko 10:14-16) Lafaa kutaja kwamba neno la Kigiriki lililotafsiriwa ‘-chukizwa’ awali lilirejezea “uchungu halisi wa kimwili au kukasirishwa.”[10] Hisia zenye nguvu kwelikweli!
Ghadhabu ya uadilifu vilevile ilichochea moyo wa Yesu alipoona kwamba wafanyabiashara na wabadili-fedha walikuwa wamefanya nyumba ya ibada ya Baba yake kuwa “pango la wanyang’anyi.” Alizipindua meza zao na kuwafukuza nje! (Mathayo 21:12, 13; Yohana 2:15) Mafarisayo na waandishi walipohangaikia zaidi sheria zao ndogo-ndogo za Sabato kuliko kuhangaikia wagonjwa waliohitaji msaada, Yesu ‘aliona huzuni kwa ajili ya ugumu wa mioyo yao’ naye “akawakazia macho pande zote kwa hasira.”—Marko 3:5.
Musa wa kale aliyekuwa mwaminifu vilevile alijawa na ghadhabu ya uadilifu kwa Waisraeli waliokosa kuwa waaminifu-washikamanifu alipoyavurumisha chini mabamba yaliyokuwa na Sheria ya Musa. (Kutoka 32:19) Na mwandishi mwaminifu Ezra alikasirika sana juu ya kutotii kwa Waisraeli sheria ya Mungu ya ndoa hivi kwamba aliyararua mavazi yake na hata akang’oa baadhi ya nywele zake!—Ezra 9:3.
Wale wote ‘wapendao mema’ hujitahidi “kuchukia mabaya.” (Amosi 5:15) Hivyo, Wakristo leo waweza kuhisi wakipandwa na hasira ya uadilifu mioyoni mwao wanapoona matendo ya kimakusudi na yasiyo ya toba ya ukatili, unafiki, ukosefu wa unyoofu, ukosefu wa uaminifu, au ukosefu wa haki.[11]
Kushughulikia Hasira Ifaavyo
Si jambo la kutukia tu kwamba Biblia hulinganisha hasira na moto.[12] Kama moto, hasira ina mahali payo. Lakini inaweza kuwa yenye kudhuru sana pia. Mara nyingi sana, tofauti na Yehova na Yesu, wanadamu hushikwa na hasira bila sababu nzuri au huonyesha hasira yao kwa njia isiyo ya uadilifu.—Ona Mwanzo 4:4-8; 49:5-7; Yona 4:1, 4, 9.
Kwa upande mwingine, si jambo la uadilifu vilevile kufungia tu hasira yake moyoni na kujifanya kana kwamba haipo. Kumbuka kwamba Paulo alishauri hivi: “Jua lisichwe na uchungu wenu bado haujawatoka.” (Waefeso 4:26) Kuna njia za Kimaandiko za kuonyesha hasira, kama vile ‘kutafakari,’ ukitaja hisia zako na msiri wako mwenye ukomavu, au hata kusema na mtu aliyekukosea kwa utulivu.—Zaburi 4:4; Mithali 15:22; Mathayo 5:23, 24; Yakobo 5:14.
Kwa hiyo, si vibaya kabisa nyakati zote kukasirika. Wote wawili Yehova na Yesu wamepata kukasirika—na bado watakasirika! (Ufunuo 19:15) Tukiwaiga, tunaweza hata kukabili hali ambazo ni vibaya kukosa kukasirika! Ufunguo utakuwa ni kufuata shauri la Biblia, tukihakikisha kwamba tuna msingi mzuri kuhisi hivyo na kwamba twaonyesha hisia zetu kwa njia ya uadilifu, ya Kikristo.
[Picha katika ukurasa wa 18]
Kaini na Abeli