Dondo Ortesen U Hemban La

“Nahan yô, za nen, za gema nen . . . mbahenen . . . , tesen nen ve u kuran akaa a M we ne kwagh sha mi cii.”—MATEU 28:19, 20.

 1, 2. (a) Se cii se mba mbatesen sha igbenda kposo kposo nena? (b) Mbakristu mba mimi mba a nyi tom i kahan kposo sha kwagh u ityesene?

Ú NGU ortesen nee? Se cii se mba mbatesen sha igbenda kposo kposo. Hanma shighe u ú tese or u nan lu zan zende ve nan tsum gbenda la shin or u ne eren tom imôngo ma tom shin shighe u ú tese wanye e̱r nana wan akôv shin angahar cii yô, ú ngu tesen a tese je. U wasen mbagenev sha igbenda ingin ne nahan ve a mkom, shin ka nahan ga?

² Mbakristu mba mimi mba a tom u ú kaha kposo zum u ka a va sha kwagh u ityesen yô. I̱ na se tom ér se ‘gema ior ve hingir mbahenen, se tesen ve.’ (Mateu 28:19, 20) Ka se zua a ian i tesen ken tiônnongo kpaa. Ka i ver ior mba ve kom yô, nahan ve lu “mbakuran man mbatesen” sha er vea maa tiônnongo yô. (Mbaefese 4:11-13) Ken ityom i ve eren use use la kpaa, doo u kasev mbaganden vea “tesen” agumaukase “akaa a dedoo.” (Titu 2:3-5) I̱ wa se kwagh cii ér se taver mbananjighjigh a vese imôngo asema, man se fatyô u eren sha kwaghwan ne sha u yaren tom a Bibilo u wasen mbagenev. (1 Mbatesalonika 5:11) Nenge imba ian i civirigh i se lu a mi u lun ortesen Mkaanem ma Aôndo shi samber a akaa a injaa a ken jijingi aa a fatyô u van a mbamtsera mba lun gbem sha won la!

 3. Se fatyô u seer lun mbatesen mba lun tsev tsev nena?

³ Kpa, se fatyô u seer lun mbatesen mba lun tsev tsev nena? Kwagh u hiihii yô, ka sha u dondon ikyav i Yesu, u a lu Ortesen u Hemban la. Alaghga mbagenev vea hen ér, ‘se fatyô u kaven Yesu je kpa?’ ‘Yange lu a myen ga.’ Sha mimi yô, se fatyô u lun mbatesen mba lun a myen shio ga. Nahan kpa, er tahav asev mbu lu cii se fatyô u nôngon sha afatyô wase u dondon gbenda u Yesu yange tesen kwagh la. De se ôr nen imôngo er se fatyô u yaren tom a igbenda inyiin i yange eren kwagh ne yô—kwaghôron u taver ga man mbampin mba sha inja man u henen kwagh sha alô sha alô kua anzaakaa a vough.

U Tesen sha Gbenda u Taver Ga

 4, 5. (a) Er nan ve u ôron kwagh sha gbenda u taver ga la i lu tamenkwagh u mimi u ken Bibiloo? (b) Er nan i lu hange hange u se ver ishima sha asemberatii a se lu ôron kwagh a mi la sha er se tese kwagh sha gbenda u taver ga?

⁴ Atesen a hange hange a ken Mkaanem ma Aôndo la cimin ga. Yesu er msen ér: “M ngu sughun We, Tere, . . . sha er U yer mbafankwagh man mbakavenkwagh akaa ne, kpa U gem U pase anikundanev a yô.” (Mateu 11:25) Yehova pase mbaawashima nav hen mbara mba ve lu a asema a mimi man iyol hiden a mi jime la. (1 Mbakorinte 1:26-28) Nahan yô, u ôron kwagh sha gbenda u taver ga la ka tamenkwagh u a lu sha kwagh u mimi u ken Bibilo yô.

⁵ Ú fatyô u tesen kwagh sha gbenda u taver ga sha shighe u ú lu henen Bibilo a or hen ya shin zum u ú hidi u za sôr mba ve tese isharen la nena? Kpa, kanyi kwagh se vande henen sha kwagh u Ortesen u Hemban laa? Yesu yange a ôr kwagh sha gbenda u taver ga sha er mbaungwan a na kpishi mba ve lu ‘mba fan takerada yum ga, shi ve lu ior mba sha kwarkyaa ga la vea kav yô.’ (Aerenakaa 4:13) Kwagh u hiihii u a lu hange hange sha u tesen kwagh sha gbenda u taver ga yô, ka u veren ishima sha asemberatii a se lu ôron kwagh a mi la. Doo u se yar tom a asemberatii shin se ôr asemberakaa a vesen sha u nôngon ser se ôr mbagenev mimi u Mkaanem ma Aôndo i kuma ve vindi vindi ga. Imba “kwaghôron u hemban” ngura nahan una fatyô u nan or mciem, hemban je yô mba ve hen makeranta tsembelee ga shin ve fe í yen ve la. (1 Mbakorinte 2:1, 2) Ikyav i Yesu la tese ér mkaanem ma taver ga ma í ôr ma sha kwaghfan yô ma a fatyô u pasen mimi sha utaha je.

 6. Se fatyô u palegh u kohol akaa cii ôron or u se lu henen Bibilo a nan hen shighe môm nena?

⁶ Shi gba u se ver ishima sha er se kohol akaa cii se ôr or u se lu henen Bibilo a nan la hen shighe môm ga yô, ngura kpaa ka u tesen kwagh sha gbenda u taver ga je la. Yesu yange lu a ikyo i wan sha mbamyen mba mbahenen nav la. (Yohane 16:12) Gba u se kpaa, se wa ikyo sha mbamyen mba or u se lu henen kwagh a nan la. Ikyav i tesen yô, zum u se lu henen kwagh a or ken takerada u Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La yô, ka hange hange u se pase hanma kwagh vighe vighe ga.a Shi gba u se hen kwagh u se lu henen la a yem a yem, inja er u gban henen kwagh tsô za kighir pe se soo u henen la ka kwagh u a hembe lun hange hange la nahan ga. U ma i lu nahan yô, hemba doon u henen kwagh zan sha inja sha inja er mbamgbe man mfe u or u se lu henen kwagh a nan la á lu la. Awashima wase yô, ka u wasen or u se lu henen kwagh a nan la u hingir orhenen u Kristu man or u civir Yehova. Ka u se tôô shighe u a lu sha inja vough yô u wasen or u nan lu a isharen ve nan lu henen kwagh la u kaven kwagh u nan lu henen la wang. Alaghga tsô mimi una bende a ishima i nan, shi una mgbegha nan nahan nana kera tema a tema ga.—Mbaromanu 12:2.

 7. Ka mbamhen mba nyi nahan i̱ due a mi mba vea fatyô u wasen se u tesen kwagh sha gbenda u taver ga zum u se lu nan kwaghôron ken tiônnongo yôô?

⁷ Zum u se lu nan akaaôron ken tiônnongo yô, se fatyô u lamen sha gbenda u “á wanger u ungwan,” hemban cii yô, aluer ior mbahev mba ken ior mba ve lu ungwan kwaghôron la nena? (1 Mbakorinte 14:9) Time ase sha mbamhen utar mba i dugh a mi mba vea fatyô u wasen yô. Hiihii yô, pase ma ishemberti i í gbe u ú ôr kwagh u tér i man nan fe í tsembelee ga yô. Mkav u se kav Mkaanem ma Aôndo ne na yô, ati a se yaren tom a mi ken kwaghôron wase la kaha kposo. Aluer se ôr ishemberkwaghôron inja er “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” shin “iyôngo igen” shin “Zegebabilon” nahan yô, alaghga a gba u se pase ikyav i asemberakaa ne sha mkaanem ma ma taver ga kpa ma te iwanger wang yô. Sha uhar yô, palegh u ôron kwagh kpishi la. Aluer i ôr kwagh kpishi shi i ôr vighe vighe yum kpa, alaghga kwaghôron la una due mbaungwan mbara ishima. Kwaghôron ka a hemba wanger aluer i̱ dugh asemberatii man asemberakwaghôron a á lu hange hange ga la kera yô. Sha utar yô, de keren u ôron hanma kwagh ga. Alaghga akaa a se time sha mi la a lu akaa a doon kpishi. Kpa hemba doon u sôron kwaghôron wase veren sha atôakaa a vesen kpuaa, nahan yaren tom sha akaa aa se tôv se zou a mi aa a sue atôakaa ne man aa se fatyô u ôron kwagh sha á sha shighe u kwaghôron wase la vough yô.

U Pinen Mbampin sha Inja

 8, 9. A er nan ve se fatyô u fan ser ka mpin u se pine ve una lu sha ishima i orya nee? Tese akav.

⁸ Umbur wer Yesu yange fa u pinen mbahenen nav mbampin sha inja sha er vea ôr kwagh u a lu ve ken ishima la man ishima ia mgbegha ve ker shi kwagh ne una tsaase gbenda u ve henen kwagh la kpaa yô. Yesu yange a pine ve mbampin i nyôr ve ken ishima nahan shima i mgbegha ve ker. (Mateu 16:13, 15; Yohane 11:26) Se er nan ve se fatyô u pinen kwagh sha inja er Yesu nahana?

⁹ Zum u se lu pasen kwagh sha uya uya yô, se fatyô u pinen mbampin mba vea kende isharen i or sha, sha er se zua a gbenda u ôron nan kwagh u Tartor u Aôndo yô. Ka nena se fatyô u fan ser ka mpin u se pine ve una lu sha ishima i orya je nee? Ver ishima tsembelee. Zum u ú lu mgbôghom a ya yô, kenger uikyasen mba ya la. Akaa a mbayev numben a mi nga ken akôngo a ya la, u tesen ér ka ya u mbayev ve lu her yôô? Aluer ka nahan yô, se fatyô u pinen ser, ‘Er i lu je nahan u hen er tar ua lu sha shighe u mbayev ou vea vese la kpa?’ (Pasalmi 37:10, 11) Hunda u ken ishigh ki iyou la ngu a uishindan kpishii, shin ngu a anar u gesan ú? Aluer ka nahan yô, se fatyô u pinen ser: ‘Ú hen wer ma shighe ngu van u ior cii vea lu ken uyaav vev shi vea zende sha godobi a zayol shio kpa?’ (Mika 4:3, 4) Ma kwagh ngu u a tese ér oruange ngu hen ya laa? Se fatyô u pinen ser: ‘Ma shighe una va u hanma or u nan lu uma cii yô nana lu ken mkpeyol je kpa?’ (Yesaia 33:24) Mbamhen mba kpishi ken takerada u Er Ú Hii shi Ú Za Hemen u Lamen a Ior ken Bibilo Yô la.b

10. Se fatyô u pinen mbampin mba vea wase se u ‘kesen’ mbamhen mba or u se lu henen Bibilo a nan la shi fan er i lu nan ken ishima la nena, kpa kanyi i doo u se fa ken ishima yase?

¹⁰ Se pine mbampin sha inja zum u se lu henen Bibilo a ior la nena? Se fatyô u fan kwagh u a lu ior ken asema er Yesu nahan ga. Nahan kpa, u pinen mbampin sha kwaghfan la una fatyô u wasen se u ‘kesen’ mbamhen mba or u se lu henen kwagh a nan la shi fan er i lu nan ken ishima yô. (Anzaakaa 20:5) Ikyav i tesen yô, alaghga se mba henen ityough ki ken takerada u mfe la ki ki kaa ér “Ityôkyaa i u Lun Uma Sha Inja i Or u Aôndo Ka a Va a Msaanyol La.” Ki ôr er Aôndo a nengen anyighe man ijimba kua akaa agenegh nahan la. Alaghga or u nan lu henen kwagh la nana na mbamlumun sha mbampin mba i̱ nger la vough, kpa nan lumun a kwagh u nan lu henen la jee? Se fatyô u pinen ser: ‘Mnenge u Yehova a nengen akaa ne la ngu ú sha inja je kpa?’ ‘Ú fatyô u yaren tom aa atindiakaa ne ken uma wou nena?’ Nahan kpa, fa wer gba u ú er a or u ú lu henen kwagh a nan la sha icivir, sha u nán nan iciviryolough. Mayange je doo u se pine mbampin mba vea va a zwa dôsor shin vea hee or u henen Bibilo la ga.—Anzaakaa 12:18.

11. Ka sha nyi igbenda nahan mba nan kwaghôron u ken igbar vea fatyô u pinen mbampin sha injaa?

¹¹ Mba nan kwaghôron u ken igbar kpaa vea fatyô u pinen mbampin mba lun a inja. Mbampin mba henen kwagh—mba ka se pine kpa se ver ishima ser mbaungwan a vese mbara ve na mlumun sha mi genger genger ga la—kpa vea wasen mbaungwan u gbidyen kwar shi henen sha kwagh kpaa. Ashighe agen Yesu yange a pine amba a mbampin la nahan. (Mateu 11:7-9) U seer yô, zum u or u nan kwaghôron nan ôr mkaanem ma hiin kwaghôron la nan bee yô, nana fatyô u pinen mbampin sha u pasen atôakaa a vesen a ken kwaghôron shon. Nana fatyô u kaan ér: “Ken kwaghôron wase u nyian ne, se lu nan ikyar sha mbampin mban ne . . . ” Nana geman kuusu kwaghôron la yô, nana fatyô u teren mbampin mbara sha u hiden kimbir atôakaa a vesen la.

12. Tese ikyav er Mbatamen mba ken Kristu vea fatyô u pinen mbampin mba vea wase or u nan jighjigh a ve imôngo u zuan a ishima surun ken Mkaanem ma Aôndo yô.

¹² Zum u mbatamen mba ken Kristu ve lu eren tom ve u kuran iyôngo la yô, vea fatyô u pinen mbampin mba vea wase mba ve ‘yen ishima’ la u zuan a ishima surun ken Mkaanem ma Yehova. (1 Mbatesalonika 5:14) Ikyav i tesen yô, ortamen nana wase or u ishima i vihi nan yô, sha u tesen nan kwagh u a lu ken Pasalmi 34:18 la. Ijiir la kaa ér: “TER ngu ikua a mba asema a vihin ve la, yem mba ve lu a ishima i zamber yô.” Sha er nana wase or u ishima i vihi nan ker la u fan ér mkaanem man ma sha ci u nan yô, ortamen la nana fatyô u pinen ér: ‘Yehova ngu ikyua a unô? Ashighe agen ‘ishima ka i vihi ú’ ker shi u lu a “ishima i zamber” shinii? Er Bibilo i er nahan, aluer Yehova ngu ikyua a amba la yô, kwagh ne tese ér ngu ikyua a we ga he?’ Imba ishimataver i kundu kundu ngira nahan ia fatyô u nderen ishima i or u ishima i yen nan yô.—Yesaia 57:15.

U Henen Sha Kwagh Sha Alô Sha Alô

13, 14. (a) Se hen kwagh a or u nan kaa ér nan na Aôndo u nan nengen a na ga la jighjigh ga nena? (b) Hii nan ve i doo u se ver ishima ser hanma or nana̱ lumun a vese ga?

¹³ Se soo ser se ôr kwagh a ior ken tom wase u pasen kwagh sha gbenda u kwaghôron la una nyôr ve ken asema wang yô. (Aerenakaa 19:8; 28:23, 24) Kwagh ne inja na yô, gba u se yar tom a gbenda u henen sha kwagh a mbagenev sha kwaghfan tsung sha er vea lumun mimi u Mkaanem ma Aôndo yôô? Ka nahan ga cii. Gba u gbenda u henen sha kwagh u ú lu sha inja yô, ua cimin a cimin ga. Kwagh u í hen sha mi sha alô sha alô sha gbenda u cimin ga la ngu a hemba van a mtsera. Nenge ase ikyav ne.

¹⁴ Zum u or nan kaa a vese ér nan na Aôndo u nana fatyô u nengen a na ga la jighjigh ga yô, se kaa ser nena? Se fatyô u henen sha atindi a igbetar aa kwagh gbe eren tsô ga la. Zum u se nenge kwagh a er yô, ka se lumun je ser kwagh ngu u a ne ve kwagh la á er nahan yô. Se fatyô u ôron nahan ser: ‘Aluer u za hen ijiir i or môm nan lu her ga man ú va ande sha ya u i maa tsembelee shi i haa akaayan ker (ka kwagh u i er je la) nahan, ú lumun fele je wer or (ka u nan er kwagh shon je la) ngu u nan maa iyou la shi nan iv akaayan ker yô. Nahan zum u se nenge akaa a igbetar a i̱ er á vough vough man kwaghyan u a ngee shin tar sha “ajiir” kpishi (ka kwagh u i er je la) nahan ka sha inja u se kaan ser or (ka u nan er kwagh shon je la) ngu u nan er ú ga zee?’ Bibilo ôr kwagh ne wang nahan ér: “Gadia hanma ya yô, or maa un a maa, kpa u A maa akaa cii yô, ka Aôndo.” (Mbaheberu 3:4) Nahan kpa, aluer se ôr kwagh kôr ken ishima nan je kpaa, ka hanma or nana lumun a kwaghôron wase ga. Bibilo umbur se ér ka mba i “ver ve” tseegh vea hingir mba nan jighjigh ye.—Aerenakaa 13:48; 2 Mbatesalonika 3:2.

15. Ka gbenda u henen sha kwagh u nyi nahan se fatyô u yaren tom a mi u tesen aeren a Yehova man igbenda na, man ka akav ahar a nyi á tese er alaghga se yar tom a imba gbenda u henen sha kwagh ingin ne?

¹⁵ Aluer kwagh u se lu tesen la ka ken kwaghpasen shin ken tiônnongo kpaa, se fatyô u tôvon kwagh sha alô sha alô sha u tesen aeren a Yehova man igbenda i a eren kwagh la. Gbenda u ú hembe doon u henen sha kwagh je yô, ka u ashighe kpishi Yesu yange a ôr kwagh ve á kaa ér ‘man hire’ la. (Luka 11:13; 12:24) Gbenda u kwaghhenen ne har sha u tesen mkposo sha kwagh, man ua fatyô u benden a or kpen kpen. U ponon ityesen i igyamusu la ken igbar ér ngi sha mi ga yô, se fatyô u kaan ser: ‘Ma ter môm u lun a dooshima kpa ngu u nana tsaha wan u nan sha u wan un uwegh ken usu ga. Man hire Ter wase u dooshima u a lu sha la di ye, ka keng je ityesen i igyamusu la ia vihi un ishima je a zua ga!’ (Yeremia 7:31) U tesen ér Yehova we ikyo a mba ve civir un asange asange yô, se fatyô u ôron nahan ser: ‘Aluer Yehova fa ati a asan ubiliôn imôngo cii yô, hire uumace mba á doo ve ishima shi a yam ve sha awambe a injaa a Wan na la ve una kera wa ve ikyo ga yee?’ (Yesaia 40:26; Aerenakaa 20:28) Imba gbenda u henen sha kwagh ungun ne nahan ua fatyô u wasen se u ôron kwagh kôron mbagenev ken ishima.

Anzaakaa Aa sha Inja

16. Er nan ve anzaakaa a lu kwagh u injaa ken ityesene?

¹⁶ Anzaakaa aa sha inja ka bar u una fatyô u nan ityesen yase ia hemba doon mbagenev cii yô. Er nan ve anzaakaa a lu kwagh u injaa ken ityesene? Ortesen ugen kaa ér: “U or henen kwagh aa u fan kwagh u nan soo u henen jighilii la ka môm ken akaa a á taver orumace u eren yô.” Anzaakaa nga a na se lu a foto u kwagh ken ishima yase, nahan a wase se u hemban zuan a mhen sha akaa a he. Yesu yange fa u ôron kwagh sha anzaakaa sha gbenda u doon kpen kpen. (Marku 4:33, 34) Se time nen er se fatyô u yaren tom a gbenda u tesen kwagh ungun yô.

17. Ka atôakaa anyiin a nyi nga a na injakwagh i lu sha inja?

¹⁷ Kanyi ka i na ve injakwagh i lu sha inja? Hiihii yô, injakwagh la i zua sha mbaungwan á vese mbara, i lu sha kwagh u mbaungwan mbara ve lan ga yô. Se umbur ser anzaakaa a Yesu kpishi yange a lu sha kwagh u mbaungwan a na mbara ve eren ken uuma vev ayange ayange yô. Sha uhar yô, injakwagh i zua sha kwagh u í lu ôron kwagh sha mi la. Aluer ikyav i í tese sha kwagh la i̱ zua sha kwagh u i lu ôron la ga yô, injakwagh la ia na mbaungwan mbara vea kera kav kwagh u í lu ôron la ga. Sha utar yô, injakwagh í de lu a akaaôron a ver ver aa a lu sha ma ityôkyaa ga la ga. Umbur wer Yesu yange a ôr kwagh jighilii u a lu u hange hange la kpa a gema á undu akaa a a lu hange hange ga la. Sha unyiin yô, zum u se ôr injakwagh yô, se ver ishima ser kwagh u í lu tesen la wanger wang. Aluer ka nahan ga yô, alaghga mbagenev vea kav semakwagh u ú lu ôron la ga.

18. Se fatyô u ôron anzaakaa a sha inja nena?

¹⁸ Se fatyô u ôron anzaakaa aa sha inja vough nena? Gba u se ker anzaakaa a lihen gôgônan ga. Anzaakaa a á lu tiônôô aa fatyô u lun a mtsera kpishi je. Nôngo u fan akav a tesen a sha semakwagh u í lu ôron kwagh sha mi la. Ikyav i tesen yô, alaghga se mba ôron kwagh u mde u Aôndo den asorabo, nahan se soo u tesen ikyav sha kwagh u i er ken Aerenakaa 3:19 la, ape í ôr ér Yehova ‘esen’ shin karen a asorabo a ase kera la. Kwaghôron ne tseegh je kpa ka ikyokwaghôron, nahan kpa, kanyi ikyav jighilii se fatyô u tesen sha u pasen kwagh u í lu ôron yô—a lu cancaa? shin a lu ishuur? Se fatyô u kaan ser: Zum u Yehova a de se asorabo a ase yô, ka a ese á vough er ka sha ishuur (shin canca) nahan.’ Ka ican ga u kaven imba ikyav i tesen i taver ga ne er ngin nahan.

19, 20. (a) Ka hana se fatyô u zuan a anzaakaa a dedoo? (b) Ka akav agenegh a anzaakaa a sha inja a nyi i̱ nger ken ityakerada yase? (Nenge akwati kpaa)

¹⁹ Ka han se fatyô u zuan a anzaakaa a sha inja a a kou akav a ken uma u or kere? U zua a mi ken uma wou shin ken mbamlu man uvandeeren mba mbananjighjigh a vese imôngo la. Se fatyô u zuan a anzaakaa sha akaa agenegh kpishi aa a kou akaa a uma man akaa a uma ga kpaa, shin ikyav mbi hen ya shin sha kwagh u a sember eren hen ityônya ior ve fe cii yô. Gbenda u vesen u zuan a anzaakaa a dedoo yô, ka sha u lun tsevaa, ‘kenger zulee’ fan akaa a a lu eren hen ningir wase hanma iyange yô. (Aerenakaa 17:22, 23) Kwaghtôvon ugen u i̱ tôv sha gbenda u lamen ken igbar la pase ér: “Aluer or u nán kwaghôron ngu veren ishima fan uma u ior man kwagh u ve eren la, shi ngu lamen a ior kposo kposo man ngu timen sha kwagh vighe vighe shi ngu pinen mbampin sha er una kav akaa shon yô, una fa akaa kpishi aa a wase un tsung zum u a soo u ôron kwagh yô.”

²⁰ Gbenda u dedoo ugen kpaa ngu u wasen u ôron anzaakaa a injaa—ka Iyoukura man Awake!, kua ityakerada igen í Mbashiada mba Yehova ve gber yô. Ú fatyô u henen kwagh kpishi sha u veren ishima nengen er i yaren tom a anzaakaa ken ityakerada ne yô.c Ikyav i tesen yô, nenge injakwagh i í ôr ken ikyumhiange i sha 11 í ityough ki sha 17 ken takerada u mfe la. I̱ kar mlu u ior ve lu kposo kposo ken tiônnongo la sha umato kpishi mba ve lu yemen zende a vese imôngo sha gbenda yô. Ngi sha inja nena? Ver ishima wer injakwagh la har sha akaa a a eren hanma iyange yô, man ngi vough sha kwagh u i̱ lu ôron la, shi gbenda u a yar tom a mi la kpaa ú wanger. Se fatyô u ôron anzaakaa a i nger shin ityakerada la ken ityesen yase, alaghga se ôr sha gbenda u ú zough vough sha mbamgbe mba or u se lu henen Bibilo a nan la shin se sôr á se ôr sha gbenda u ú zough sha kwaghôron wase yô.

21. Ka mbamtsera mba nyi ve lu sha u lun ortesen Mkaanem ma Aôndo sha inja?

²¹ Mbamtsera mba lun ortesen kwagh sha inja la vese. Zum u se tese kwagh yô, se mba nan mbagenev kwagh; ka se na akaa agenegh a se lu a mi yô sha u wasen ve. U nan kwagh imba la ngu a va se a msaanyol, gadia Bibilo kaa ér: “U nan a na kwagh hembe saan iyol a u ngohol a ngohol kwagh.” (Aerenakaa 20:35) Se mba se lu mbatesen Mkaanem ma Aôndo yô, msaanyol la ngu a va sha er se fe ser se mba nan kwagh u a lu u dedoo shi a lu a inja gbem sha won yô—ka mimi u Yehova je la. Shi se fatyô u zuan a mkom sha u fan ser se mba dondon Ortesen u Hemban, Yesu Kristu la.

[Footnotes]

Ú Umbur Kpa?

• Se fatyô u tesen kwagh sha gbenda u taver ga zum u se lu henen Bibilo a or hen ya nena? Man zum u se lu nán kwaghôron ken tiônnongo nena?

• Ka nena se fatyô u pinen mbampin sha inja zum u se lu pasen kwagh sha uya uya laa?

• Se yar tom a gbenda u henen sha kwagh sha alô sha alô la nena?

• Ka hana se fatyô u zuan a anzaakaa a a lu sha injaa?

[Box/Picture on page 30]

Ú Umbur Anzaakaa Ne Kpa?

Ka anzaakaa a wasen agen kpuaa je i tese shin heen ne. Er nan ú nenge ken ngeren mba i tér ne, shi ú ver ishima ú nenge er anzaakaa la a pase kwagh u i lu ôron kwagh sha mi la vough ga?

• Mba ve lu keren u maan ivese i dedoo yô saa vea lu a ikyar i dedoo man vea kôr cio ye, di vough e̱r mbaamarev shin iorov uhar mba ve lu dughun ikyav mbi kasua shin mato nahan.—Iyoukura, Jun 1, 2001, peeji 8.

• U kwase nan nom u nan mhen la a fatyô u karen sha u kenden nan bol. Nana fatyô u kenden teghelee sha er nom la nana kôr yô, shin nana ker sha utaha je a gema a za vihi a vihi nan iyol.—Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La, peeji 144.

• Ka a pav or yô, tom u uikoron mbara ka i lu sha u ivav la i de samber ga yô. Nahan u saghen i er shighe a lu a kuma ga la una va a mzeyol kpishi je. Sha gbenda shon môm, kape tahav mbu ugomoti mba uumace mban kpa ve ker tar ve til a mi ijiir i môm, zan zan Tartor u Aôndo ua kar hemen tar je la. Á kar u hendan a ve la sha inja i u saghen uikoron mba ivav i i pav or la er shighe a lu a kuma ga yô.—Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La, peeji 133, ikyumhiange 10.

• Vough er ngeren u sha iwen nahan, yange i nger isholibo ken mshiam ma mbamaren asev mba hiihii mbara.—Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La, peeji 58, ikyumhiange 13.

• Mcivir u ujijingi ka a er tom sha ci u azôv vough er kwar hônon ka u er tom sha ci u mba eren ikôr nahan. Ka u udugh kwagh u i hôn la.—Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La, peeji 111, ikyumhiange 6.

• Tahav mbu uma mbun mbu a ma ibeen i mgbe u mbu lu kimi la ga, di vough er usu u latriki u lu a ma ibeen i ma kwagh u ka u na tahav ker la ga nahan.—Mfe u Una Va a Uma u Tsôron La, peeji 82, ikyumhiange 6.

• Tindi u Aôndo gem ga, ngu dông er ka iyou i usu i tesen utso mbamngerev gbenda i í maa sha vande nahan—Iyoukura, Mei 1, 2002, peeji 7.

[Pictures on page 27]

Mbakristu mba mimi ka mba tesen Mkaanem ma Aôndo

[Picture on page 28]

Mbatamen vea fatyô u pinen mbampin sha u wasen mbananjighjigh a ve imôngo u zuan a ishima surun ken Mkaanem ma Aôndo