บท 7
คนตายจะกลับมามีชีวิตอีก!
1, 2. เราทุกคนเหมือนติดคุกอะไรอยู่?
สมมุติว่าคุณถูกตัดสินจำคุกตลอดชีวิตทั้ง ๆ ที่คุณไม่ได้ทำความผิด คุณไม่สามารถทำอะไรเพื่อช่วยตัวเองให้พ้นโทษได้และไม่มีหวังเลยว่าจะถูกปล่อยตัว แต่ขณะที่สิ้นหวังอยู่นั้นก็มีคนหนึ่งมาช่วยคุณ เขามีอำนาจช่วยคุณให้พ้นโทษได้และเขาก็สัญญาว่าจะช่วยคุณจริง ๆ คุณจะรู้สึกอย่างไร?
2 เราทุกคนก็เหมือนติดคุกอยู่ คุกที่ว่านี้คือความตาย ไม่มีทางที่เราจะออกไปจากคุกนี้ได้ไม่ว่าจะพยายามแค่ไหน แต่พระยะโฮวามีอำนาจปลดปล่อยเราจากความตายได้ และพระองค์ก็สัญญาว่า “ศัตรูตัวสุดท้ายที่จะถูกทำลายคือความตาย”—1 โครินธ์ 15:26
3. พระยะโฮวาสัญญาว่าจะทำอะไร?
3 ลองคิดดูว่าคุณจะรู้สึกโล่งใจสักแค่ไหนถ้าไม่ต้องตาย! พระยะโฮวาไม่ใช่แค่จะทำลายความตายเท่านั้น แต่พระองค์ยังจะทำให้คนที่ตายไปแล้วกลับมามีชีวิตอีกครั้ง พระยะโฮวาสัญญาว่าคนตายจะกลับมามีชีวิตอีก ถ้าเรื่องนี้เกิดขึ้นจริงจะดีขนาดไหน (อิสยาห์ 26:19) นี่คือสิ่งที่คัมภีร์ไบเบิลเรียกว่า การฟื้นขึ้นจากตาย
เมื่อคนที่เรารักตายจากไป
4. (ก) เราจะได้กำลังใจจากที่ไหนเมื่อคนที่เรารักตาย? (ข) ใครเป็นเพื่อนรักของพระเยซู?
4 เมื่อคนในครอบครัวหรือเพื่อนสนิทของเราตาย เราเศร้าเสียใจจนแทบจะทนไม่ได้ เราอาจรู้สึกสิ้นหวังที่ช่วยอะไรเขาไม่ได้เลย เราไม่สามารถช่วยเขาให้กลับมามีชีวิตอีกได้ แต่คัมภีร์ไบเบิลให้กำลังใจเรา (อ่าน 2 โครินธ์ 1:3, 4) ขอเราดูตัวอย่างหนึ่ง แล้วเราจะเห็นว่าพระยะโฮวาและพระเยซูต้องการมากขนาดไหนที่จะให้คนที่เรารักที่ตายไปกลับมามีชีวิตอีกครั้ง ตอนที่พระเยซูอยู่บนโลก ท่านมักจะไปหาลาซารัส มาร์ธากับมารีย์ ทั้งสามคนพี่น้องเป็นเพื่อนรักของพระเยซู คัมภีร์ไบเบิลบอกว่า “พระเยซูรักมาร์ธากับมารีย์รวมทั้งลาซารัสด้วย” แล้ววันหนึ่งลาซารัสก็ตาย—ยอห์น 11:3-5
5, 6. (ก) พระเยซูรู้สึกอย่างไรเมื่อเห็นคนในครอบครัวและเพื่อน ๆ ของลาซารัสร้องไห้เสียใจที่เขาตาย? (ข) ทำไมการรู้ว่าพระเยซูรู้สึกโศกเศร้าเมื่อมีคนตายจึงเป็นเรื่องที่ให้กำลังใจเรา?
5 พระเยซูไปหามาร์ธากับมารีย์เพื่อปลอบใจพวกเธอ พอมาร์ธาได้ยินว่าพระเยซูกำลังมา เธอก็ออกไปหาท่านที่นอกเมือง มาร์ธาดีใจที่ได้เจอพระเยซู แต่เธอพูดกับท่านว่า “ถ้าท่านอยู่ที่นี่ เขาคงไม่ตาย” มาร์ธาคิดว่าพระเยซูมาช้าเกินไป แล้วหลังจากนั้นพระเยซูก็เห็นมารีย์ร้องไห้ เมื่อเห็นว่าทุกคนที่อยู่ที่นั่นโศกเศร้าเสียใจ ท่านก็รู้สึกสะเทือนใจ ปวดร้าว และร้องไห้ตามไปด้วย (ยอห์น 11:21, 33, 35) เรื่องนี้ทำให้เห็นว่าพระเยซูรู้สึกแบบเดียวกับเราตอนที่สูญเสียคนที่รัก
6 การที่พระเยซูรู้สึกโศกเศร้าทำให้เราได้กำลังใจ เพราะพระเยซูเหมือนพระยะโฮวาพ่อของท่าน นี่ทำให้เรารู้ว่าพระยะโฮวาก็รู้สึกโศกเศร้าและเกลียดความตายด้วยเหมือนกัน (ยอห์น 14:9) พระยะโฮวามีอำนาจทำให้ความตายหมดไป และอีกไม่นานพระองค์จะทำ
“ลาซารัส ออกมา!”
7, 8. ทำไมมาร์ธาไม่อยากให้เลื่อนหินออกจากปากอุโมงค์ฝังศพลาซารัส? แต่พระเยซูทำอะไร?
7 พอพระเยซูมาถึงอุโมงค์ฝังศพของลาซารัสซึ่งมีหินก้อนใหญ่ปิดปากอุโมงค์อยู่ พระเยซูบอกว่า “เลื่อนหินออกไปสิ” แต่มาร์ธาไม่อยากให้เลื่อนหินออก เพราะศพของลาซารัสอยู่ในอุโมงค์ตั้ง “4 วัน” แล้ว (ยอห์น 11:39) เธอไม่รู้ว่าพระเยซูจะทำอะไรเพื่อช่วยลาซารัส
ลองนึกภาพดูว่าครอบครัวและเพื่อน ๆ ของลาซารัสจะดีใจมากขนาดไหนที่เขาถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตาย!—ยอห์น 11:38-44
8 หลังจากหินถูกเลื่อนออกไปแล้ว พระเยซูร้องบอกลาซารัสว่า “ออกมา” แล้วมาร์ธากับมารีย์ก็เห็นสิ่งที่ทำให้ต้องตะลึง “ลาซารัสที่ตายไปแล้วก็เดินออกมาทั้ง ๆ ที่ยังมีผ้าพันมือและเท้าอยู่ และที่หน้าก็มีผ้าพันไว้ด้วย” (ยอห์น 11:43, 44) ลาซารัสกลับมามีชีวิตอีก! พระเยซูปลุกลาซารัสให้ฟื้นจากตาย เขาได้กลับมาอยู่กับครอบครัวและเพื่อน ๆ อีกครั้ง พวกเขาสามารถพูดคุยและกอดลาซารัสได้ นี่เป็นเรื่องมหัศจรรย์จริง ๆ!
“หนูน้อย ขอให้ลุกขึ้นมาเถอะ”
9, 10. (ก) ใครให้อำนาจพระเยซูปลุกคนให้ฟื้นขึ้นจากตาย? (ข) คุณคิดว่าการอ่านเรื่องราวของคนที่ถูกปลุกให้ฟื้นจากตายมีประโยชน์อะไร?
9 พระเยซูทำให้คนฟื้นขึ้นจากตายด้วยพลังอำนาจของท่านเองไหม? ไม่ใช่ ก่อนที่พระเยซูจะปลุกลาซารัส ท่านอธิษฐานถึงพระยะโฮวา แล้วพระยะโฮวาก็ให้พลังอำนาจท่านปลุกลาซารัส (อ่านยอห์น 11:41, 42) ลาซารัสไม่ใช่คนเดียวที่ถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตาย คัมภีร์ไบเบิลบอกเราเรื่องเด็กผู้หญิงอายุ 12 ปีคนหนึ่งที่ป่วยหนัก ไยรอสพ่อของเด็กคนนี้รู้สึกหมดหวังจึงไปขอให้พระเยซูมาช่วยรักษาลูกสาวคนเดียวของเขา ระหว่างที่ไยรอสกำลังพูดกับพระเยซูอยู่ก็มีคนมาบอกเขาว่า “ลูกสาวคุณตายแล้ว คงไม่ต้องรบกวนอาจารย์แล้วล่ะ” แต่พระเยซูบอกไยรอสว่า “ไม่ต้องกลัว ขอให้เชื่อเถอะ ลูกสาวคุณจะไม่เป็นอะไร” แล้วท่านกับไยรอสก็เดินไปด้วยกัน ตอนที่ใกล้จะถึงบ้าน พระเยซูเห็นผู้คนร้องห่มร้องไห้ ท่านก็บอกพวกเขาว่า “หยุดร้องไห้เถอะ เด็กคนนี้ไม่ได้ตาย แต่นอนหลับอยู่” พ่อแม่ของเด็กคงสงสัยว่าที่พระเยซูพูดหมายความว่าอย่างไร แล้วพระเยซูก็บอกให้ทุกคนออกไปและให้พ่อแม่ของเด็กเข้ามาในห้องที่วางศพเด็ก จากนั้นพระเยซูจับมือเด็กแล้วพูดว่า “หนูน้อย ขอให้ลุกขึ้นมาเถอะ” นึกภาพดูสิว่าพ่อแม่ของเด็กจะดีใจมากขนาดไหนที่เห็นลูกลุกขึ้นเดิน! พระเยซูปลุกลูกสาวของพวกเขาให้ฟื้นขึ้นจากตาย (มาระโก 5:22-24, 35-42; ลูกา 8:49-56) ตั้งแต่นั้นมา ทุกครั้งที่เห็นลูกสาวตัวน้อยคนนี้ พวกเขาคงคิดถึงสิ่งที่พระยะโฮวาให้พระเยซูทำเพื่อพวกเขาa
10 คนที่พระเยซูปลุกให้ฟื้นจากตายในตอนนั้น ในที่สุดเขาก็ต้องตายอีก แต่ถึงอย่างนั้นการได้อ่านเรื่องราวของพวกเขาก็มีประโยชน์มากเพราะเรื่องนี้ให้ความหวังเรา ทำให้เรารู้ว่าพระยะโฮวาอยากปลุกคนตายให้ฟื้นขึ้นมา และในอนาคตพระองค์ก็จะทำอย่างนั้นแน่นอน
สิ่งที่เราได้เรียนจากเรื่องการฟื้นขึ้นจากตาย
อัครสาวกเปโตรปลุกผู้หญิงคริสเตียนชื่อโดร์คัสให้ฟื้นขึ้นจากตาย—กิจการ 9:36-42
เอลียาห์ปลุกลูกชายคนเดียวของแม่ม่ายให้ฟื้นขึ้นจากตาย—1 พงศ์กษัตริย์ 17:17-24
11. ปัญญาจารย์ 9:5 บอกความจริงอะไรเกี่ยวกับสภาพของลาซารัสเมื่อเขาตาย?
11 คัมภีร์ไบเบิลบอกชัดเจนว่า “คนตายไม่รู้อะไรเลย” และตอนที่ลาซารัสตายก็เป็นอย่างนั้นจริง ๆ (ปัญญาจารย์ 9:5) เขาเป็นเหมือนคนนอนหลับอย่างที่พระเยซูบอก (ยอห์น 11:11) ตอนที่ลาซารัสอยู่ในอุโมงค์ฝังศพ เขา “ไม่รู้อะไรเลย”
12. ทำไมเรามั่นใจว่าลาซารัสถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตายจริง ๆ?
12 การที่ลาซารัสกลับมามีชีวิตอีกครั้งพิสูจน์ว่าการฟื้นขึ้นจากตายเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นจริง ตอนที่พระเยซูปลุกลาซารัสให้ฟื้นมีหลายคนเห็นเหตุการณ์นั้น แม้แต่ศัตรูของพระเยซูก็รู้ว่าท่านทำการอัศจรรย์นี้ (ยอห์น 11:47) นอกจากนั้น มีหลายคนพากันไปดูและพูดคุยกับลาซารัส ผลคือพวกเขาเชื่อว่าพระเยซูเป็นผู้ที่พระเจ้าส่งมา แต่พวกศัตรูไม่ชอบ พวกเขาจึงวางแผนจะฆ่าทั้งพระเยซูกับลาซารัส—ยอห์น 11:53; 12:9-11
13. ทำไมเรามั่นใจว่าพระยะโฮวาจะปลุกคนให้ฟื้นจากตายได้จริง ๆ?
13 พระเยซูบอกว่าทุกคนที่อยู่ใน “อุโมงค์รำลึก” จะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตาย (ยอห์น 5:28, เชิงอรรถ) นี่หมายความว่าคนตายทุกคนที่อยู่ในความทรงจำของพระยะโฮวาจะกลับมามีชีวิตอีก แต่การที่พระยะโฮวาจะปลุกใครสักคนให้ฟื้นขึ้นมาเป็นคนคนเดิม พระองค์ต้องจำรายละเอียดทุกอย่างเกี่ยวกับคนคนนั้นได้ แล้วพระองค์ทำอย่างนั้นได้จริง ๆ ไหม? ได้สิ ขนาดเอกภพของเรามีดวงดาวตั้งหลายพันล้านดวง แต่คัมภีร์ไบเบิลบอกว่าพระยะโฮวารู้ชื่อดวงดาวเหล่านั้นทั้งหมด (อ่านอิสยาห์ 40:26) ถ้าพระเจ้าจำชื่อดาวแต่ละดวงได้ ก็ไม่ยากเลยที่พระองค์จะจำรายละเอียดทุกอย่างของคนที่พระองค์จะปลุกให้ฟื้นขึ้นมา และยิ่งกว่านั้นเรารู้ว่าพระยะโฮวามีอำนาจที่จะทำให้คนตายกลับมามีชีวิตอีกครั้งแน่ ๆ เพราะพระองค์เป็นผู้สร้างทุกสิ่งทุกอย่าง
14, 15. คำพูดของโยบทำให้เรารู้ว่าพระยะโฮวาอยากทำอะไร?
14 โยบผู้ชายที่ซื่อสัตย์ต่อพระเจ้าเชื่อเรื่องการฟื้นขึ้นจากตาย เขาพูดว่า “ถ้าคนเราตายแล้วจะมีชีวิตอีกได้หรือ?” แล้วเขาก็พูดกับพระยะโฮวาต่อไปว่า “พระองค์จะเรียก และผมจะตอบ พระองค์คิดถึงคนที่พระองค์สร้างมากเหลือเกิน” โยบรู้ว่าพระยะโฮวารอคอยวันที่พระองค์จะปลุกคนตายให้ฟื้นขึ้นมา—โยบ 14:13-15
15 คุณรู้สึกอย่างไรเกี่ยวกับความหวังเรื่องการฟื้นขึ้นจากตาย? คุณอาจสงสัยว่า ‘แล้วคนในครอบครัวกับเพื่อน ๆ ของฉันที่ตายไปจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นมาด้วยไหม?’ เป็นเรื่องที่ให้กำลังใจมากที่รู้ว่าพระยะโฮวาอยากทำให้คนตายกลับมามีชีวิตอีกครั้งจริง ๆ ให้เรามาดูในคัมภีร์ไบเบิลว่าคนที่ฟื้นขึ้นมาจากตายจะอยู่ที่ไหน และใครจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตายบ้าง
พวกเขา “จะได้ยินเสียงท่าน และจะออกมา”
16. คนที่ถูกปลุกให้ฟื้นจากตายจะอยู่ที่ไหนและจะมีชีวิตแบบไหน?
16 ในอดีต คนที่ถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตายได้กลับมามีชีวิตอยู่บนโลกนี้กับครอบครัวและเพื่อน ๆ ของเขา และในอนาคตคนที่ถูกปลุกก็จะได้อยู่บนโลกนี้เหมือนกัน แต่จะอยู่ในสภาพที่ดีกว่านี้มาก เพราะอะไร? เพราะพวกเขาจะมีโอกาสได้อยู่ตลอดไป ไม่ต้องเจ็บป่วยและตายเหมือนอย่างที่เป็นอยู่ในทุกวันนี้ พวกเขาจะได้อยู่ในโลกที่ไม่มีสงครามและอาชญากรรม
17. ใครจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตาย?
17 ใครจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตาย? พระเยซูบอกว่า “ทุกคนซึ่งอยู่ในอุโมงค์ฝังศพจะได้ยินเสียงท่าน และจะออกมา” (ยอห์น 5:28, 29) และวิวรณ์ 20:13 บอกว่า “ทะเลได้ปล่อยคนที่ตายในทะเล ความตายและหลุมศพก็ปล่อยคนตายที่อยู่ในนั้น” ข้อนี้หมายความว่าหลายพันล้านคนที่ตายไปจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นมา อัครสาวกเปาโลยังบอกด้วยว่า “ทั้งคนดีและคนชั่ว” จะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตาย (อ่านกิจการ 24:15) นี่หมายความว่าอย่างไร?
คนตายจะถูกปลุกให้กลับมาอยู่กับคนที่เขารักอีกครั้งในอุทยาน
18. “คนดี” ที่จะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตายหมายถึงใครบ้าง?
18 “คนดี” ในข้อคัมภีร์นี้หมายรวมถึงคนที่ทำตามมาตรฐานของพระยะโฮวา และรับใช้พระองค์อย่างซื่อสัตย์ทั้งในสมัยก่อนและในสมัยนี้ ตัวอย่างเช่น โนอาห์ อับราฮัม ซาราห์ โมเสส รูธ และเอสเธอร์เป็นคนที่รับใช้พระยะโฮวาอย่างซื่อสัตย์ก่อนที่พระเยซูจะมาบนโลก พวกเขาจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นมาอยู่บนโลกอีกครั้ง คุณอ่านเรื่องราวของพวกเขาบางคนได้ในหนังสือฮีบรูบท 11 แล้วคนที่รับใช้พระยะโฮวาอย่างซื่อสัตย์ในสมัยนี้ที่ตายไปล่ะ? พวกเขาก็อยู่ในกลุ่ม “คนดี” ที่จะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตายด้วยเหมือนกัน
19. ใครคือ “คนชั่ว” ที่จะถูกปลุก? พวกเขาได้รับโอกาสอะไรจากพระยะโฮวา?
19 “คนชั่ว” ในข้อคัมภีร์นี้หมายรวมถึงผู้คนนับพันล้านที่ยังไม่ได้ทำดีตามมาตรฐานของพระยะโฮวา เพราะพวกเขายังไม่มีโอกาสได้รู้จักพระยะโฮวา ถึงแม้พวกเขาตายไปแล้ว พระยะโฮวาก็ไม่ลืมพวกเขา พระองค์จะปลุกพวกเขาให้กลับมามีชีวิตอีก เพื่อพวกเขาจะได้มีโอกาสเรียนรู้จักพระยะโฮวาและรับใช้พระองค์
20. ทำไมไม่ใช่ทุกคนจะถูกปลุก?
20 นี่หมายความว่าคนตายทุกคนจะถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นมาอย่างนั้นไหม? ไม่ใช่ พระเยซูบอกว่าจะมีบางคนที่ไม่ถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นมา คนที่ถูกตัดสินว่าเป็นคนบาปที่ไม่กลับใจจะไม่ถูกปลุก (ลูกา 12:5) แล้วใครจะเป็นคนตัดสินว่าใครคือคนกลุ่มนี้ที่ไม่ถูกปลุก? พระยะโฮวาเป็นผู้ตัดสิน พระองค์เป็นผู้พิพากษาองค์สูงสุด ส่วนเรื่องการ “พิพากษาทั้งคนเป็นและคนตาย” พระยะโฮวาให้อำนาจพระเยซูในการตัดสิน—กิจการ 10:42; ดูคำอธิบายเพิ่มเติม 19
ถูกปลุกให้ไปสวรรค์
21, 22. (ก) คนที่ถูกปลุกให้ไปสวรรค์จะมีร่างกายแบบไหน? (ข) ใครเป็นคนแรกที่ถูกปลุกให้ไปสวรรค์?
21 คัมภีร์ไบเบิลบอกเราว่าจะมีบางคนได้ไปอยู่บนสวรรค์ คนนั้นจะถูกปลุกให้มีชีวิตใหม่ ไม่ใช่ร่างกายแบบมนุษย์ แต่เป็นร่างกายสำหรับสวรรค์หรือที่บางคนเรียกว่ากายทิพย์ซึ่งเป็นกายที่เรามองไม่เห็น
22 พระเยซูเป็นคนแรกที่ถูกปลุกให้ไปสวรรค์ (ยอห์น 3:13) หลังจากที่ท่านตายไป 3 วัน พระยะโฮวาก็ปลุกท่านให้ฟื้นขึ้นจากตาย (สดุดี 16:10; กิจการ 13:34, 35) พระเยซูไม่ได้ถูกปลุกขึ้นมาให้มีร่างกายแบบมนุษย์ อัครสาวกเปโตรบอกว่าพระเยซู “ถูกฆ่าในร่างกายมนุษย์ แต่ได้ชีวิตใหม่ในร่างกายสำหรับสวรรค์” (1 เปโตร 3:18) พระเยซูกลับมามีชีวิตเป็นผู้ที่มีพลังอำนาจมากในร่างกายสำหรับสวรรค์ (1 โครินธ์ 15:3-6) และคัมภีร์ไบเบิลยังบอกว่ามีคนอื่นอีกที่จะมีร่างกายสำหรับสวรรค์เหมือนพระเยซู
23, 24. ใครจะถูกปลุกให้ไปอยู่กับพระเยซูในสวรรค์ และจะมีจำนวนเท่าไร?
23 ไม่นานก่อนที่พระเยซูจะตาย ท่านบอกสาวกที่ซื่อสัตย์ว่า “ผมกำลังจะไปเตรียมที่ให้พวกคุณอยู่” (ยอห์น 14:2) นี่หมายความว่าสาวกของท่านบางคนจะถูกปลุกให้ไปอยู่กับท่านในสวรรค์ มีกี่คนที่ถูกปลุกให้ไปสวรรค์? พระเยซูบอกว่าคนที่ไปสวรรค์มีไม่มาก ท่านเรียกพวกเขาว่า “แกะฝูงเล็ก” (ลูกา 12:32) อัครสาวกยอห์นเห็นพระเยซู “ยืนอยู่บนภูเขาศิโยน [สวรรค์] และมีคน 144,000 คนอยู่กับท่าน” นี่ทำให้เรารู้ว่าคนที่ไปสวรรค์มีจำนวน 144,000 คน—วิวรณ์ 14:1
24 คริสเตียน 144,000 คนจะถูกปลุกเมื่อไร? คัมภีร์ไบเบิลบอกเราว่าพวกเขาจะถูกปลุกหลังจากพระเยซูเริ่มปกครองในสวรรค์ (1 โครินธ์ 15:23) ตอนนี้เรากำลังอยู่ในช่วงนั้นซึ่งเป็นเวลาที่ 144,000 คนถูกปลุก และพวกเขาส่วนใหญ่ก็ถูกปลุกให้ไปสวรรค์แล้ว ส่วนคนที่เหลืออยู่ตอนนี้เมื่อพวกเขาตายก็จะถูกปลุกให้ไปสวรรค์ทันที แล้วคนที่ไม่ได้อยู่ในกลุ่ม 144,000 คนนี้ล่ะ? พวกเขาจะถูกปลุกในอนาคตและจะฟื้นขึ้นมามีชีวิตในโลกที่เป็นสวนอุทยาน
25. เราจะเรียนอะไรในบทต่อไป?
25 อีกไม่นานพระยะโฮวาจะปลดปล่อยมนุษย์ทุกคนจากความตาย และความตายจะไม่มีอีกต่อไป (อ่านอิสยาห์ 25:8) แล้วคนที่ถูกปลุกให้ไปสวรรค์ล่ะ พวกเขาจะไปทำอะไรที่นั่น? คัมภีร์ไบเบิลบอกว่าพวกเขาจะปกครองกับพระเยซูในรัฐบาลของพระเจ้า เราจะเรียนเรื่องรัฐบาลนี้ในบทต่อไป
a คัมภีร์ไบเบิลยังมีเรื่องของคนอื่น ๆ ที่ถูกปลุกให้ฟื้นขึ้นจากตายทั้งคนหนุ่มคนแก่ ผู้ชายผู้หญิง คนอิสราเอลและคนต่างชาติ คุณจะอ่านเรื่องของพวกเขาได้ที่ 1 พงศ์กษัตริย์ 17:17-24; 2 พงศ์กษัตริย์ 4:32-37; 13:20, 21; มัทธิว 28:5-7; ลูกา 7:11-17; 8:40-56; กิจการ 9:36-42; 20:7-12