1 CORINTO
Mga Study Note—Kabanata 1
Unang Liham sa mga Taga-Corinto: Lumilitaw na ang ganitong mga pamagat ay hindi bahagi ng orihinal na teksto. Makikita sa mga sinaunang manuskrito na idinagdag lang ang mga pamagat nang maglaon para madaling matukoy ang mga liham. Ipinapakita ng papirong codex na tinatawag na P46 na gumagamit noon ang mga eskriba ng pamagat para tukuyin ang mga aklat ng Bibliya. Ang codex na ito ang pinakamatandang natagpuang koleksiyon ng mga liham ni Pablo, na pinaniniwalaang mula pa noong mga 200 C.E. Mababasa rito ang siyam sa mga liham niya. Sa simula ng unang liham ni Pablo sa mga taga-Corinto, makikita sa codex na ito ang pamagat na Pros Ko·rinʹthi·ous A (“Para sa mga Taga-Corinto 1”). (Tingnan sa Media Gallery, “Unang Liham ni Pablo sa mga Taga-Corinto.”) May ganito ring pamagat ang iba pang sinaunang manuskrito, gaya ng Codex Vaticanus at Codex Sinaiticus ng ikaapat na siglo C.E. Sa mga manuskritong ito, lumitaw ang pamagat sa simula at sa katapusan ng liham.
Sostenes na ating kapatid: Hindi karaniwan ang pangalang Sostenes. Dalawang beses lang itong lumitaw sa Bibliya, at ang isa ay nasa Gaw 18:17. Kaya posibleng ang punong opisyal ng sinagoga na binugbog ng mga mang-uumog sa Corinto ay naging Kristiyano at siya ang binabanggit dito na kasama ni Pablo sa Efeso. Sa 1Co 16:21, ipinahiwatig ni Pablo na hindi siya ang sumulat sa kalakhang bahagi ng liham na ito; posibleng ipinapahiwatig niya na si Sostenes ang tagasulat nito.
kongregasyon ng Diyos sa Corinto: Itinatag ni Pablo ang kongregasyon sa Corinto noong mga 50 C.E. (Gaw 18:1-11) Habang nasa Efeso si Pablo noong mga 55 C.E., isinulat niya ang unang liham niya sa mga taga-Corinto. (Ihambing ang 1Co 5:9.) Kasusulat lang noon ng mga kapatid sa Corinto kay Pablo, at nagtatanong sila tungkol sa pag-aasawa at sa pagkain ng mga inihain sa idolo. (1Co 7:1; 8:1) Pero alam ni Pablo na may mas malala pa silang problema. Kinukunsinti ng kongregasyon ang isang malubhang kaso ng imoralidad. (1Co 5:1-8) Mayroon ding pagkakabaha-bahagi sa kongregasyon. (1Co 1:11-13; 11:18; 15:12-14, 33, 34) At posible ring hindi nila alam kung paano dapat idaos ang Hapunan ng Panginoon. (1Co 11:20-29) Sa patnubay ng Diyos, nagbigay si Pablo ng tagubilin tungkol sa mga bagay na ito, at idiniin niya na napakahalagang magpakita ng Kristiyanong pag-ibig.—1Co 13:1-13.
Sumainyo nawa ang walang-kapantay na kabaitan at kapayapaan: Tingnan ang study note sa Ro 1:7.
maging kaisa ng: O “makasama ninyo ang; maging kabahagi ng.” Maraming beses na ginamit ni Pablo ang salitang Griego na koi·no·niʹa sa mga liham niya. (1Co 10:16; 2Co 6:14; 13:14) Sa kontekstong ito, ipinapahiwatig ng salitang ito na ang pagiging kaisa ng Anak ng Diyos ay nangangahulugan ding pagiging matalik na kaibigan niya.—Tingnan ang study note sa Gaw 2:42.
magkabaha-bahagi: O “magkawatak-watak.” Ipinanalangin ni Jesus na magkaisa ang mga tagasunod niya (Ju 17:20-23), at tulad niya, gusto rin ni Pablo na magkaisa ang kongregasyong Kristiyano. Nang isulat ni Pablo ang unang liham niya sa mga taga-Corinto (mga 55 C.E.), may pagkakabaha-bahagi na sa kongregasyon. Si Apolos ang itinuturing na lider ng ilan, ang iba naman, si Pablo o si Pedro, pero may mga nagsasabing kay Kristo sila. (1Co 1:11, 12) Nagbabala si Pablo tungkol sa pagbibigay ng sobrang papuri sa mga tao, na mga lingkod lang ng Diyos at ni Kristo. (1Co 3:4-9, 21-23; 4:6, 7) Tatlong beses niyang ginamit sa unang liham niya sa mga taga-Corinto ang salitang Griego na skhiʹsma, na isinalin ditong “magkabaha-bahagi.”—1Co 1:10; 11:18; 12:25.
sambahayan ni Cloe: Sa Bibliya, dito lang binanggit ang babaeng nagngangalang Cloe. Posibleng nakatira siya sa Corinto o Efeso, kung saan isinulat ang 1 Corinto. Hindi espesipikong binanggit ni Pablo kung isa siyang Kristiyano na nakatira sa alinman sa mga lunsod na ito. Pero dahil binanggit ni Pablo ang sambahayan niya, lumilitaw na kung hindi man lahat, ang ilan sa kanila—kapamilya man o alipin—ay mga Kristiyano na kilala ng mga taga-Corinto.
Apolos: Isang Judiong Kristiyano sa Alejandria na nagpunta sa Corinto mula sa Efeso at tumulong sa mga naging mánanampalatayá. (Gaw 18:24-28; 19:1; tingnan ang study note sa Gaw 18:24.) Si Apolos ang “nagdilig” sa mga binhing itinanim ni Pablo sa Corinto.—1Co 3:5, 6; tingnan ang study note sa 1Co 16:12.
Cefas: Isa sa mga pangalan ng apostol na si Simon Pedro. Noong unang makita ni Jesus si Simon, ibinigay niya sa kaniya ang Semitikong pangalan na Cefas (sa Griego, Ke·phasʹ). Posibleng kaugnay ito ng Hebreong pangngalan na ke·phimʹ (malalaking bato) na ginamit sa Job 30:6 at Jer 4:29. Sa Ju 1:42, ipinaliwanag ni Juan na ang pangalang ito ay “isinasaling ‘Pedro’” (Peʹtros, isang pangalang Griego na nangangahulugan ding “Isang Piraso ng Bato”). Ang pangalang Cefas ay ginamit lang sa Ju 1:42 at sa dalawang liham ni Pablo, ang 1 Corinto at Galacia.—1Co 1:12; 3:22; 9:5; 15:5; Gal 1:18; 2:9, 11, 14; tingnan ang study note sa Mat 10:2; Ju 1:42.
ipinako sa tulos: O “ibinitin sa tulos.”—Tingnan ang study note sa Mat 20:19 at Glosari, “Tulos”; “Pahirapang tulos.”
isinugo ako ni Kristo, hindi para magbautismo: Awtorisadong magbautismo si Pablo (Mat 28:19), at paminsan-minsan, ginagawa niya iyon. Pero sa kontekstong ito, nililinaw niya na hindi pagbabautismo ang pangunahing atas na tinanggap niya mula kay Kristo. (1Co 1:14, 16) Ayaw niyang pagmulan ng pagkakabaha-bahagi ang pagbabautismo niya, na para bang mas mahalaga ang bautismo kapag isang apostol ang gumawa nito.
pahirapang tulos ng Kristo: Dito, ang terminong “pahirapang tulos” (sa Griego, stau·rosʹ) ay sumasagisag sa kamatayan ni Jesus sa tulos. Namatay si Jesus sa ganitong paraan para mapalaya ang sangkatauhan sa pagkaalipin sa kasalanan at magkaroon ng magandang kaugnayan sa Diyos.
pahirapang tulos: Tingnan ang study note sa 1Co 1:17.
eskriba: Eksperto sa Kautusang Mosaiko.
sistemang: O “panahong.” Ang pangunahing kahulugan ng salitang Griego na ai·onʹ ay “panahon.” Puwede itong tumukoy sa kalakaran o sa mga pagkakakilanlan ng isang espesipikong yugto ng panahon. (Tingnan sa Glosari, “Sistema.”) Ang ‘sistema’ sa talatang ito ay ang ‘sistema’ rin na binabanggit sa 2Ti 4:10, na tumutukoy sa kalakaran ng mundo sa pangkalahatan.
ipinangangaral na mensahe na kamangmangan para sa iba: Inilarawan ni Pablo ang pangangaral tungkol kay Kristo na “kamangmangan” dahil ito ang tingin dito ng mga tao ng ibang mga bansa. Hindi maintindihan ng mga Griego kung bakit kailangang dumanas ng kahiya-hiyang kamatayan bilang kriminal ang isang Judio para maligtas sila. (1Co 1:18, 25; tingnan ang study note sa 1Co 1:22.) Iniisip ng mga Judio na maliligtas sila sa pamamagitan ng pagsunod sa Kautusan, gaya ng pag-aabuloy, at dahil sa mga ninuno nila, partikular na si Abraham. Ayaw nila sa isang mesiyas na sa tingin nila ay mahina dahil namatay ito sa tulos.—1Co 1:23.
mga Griego: Noong unang siglo C.E., ang salitang Griego na Helʹlen, na ginamit dito, ay hindi laging tumutukoy sa mga mula sa Gresya o may lahing Griego. Sa kontekstong ito, makikita na magkasingkahulugan ang “mga Griego” at “ibang mga bansa” (1Co 1:23), kaya ang “mga Griego” ay kumakatawan sa lahat ng di-Judio (Ro 1:16; 2:9, 10; 3:9; 10:12; 1Co 10:32; 12:13). Siguradong dahil ito sa lawak ng impluwensiya ng wika at kulturang Griego sa buong Imperyo ng Roma.—Tingnan ang study note sa Ro 1:16.
isang katitisuran para sa mga Judio: Sinasabi sa Kautusan na ang isang taong ibinitin sa tulos ay “isinumpa ng Diyos.” (Deu 21:22, 23; Gal 3:13) Kaya para sa mga Judio, kahiya-hiya ang paraan ng pagkamatay ni Jesus at hindi ito nababagay sa Mesiyas. Dahil diyan, ito ay naging “isang katitisuran” para sa kanila.
sa pananaw ng tao: Lit., “sa laman.”
ipinanganak na maharlika: O “mula sa prominenteng pamilya.” Naniniwala ang ilang iskolar na ang salitang Griego na ginamit dito ay tumutukoy sa mga nagmula sa mga pamilyang matagal nang prominente sa Corinto. Sa mga Griego at Romano noon, ang mga “ipinanganak na maharlika” ay may espesyal at mataas na katayuan sa lipunan. Ipinapakita ng paggamit ng terminong ito na posibleng may ilang Kristiyano sa Corinto na mataas ang katayuan sa lipunan.
sinuman: Lit., “laman.” Dito, ang salitang Griego na sarx ay tumutukoy sa isang tao, na may laman at dugo.—Tingnan ang study note sa Ju 17:2; Ro 3:20; 1Co 1:26.
Jehova: Sa pagsiping ito sa Jer 9:24, ang pangalan ng Diyos, na kinakatawan ng apat na katinig sa Hebreo (ang transliterasyon ay YHWH), ay lumitaw sa orihinal na tekstong Hebreo ng Jeremias.—Tingnan ang Ap. C1 at C2.