Pata Wakati Ujao Wenye Kudumu Kwa Ajili Ya Familia Yako

 1. Kusudi la Yehova lilikuwa nini kwa mpango wa familia?

YEHOVA alipounganisha Adamu na Hawa katika ndoa, Adamu alieleza shangwe yake kwa kusimulia ushairi wa Kiebrania ulio wa mapema zaidi kurekodiwa. (Mwanzo 2:22, 23) Hata hivyo, Muumba alikuwa akifikiria mengine zaidi kuliko kuwaletea raha tu watoto wake wa kibinadamu. Yeye alitaka waume na wake na familia zifanye mapenzi yake. Aliwaambia watu wawili wa kwanza hivi: “Zaeni, mkaongezeke, mkaijaze nchi, na kuitiisha; mkatawale samaki wa baharini, na ndege wa angani, na kila kiumbe chenye uhai kiendacho juu ya nchi.” (Mwanzo 1:28) Huo ulikuwa mgawo mtukufu na wenye kuthawabisha kama nini! Wao na watoto wao wa wakati ujao wangalikuwa wenye furaha kama nini ikiwa Adamu na Hawa wangalifanya mapenzi ya Yehova kwa utii kamili!

 2, 3. Familia zaweza kupataje furaha iliyo kubwa zaidi leo?

² Leo, pia, familia ni zenye furaha zaidi zinapofanya kazi pamoja ili kufanya mapenzi ya Mungu. Mtume Paulo aliandika hivi: “Ujitoaji-kimungu ni wenye manufaa kwa mambo yote, kwa kuwa una ahadi ya uhai wa sasa na ule utakaokuja.” (1 Timotheo 4:8) Familia inayoishi kwa ujitoaji-kimungu na inayofuata mwongozo wa Yehova kama ilivyo katika Biblia itapata furaha katika “uhai wa sasa.” (Zaburi 1:1-3; 119:105; 2 Timotheo 3:16) Hata ikiwa mshiriki mmoja tu wa familia hutumia kanuni za Biblia, hali ni nzuri zaidi kuliko ikiwa hakuna yeyote anayezitumia.

³ Kitabu hiki kimezungumzia kanuni nyingi za Biblia zinazochangia furaha ya familia. Yaelekea, umeona kwamba baadhi ya kanuni hizo zimerudiwa-rudiwa kotekote katika hiki kitabu. Kwa nini? Kwa sababu zinawakilisha kweli zenye nguvu zinazonufaisha wote katika sehemu mbalimbali za maisha ya familia. Familia inayojitahidi kutumia kanuni hizi za Biblia hupata kwamba ujitoaji-kimungu kwa kweli ‘una ahadi ya uhai sasa.’ Acheni tuone tena nne kati ya zile kanuni zenye maana.

 4. Kwa nini kujidhibiti ni muhimu katika ndoa?

⁴ Mfalme Sulemani alisema hivi: “Asiyetawala roho yake ni mfano wa mji uliobomolewa, usio na kuta.” (Mithali 25:28; 29:11) ‘Kutawala roho ya mtu,’ kwa kutumia sifa ya kujidhibiti, ni muhimu kwa wale wanaotaka ndoa yenye furaha. Kujisalimisha kwa hisia-moyo zenye kuleta uharibifu, kama vile hasira kali au uchu usio wa adili, kutasababisha madhara yanayochukua miaka kadhaa kurekebisha—ikiwa yanaweza kurekebishwa kwa vyovyote vile.

 5. Binadamu asiye mkamilifu aweza kusitawishaje sifa ya kujidhibiti, kukiwa na manufaa gani?

⁵ Bila shaka, hakuna mzao wa Adamu awezaye kudhibiti kikamili mwili wake usio mkamilifu. (Waroma 7:21, 22) Hata hivyo, kujidhibiti ni tunda la roho. (Wagalatia 5:22, 23) Kwa sababu hiyo, roho ya Mungu itatokeza sifa ya kujidhibiti ndani yetu tukisali kuomba sifa hiyo, tukitumia shauri lifaalo linalopatikana katika Maandiko, na tukishirikiana na wengine wanaodhihirisha sifa hiyo na kuepuka wale ambao hawafanyi hivyo. (Zaburi 119:100, 101, 130; Mithali 13:20; 1 Petro 4:7) Mwendo huo utatusaidia ‘tukimbie uasherati,’ hata tunaposhawishwa. (1 Wakorintho 6:18) Tutakataa katakata ujeuri na kuepuka au kushinda uraibu wa alkoholi. Nasi tutashughulika kwa utulivu zaidi na hali zinazochochea hasira na zilizo ngumu. Wote—kutia na watoto—na wajifunze kusitawisha tunda hili muhimu la roho.—Zaburi 119:1, 2.

 6. (a) Ni utaratibu gani wa ukichwa uliowekwa kimungu? (b) Ni lazima mwanamume akumbuke nini ikiwa ukichwa wake utaleta furaha kwa familia yake?

⁶ Kanuni ya pili iliyo yenye maana ni utambuzi wa ukichwa. Paulo alifafanua utaratibu ufaao wa mambo aliposema hivi: “Nataka mjue kwamba kichwa cha kila mwanamume ni Kristo; nacho kichwa cha mwanamke ni mwanamume; nacho kichwa cha Kristo ni Mungu.” (1 Wakorintho 11:3) Hili lamaanisha kwamba mwanamume ndiye huongoza katika familia, mke wake ni mwenye kumuunga mkono kwa uaminifu-mshikamanifu, na watoto ni watiifu kwa wazazi wao. (Waefeso 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Lakini, ona kwamba ukichwa huongoza kwenye furaha wakati tu unapotumiwa kwa njia inayofaa. Waume wanaoishi kwa ujitoaji-kimungu wanajua kwamba ukichwa si utawala wa kimabavu. Wanamwiga Yesu, Kichwa chao. Ingawa Yesu alitazamiwa awe “kichwa juu ya vitu vyote,” yeye “[alikuja] si kuhudumiwa, bali kuhudumu.” (Waefeso 1:22; Mathayo 20:28) Kwa njia iyo hiyo, mwanamume Mkristo hutumia ukichwa, si kujinufaisha mwenyewe, bali kutunza masilahi ya mke na watoto wake.—1 Wakorintho 13:4, 5.

 7. Ni kanuni zipi za Kimaandiko zitakazomsaidia mke atimize daraka lake alilopewa na Mungu katika familia?

⁷ Kwa upande wake, mke anayeishi kwa ujitoaji-kimungu hashindani na mume wake wala hajaribu kumtawala. Yeye anafurahi kuwa mwenye kumuunga mkono na kushirikiana naye. Nyakati nyingine Biblia husema juu ya mke kuwa ‘milki’ ya mume wake, ikionyesha pasipo shaka kwamba mume ndiye kichwa chake. (Mwanzo 20:3) Kupitia ndoa yeye huja chini ya “sheria ya mume wake.” (Waroma 7:2) Wakati uleule, Biblia humwita “msaidiaji” na “kikamilisho.” (Mwanzo 2:20, NW) Yeye hutoa sifa na uwezo mbalimbali ambao mume wake hana, naye humpa mume utegemezo unaohitajiwa. (Mithali 31:10-31) Biblia husema pia kwamba mke ni ‘mwenzi,’ anayefanya kazi sambamba na mwenzi wake. (Malaki 2:14) Kanuni hizi za Kimaandiko husaidia mume na mke wathamini cheo cha mmoja na mwenzake na kutendeana kwa staha na adhama ifaayo.

 8, 9. Eleza baadhi ya kanuni ambazo zitasaidia wote katika familia waboreshe stadi zao za uwasiliano.

⁸ Katika kitabu hiki uhitaji wa uwasiliano unakaziwa mara nyingi. Kwa nini? Kwa sababu ni rahisi zaidi kusuluhisha matatizo wakati watu wanapoongea na kusikilizana kikweli. Ilikaziwa kwa kurudia-rudia kwamba uwasiliano unahusisha pande mbili. Mwanafunzi Yakobo alieleza hivi: “Kila mtu lazima awe mwepesi sana juu ya kusikia, wa polepole juu ya kusema.”—Yakobo 1:19.

⁹ Ni jambo la maana pia kuwa mwangalifu kuhusu jinsi tunavyosema. Maneno ya harara, yenye kuleta ugomvi, au ya kuchambua sana hayafanyizi uwasiliano wenye mafanikio. (Mithali 15:1; 21:9; 29:11, 20) Hata yale tunayosema yanapokuwa sahihi, yakielezwa kwa njia ya kikatili, yenye kiburi, au isiyofikiria hisia za mwingine, yaelekea yatadhuru zaidi kuliko kufaidi. Usemi wetu wapaswa uwe wenye ladha, ‘wenye kukolezwa chumvi.’ (Wakolosai 4:6) Maneno yetu yapaswa yawe kama “machungwa [“matofaa ya dhahabu,” NW] katika vyano vya fedha.” (Mithali 25:11) Familia zinazojifunza kuwasiliana vizuri zimechukua hatua kubwa kuelekea kupata furaha.

10. Ni aina gani ya upendo iliyo muhimu katika familia?

¹⁰ Neno “upendo” laonekana kwa kurudia-rudia kotekote katika kitabu hiki. Je, wakumbuka aina ya upendo inayorejezewa hasa? Ni kweli kwamba upendo wa kimahaba (Kigiriki, eʹros) una sehemu yenye maana katika ndoa, na katika ndoa zenye mafanikio, shauku yenye kina kirefu na urafiki (Kigiriki, phi·liʹa) huongezeka kati ya mume na mke. Lakini wenye maana zaidi ni upendo unaowakilishwa na neno la Kigiriki a·gaʹpe. Huu ni upendo tunaositawisha kumwelekea Yehova, kumwelekea Yesu, na kumwelekea jirani yetu. (Mathayo 22:37-39) Ni upendo ambao Yehova huonyesha wanadamu. (Yohana 3:16) Ni jambo zuri ajabu kama nini kwamba twaweza kuonyesha aina iyo hiyo ya upendo kumwelekea mwenzi wetu wa ndoa na watoto wetu!—1 Yohana 4:19.

11. Upendo hunufaishaje ndoa?

¹¹ Katika ndoa upendo huu wa hali ya juu kwa kweli ni “kifungo kikamilifu cha muungano.” (Wakolosai 3:14) Unawaunganisha mume na mke pamoja na kuwafanya watake kunufaishana zaidi na kunufaisha watoto wao. Familia zinapokabili hali ngumu, upendo huzisaidia kushughulikia mambo kwa muungano. Kadiri mume na mke wazeekapo, upendo huwasaidia kutegemezana na kuendelea kuthaminiana. “Upendo . . . hautafuti masilahi yao wenyewe. . . . Huhimili mambo yote, huamini mambo yote, hutumaini mambo yote, huvumilia mambo yote. Upendo haushindwi kamwe.”—1 Wakorintho 13:4-8.

12. Kwa nini kumpenda Mungu kwa upande wa mume na mke kunaimarisha ndoa yao?

¹² Muungano wa ndoa ni wenye nguvu hasa si wakati tu unapoimarishwa na upendo kati ya wenzi wa ndoa bali hasa unapoimarishwa na sifa ya kumpenda Yehova. (Mhubiri 4:9-12) Kwa nini? Mtume Yohana aliandika hivi: “Hivi ndivyo kumpenda Mungu humaanisha, kwamba tushike amri zake.” (1 Yohana 5:3) Hivyo, mume na mke wapaswa wazoeze watoto wao katika ujitoaji-kimungu si kwa sababu tu wanawapenda watoto wao sana bali kwa sababu hii ni amri ya Yehova. (Kumbukumbu la Torati 6:6, 7) Wanapaswa waepuke ukosefu wa adili si kwa sababu tu wanapendana bali hasa kwa sababu wanampenda Yehova, ambaye “atawahukumu waasherati na wazinzi.” (Waebrania 13:4) Hata mwenzi mmoja akisababisha matatizo mabaya katika ndoa, kumpenda Yehova kutamsukuma yule mwingine aendelee kufuata kanuni za Biblia. Ni zenye furaha kwelikweli, zile familia ambamo kupendana kwao kunaimarishwa na sifa ya kumpenda Yehova!

13. Azimio la kufanya mapenzi ya Mungu litasaidiaje watu mmoja-mmoja kukazia macho yao mambo yaliyo yenye maana kwelikweli?

¹³ Maisha yote ya Mkristo yanakazwa juu ya kufanya mapenzi ya Mungu. (Zaburi 143:10) Kwa kweli hiyo ndiyo maana ya ujitoaji-kimungu. Kufanya mapenzi ya Mungu kwasaidia familia zikazie macho yazo mambo yaliyo yenye maana kwelikweli. (Wafilipi 1:9, 10) Kwa kielelezo, Yesu alionya hivi: “Nilikuja kusababisha mgawanyiko, na mtu dhidi ya baba yake, na binti dhidi ya mama yake, na mke kijana dhidi ya mama-mkwe wake. Kwa kweli, maadui wa mtu watakuwa watu wa nyumbani mwake mwenyewe.” (Mathayo 10:35, 36) Sawa na onyo la Yesu, wafuasi wake wengi wamenyanyaswa na washiriki wa familia. Ni hali ya kuhuzunisha na yenye kuumiza kama nini! Hata hivyo, mahusiano ya familia hayapaswi kuzidi kupenda kwetu Yehova Mungu na Yesu Kristo. (Mathayo 10:37-39) Mtu akivumilia ujapokuwa upinzani wa familia, huenda wapinzani wakabadilika wanapoona matokeo mazuri ya ujitoaji-kimungu. (1 Wakorintho 7:12-16; 1 Petro 3:1, 2) Hata ikiwa hilo halitendeki, hakuna wema wowote wenye kudumu unaopatikana kwa kuacha kumtumikia Mungu kwa sababu ya upinzani.

14. Tamaa ya kufanya mapenzi ya Mungu itasaidiaje wazazi watende kwa njia ya kunufaisha zaidi watoto wao?

¹⁴ Kufanya mapenzi ya Mungu kwasaidia wazazi wafanye maamuzi yaliyo sawa. Kwa kielelezo, katika jumuiya fulani wazazi huelekea kuona watoto kuwa akiba, nao huwategemea watoto wao wawatunze katika umri wao wa uzee. Ingawa ni jambo lililo sawa na lifaalo kwa watoto ambao wamekua kuwatunza wazazi wao wanaozeeka, kufikiria hilo hakupaswi kufanye wazazi waelekeze watoto wao kwenye njia ya maisha ya kufuatia vitu vya kimwili. Wazazi hawanufaishi watoto wao hata kidogo wakiwalea ili wathamini vitu vya kimwili zaidi kuliko mambo ya kiroho.—1 Timotheo 6:9.

15. Eunike, mama ya Timotheo, alikuwaje kielelezo bora kabisa cha mzazi aliyefanya mapenzi ya Mungu?

¹⁵ Kielelezo chema kuhusiana na jambo hili ni Eunike, mama ya Timotheo rafiki mchanga wa Paulo. (2 Timotheo 1:5) Ingawa alikuwa ameolewa na mtu asiye mwamini, Eunike, pamoja na Loisi nyanya ya Timotheo, walimlea Timotheo kwa mafanikio afuatie ujitoaji-kimungu. (2 Timotheo 3:14, 15) Timotheo alipofikia umri wa kutosha, Eunike alimruhusu aondoke nyumbani na kuanza kazi ya kuhubiri Ufalme akiwa mwandamani mishonari wa Paulo. (Matendo 16:1-5) Ni lazima awe alisisimuka kama nini wakati mwana wake alipokuwa mishonari mwenye kutokeza! Ujitoaji-kimungu wa Timotheo akiwa mtu mzima ulionyesha kwamba mazoezi yake ya mapema yalikuwa mazuri. Kwa hakika, Eunike alipata uradhi na shangwe katika kusikia ripoti juu ya huduma ya Timotheo yenye uaminifu, hata ingawa yaelekea alimkosa nyumbani.—Wafilipi 2:19, 20.

16. Akiwa mwana, Yesu alionyesha ufikirio gani ufaao, lakini kusudi lake kuu lilikuwa nini?

¹⁶ Yesu alilelewa katika familia yenye kumwogopa Mungu na, akiwa mtu mzima, alionyesha ufikirio ufaao wa mwana kuelekea mama yake. (Luka 2:51, 52; Yohana 19:26) Hata hivyo, kusudi kuu la Yesu lilikuwa ni kutimiza mapenzi ya Mungu, na kwake hayo yalitia ndani kuwafungulia wanadamu njia ya kufurahia uhai udumuo milele. Alifanya hivyo alipotoa uhai wake mkamilifu wa kibinadamu kuwa fidia kwa ajili ya wanadamu wenye dhambi.—Marko 10:45; Yohana 5:28, 29.

17. Ni mataraja gani yenye utukufu yaliyofunguliwa na mwendo mwaminifu wa Yesu kwa ajili ya wale wanaofanya mapenzi ya Mungu?

¹⁷ Baada ya kifo cha Yesu, Yehova alimfufua hadi kwenye uhai wa kimbingu akampa mamlaka kubwa, akimweka hatimaye kuwa Mfalme katika Ufalme wa kimbingu. (Mathayo 28:18; Waroma 14:9; Ufunuo 11:15) Dhabihu ya Yesu iliwezesha wanadamu fulani wateuliwe ili kutawala naye katika Ufalme huo. Pia ilifungulia njia wengine wa jamii ya kibinadamu wenye mioyo ifuatayo haki wafurahie uhai mkamilifu juu ya dunia itakayorudishwa kwenye hali za kiparadiso. (Ufunuo 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3-5; 22:1-4) Mojapo mapendeleo makubwa zaidi tuliyo nayo leo ni kuambia majirani wetu habari njema hii yenye utukufu.—Mathayo 24:14.

18. Ni kikumbusha na kitia-moyo kipi kinachotolewa kwa familia na pia kwa watu mmoja-mmoja?

¹⁸ Kama vile mtume Paulo alivyoonyesha, kuishi maisha ya ujitoaji-kimungu hutoa ahadi ya kwamba watu waweza kurithi baraka hizo katika uhai “ule utakaokuja.” Kwa hakika, hii ndiyo njia bora zaidi ya kupata furaha! Kumbuka, “ulimwengu unapitilia mbali na ndivyo na tamaa yao, lakini yeye ambaye hufanya mapenzi ya Mungu hudumu milele.” (1 Yohana 2:17) Kwa sababu hiyo, iwe wewe ni mtoto au mzazi, mume au mke, au mtu mzima aliye mseja asiye na watoto au aliye nao, jitahidi kufanya mapenzi ya Mungu. Hata unapokuwa chini ya msongo au unapokabili magumu ya kupita kiasi, usisahau kamwe kwamba wewe ni mtumishi wa Mungu aliye hai. Hivyo, vitendo vyako na vimletee Yehova shangwe. (Mithali 27:11) Mwenendo wako na utokeze furaha kwako sasa na uhai udumuo milele katika ulimwengu mpya unaokuja!