መደምደምታ
‘ነቶም ብእምነትን ብትዕግስትን ነቲ ተስፋታት ዚወርስዎ ምሰልዎም።’—እብራውያን 6:12።
1, 2. ሕጂ እምነት ከነጥሪ ኣገዳሲ ዝዀነ ስለምንታይ እዩ፧ ኣብነት ሃብ።
እምነት። እዛ ቓል እዚኣ፡ ንሓንቲ ብልጽቲ ባህርይ እያ እትውክል። ይኹን እምበር፡ ብዛዕባ እዛ ቓል እዚኣ ኽንሓስብ ከለና፡ “ህጹጽ!” ብዛዕባ እትብል ቃል እውን ክንሓስብ ኣሎና። ከመይሲ፡ እምነት ዘይብልና እንተ ዄንና፡ ብህጹጽ ከነጥርያ ኣሎና። እምነት እንተ ኣልዩና ድማ፡ ብህጹጽ ክንሕልዋን ክንሕብሕባን ኣሎና። ስለምንታይ፧
2 ብምድረ በዳ ትኸይድ ከም ዘለኻ ጌርካ እሞ ሕሰብ። ማይ የድልየካ እዩ። ሒደት ማይ እንተ ረኺብካ፡ ምእንቲ ኸይሃፍፍ ካብ ጸሓይ ክትሕልዎ ኣሎካ። ናብ ዝሓሰብካዮ ኽሳዕ እትበጽሕ ድማ ነቲ መትሓዚ ማይካ በብግዜኡ ኽትመልኦ ኣሎካ። ሎሚ ኣብዛ እንነብረላ ዘለና ብመንፈሳዊ መዳይ ምድረ በዳ ዝዀነት ዓለም ናይ ሓቂ እምነት ብቐሊሉ ኣይትርከብን እያ። ምስ ረኸብናያ ግና ምእንቲ ኸይትሃፍፍ ክንሕልዋን ክንመልኣን ኣሎና። እምነት ኣብ ዜድልየሉ ህጹጽ ኵነታት ኢና እንነብር ዘሎና። ከምቲ ብዘይ ማይ ክንነብር ዘይንኽእል፡ ብመንፈሳዊ መዳይ እውን ብዘይ እምነት ክንነብር ኣይንኽእልን ኢና።—ሮሜ 1:17።
3. የሆዋ እምነት ከነጥሪ ምእንቲ ኺሕግዘና እንታይ እዩ ሂቡና፧ እንታይ ክንገብሮ ዘሎና ኽልተ ነገራት ኢና ኽንዝክር ዘሎና፧
3 የሆዋ፡ እምነት ብህጹጽ ከም እተድልየና ይፈልጥ እዩ። ሎሚ እምነት ከተጥርን ክትዕቅብን ቀሊል ከም ዘይኰነ እውን ይፈልጥ እዩ። በዚ ምኽንያት እዚ ኸኣ እዩ ኣስኣሰሮም ክንስዕብ ኢሉ ኣብነት ዝዀኑና ሰባት ዝሃበና። የሆዋ ንሃዋርያ ጳውሎስ፡ ‘ነቶም ብእምነትን ብትዕግስትን ነቲ ተስፋታት ዚወርስዎ ምሰልዎም’ ኢሉ ንኺጽሕፍ ብመንፈሱ ደሪኽዎ እዩ። (እብ. 6:12) በዚ ምኽንያት እዚ ድማ እያ ውድብ የሆዋ ኣስኣሰር እቶም ኣብዛ መጽሓፍ እዚኣ ዝረአናዮም ናይ እምነት ሰብኡትን ኣንስትን ንምስዓብ ኽንጽዕር እተተባብዓና። እሞኸ እንታይ ኢና ኽንገብር ዘሎና፧ ክልተ ነገራት ንዘክር፦ (1) ንእምነትና ወትሩ ኸነደልድላ ኣሎና፣ (2) ንተስፋና ወትሩ ኣብ ኣእምሮና ኽንስእላ ኣሎና።
4. ሰይጣን ጸላኢ እምነት ምዃኑ ዘርኣየ ብኸመይ እዩ፧ ተስፋ ኽንቈርጽ ዘይብልናኸ ስለምንታይ ኢና፧
4 ንእምነትካ ወትሩ ኣደልድላ። እምነት ዓብዪ ጸላኢ ኣለዋ፣ ንሱ ኸኣ ሰይጣን እዩ። ገዛኢ እዛ ዓለም እዚኣ፡ ነዚ ስርዓት እዚ ንእምነት ናብ ዚጻባእ ምድረ በዳ ቐይርዎ ኣሎ። ንሱ ኻባና ኣጸቢቑ ይሕይል። እሞኸ ተስፋ ቘሪጽና እምነትና ኻብ ምምዕባልን ካብ ምድልዳልን ዓዲ ኽንውዕል ይግባእ ድዩ፧ ፈጺምና ኸምኡ ኽንገብር የብልናን። የሆዋ ፈታዊ ዅሎም እቶም ናይ ሓቂ እምነት ኬጥርዩ ዚደልዩ እዩ። ብሓገዙ ንድያብሎስ ክንጻረሮን ከነህድሞን ከም እንኽእል ድማ ኣረጋጊጹልና ኣሎ። (ያእ. 4:7) ንድያብሎስ ክንጻረሮ እንኽእል፡ በብመዓልቱ ግዜ መዲብና እምነትና ብምድልዳልን ብምህናጽን እዩ። ከምኡ ኽንገብር እንኽእል ብኸመይ ኢና፧
5. እቶም ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ዘለዉ እሙናት ሰብኡትን ኣንስትን ንእምነቶም ዘጥረይዋ ብኸመይ እዮም፧ ግለጽ።
5 ከምቲ ኣቐዲምና ዝረአናዮ፡ እቶም ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ዘለዉ ናይ እምነት ሰብኡትን ኣንስትን ንእምነት ኣጥርዮምዋ ደኣ እምበር፡ ምሳታቶም ኣይተፈጥረትን። ንሳቶም፡ እምነት መንፈስ ቅዱስ ዜፍርዮ ፍረ ምዃና ብኣነባብራኦም ኣርእዮም እዮም። (ገላ. 5:22, 23) ሓገዝ ኪውሃቦም ጸልዮም እዮም፣ የሆዋ ኸኣ ንእምነቶም ኣደልዲልዋ እዩ። ንሕና እውን የሆዋ ንዚልምንዎን ምስ ጸሎቶም ተሰማሚዖም ንዚነብሩን ኣብዚሑ መንፈሱ ኸም ዚህቦም ወትሩ ብምዝካር ኣስኣሰሮም ንስዓብ። (ሉቃ. 11:13) ካልእ ክንገብሮ ዘሎና ነገርከ ኣሎዶ፧
6. ዛንታታት መጽሓፍ ቅዱስ ከነጽንዕ ከለና፡ ብዝያዳ ኽንጥቀም እንኽእል ብኸመይ ኢና፧
6 ኣብዛ መጽሓፍ እዚኣ፡ ሓለፍ ዝበለት እምነት ዘርኣዩ ኣብነት ዝዀኑ ሒደት ሰባት ጥራይ ኢና ርኢና። ዘይተጠቕሱ ኻልኦት ብዙሓት ኣለዉ። (እብራውያን 11:32 ኣንብብ።) ስለዚ፡ ናይ ብሕቲ መጽናዕቲ ኽንገብር ከለና ዛንታኦም ብምንባብ ካብኦም ክንምሃር ክንጽዕር ኣሎና። ንዛንታ እቶም ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ተጠቒሶም ዘለዉ ናይ እምነት ሰባት ብሃወኽ እንተ ኣንቢብናዮ፡ ንእምነትና ኸነደልድላ ኣይንኽእልን ኢና። ምሉእ ብምሉእ ምእንቲ ኽንጥቀም፡ ነቲ ዛንታ ግዜ ወሲድና ትሕዝቶኡን ድሕረ ባይታኡን ክንምርምር ኣሎና። እቶም ዘይፍጹማት ሰብኡትን ኣንስትን ‘ከማና ዝስምዒቶም’ ምዃኖም ወትሩ ንዝክር እንተ ዄንና፡ እቲ ዝገደፍዎ ኣብነት ዝያዳ ህያው ኰይኑ ኺርኣየና እዩ። (ያእ. 5:17) ምስ ኵነታትና ዚመሳሰል ብድሆታትን ጸገማትን ኬጋጥሞም ከሎ እንታይ ይስምዖም ከም ዝነበረ ኣብ ኣእምሮና ኽንስእሎ ንኽእል ኢና።
7-9. (ሀ) ገለ ኻብቶም ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ተጠቒሶም ዘለዉ ናይ እምነት ሰብኡትን ኣንስትን ከምዚ ሎሚ እነምልኾ ዘሎና ገይሮም ንየሆዋ ኼምልኽዎ ኣጋጣሚ እንተ ዚኽፈተሎም ነይሩ እንታይ ምተሰምዖም፧ (ለ) ንእምነትና ብግብሪ ኸነደልድላ ዘሎና ስለምንታይ ኢና፧
7 ንእምነትና ብግብርና እውን ከነደልድላ ንኽእል ኢና። ከመይሲ፡ “እምነት ብዘይ ግብሪ ምውትቲ እያ።” (ያእ. 2:26) እቶም እተመያየጥናሎም ሰብኡትን ኣንስትን፡ ነቲ ሎሚ የሆዋ ኽንገብሮ ዝሃበና ዕዮ ኺዓይዩ እንተ ዚሕተቱ ነይሮም ክሳዕ ክንደይ ኪሕጐሱ ኸም ዚኽእሉ ኣብ ኣእምሮና ንስኣሎ።
8 ንኣብነት፡ ኣብርሃም ኣብ በረኻ ብእምኒ ኣብ እተሃንጸ መሰውኢ ዘይኰነስ፡ ኣብ ማእከል እተወደቡ ብጾቱ ዀይኑ ኣብቲ ነቲ “ኻብ ርሑቕ” ዝረኣዮ ተስፋታት ብዝርዝር ዚግለጸሉን ዚበርሃሉን ኣዳራሽ መንግስቲ ኣምላኽን ኣብ ዓበይቲ ኣኼባታትን ንየሆዋ ኼምልኾ እንተ ዚንገሮ ነይሩ ኸመይ ኪስምዖ ኸም ዚኽእል ንሕሰብ። (እብራውያን 11:13 ኣንብብ።) ኤልያስ እውን ኣብ ትሕቲ እቲ እኩይን ከሓድን ዝነበረ ንጉስ ኰይኑ ንየሆዋ ኼገልግል እናደለየ ነቶም እኩያት ነብያት በዓል ኪቐትል ዘይኰነስ፡ ንሰባት ምጽንናዕን ተስፋን ዝሓዘለ መልእኽቲ ብሰላማዊ መገዲ ኼብጽሕ ዕዮ እንተ ዚውሃቦ ነይሩ ኸመይ ኪስምዖ ከም ዚኽእል ንሕሰብ። እቶም ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ተጠቒሶም ዘለዉ ናይ እምነት ሰብኡትን ኣንስትን ከምቲ ንሕና እነምልኾ ዘሎና ገይሮም ንየሆዋ ኼምልኽዎ ኣጋጣሚ እንተ ዚውሃቦም፡ ውዓል ሕደር ከይበሉ ምተቐበልዎ ነይሮም።
9 ስለዚ፡ ንእምነትና ብግብርና ነደልድላ። ከምኡ እንተ ጌርና፡ እቶም ኣብቲ መንፈስ ዝነፈሶ ቓል ኣምላኽ ተጠቒሶም ዘለዉ ናይ እምነት ሰብኡትን ኣንስትን ንዝገደፍዎ ኣብነት ንትግብሮ ኣለና ማለት እዩ። ከምቲ ኣብ መእተዊ እተጠቕሰ ኸኣ፡ ከም ኣዕሩኽና ጌርና ብምርኣይ ክንቀርቦም ኢና። ድሕሪ ቐረባ ግዜ ኸኣ እዚ ኸምዚ ዝኣመሰለ ዕርክነት ናይ ሓቂ ኪኸውን እዩ።
10. ኣብ ገነት ከመይ ዝበለ ሓጐስ ኢና ኽንረክብ፧
10 ንተስፋኻ ወትሩ ኣብ ኣእምሮኻ ስኣላ። እሙናት ሰብኡትን ኣንስትን ካብቲ ኣምላኽ ዝሃቦም ተስፋ ወትሩ ምጽንናዕ ይረኽቡ ነይሮም እዮም። ንስኻኸ ኸመይ ኢኻ፧ ንኣብነት፡ “ንጻድቃን . . . ትንሳኤ ኪኸውን” ከሎ፡ ነቶም እሙናት ኣገልገልቲ ኣምላኽ ብትንሳኤ ክትረኽቦም ክሳዕ ክንደይ ከም ዜሐጕስ እሞ ገምት። (ግብሪ ሃዋርያት 24:15 ኣንብብ።) እሞኸ፡ እንታይ ኢልካ ኢኻ ኽትሓትቶም እትደሊ፧
11, 12. ኣብ ሓዳስ ዓለም ነዞም ዚስዕቡ ሰባት እንታይ ኢልካ ኽትሓትቶም ምደለኻ፧ (ሀ) ንኣቤል፡ (ለ) ንኖህ፡ (ሐ) ንኣብርሃም፡ (መ) ንሩት፡ (ረ) ንኣቢጋይል፡ (ሰ) ንኣስቴር።
11 ንኣቤል ምስ ረኸብካዮ፡ ወለዱ ኸመይ ይመስሉ ኸም ዝነበሩ ኽትሓትቶ ትህንጠ ዲኻ፧ ወይ ከኣ፡ “ነቶም ኣብ መእተዊ ኤደን ዝነበሩ ኪሩቤል ተዛሪብካዮምዶ ትፈልጥ፧ ንሳቶምከ መሊሶምልካዶ፧” ኢልካ ኽትሓትቶ ትደሊ ትኸውን። ንኖህከ እንታይ ኢልካ ምሓተትካዮ፧ “እቶም ነፊሊም የፍርሁኻዶ ነይሮም፧ ኣብታ ኣብ መርከብ ዝነበርካላ ዓመት ንዅሎም እቶም እንስሳታት ብኸመይ ትኣልዮም ኔርካ፧” ኢልካ ኽትሓትቶ ትደሊ ትኸውን። ንኣብርሃም ምስ ረኸብካዮ ኸኣ፡ “ምስ ሴም ተራኺብካዶ ትፈልጥ፧ ብዛዕባ የሆዋ መን ምሂሩካ፧ ኣብ ኡር ክትነብር ከቢድ ድዩ ነይሩ፧” ኢልካ ኽትሓትቶ ትደሊ ትኸውን።
12 ነተን ካብ ምዉታት ዚትንስኣ ኣንስቲ እውን እንታይ ኢልካ ኸም እትሓትተን ሕሰብ። ንኣብነት፡ “ሩት፡ ንየሆዋ ኸተምልኽዮ ዝደረኸኪ እንታይ እዩ፧” “ኣቢጋይል፡ ንናባል ብዛዕባ እቲ ንዳዊት ዝገበርክሉ ሓገዝ ክትነግርዮ ፈሪህኪዶ ኔርኪ፧” “ኣስቴር፡ ድሕሪ እቲ ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ዘሎ ዛንታ ንዓኽን ንማርዶካይን እንታይ ኣጋጢሙኩም፧” ኢልካ ኽትሓትት ትደሊ ትኸውን።
13. (ሀ) እቶም ካብ ምዉታት ዚትንስኡ ሰባት እንታይ ኢሎም እዮም ኪሓትቱኻ ዚኽእሉ፧ (ለ) ብዛዕባ እቲ ጥንቲ ንዝነበሩ እሙናት ሰብኡትን ኣንስትን ክትረኽቦም ዘሎካ ኣጋጣሚ ኽትሓስብ ከለኻ እንታይ ይስምዓካ፧
13 እቶም እሙናት ሰብኡትን ኣንስትን እውን እንተ ዀኑ፡ ንዓኻ ዚሓትቱኻ ብዙሕ ሕቶታት ይህልዎም ይኸውን። ብዛዕባ እቲ ኣብ ምዝዛም ዳሕሮት መዓልትታት እተፈጸመ ነገራትን የሆዋ ንህዝቡ ኣብ ጽንኩር እዋን ብኸመይ ከም ዝባረኾምን ክትነግሮምሲ ኣየ ኽንደይ ዜሐጕስ ኰን እዩ! የሆዋ ንዅሉ እቲ ዘተስፈዎ ተስፋታት ብኸመይ ከም ዝፈጸሞ ኺሰምዑ ኸለዉ ኣጸቢቖም ኪሕጐሱ እዮም። ኣብቲ ግዜ እቲ፡ ነቶም ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ተመዝጊቦም ዘለዉ እሙናት ኣገልገልቲ ኣምላኽ ኣብ ኣእምሮና ኽንስእሎም ኣይኬድልየናን እዩ። ምሳና ኣብ ገነት ኪህልዉ እዮም። ስለዚ፡ ሕጂ ነቶም ሰባት ኣብ ኣእምሮኻ ህያው ጌርካ ስኣሎም። ወትሩ ኣስኣሰር እምነቶም ስዓብ። ከም ክቡራት ኣዕሩኽካ ጌርካ ብምርኣይ ምሳታቶም ኴንካ ንዘለኣለም ንየሆዋ ኸተገልግሎ ንምነየልካ።