Toeni Dhabihu Ambazo Zampendeza Yehova
“Kupitia [Yesu Kristo] na tumtolee Mungu sikuzote dhabihu ya kusifu, yaani, lile tunda la midomo ambayo hufanya julisho la peupe kwa jina lake.”—WAEBRANIA 13:15, NW.
1. Yehova aliwahimiza Waisraeli watenda dhambi wafanye nini?
YEHOVA ndiye Msaidiaji wa wale wanaomtolea dhabihu zenye kukubalika. Basi, wakati mmoja upendeleo wake ulikuwa juu ya Waisraeli waliotoa dhabihu za wanyama. Lakini ni nini kilichotukia walipotenda dhambi kwa kurudiarudia? Kupitia nabii Hosea, wao walihimizwa hivi: “Ee Israeli, mrudie Bwana [Yehova, NW], Mungu wako; maana umeanguka kwa sababu ya uovu wako. Chukueni maneno pamoja nanyi, mkamrudie Bwana [Yehova]; mkamwambie, Ondoa maovu yote, uyatakabali yaliyo mema; na hivyo ndivyo tutakavyotoa sadaka za midomo yetu kana kwamba ni ng’ombe [ng’ombe ndume wachanga, NW ].’”—Hosea 14:1, 2.
2. ‘Ng’ombe wa midomo’ walikuwa nini, na mtume Paulo alitajaje kijuu-juu unabii wa Hosea?
2 Hivyo ndivyo watu wa kale wa Mungu walivyotiwa moyo wamtolee Yehova Mungu ‘sadaka za midomo yao kana kwamba ni ng’ombe.’ Hizo zilikuwa nini? Dhabihu za sifa ya moyo mweupe! Akitaja kijuu-juu unabii huu, mtume Paulo aliwahimiza Wakristo Waebrania ‘wamtolee Mungu dhabihu ya sifa, yaani, lile tunda la midomo ambayo hufanya julisho la peupe kwa jina lake.’ (Waebrania 13:15, NW) Ni nini kiwezacho kusaidia Mashahidi wa Yehova watoe dhabihu za namna hiyo leo?
“Iigeni Imani Yao”
3. Katika maana halisi, mtume Paulo alisema nini kwenye Waebrania 13:7, hilo likizusha swali gani?
3 Kutumia shauri ambalo Paulo aliwapa Waebrania kutatuwezesha tumtolee Msaidiaji wetu Mkubwa, Yehova Mungu, dhabihu zenye kukubalika. Mathalani, mtume aliandika: “Wakumbukeni wale waliokuwa wakiwaongoza [wale wanaoongoza kati yenu, NW], waliowaambia neno la Mungu; tena, kwa kuuchunguza sana mwisho wa mwenendo wao, iigeni imani yao.” (Waebrania 13:7) Paulo alikuwa akielekeza kwa nani aliposema, ‘Wakumbukeni wale wanaoongoza kati yenu,’ au ambao “ni magavana wenu”?—New World Translation Reference Bible, kielezo cha chini.
4. (a) Kulingana na andiko la Kigiriki, ‘wale wanaoongoza’ wanafanya nini? (b) Wale ‘wanaoongoza’ ni akina nani miongoni mwa Mashahidi wa Yehova?
4 Paulo alinena juu ya ‘wale wanaoongoza,’ au wanaofanya ugavana. (Mistari 7, 17, 24) Neno la Kiingereza “kufanya ugavana” lapatikana kupitia Kilatini kutoka neno la Kigiriki ky·ber·naʹo, linalomaanisha “kushika usukani wa meli, kuelekeza, kufanya ugavana.” Wazee Wakristo hufanya ugavana kwa kutumia ‘uwezo wao wa kuelekeza’ (Kigiriki, ky·ber·neʹseis) katika kuandaa uongozi na mwongozo katika makundi ya mahali pao. (1 Wakorintho 12:28) Lakini mitume na wazee wengine katika Yerusalemu walitumikia wakiwa baraza ili kutoa mwongozo na shauri kwa makundi yote. (Matendo 15:1, 2, 27-29) Basi, leo, baraza linaloongoza la wazee huandaa uangalizi kwa Mashahidi wa Yehova ulimwenguni pote.
5. Ni kwa nini na ni jinsi gani twapaswa kusali kwa ajili ya wazee wa kundi na washiriki wa Baraza Linaloongoza?
5 Wazee wenyeji na washiriki wa Baraza Linaloongoza huongoza miongoni mwetu; kwa sababu hiyo, sisi twapaswa kuwastahi na kusali kwamba Mungu awape hekima ambayo yahitajiwa ili wafanye ugavana katika kundi. (Linganisha Waefeso 1:15-17.) Ni jambo linalofaa kama nini tuwakumbuke wowote ‘waliotuambia neno la Mungu’! Timotheo hakufunzwa na mama na nyanya yake tu bali pia baadaye alifunzwa na Paulo na wengine. (2 Timotheo 1:5, 6; 3:14) Kwa hiyo Timotheo angeweza kufikiria jinsi mwenendo wa wale wenye kuongoza ulivyokuwa naye akaweza kuiga imani yao.
6. Twapaswa kuiga imani ya nani, lakini sisi twafuata nani?
6 Watu mmoja mmoja kama vile Abeli, Noa, Abrahamu, Sara, Rahabu, na Musa walijizoeza imani. (Waebrania 11:1-40) Hivyo, sisi twaweza kuiga imani yao bila kusita-sita kwa sababu walikufa wakiwa washikamanifu kwa Mungu. Lakini pia twaweza ‘kuiga imani’ ya wanaume washikamanifu ambao sasa wanaongoza miongoni mwetu. Bila shaka, hatufuati wanadamu wasiokamilika, kwa kuwa twamkazia Kristo macho. Kama alivyosema mtafsiri wa Biblia Edgar J. Goodspeed: “Mashujaa wa zamani sio walio violezo vya kufuatwa na mwamini, kwa kuwa yeye ana kigezo kizuri zaidi katika Kristo . . . Ni lazima mkimbiaji Mkristo akaze kabisa macho yake juu ya Yesu.” Ndiyo, ‘Kristo aliteseka kwa ajili yetu, akituachia kiolezo ili tufuate nyayo zake kwa ukaribu.’—1 Petro 2:21; Waebrania 12:1-3, NW.
7. Waebrania 13:8 yapasa iathirije mtazamo wetu kuelekea kuteseka kwa ajili ya Yesu Kristo?
7 Akivuta uangalifu kwenye Mwana wa Mungu, Paulo aliongezea hivi: “Yesu Kristo ni yeye yule, jana na leo na hata milele.” (Waebrania 13:8) Mashahidi waaminifu kama vile Stefano na Yakobo walikuwa wameonyesha ukamilifu usioondoleka, wakifuata kigezo thabiti cha Yesu. (Matendo 7:1-60; 12:1, 2) Kwa kuwa walikuwa na nia ya kufa wakiwa wafuasi wa Kristo, imani yao yastahili kuigwa nasi. Wakati uliopita, wakati wa sasa, na hata wakati ujao, watu wenye kumcha Mungu hawatoi udhuru wa kutokufia imani wakiwa wanafunzi wa Yesu.
Epuka Mafundisho Bandia
8. Wewe ungefafanuaje maneno ya Paulo kwenye Waebrania 13:9?
8 Kutobadilika kwa utu na mafundisho ya Yesu kwapasa kutufanye tushikilie yale ambayo yeye na mitume wake walifunza. Waebrania waliambiwa: “Msichukuliwe na mafundisho ya namna nyingine nyingine, na ya kigeni; maana ni vizuri moyo ufanywe imara kwa neema [fadhili zisizostahiliwa, NW], wala si kwa vyakula, ambavyo wao waliokwenda navyo hawakupata faida.”—Waebrania 13:9.
9. Paulo alielekeza kwenye mambo gani yenye ubora mwingi katika barua aliyoandikia Wakristo Waebrania?
9 Wayahudi walielekeza kwenye mambo kama vile kutolewa kwa Sheria kwa njia yenye kutazamisha sana katika Mlima Sinai na umaliki wa Daudi wenye kudumu. Lakini Paulo aliwaonyesha Wakristo Waebrania kwamba ingawa kuanzishwa kwa agano la Sheria kuliogofya, wakati agano jipya lilipoanzishwa Yehova alitoa ushahidi kwa kani nyingi zaidi kukiwako ishara, vionyesho, kazi zenye nguvu sana, na migawanyo ya roho takatifu. (Matendo 2:1-4; Waebrania 2:2-4) Ufalme wa Kristo wa kimbingu hauwezi kutikiswa, kama ulivyotikiswa umaliki wa kidunia wa watawala wa Kidaudi katika 607 K.W.K. (Waebrania 1:8, 9; 12:28) Tena, Yehova awakusanya wapakwa-mafuta mbele ya kitu fulani chenye kuvuvia hofu kuliko ule wonyesho wa kimuujiza kwenye Mlima Sinai, kwa kuwa wao wakaribia Mlima Sayuni wa kimbingu.—Waebrania 12:18-27.
10. Kulingana na Waebrania 13:9, ni kitu gani huupa moyo uthabiti?
10 Basi Waebrania walihitaji kuepuka ‘kuchukuliwa na mafundisho ya namna nyingine nyingine, na ya kigeni’ ya watetezi wa mawazo ya dini ya Kiyahudi. (Wagalatia 5:1-6) Ili ubaki ukiwa thabiti katika ukweli, ‘moyo waweza kufanywa imara kwa neema ya Mungu’ wala si kupitia mafundisho hayo. Yaonekana watu fulani walitoa ubishi kuhusu vyakula na dhabihu, kwa kuwa Paulo alisema kwamba moyo haukufanywa imara ‘kwa vyakula, ambavyo wao waliokwenda navyo hawakupata faida.’ Manufaa za kiroho zatokana na ujitoaji kimungu na kuthamini ukombozi, si kutokana na kuhangaikia isivyofaa kula vyakula fulani na kushika siku fulani hususa. (Warumi 14:5-9) Tena, dhabihu ya Kristo ilifanya dhabihu za Walawi ziwe zisizofaa.—Waebrania 9:9-14; 10:5-10.
Dhabihu Ambazo Hupendeza Mungu
11. (a) Ni nini maana halisi ya maneno ya Paulo kwenye Waebrania 13:10, 11? (b) Wakristo wana madhabahu gani ya kitamathali?
11 Makuhani Walawi walikula nyama za wanyama waliodhabihiwa, lakini Paulo aliandika: “Tuna madhabahu ambayo wale waihudumiao ile hema hawana ruhusa kula vitu vyake. Maana wanyama wale ambao damu yao huletwa ndani ya patakatifu na kuhani mkuu kwa ajili ya dhambi, viwiliwili vyao huteketezwa nje ya kambi” katika Siku ya Upatanisho. (Waebrania 13:10, 11; Walawi 16:27; 1 Wakorintho 9:13) Wakristo wana madhabahu ya kitamathali ambayo yamaanisha kumfikia Mungu kwa msingi wa dhabihu ya Yesu ifanyayo upatanisho kwa ajili ya dhambi na kutokeza msamaha wa Yehova na wokovu wa kupata uhai wa milele.
12. Kwenye Waebrania 13:12-14, Wakristo wapakwa-mafuta walihimizwa wafanye nini?
12 Paulo haendelei sana kuonyesha hali zenye ulinganifu na Siku ya Upatanisho, hata hivyo yeye aongezea hivi: “Yesu naye, ili awatakase watu kwa damu yake mwenyewe, aliteswa nje ya lango” la Yerusalemu. Kristo alifia huko na kuandaa dhabihu ya upatanisho iliyo na matokeo mazuri kabisa. (Waebrania 13:12; Yohana 19:17; 1 Yohana 2:1, 2) Mtume Paulo aliwahimiza hivi Wakristo wenzi walio wapakwa-mafuta: “Basi na tutoke tumwendee [Kristo] nje ya kambi, tukichukua shutumu lake. Maana hapa hatuna mji udumuo, bali twautafuta ule ujao.” (Waebrania 13:13, 14; Walawi 16:10) Ijapokuwa twashutumiwa kama alivyoshutumiwa Yesu, twavumilia tukiwa Mashahidi wa Yehova. Sisi ‘twaukataa katakata ukosefu wa kumcha Mungu na tamaa za kilimwengu na twaishi kwa utimamu wa akili na uadilifu na ujitoaji kimungu katikati ya mfumo huu uliopo’ huku tukitazama kwenye ulimwengu mpya. (Tito 2:11-14, NW; 2 Petro 3:13; 1 Yohana 2:15-17) Na wapakwa-mafuta walio miongoni mwetu watafuta lile jiji, Ufalme wa kimbingu, kwa moyo wenye bidii.—Waebrania 12:22, NW.
13. Dhabihu ambazo hupendeza Mungu hazitii ndani nini tu?
13 Ndipo Paulo akataja dhabihu ambazo zapendeza Mungu, akiandika hivi: “Kupitia kwake yeye [Yesu] na tumtolee Mungu siku-zote dhabihu ya kusifu, yaani, lile tunda la midomo ambayo hufanya julisho la peupe kwa jina lake. Tena, msisahau kutenda mema na kushiriki vitu pamoja na wengine, kwa maana Mungu anapendezwa sana na dhabihu kama hizo.” (Waebrania 13:15, 16, NW) Dhabihu za Kikristo hazitii ndani kazi za kufadhili wanadamu tu. Kwa ukawaida watu hufanya mambo hayo. Mathalani, jambo hili lilitukia wakati watu kutoka mataifa mengi walipokuja kuwasaidia majeruhi wa tetemeko la dunia katika Armenia ya Urusi mwishoni mwa mwaka 1988.
14. Kumtolea Mungu dhabihu yenye kukubalika hukazia kazi gani?
14 Msingi wa utumishi mtakatifu ambao sisi humtolea Yehova ‘tukiwa na hofu na kicho kwa Mungu’ ni aina ile ya upendo wa kujidhabihu ambao Yesu alionyesha. (Waebrania 12:28; Yohana 13:34; 15:13) Utumishi huu hukazia kazi yetu ya kuhubiri, kwa kuwa kupitia Kristo akiwa Kuhani Mkuu ‘twamtolea Mungu dhabihu ya kusifu, yaani, lile tunda la midomo ambayo hufanya julisho la peupe kwa jina lake.’ (Hosea 14:2; Warumi 10:10-15; Waebrania 7:26, NW) Bila shaka, hatusahau ‘kutenda mema na kushiriki vitu pamoja na wengine,’ hata kutia ndani wengine wasio wa “jamaa ya waaminio.” (Wagalatia 6:10) Hasa wakati Wakristo wenzi wapatwapo na afa au iwapo wana uhitaji au udhia, sisi twatoa msaada wenye upendo wa kimwili na kiroho. Kwa nini? Kwa sababu twapendana. Twataka wao pia waweze kushika julisho la peupe la tumaini lao bila kuyumba-yumba, “kwa maana Mungu anapendezwa sana na dhabihu kama hizo.”—Waebrania 10:23-25; Yakobo 1:27.
Iweni Wenye Kutii
15. (a) Wewe ungefafanuaje shauri la Waebrania 13:17? (b) Kwa nini tuwaonyeshe staha wale wanaotuongoza?
15 Ili tutoe dhabihu zenye kukubalika, ni lazima tushirikiane kikamili na tengenezo la Mungu. Bila kutaja-taja mamlaka kwa njia yenye kuudhi, Paulo aliandika hivi: “Watiini wenye kuwaongoza, na kuwanyenyekea; maana wao wanakesha kwa ajili ya roho zenu, kama watu watakaotoa hesabu, ili kwamba wafanye hivyo kwa furaha wala si kwa kuugua; maana isingewafaa ninyi.” (Waebrania 13:17) Twapaswa kustahi wazee waliowekwa rasmi ambao hutoa uongozi katika kundi, ili wasilazimike kutweta kwa kutaabika mawazo kwa sababu sisi hatuwaonyeshi ushirikiano. Ukosefu wetu wa kujitiisha ungethibitika kuwa mzigo kwa waangalizi na kutokeza dhara la kiroho kwetu. Moyo wa ushirikiano hufanya iwe rahisi zaidi kwa wazee kutoa msaada na huchangia umoja na maendeleo katika kazi ya kuhubiri Ufalme.—Zaburi 133:1-3.
16. Kwa nini yafaa kujitiisha kwa wale wanaoongoza miongoni mwetu?
16 Yafaa kama nini tuwe wenye kutii wale wanaotoa uongozi! Wao hufundisha kwenye mikutano yetu na kutusaidia katika huduma. Wakiwa wachungaji, wao hutafuta hali njema yetu. (1 Petro 5:2, 3) Hutusaidia tudumishe uhusiano mzuri pamoja na Mungu na kundi. (Matendo 20:28-30) Kwa kutii uangalizi wenye hekima na wenye upendo, twaonyesha staha kwa Mwangalizi Aliye Mkuu Zaidi ya wote, Yehova Mungu, na Mwangalizi Msaidizi wake, Yesu Kristo.—1 Petro 2:25; Ufunuo 1:1; 2:1–3:22.
Iweni Wenye Kusali
17. Ni sala gani ambazo Paulo aliomba afanyiwe, na kwa nini angeweza kuwa na haki ya kuziomba?
17 Kwa kuwa Paulo na washiriki wake walitenganishwa na Waebrania, labda kwa sababu ya mnyanyaso, yeye alisema: “Endelezeni sala kwa ajili yetu, kwa maana sisi tuna utumainifu kwamba tuna dhamiri nyofu, maadamu sisi tunataka kujiendesha wenyewe kwa unyofu katika mambo yote. Lakini mimi nawapa mawaidha hasa nyinyi zaidi mfanye hivi, ili kwamba mimi nipate kurudishwa kwenu karibuni zaidi.” (Waebrania 13:18, 19, NW) Kama Paulo angalikuwa mtu mpotovu mwenye dhamiri iliyounguzwa, angalikuwa na haki gani ya kuwaomba Waebrania wasali ili ajiunge nao? (Mithali 3:32; 1 Timotheo 4:1, 2) Bila shaka, yeye alikuwa mhudumu mnyofu, ambaye kwa dhamiri safi aliwapinga watetezi wa mawazo ya dini ya Kiyahudi. (Matendo 20:17-27) Pia Paulo alikuwa na uhakika kwamba angeweza kujiunga tena na Waebrania upesi kama wangesali ili jambo hilo litendeke.
18. Ikiwa twatarajia wengine wasali kwa ajili yetu, twaweza kujiuliza maswali gani sisi wenyewe?
18 Ombi la Paulo kwamba Waebrania watoe sala kwa ajili yake laonyesha kwamba yafaa Wakristo wasali mmoja kwa ajili ya mwenzake, hata kwa kutaja jina. (Linganisha Waefeso 6:17-20.) Lakini ikiwa sisi twatarajia wengine wasali kwa ajili yetu, je! hatupaswi kuwa kama mtume na kuhakikisha kwamba ‘tuna dhamiri nyofu na tunajiendesha kwa unyofu katika mambo yote’? Je! wewe ni mnyofu katika mishughuliko yako yote? Na je! una uhakika ule ule ambao Paulo alikuwa nao katika sala?—1 Yohana 5:14, 15.
Maneno na Mawaidha ya Kumalizia
19. (a) Paulo aliwatakia nini Waebrania katika sala? (b) Kwa nini agano jipya ni agano la milele?
19 Akiisha kuwaomba Waebrania watoe sala zao kwa ajili yake, Paulo alieleza tamaa yake katika sala, akisema: “Sasa Mungu wa amani, aliyetokeza kwa wafu yule mchungaji mkubwa wa kondoo kwa damu ya agano la milele, Bwana yetu Yesu, na awaandae nyinyi na kila kitu chema ili kufanya penzi lake, linalofanyiza ndani yetu kupitia Yesu Kristo kile ambacho kina upendezo mzuri machoni pake; kwake na uwe utukufu milele na milele. Ameni.” (Waebrania 13:20, 21, NW) Kwa kufikiria dunia yenye amani, “Mungu wa amani” alimfufua Kristo mbinguni kwenye uhai wa kutokufa, ambako Yesu alitoa ustahili wa damu yake iliyomwagwa ambayo ilipatanisha agano jipya. (Isaya 9:6, 7; Luka 22:20) Ni agano la milele kwa kuwa wale walio duniani wapokea manufaa zenye kudumu kutokana na utumishi wa wana wa kiroho wa Mungu 144,000 ambao watawala pamoja na Yesu mbinguni na ambao wamo katika agano jipya. (Ufunuo 14:1-4; 20:4-6) Ni kupitia Kristo kwamba Mungu, ambaye twamhesabia utukufu, ‘atuandaa na kila kitu chema chenye kuhitajiwa kufanya penzi lake na kuwa na upendezo mzuri machoni pake.’
20. Wewe ungefafanua na kuelezaje mawaidha ya mwisho ya Paulo kwa Wakristo Waebrania?
20 Akiwa hana uhakika kuhusu jinsi Waebrania wangeitikia barua yake, Paulo alisema: “Lakini nawasihi, ndugu, mchukuliane na neno hili lenye maonyo [kusikiliza Mwana wa Mungu, si watetezi wa mawazo ya dini ya Kiyahudi]; maana nimewaandikia kwa maneno machache [akiifikiria kuwa yenye mambo mazito]. Jueni ya kuwa ndugu yetu Timotheo amekwisha kufunguliwa [toka gerezani]; ambaye, akija upesi, nitaonana nanyi pamoja naye.” Labda akiandika kutoka Roma, mtume alitumaini kwamba yeye pamoja na Timotheo wangezuru Waebrania katika Yerusalemu. Kisha Paulo akasema: “Wasalimuni wote wenye kuwaongoza [wakiwa wazee wenye kufanya kazi kwa bidii], na watakatifu wote [wale walio na tumaini la kimbingu]; hao walio wa Italia wanawasalimu. Neema [fadhili zisizostahiliwa (za Mungu), NW] na iwe nanyi nyote.”—Waebrania 13:22-25.
Barua Yenye Thamani Yenye Kudumu
21. Barua waliyoandikiwa Waebrania yatusaidia tuelewe mambo gani makuu?
21 Labda zaidi ya kitabu kingine chochote cha Maandiko Matakatifu, barua waliyoandikiwa Waebrania yatusaidia tuelewe maana ya dhabihu zilizotolewa chini ya Sheria. Waraka huo waonyesha waziwazi kwamba dhabihu ya Yesu Kristo ndiyo tu huandaa ukombozi ambao wahitajiwa kwa aina ya kibinadamu yenye dhambi. Na ujumbe wenye kupatikana katika barua hiyo ambao wastahili kuangaliwa ni kwamba sisi twapaswa kumsikiliza Mwana wa Mungu.
22. Ni nini baadhi ya sababu za kutufanya tuwe wenye shukrani kwa sababu ya barua waliyoandikiwa Waebrania?
22 Zaidi ya hilo, kama vile tumeona katika makala mbili zilizotangulia, tuna sababu nyingine za kushukuru kwa ajili ya barua iliyovuviwa kimungu waliyoandikiwa Waebrania. Yatusaidia tusichoke katika huduma yetu, na inatujaza moyo mkuu, kwa kuwa twajua kwamba Yehova ni Msaidiaji wetu. Tena, yatutia moyo tutumie midomo yetu na nguvu zetu zote katika kutoa utumishi mtakatifu mchana na usiku bila ubinafsi na kutoa dhabihu za kutoka moyoni ambazo humpendeza Mungu wetu astahiliye sifa na mwenye upendo, Yehova.
Wewe Ungeitikiaje?
◻ Barua waliyoandikiwa Waebrania iliwasaidiaje waepuke mafundisho bandia?
◻ Dhabihu zenye kupendeza Mungu hukaza fikira juu ya kazi gani ya maana?
◻ Wale ‘wanaoongoza’ ni akina nani, na kwa nini kuwanyenyekea?
◻ Barua waliyoandikiwa Waebrania yakaziaje sala?
◻ Kwa nini twaweza kusema kwamba barua waliyoandikiwa Wakristo Waebrania ni ya thamani yenye kudumu?
[Picha katika ukurasa wa 23]
Dhabihu zinazopendeza Mungu ni kutia ndani kufanya ziara za uchungaji na kujenga Wakristo wenzi kwa shauri lenye upendo