ወንጌል ሉቃስ ብሓደ በሊሕ ኣእምሮን ለዋህ ልብን ዘለዎ ሰብ እያ ተጻሒፋ። እዚ ጽቡቕ ባህርያት ምስ መሪሕነት መንፈስ ኣምላኽ ሓቢሩ ኸኣ: ልክዕን ምዉቕን ስምዒት ዘለዎን ጸብጻብ ኣፍርዩ። ኣብ መእተዊ ቝጽርታት: “ኣነ ኸኣ ንዅሉ ኣዳላዲለ ኻብ ጥንቲ ስዒበዮ እየ እሞ: . . . በብተራኡ ኽጽሕፈልካ ይረአየኒ አሎ” በለ። እቲ ብዝርዝርን ብጥንቃቐን ዘቕረቦ ጽሑፍ ነዚ ዝበሎ ዚምስክር እዩ።—ሉቃ. 1:3

⁴ ሉቃስ ንወንጌሉ መዓስ እዩ ጽሒፍዋ፧ ግብሪ ሃዋርያት 1:1 እቲ ንግብሪ ሃዋርያት ዝጸሓፋ ጸሓፊ (ንሱ እውን ሉቃስ እዩ) ኣቐዲሙ “እቲ ቐዳማይ ዛንታ” ማለት ወንጌል ከም ዝጸሓፈ ትሕብር እያ። ግብሪ ሃዋርያት ብ61 ድ.ክ. ኣቢላ እያ ተዛዚማ ኽትከውን እትኽእል፣ ኣብቲ ግዜ እቲ ሉቃስ ምስቲ ንቄሳር ይግባይ ዝበለ እሞ ኣብ ሮሜ ዀይኑ ጕዳዩ ዚጽበ ዝነበረ ጳውሎስ ነበረ። ስለዚ: ሉቃስ ነታ ወንጌል ኣብ ቂሳርያ ብ56-58 ድ.ክ. ኣቢሉ: ማለት ድሕሪ እቲ ጳውሎስ ሳልሳይ ሚስዮናዊ ጕዕዞኡ ምዝዛሙ ምስኡ ኻብ ፊልጲ ምስ ተመልሰ: ጳውሎስ ከኣ ኣብ ቂሳርያ ንኽልተ ዓመት ተኣሲሩ ኣብ ዝነበረሉን እዋን እዩ ጽሒፍዋ ኪኸውን ዘለዎ። ኣብቲ ግዜ እቲ ሉቃስ ኣብኡ ኣብ ፍልስጥኤም ስለ ዝነበረ: ንህይወትን ኣገልግሎትን የሱስ ብዚምልከት ‘ንዅሉ ኣደላዲሉ ኻብ ጥንቲ ኺስዕቦ’ ኣብ ዚኽእለሉ ቦታ እዩ ነይሩ። ስለዚ: ወንጌል ሉቃስ ቅድሚ ወንጌል ማርቆስ ተጻሒፋ ኽትከውን ትኽእል እያ።

⁵ ሉቃስ ካብቶም 12 ብዘይምንባሩ: ምናልባት እውን የሱስ ክሳዕ ዚመውት ኣማኒ ስለ ዘይነበረ: ንዅሉ እቲ ኣብ ወንጌሉ እተመዝገበ ነገራት ብዓይኑ ኣይረኣዮን። ይኹን እምበር: ኣብ ዕዮ ሚስዮናውነት ምስ ጳውሎስ ብቐረባ ርክብ ነበሮ። (2 ጢሞ. 4:11፣ ፊሞ. 24) ስለዚ: ነቲ ብዛዕባ ድራር ጐይታ ዚገልጽ ኣብ ሉቃስ 22:19, 20 ከምኡውን 1 ቈረንቶስ 11:23-25 ተገሊጹ ዘሎ ኽልተ ጸብጻባት ብምንጽጻር ከም እንርእዮ: ኣብቲ ሉቃስ ዝጸሓፎ ጽሑፍ ጽልዋ ጳውሎስ ተራእዩ እዩ። ሉቃስ ከም ተወሳኺ ምንጪ ኻብ ወንጌል ማቴዎስ ይውከስ ነይሩ ኪኸውን ይኽእል እዩ። ‘ንዅሉ ኣዳላዲሉ ንምስዓብ:’ ኣብቲ ግዜ እቲ ብህይወት ንዝነበሩ ደቀ መዛሙርቲ: ምናልባት ንማርያም ኣደ የሱስ: ከምኡውን ንሓያሎ ኻልኦት ኣብ ህይወት የሱስ እተፈጸመ ፍጻመታት ብዓይኖም ዝረኣዩ ሰባት ብኣካል ኬዘራርቦም ይኽእል ነበረ። ነቲ ዜተኣማምን ዝርዝር ነገራት ንምእካብ ዘይፈንቀሎ እምኒ ኸም ዘየልቦ ርግጸኛታት ክንከውን ንኽእል ኢና።