Kubadili umbo la asili ya kibinadamu

“WANADAMU hawaishi kwa kupigana na maovu tu,” akasema mwanafalsafa Sir Isaiah Berlin. “Wao huishi kwa kufuata miradi chanya, ikiwa mmoja mmoja au ikiwa kwa ujumla.” Lakini ni wangapi wawezao kupata hiyo “miradi chanya”? Mara nyingi mno asili ya kibinadamu huelekea kwenye yaliyo hasi na ya uharibifu.

Mathalani, katika Uingereza uhalifu wenye jeuri uliongezeka sana hivi majuzi kwa asilimia 11. “Kazi yetu,” asema waziri mkuu wa Uingereza, “ni kujaribu kupata vishurutisho ili utamaduni mkubwa uweze kuendelea.” Lakini je! sheria na msongo wa kisiasa, hata uwe unamaanisha mema kadiri gani, waweza kweli kubadili elekeo la watu kufanya makosa? Uhakika wa kwamba kutotii sheria kupo na huongezeka ijapokuwa kuna utungaji sheria, na ijapokuwa sheria zafikilizwa kwa kufuatiliwa sana, wajisemea wenyewe. Kitu fulani zaidi ya uzuizi wa kisheria chahitajiwa. Asili yenyewe ya watu lazima ibadilike.

Ikiwa na maoni ya kiasi na kusema mambo jinsi yalivyo hasa juu ya maisha, Biblia hueleza tabia mbaya za binadamu. Kwa kielelezo, mtume Paulo aliwaandikia Wakristo wenzake katika Galatia juu ya “vitendo vya kukosa adili, vyenye kinyaa, na vya kukosa ustahifu . . . Watu wawa maadui nao wapigana; wawa wenye wivu, wenye kasirani, na . . . ni wenye husuda, walewa, wafanya karamu za matendo machafu, na kufanya mambo mengine kama haya.” Kulingana na Today’s English Version, iliyonukuliwa hapa, mazoea yote haya ya kushusha tabia ndiyo “mambo ambayo asili ya kibinadamu hufanya.”—Wagalatia 5:19-21.

Mzizi wa Tatizo

Hata hivyo, Today’s English Version ni tafsiri isiyofuatilia sana uhalisi na hili elezo lenye kusema “mambo ambayo asili ya kibinadamu hufanya” ni ufafanuzi tu wa yale hasa aliyoyasema Paulo. Neno la Kigiriki lililotumiwa na Paulo, sarx, humaanisha “mnofu,” si “asili ya kibinadamu.” Kwa sababu hii, tafsiri za uhalisi husema hapa juu ya “kazi za mnofu” ili kutoa wazo la maneno ya Paulo kwa usahihi katika ulimi wetu wa ki-siku-hizi.a

Usimulizi wa Biblia juu ya mwingio wa dhambi katika mandhari ya kibinadamu yaeleweka wazi na ni sahili—kwa uhakika, ni sahili sana hivi kwamba watu walio wengi huchagua kutouamini. Paulo aliueleza hivi: “Kwa mtu mmoja dhambi iliingia ulimwenguni, na kwa dhambi hiyo mauti; na hivyo mauti ikawafikia watu wote kwa sababu wote wamefanya dhambi.” (Warumi 5:12) Hapa Paulo anaelekeza kwenye Mwanzo, kitabu cha kwanza cha Biblia, na kuumbwa kwa mwanadamu wa kwanza, Adamu, na mke wake, Hawa. Kutotii kwao kimakusudi kwajulikana sana. Kwa sababu hiyo, wao walihukumiwa kifo. Wazao wao walirithi hali zao za kutokamilika nao vilevile wakafa. Hivyo basi, “wote wamefanya dhambi, na kupungukiwa na utukufu wa Mungu.” Kwa sababu hii ya msingi, asili ya kibinadamu leo ni mrudisho wa utukufu uliopakwa matope wa vile ilivyokuwa Mungu alipoumba mwanadamu mkamilifu hapo awali.—Warumi 3:23; Mwanzo, sura 2 na 3.

Asili ya Kibinadamu Yabadilishwa Umbo!

Hata hivyo, yawezekana kushinda nyingi za tabia zilizo mbaya kabisa za asili ya kibinadamu. Kwa kweli, Biblia yasema kwamba sisi twaweza kubadili asili yetu katika maana ya kubadili utu wetu. Jinsi gani? Kwa msaada wa roho takatifu ya Mungu.—Warumi 8:9.

Paulo, katika barua yake kwa Wakristo wenzake kule Kolosai, aliweka wazo hilo hivi: “Uvueni utu wa zamani pamoja na mazoea yake, na mjivike wenyewe utu mpya, ambao kupitia maarifa sahihi unafanywa mpya kulingana na mfano wa Yule aliyeuumba.” Miongoni mwa mazoea ya utu wa zamani, yeye aorodhesha baadhi ya tabia ambazo husukuma watu waelekee kwenye mambo ya uharibifu: tamaa ya kuumiza, hasira-kisasi, kasirani, na ubaya.—Wakolosai 3:5-10, NW.

Akiwaandikia hivyo hivyo Wakristo kule Efeso, Paulo ataja tena uhitaji wa “utu mpya,” ambao yeye awaambia ‘uliumbwa kwa namna ya Mungu katika haki na utakatifu wa kweli [uadilifu wa kweli na uaminifu-mshikamanifu, NW].’ Yeye akuza mazungumzo yake kwa kusema: “Uchungu wote na ghadhabu na hasira na kelele na matukano yaondoke kwenu, pamoja na kila namna ya ubaya; tena iweni wafadhili ninyi kwa ninyi, wenye huruma.”—Waefeso 4:24, 31, 32.

Je! maneno ya Paulo yangeweza kutumika kihalisi? Je! kweli nyutu zaweza kubadilishwa? Kuna thibitisho la kwamba Wakristo hao wa mapema walifanya mabadiliko makubwa katika maisha zao. Wakiwa kikundi cha watu, walionekana tofauti na ulimwengu uliowazunguka. Justin Martyr, mwanahistoria katika nyakati za mapema za Kikristo, aliandika hivi: “Sisi ambao tulichukiana na kuangamizana, na, kwa sababu ya utofauti wa tabia, tulikataa kuishi pamoja na watu wa kabila tofauti, sasa, tangu Kristo alipotokea, twaishi kwa uhusiano wa kuzoeleana nao, nasi twasali kwa ajili ya adui zetu, na twajitahidi kuwasadikisha wale watuchukiao bila sababu ili waishi kwa kujipatanisha na miongozo mikamilifu ya Kristo.”

Namna gani leo? Je! bado yawezekana kufanya mabadiliko hayo makubwa katika asili ya mtu? Ndiyo! Makumi ya maelfu ya vielelezo yaonyesha kwamba mabadiliko ya kutazamisha yangali yanatendeka. Kinachofuata ni kimoja tu cha hivyo.

Stephen alilelewa katika kimoja cha vitovu vya viwanda vya Uingereza. Baba yake alikuwa mtu asiyeamini kuwako kwa Mungu. Akiwa na umri wa 12, Stephen alihukumiwa kifungo cha miaka mitatu katika shule ya kurekebishia tabia. Alikuwa ameungama visa 64 vya kuvunja nyumba! Muda si muda akapoteza staha kwa mamlaka yoyote, naye alipokuwa akikua, matendo yake ya uhalifu yakawa na uzito zaidi. Yalihusisha kupunja, mwenendo wa ulevi na kukosa utaratibu, na kushambulia polisi, hilo likiwa ndiko kosa la mwisho lililofanya Stephen apelekwe gerezani. Asili yake ikawa ya jeuri sana. “Hakuna uhalifu wowote ambao binadamu asiye na hofu ya kimungu hatatenda ikiwa mahitaji yake ni makubwa kutosha,” alisema.

Ni nini kingeweza kubadili mhalifu sugu hivyo? Stephen hatimaye alikubali msaada kutoka kwa ndugu yake aliyekuwa amekuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova. Baada ya kujifunza Biblia kwa muda mfupi, Stephen alianza kuvaa “utu mpya.” Mabadiliko aliyofanya yalikuwa ya kutazamisha kweli kweli. Sasa, miaka mitano baadaye, yeye amefunga ndoa akiwa mwenye furaha na ni mshiriki mwenye kujali daraka wa kundi la Mashahidi wa Yehova, ambamo yeye hutumikia akiwa mtumishi wa huduma.

Kwa hiyo asili ya kibinadamu yaweza kubadilishwa katika visa kimoja kimoja. Lakini je! udhaifu mbalimbali wa kibinadamu ndiyo sababu pekee ya ‘kudhoofika kwa utamaduni’ leo?

“Ibilisi wa Andiko”

Mtume Paulo aliandika unabii wa kuvuta sana fikira juu ya “siku za mwisho” hizi. Maneno yake yameonyeshwa tena katika sanduku lililo juu. Angalia kwamba ongezeko la jeuri na maovu huleta “nyakati za hatari zilizo ngumu kushughulika nazo.” Je! asili ya kibinadamu ndilo jambo pekee ambalo limeleta yote hayo?—2 Timotheo 3:1, NW.

Sivyo, kuna kitu kingine, kani yenye nia mbaya ya kuleta maovu ambayo inautumia kwa ujanja udhaifu mbalimbali wa kibinadamu. Kama vile watu huona ni vigumu kuamini kwamba binadamu amerithi dhambi, vilevile wao huona ni vigumu kukubali kwamba kuna nguvu iliyo kuu kuliko binadamu ambayo hutafuta kumtumia kwa ujanja. Lakini Biblia yasema kwamba nguvu hiyo ipo: Shetani Ibilisi.

Neno “Ibilisi” (linalomaanisha, “mchongezi”) hutukia mara 33 katika Biblia, na “Shetani” (linalomaanisha, “mkinzani”) mara 52. Yaliyo mengi ya marejezeo haya yahusu mtu yule yule mmoja aliye roho mwovu. Ingawa hivyo, watu fulani hukana kuwako kwa Shetani mwenye utu, wakipendelea kusema hivi: “Asili ya kibinadamu pamoja na elekeo layo la kutenda dhambi ndiyo ibilisi wa Andiko.”b Ingawa hivyo, kwa kupendeza, katika ule usimulizi juu ya Ayubu mtumishi mwaminifu wa Yehova, andiko la Kiebrania latumia neno has·Sa·tanʹ, yule Shetani, na kwenye Luka 4:2, twasoma kwamba yule Ibilisi (Kigiriki, ho di·a’bo·los) ndiye aliyemshawishi Yesu. (Ayubu 1:6) Katika visa vyote viwili, mtu fulani hususa huonyeshwa kisarufi. Asili ya kibinadamu haihusiki hapo.

Mtume Paulo aongezea uelewevu wetu juu ya jinsi Shetani alivyo mwenye nguvu wakati ambapo, akiandikia Waefeso, asema juu ya “watawala wa ulimwengu wa giza hili, . . . kani za roho zenye uovu katika mahali pa kimbingu.” (Waefeso 6:12, NW) Wakiwa pamoja na Shetani Ibilisi, hawa “watawala wa ulimwengu” ni roho waovu, viumbe-roho waovu wasioonekana. Wao ‘wanaudanganya ulimwengu wote,’ wakiitumia kwa manufaa yao hali ya udhambi wa binadamu kwa kadiri kubwa iwezekanavyo. (Ufunuo 12:9) Ni kwa sababu hiyo kwamba Paulo amhimiza sana kila Mkristo “kuzipinga mbinu mbaya za Ibilisi.” Yeye ni kisababishi kikubwa cha mzoroto wa jamii ya kibinadamu ambao twauona kutuzunguka.—Waefeso 6:11, HNWW.

Mrudisho

Petro, mrika wa Paulo, atuhakikishia kwamba Shetani na roho waovu wake hawatakuwapo milele wanyemelee aina ya kibinadamu. Asema hivi: “Ziko mbingu mpya na dunia mpya ambazo sisi tunangojea kulingana na ahadi yake, na katika hizo uadilifu utakaa.” (2 Petro 3:13, NW) Kwa kweli, karibuni sasa, uovu katika madhihirisho yao yote hautakuwa tena sehemu ya mandhari ya kibinadamu. Shetani na roho waovu wake wataharibiwa. (Warumi 16:20; Ufunuo 20:1-3) Ndipo, kweli kweli, asili ya kibinadamu itaonyesha mrudisho wa “utukufu wa Mungu,” uhai wa milele ukiwa ndilo tazamio hakika la familia ya kibinadamu.—Warumi 3:23.

“Sikuzote nimesema na nitasema sikuzote,” akashikilia rais Mwamerika Thomas Jefferson, “kwamba kusoma lile Buku Takatifu kwa ujifunzi wa bidii kutafanya raia wawe bora . . . Biblia hufanyiza watu walio bora kabisa ulimwenguni.” Kama vile tumeona, asili yetu yaweza kubadilishwa umbo tukiupa ujumbe wa Biblia wenye nguvu nyingi nafasi ya kuvuta maisha zetu. (Warumi 12:2, NW) Twaweza kuchagua kujitahidi kufanya yaliyo na ubora mwingi na yenye hofu ya kimungu. Na ili kutuimarisha katika jitihada yetu ya kufanya maendeleo, twaweza kuchagua kushirikiana na wale watakao kwa moyo mweupe kufanya hivyo hivyo. (Waebrania 10:24, 25) Mashahidi wa Yehova wana nia ya kukusaidia katika kila njia iwezekanayo. Kwa nini usipashane habari nao sasa!

[Maelezo ya Chini]

[Sanduku katika ukurasa wa 6]

“SIKU ZA MWISHO”—Uelezi wa Biblia

“Lakini jua hili, kwamba katika siku za mwisho nyakati za hatari zilizo ngumu kushughulika nazo zitakuwa hapa. Kwa maana watu watakuwa wajipenda wenyewe, wapenda fedha, wenye kimbelembele, wenye kujigamba, wakufuru, wasiotii wazazi, wasio na shukrani, wasio waaminifu-washikamanifu, wasio na shauku ya asili, wasiotaka mwafaka wowote, wachongezi, bila kujiweza, wakali, bila upendo wa wema, wasaliti, wenye kichwa kigumu, wenye kuvimbishwa kwa kiburi, wapenda raha kuliko kuwa wapenda Mungu, wenye umbile la ujitoaji kimungu lakini wakithibitika kuwa mabandia kwa nguvu zao; na kutoka hao geuka mbali.” —2 Timotheo 3:1-5, NW.

[Picha katika ukurasa wa 7]

Karibuni, asili ya kibinadamu itaonyesha kikamili mrudisho wa utukufu wa Mungu