“Ano ang Magiging Tanda ng Iyong Pagkanaririto?”

“Kailan mangyayari ang mga bagay na ito, at ano ang magiging tanda ng iyong pagkanaririto at ng katapusan ng sistema ng mga bagay?”​—MATEO 24:3.

1, 2. Ano ang nagpapakita na interesado ang mga tao sa hinaharap?

KARAMIHAN ng tao ay interesado sa hinaharap. Ikaw ba? Sa kaniyang aklat na Future Shock, binanggit ni Propesor Alvin Toffler “ang biglang pagdami ng mga organisasyong nakatalaga sa pag-aaral ng hinaharap.” Kaniyang isinusog: ‘Nakita natin ang pagkalikha ng mga grupo ng eksperto na nakatutok ang kaisipan sa hinaharap; ang paglitaw sa Inglatera, Pransya, Italya, Alemanya at Estados Unidos ng mga lathalaing tungkol sa hinaharap; ang paglaganap ng mga kurso sa pamantasan tungkol sa paghula sa hinaharap.’ Nagtapos si Toffler: “Sabihin pa, walang ‘makaaalam’ ng hinaharap ayon sa lubusang diwa.”

² Ganito ang sabi ng aklat na Signs of Things to Come: “Ang paghula sa palad, pagtitig sa bolang kristal, astrolohiya, pagbabasa ng baraha, ang I Ching ay pawang mga pamamaraang humigit kumulang ay masalimuot na magbibigay sa atin ng kaunting idea kung ano ang ating hinaharap.” Subalit sa halip na bumaling sa pamamaraan ng tao, lalong mabuti na bumaling tayo sa isang napatunayang makatutulong​—si Jehova.

 3. Bakit angkop na sa Diyos umasa ng kaalaman sa hinaharap?

³ Ang tunay na Diyos ay nagsabi: “Tunay na kung ano ang iniisip ko, gayon ang mangyayari; at kung ano ang aking ipinayo, gayon ang matutupad.” (Isaias 14:24, 27; 42:9) Oo, nakapagpapayo si Jehova sa sangkatauhan tungkol sa kung ano ang mangyayari, kadalasan ginagawa iyon sa pamamagitan ng mga tagapagsalitang tao. Isa sa mga propetang iyon ay sumulat: “Si Jehova ay hindi gagawa ng isang bagay maliban sa kaniyang isiniwalat ang kaniyang lihim na bagay sa kaniyang mga lingkod na mga propeta.”​—Amos 3:7, 8; 2 Pedro 1:20, 21.

4, 5. (a) Bakit makatutulong si Jesus kung tungkol sa hinaharap? (b) Anong dalawang-bahaging tanong ang iniharap ng kaniyang mga apostol?

⁴ Si Jesu-Kristo ang pangunahing propeta ng Diyos. (Hebreo 1:1, 2) Tayo’y magtutok ng pansin sa isa sa mga pinakasusing hula ni Jesus tungkol sa mga bagay na nagaganap sa palibot natin ngayon. Ang hulang ito ay nagbibigay rin sa atin ng matalinong unawa tungkol sa malapit nang maganap samantalang natatapos ang kasalukuyang balakyot na sistema at hinahalinhan ito ng Diyos ng isang makalupang paraiso.

⁵ Pinatunayan ni Jesus na siya ay isang propeta. (Marcos 6:4; Lucas 13:33; 24:19; Juan 4:19; 6:14; 9:17) Sa gayon, mauunawaan kung bakit ang kaniyang mga apostol, na nakaupong kasama niya sa Bundok ng mga Olibo na nakapanunghay sa Jerusalem, ay magtatanong sa kaniya ng ganito tungkol sa hinaharap: “Kailan mangyayari ang mga bagay na ito, at ano ang magiging tanda ng iyong pagkanaririto at ng katapusan ng sistema ng mga bagay?”​—Mateo 24:3; Marcos 13:4.

 6. Ano ang kaugnayan ng Mateo 24, Marcos 13, at Lucas 21; at sa anong tanong dapat tayo maging lubhang interesado?

⁶ Masusumpungan mo ang kanilang tanong at ang tugon ni Jesus sa Mateo kabanatang 24, Marcos kabanatang 13, at Lucas kabanatang 21.a Sa maraming paraan, ang mga paglalahad ay magkakaugnay, ngunit hindi magkakapareho. Halimbawa, si Lucas lamang ang bumabanggit ng ‘mga salot sa iba’t ibang dako.’ (Lucas 21:10, 11; Mateo 24:7; Marcos 13:8) Makatuwiran lamang, na tayo’y magtanong, Ang inihula ba ni Jesus ay yaong mga pangyayari na magaganap sa panahong kinabubuhayan ng kaniyang mga tagapakinig, o isinali ba niya ang panahon natin at kung ano ang maaasahan natin sa hinaharap?

Nais Malaman ng mga Apostol

 7. Ano ang tiyakang itinanong ng mga apostol, subalit gaano ang lawak ng tugon ni Jesus?

⁷ Mga ilang araw bago siya pinatay, ipinahayag ni Jesus na tinanggihan ng Diyos ang Jerusalem, ang kabisera ng mga Judio. Ang lunsod at ang marangyang templo nito ay wawasakin. Ang ilan sa mga apostol ay saka nagtanong tungkol sa isang ‘tanda ng pagkanaririto ni Jesus at ng katapusan ng sistema ng mga bagay.’ (Mateo 23:37–24:3) Tiyak na ang unang-unang nasa isip nila ay ang Judiong sistema at ang Jerusalem, sapagkat hindi nila naintindihan ang lawak ng mangyayari sa hinaharap. Subalit sa pagtugon sa kanila si Jesus ay nakatanaw nang lampas pa sa magaganap hanggang sa at kasali na ang 70 C.E. nang wasakin ng mga Romano ang Jerusalem.​—Lucas 19:11; Gawa 1:6, 7.

 8. Ano ang ilan sa mga pangyayaring inihula ni Jesus?

⁸ Gaya ng iyong mababasa sa tatlong pag-uulat ng Ebanghelyo, binanggit ni Jesus ang pagtindig ng bansa laban sa bansa at ng kaharian laban sa kaharian, mga kakapusan sa pagkain, mga lindol, kakila-kilabot na mga tanawin, at makalangit na mga tanda. Sa mga taóng nasa pagitan ng pagbibigay ni Jesus ng tandang iyon (33 C.E.) at ng pagkawasak ng Jerusalem (66-70 C.E.), babangon ang mga bulaang propeta at mga bulaang Kristo. Pag-uusigin ng mga Judio ang mga Kristiyano, na nangangaral ng mensahe ni Jesus.

 9. Papaano nagkaroon ng katuparan noong unang siglo C.E. ang hula ni Jesus?

⁹ Ang mga bahaging ito ng tanda ay aktuwal na nangyari, gaya ng pinatutunayan ng historyador na si Flavius Josephus. Siya’y sumulat na bago maganap ang pagsalakay ng mga Romano, ang mga bulaang Mesiyas ay nagsulsol ng paghihimagsik. Nagkaroon ng kakila-kilabot na mga lindol sa Judea at sa iba pang dako. Sumiklab ang mga digmaan sa maraming panig ng Imperyong Romano. Nagkaroon ba ng malalaganap na taggutom? Oo, nagkaroon. (Ihambing ang Gawa 11:27-30.) Kumusta naman ang gawaing pangangaral ng Kaharian? Nang sumapit ang 60 o 61 C.E., nang isulat ang aklat ng Colosas, “ang pag-asa ng mabuting balitang iyon” ng Kaharian ng Diyos ay malaganap na napakinggan sa Aprika, Asia, at Europa.b​—Colosas 1:23.

“KUNG MAGKAGAYON” ay Darating ang Wakas

10. Bakit dapat nating pansinin ang salitang Griego na toʹte, at ano ang kahulugan niyaon?

¹⁰ Sa ilang bahagi ng kaniyang hula iniharap ni Jesus ang mga pangyayari sa paraang nagaganap nang sunud-sunod. Sinabi niya: “Ang mabuting balitang ito ng kaharian ay ipangangaral . . . , at kung magkagayon ay darating ang wakas.” Ang mga Bibliya sa Ingles ay malimit na ginagamit ang “then” (kung magkagayon) na taglay ang simpleng kahulugan na “kung gayon” o “subalit.” (Marcos 4:15, 17; 13:23) Gayunman, sa Mateo 24:14, ang “kung magkagayon” ay salig sa Griegong pang-abay na toʹte.c Ipinaliliwanag ng mga dalubhasa sa Griego na ang toʹte ay isang “pamatlig na pang-abay na pamanahon” na ginagamit “upang ipakilala ang kasunod sa panahon” o “upang ipakilala ang isang sumusunod na pangyayari.” Sa ganito ay inihula ni Jesus na ipangangaral ang Kaharian at kung magkagayon (‘pagkatapos’ o ‘kasunod’) ay darating “ang wakas.” Aling wakas?

11. Papaano nagtutok si Jesus ng pansin sa mga pangyayaring tuwirang kaugnay ng pagkawasak ng Jerusalem?

¹¹ Ang isang katuparan ng hula ni Jesus ay masusumpungan sa mga pangyayaring umaakay tungo sa wakas ng Judiong sistema. Ang mga digmaan, lindol, kakapusan sa pagkain, at iba pa, na inihula ni Jesus ay naganap sa loob ng tatlumpung taon. Subalit, pasimula sa Mateo 24:15, Marcos 13:14, at Lucas 21:20, mababasa natin ang mga pangyayari na tuwirang kaugnay ng napipintong pagkapuksa, pagka ang wakas ay kaylapit-lapit na.​—Pansinin ang nag-iisang tulduk-tuldok na linya sa tsart.

12. Papaano napasangkot ang mga hukbong Romano sa katuparan ng Mateo 24:15?

¹² Sa pagtugon sa paghihimagsik ng mga Judio noong 66 C.E., ang mga Romano sa ilalim ni Cestius Gallus ay lumusob sa Jerusalem, pinalibutan ang lunsod na itinuturing na banal ng mga Judio. (Mateo 5:35) Sa kabila ng ganting pagsalakay ng mga Judio, sapilitang pumasok sa lunsod ang mga Romano. Sila sa gayon ay nagsimulang ‘tumayo sa isang dakong banal,’ bilang katuparan ng hula ni Jesus sa Mateo 24:15 at Marcos 13:14. Pagkatapos ay nagkaroon ng isang nakapagtatakang pangyayari. Bagaman kanilang napalibutan ang lunsod, biglang umurong ang mga Romano. Agad namang nakilala ng mga Kristiyano ang katuparan ng hula ni Jesus, at ang pag-urong ay nagbigay sa kanila ng pagkakataon upang tumakas buhat sa Judea patungo sa mga kabundukan sa kabilang ibayo ng Jordan. Ganoon ang kanilang ginawa ayon sa kasaysayan.

13. Bakit nasunod ng mga Kristiyano ang babala ni Jesus na tumakas?

¹³ Subalit kung umurong ang mga Romano buhat sa palibot ng Jerusalem, bakit pa kinailangang tumakas ang sinuman? Ang mga salita ni Jesus ay nagpakita na ang naganap ay nagpatotoo na ‘ang pagtitiwangwang ng Jerusalem ay malapit na.’ (Lucas 21:20) Oo, ang pagtitiwangwang. Inihula niya ang ‘isang kapighatian gaya ng hindi pa nangyayari mula nang pasimula at hindi na mangyayari pang muli.’ Pagkaraan ng mga tatlo at kalahating taon, noong 70 C.E., ang Jerusalem ay aktuwal na nakaranas ng “malaking kapighatian” buhat sa mga hukbong Romano sa ilalim ni Heneral Tito. (Mateo 24:21; Marcos 13:19) Ngayon, bakit ilalarawan ito ni Jesus bilang isang kapighatian na wala pang nakakatulad bago noon o buhat noon?

14. Bakit natin masasabing ang nangyari sa Jerusalem noong 70 C.E. ay “malaking kapighatian” gaya ng hindi pa nangyayari ni nangyari man magmula noon?

¹⁴ Ang Jerusalem ay niwasak ng mga taga-Babilonya noong 607 B.C.E., at nasaksihan ng lunsod ang kakila-kilabot na labanán sa ating kasalukuyang siglo. Gayunman, ang naganap noong 70 C.E. ay isang pambihirang malaking kapighatian. Sa isang kampanya na umabot ng mga limang buwan, tinalo ng mga mandirigma ni Tito ang mga Judio. Sila’y pumatay ng humigit kumulang 1,100,000 at bumihag ng halos 100,000. Bukod diyan, niwasak ng mga Romano ang Jerusalem. Ito’y nagpapatunay na ang Judiong sistema ng dating sinang-ayunang pagsamba na nakasentro sa templo ay nagwakas na magpakailanman. (Hebreo 1:2) Oo, ang mga pangyayari noong 70 C.E. ay matuwid na maituturing na ‘kapighatian gaya ng hindi pa nangyayari [sa lunsod, bansa, at sistemang iyon] mula nang pasimula ng sanlibutan, hindi, ni mangyayari pang muli.’​—Mateo 24:21.d

Ayon sa Pagkahula ay Marami Pa ang Susunod

15. (a) Anong uri ng mga pangyayari ang inihula ni Jesus na darating pagkatapos ng kapighatian sa Jerusalem? (b) Sa liwanag ng Mateo 24:23-28, ano ang masasabi natin tungkol sa katuparan ng hula ni Jesus?

¹⁵ Gayunman, hindi tinapos ni Jesus ang kaniyang hula sa kapighatian noong unang siglo. Ipinakikita ng Bibliya na marami pa ang kasunod ng kapighatiang iyon, ayon sa mahihiwatigan sa paggamit ng toʹte, o “kung magkagayon,” sa Mateo 24:23 at Marcos 13:21. Ano ang mangyayari sa panahong kasunod ng 70 C.E.? Pagkatapos ng kapighatian sa Judiong sistema, lalo pang maraming bulaang Kristo at mga bulaang propeta ang lilitaw. (Ihambing ang Marcos 13:6 sa Mar 13:21-23.) Pinatutunayan ng kasaysayan na ang gayong mga tao ay nagsibangon sa paglakad ng daan-daang taon buhat nang wasakin ang Jerusalem noong 70 C.E., bagaman hindi nila nailigaw ang mga taong may matalas na pangitaing espirituwal at inaasahan “ang pagkanaririto” ni Kristo. (Mateo 24:27, 28) Gayunpaman, ang mga pangyayaring ito pagkatapos ng malaking kapighatian noong 70 C.E. ay isang bagay na nagpapahiwatig na nakatingin si Jesus sa kabila pa roon ng kapighatiang iyon, na isa lamang pasimulang katuparan.

16. Ang Lucas 21:24 ay nagdaragdag ng anong bahagi sa hula ni Jesus, at ano ang kahulugan nito?

¹⁶ Kung ihahambing natin ang Mateo 24:15-28 at Marcos 13:14-23 sa Lucas 21:20-24, makikita natin ang pangalawang patotoo na hindi huminto ang katuparan ng hula ni Jesus sa pagkapuksa ng Jerusalem. Tandaan na si Lucas lamang ang bumanggit ng mga salot. Gayundin, siya lamang ang tumapos sa seksiyong ito sa mga salita ni Jesus: “Ang Jerusalem ay yuyurakan ng mga bansa, hanggang sa ang itinakdang panahon ng mga bansa [“panahon ng mga Gentil,” King James Version] ay matupad.”e (Lucas 21:24) Inalis ng mga taga-Babilonya ang huling hari ng mga Judio noong 607 B.C.E., at pagkatapos niyan, ang Jerusalem, na kumakatawan sa Kaharian ng Diyos, ay niyurakan. (2 Hari 25:1-26; 1 Cronica 29:23; Ezekiel 21:25-27) Sa Lucas 21:24, ipinakita ni Jesus na ang kalagayan ay magpapatuloy sa hinaharap hanggang sa sumapit ang panahon upang muling itatag ng Diyos ang isang Kaharian.

17. Tayo’y may anong ikatlong patotoo na magaganap ang katuparan ng hula ni Jesus pagkatapos ng mahabang panahon?

¹⁷ Narito ang ikatlong patotoo na si Jesus ay tumutukoy rin sa isang katuparan makalipas ang mahabang panahon: Ayon sa Kasulatan, ang Mesiyas ay mamamatay at bubuhaying-muli, saka siya uupo sa kanan ng Diyos hanggang suguin siya ng Ama upang manupil. (Awit 110:1, 2) Nagpahiwatig si Jesus tungkol sa kaniyang pag-upo sa kanan ng kaniyang Ama. (Marcos 14:62) Pinatunayan ni apostol Pablo na ang binuhay-muling si Jesus ay nasa kanan ni Jehova at naghihintay ng panahon na siya’y magiging Hari at Tagapuksa na hinirang ng Diyos.​—Roma 8:34; Colosas 3:1; Hebreo 10:12, 13.

18, 19. Ano ang kaugnayan ng Apocalipsis 6:2-8 sa katumbas na hula sa Mga Ebanghelyo?

¹⁸ Para sa ikaapat at pangkatapusang patotoo na ang hula ni Jesus tungkol sa katapusan ng sistema ng mga bagay ay kumakapit nang lampas pa sa unang siglo, maaari tayong bumaling sa Apocalipsis kabanata 6. Sa kaniyang isinulat makalipas ang ilang dekada pagkatapos ng 70 C.E., inilarawan ni apostol Juan ang isang nakatatawag-pansing tagpo ng aktibong mga mangangabayo. (Apocalipsis 6:2-8) Ang makahulang pangitaing ito sa “araw ng Panginoon”​—ang araw ng kaniyang pagkanaririto​—​ay nagpapakilala sa ating ika-20 siglo bilang isang panahon ng kapuna-punang pagdidigmaan (Apoc 6 talatang 4), malaganap na mga kakapusan sa pagkain (Apoc 6 mga talatang 5 at 6), at “nakamamatay na salot” (Apoc 6 talatang 8). Maliwanag, ito’y katumbas ng sinabi ni Jesus sa Mga Ebanghelyo at nagpapatunay na ang kaniyang hula ay may lalong malaking katuparan sa ganitong ‘araw ng Panginoon.’​—Apocalipsis 1:10.

¹⁹ Kinikilala ng mga taong may kabatiran na ang kabuuang tanda na inihula sa Mateo 24:7-14 at Apocalipsis 6:2-8 ay nahahayag na sapol pa noong unang pagsiklab ng pandaigdig na digmaan noong 1914. Ang mga Saksi ni Jehova ay nagpapahayag sa buong daigdig na ang hula ni Jesus ay nagkakaroon na ngayon ng ikalawa at lalong malaking katuparan, gaya ng pinatutunayan ng malulupit na digmaan, mapangwasak na mga lindol, kalunus-lunos na mga taggutom, at malaganap na mga sakit. Sa huling puntong ito, ganito ang sinabi ng U.S.News & World Report (Hulyo 27, 1992): “Ang salot na AIDS . . . ay nagdadala sa angaw-angaw na mga biktima sa kanilang kamatayan at maaaring sa malapit na hinaharap ay maging ang pinakamagastos at kapaha-pahamak na salot sa kasaysayan. Ang Black Death ay pumatay ng mga 25 milyong nagdusang mga tao noong ika-14 na siglo. Subalit pagsapit ng taóng 2000, 30 milyon hanggang 110 milyon katao ay magtataglay ng HIV, ang virus na sanhi ng AIDS, umaabot ng mga 12 milyon ngayon. Dahilan sa wala pang lunas, lahat ay nakaharap sa tiyak na kamatayan.”

20. Ano ang nasasaklaw ng unang katuparan ng Mateo 24:4-22, ngunit ano ang maliwanag na iba pang katuparan nito?

²⁰ Kung gayon, ano ang ating mahihinuha tungkol sa kung papaano sinagot ni Jesus ang tanong ng mga apostol? Ang kaniyang hula ay wastong nagsasaad nang patiuna sa mga bagay na umaakay tungo sa at kasali ang pagkawasak ng Jerusalem, at binanggit niyaon ang ilang bagay na susunod pagkatapos ng 70 C.E. Subalit karamihan nito ay magkakaroon ng ikalawa at lalong malaking katuparan sa hinaharap, na humahantong sa isang malaking kapighatian na tatapos sa kasalukuyang balakyot na sistema ng mga bagay. Ito’y nangangahulugan na ang hula ni Jesus sa Mateo 24:4-22, at ang mga katumbas sa Marcos at Lucas, ay natupad mula 33 C.E. hanggang sa kapighatian ng 70 C.E. Gayunman, ang mga talata ring iyon ay magkakaroon ng ikalawang katuparan, na doo’y kasali ang isang lalong malaking kapighatian sa hinaharap. Ang lalong malaking katuparan nito ay nasasaksihan na natin; nakikita natin iyon sa araw-araw.f

Umaakay Tungo sa Ano?

21, 22. Saan tayo makasusumpong ng makahulang patotoo na may darating pang karagdagang mga pangyayari?

²¹ Hindi tinapos ni Jesus ang kaniyang hula sa pagbanggit sa mga bulaang propeta na nagsasagawa ng mapanlinlang na mga tanda sa loob ng mahabang yugto ng panahon bago ‘matupad ang itinakdang panahon ng mga bansa.’ (Lucas 21:24; Mateo 24:23-26; Marcos 13:21-23) Siya’y nagpatuloy na nagsabi ng iba pang nakatatakot na mga bagay na magaganap, mga bagay na nasasaksihan sa buong lupa. Ang mga ito ay may kaugnayan sa pagparito ng Anak ng tao sa kapangyarihan at kaluwalhatian. Ang Marcos 13:24-27 ay kumakatawan sa kaniyang nagpapatuloy na hula:

²² “Subalit sa mga araw na iyon, pagkatapos ng kapighatiang iyon, ang araw ay magdidilim, at ang buwan ay hindi magbibigay ng kaniyang liwanag, at ang mga bituin ay mahuhulog mula sa langit, at ang mga kapangyarihan na nasa mga langit ay mayayanig. At kung magkagayon ay makikita nila ang Anak ng tao na dumarating na nasa mga ulap taglay ang dakilang kapangyarihan at kaluwalhatian. At kung magkagayon ay isusugo niya ang mga anghel at titipunin ang kaniyang mga pinili mula sa apat na hangin, mula sa dulo ng lupa hanggang sa dulo ng langit.”

23. Bakit natin maaasahang matutupad ang Mateo 24:29-31 makalipas ang mahabang panahon pagkatapos ng unang siglo C.E.?

²³ Ang Anak ng tao, ang binuhay-muling si Jesu-Kristo, ay hindi dumating sa gayong kagila-gilalas na paraan kasunod ng mapamuksang wakas ng Judiong sistema noong 70 C.E. Tunay na hindi siya nakilala ng lahat ng tribo ng lupa, gaya ng pagkabanggit ng Mateo 24:30, ni tinipon man noon ng makalangit na mga anghel ang lahat ng pinahirang mga Kristiyano buhat sa buong lupa. Kaya kailan matutupad ang karagdagang bahaging ito ng dakilang hula ni Jesus? Ito ba’y nagkakaroon ng katuparan sa mga nagaganap sa palibot natin ngayon, o, bagkus ay, nagbibigay iyon ng banal na pagkaunawa sa mga bagay na maaasahan nating mangyayari sa malapit na hinaharap? Tiyak na ibig nating malaman, sapagkat isinulat ni Lucas ang payo ni Jesus: “Habang ang mga bagay na ito ay nagpapasimulang maganap, tumindig kayo nang tuwid at itaas ang inyong mga ulo, sapagkat ang inyong katubusan ay nalalapit na.”​—Lucas 21:28.

[Mga talababa]

Natatandaan Mo ba?

◻ Ang sagot ni Jesus sa tanong sa Mateo 24:3 ay nagkaroon ng anong katuparan na umakay tungo sa 70 C.E.?

◻ Papaano tayo natutulungan ng paggamit ng salitang toʹte upang maunawaan ang hula ni Jesus?

◻ Sa anong diwa nagkaroon ng “malaking kapighatian” noong unang siglo gaya ng hindi pa nangyayari noong nakaraan?

◻ Si Lucas ay tumutukoy sa anong dalawang bukod-tanging bahagi ng hula ni Jesus na doo’y kasangkot tayo sa ngayon?

◻ Anong mga patotoo ang tumutukoy sa ikalawa at lalong malaking katuparan ng hula sa Mateo 24:4-22?

[Chart sa pahina 14, 15]

MATEO 24

⁴ “Sinabi ni Jesus sa kanila: ‘Maging mapagbantay kayo na walang sinuman ang magligaw sa inyo; ⁵ sapagkat marami ang darating salig sa aking pangalan, na nagsasabi, “Ako ang Kristo,” at ililigaw ang marami. ⁶ Makaririnig kayo ng mga digmaan at mga ulat ng mga digmaan; tiyakin ninyo na hindi kayo masindak. Sapagkat ang mga bagay na ito ay kailangang maganap, ngunit hindi pa ang wakas.

⁷ “‘Sapagkat ang bansa ay titindig laban sa bansa at ang kaharian laban sa kaharian, at magkakaroon ng mga kakapusan sa pagkain at mga lindol sa iba’t ibang dako. ⁸ Ang lahat ng mga bagay na ito ay pasimula ng mga hapdi ng kabagabagan.

⁹ “‘Kung magkagayon ay dadalhin kayo ng mga tao sa kapighatian at papatayin kayo, at kayo ay magiging mga tudlaan ng pagkapoot ng lahat ng mga bansa dahil sa aking pangalan. ¹⁰ Kung magkagayon, marami rin ang matitisod at magkakanulo sa isa’t isa at mapopoot sa isa’t isa. ¹¹ At maraming bulaang propeta ang babangon at ililigaw ang marami; ¹² at dahil sa paglago ng katampalasanan ang pag-ibig ng nakararami ay lalamig. ¹³ Subalit siya na nakapagbata hanggang sa wakas ang siyang maliligtas. ¹⁴ At ang mabuting balitang ito ng kaharian ay ipangangaral sa buong tinatahanang lupa bilang patotoo sa lahat ng mga bansa; at kung magkagayon ay darating ang wakas.

-------------------------------------------------------------

¹⁵ “‘Samakatuwid, kapag nakita ninyo ang kasuklam-suklam na bagay na sanhi ng pagkatiwangwang, na tinukoy sa pamamagitan ni Daniel na propeta, na nakatayo sa isang dakong banal, (gumamit ng kaunawaan ang mambabasa,) ¹⁶ kung magkagayon yaong mga nasa Judea ay magpasimulang tumakas patungo sa mga bundok. ¹⁷ Ang tao na nasa tuktok ng bahay ay huwag bumaba upang kunin ang mga pag-aari mula sa kaniyang bahay; ¹⁸ at ang tao na nasa bukid ay huwag bumalik sa bahay upang kunin ang kaniyang panlabas na kasuutan. ¹⁹ Kaabahan sa mga babaing nagdadalang-tao at doon sa mga nagpapasuso ng sanggol sa mga araw na iyon! ²⁰ Patuloy na manalangin na ang pagtakas ninyo ay huwag mangyari sa panahon ng taglamig, ni sa araw ng sabbath; ²¹ sapagkat kung magkagayon ay magkakaroon ng malaking kapighatian gaya ng hindi pa nangyayari mula nang pasimula ng sanlibutan hanggang sa ngayon, hindi, ni mangyayari pang muli. ²² Sa katunayan, malibang paikliin ang mga araw na iyon, walang laman ang maliligtas; subalit dahil sa mga pinili ay paiikliin ang mga araw na iyon.

-------------------------------------------------------------

²³ “‘Sa gayon kung ang sinuman ay magsabi sa inyo, “Narito! Naririto ang Kristo,” o, “Naroroon!” huwag ninyong paniwalaan ito. ²⁴ Sapagkat ang mga bulaang Kristo at ang mga bulaang propeta ay babangon at magbibigay ng mga dakilang tanda at mga kababalaghan upang iligaw, kung posible, maging ang mga pinili. ²⁵ Narito! Patiuna ko na kayong binabalaan. ²⁶ Samakatuwid, kung ang mga tao ay magsabi sa inyo, “Narito! Siya ay nasa ilang,” huwag kayong lumabas; “Narito! Siya ay nasa mga panloob na silid,” huwag ninyong paniwalaan ito. ²⁷ Sapagkat kung paanong ang kidlat ay lumalabas mula sa mga silanganing bahagi at lumiliwanag hanggang sa mga kanluraning bahagi, magiging gayon ang pagkanaririto ng Anak ng tao. ²⁸ Kung saan naroon ang bangkay, doon matitipon ang mga agila.

-------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------

²⁹ “‘Kaagad-agad pagkatapos ng kapighatian sa mga kaarawang iyon ang araw ay magdidilim, at ang buwan ay hindi magbibigay ng kaniyang liwanag, at ang mga bituin ay mahuhulog mula sa langit, at ang mga kapangyarihan sa mga langit ay mayayanig. ³⁰ At kung magkagayon ang tanda ng Anak ng tao ay lilitaw sa langit, at kung magkagayon ay hahampasin ng lahat ng mga tribo sa lupa ang kanilang sarili sa pananaghoy, at makikita nila ang Anak ng tao na dumarating na nasa mga ulap sa langit taglay ang kapangyarihan at dakilang kaluwalhatian. ³¹ At isusugo niya ang kaniyang mga anghel na may malakas na tunog ng trumpeta, at titipunin nila ang kaniyang mga pinili mula sa apat na hangin, mula sa isang dulo ng mga langit hanggang sa kabilang dulo ng mga ito.’”

“Sabihin Mo sa Amin, Kailan Mangyayari ang mga Bagay na Ito?”

“Mga bagong bagay ay ipinahahayag ko. Bago magsimulang mangyari, ay isinasaysay ko muna sa inyo.”​—ISAIAS 42:9.

1, 2. (a) Ano ang itinanong ng mga apostol ni Jesus tungkol sa hinaharap? (b) Papaano nagkaroon ng katuparan ang tugon ni Jesus tungkol sa isang kabuuang tanda?

ANG banal na pagtuturo ay nagsisimula at nanggagaling sa Diyos na Jehova, “ang Isang nagpapahayag ng wakas mula sa pasimula.” (Isaias 46:10) Gaya ng ipinakita ng naunang artikulo, humanap ang mga apostol ng gayong turo mula kay Jesus, anupat itinanong sa kaniya: “Sabihin mo sa amin, Kailan mangyayari ang mga bagay na ito, at ano ang magiging tanda kapag ang lahat ng mga bagay na ito ay nakatalagang sumapit na sa katapusan?”​—Marcos 13:4.

² Bilang sagot, isinaysay ni Jesus ang isang kabuuang “tanda” na binubuo ng ebidensiya na magpapatunay na noo’y malapit nang magwakas ang Judiong sistema. Ito’y natupad sa pagkapuksa ng Jerusalem noong 70 C.E. Subalit ang hula ni Jesus ay magkakaroon ng isang lalong malaking katuparan makalipas ang maraming taon sa hinaharap. Pagka natapos “ang itinakdang panahon ng mga bansa” sa 1914, makikita ang isang lalong malawak na tanda, na nagpapahayag na malapit nang matapos ang kasalukuyang balakyot na sistema sa isang “malaking kapighatian.”a (Lucas 21:24) Milyun-milyong nabubuhay sa ngayon ay makapagpapatotoo na ang tandang ito ay natupad sa mga digmaang pandaigdig at sa iba pang mahalagang mga pangyayari sa ika-20 siglong ito. Ang mga ito rin ay tanda ng malaking katuparan ng hula ni Jesus, ang modernong katuparang ito ay nagsilbing tipo ng mga pangyayari mula 33 hanggang 70 C.E.

 3. Sa pagbanggit sa isa pang tanda, anong karagdagang mga pangyayari ang inihula ni Jesus?

³ Pagkatapos banggitin ni Lucas ang itinakdang panahon ng mga bansa, ang magkakatulad na mga pag-uulat sa Mateo, Marcos, at Lucas ay nagsasaysay ng karagdagan pang sunud-sunod na mga pangyayari na doo’y kasali na ang isang tanda bilang karagdagan sa kabuuang ‘tanda ng katapusan ng sistema ng mga bagay.’ (Mateo 24:3) (Sa pahina 15, ang puntong ito sa pag-uulat ay minarkahan sa pamamagitan ng dalawahang linya.) Sinasabi ng Mateo: “Kaagad-agad pagkatapos ng kapighatian sa mga kaarawang iyon ang araw ay magdidilim, at ang buwan ay hindi magbibigay ng kaniyang liwanag, at ang mga bituin ay mahuhulog mula sa langit, at ang mga kapangyarihan sa mga langit ay mayayanig. At kung magkagayon ang tanda ng Anak ng tao ay lilitaw sa langit, at kung magkagayon ay hahampasin ng lahat ng mga tribo sa lupa ang kanilang sarili sa pananaghoy, at makikita nila ang Anak ng tao na dumarating na nasa mga ulap sa langit taglay ang kapangyarihan at dakilang kaluwalhatian. At isusugo niya ang kaniyang mga anghel na may malakas na tunog ng trumpeta, at titipunin nila ang kaniyang mga pinili mula sa apat na hangin, mula sa isang dulo ng mga langit hanggang sa kabilang dulo ng mga ito.”​—Mateo 24:29-31.

Kapighatian at mga Tanda sa Langit

 4. Anong mga tanong ang bumabangon tungkol sa mga tanda sa langit na binanggit ni Jesus?

⁴ Kailan iyan matutupad? Lahat ng tatlong pag-uulat ng Ebanghelyo ay bumabanggit ng maaari nating tawaging mga tanda sa langit​—araw at buwan ay nagdilim at nahuhulog ang mga bituin. Sinabi ni Jesus na ang mga ito ay kasunod ng “[ang] kapighatian.” Ang nasa isip ba ni Jesus ay ang kapighatian na sumapit sa sukdulan noong 70 C.E., o ang kaniya bang tinutukoy ay ang malaking kapighatian na mangyayari sa hinaharap pa sa ating modernong panahon?​—Mateo 24:29; Marcos 13:24.

 5. Ano ang dating paniwala tungkol sa kapighatian sa modernong panahon?

⁵ Magmula nang matapos ang itinakdang panahon ng mga bansa noong 1914, naging lubhang interesado na ang bayan ng Diyos sa “malaking kapighatian.” (Apocalipsis 7:14) Sa loob ng ilang taon, kanilang inakala na ang modernong-panahong malaking kapighatian ay may pasimula na katumbas ng panahon ng Digmaang Pandaigdig I, pagkatapos ay isang pansamantalang pagkahinto, at sa wakas ay isang katapusan, “ang digmaan ng dakilang araw ng Diyos na Makapangyarihan-sa-lahat.” Kung ganiyan nga ang mangyayari, ano ang magaganap sa pagitang mga dekada ng “katapusan ng sistema”?​—Apocalipsis 16:14; Mateo 13:39; 24:3; 28:20.

 6. Ano ang inakala noon na katuparan ng hula ni Jesus tungkol sa mga tanda sa langit?

⁶ Buweno, inakala na sa pagitang ito ang kabuuang tanda ay makikita, kasali na ang gawaing pangangaral na ginampanan ng tinipong bayan ng Diyos. Inakala rin na ang inihulang mga tanda sa langit ay maaasahan na makikita sa pagitan pagkatapos ng pagpapasimula noong 1914-18. (Mateo 24:29; Marcos 13:24, 25; Lucas 21:25) Ang pansin ay napatutok sa literal na mga bagay sa mga langit​—mga gamit sa kalawakan, rocket, mga cosmic o gamma ray, at mga lunsaran o mga istasyon sa buwan.

 7. Anong iniwastong pagkaunawa tungkol sa malaking kapighatian ang ibinigay?

⁷ Gayunman, muling sinuri ng Ang Bantayan ng Hulyo 15, 1970, ang hula ni Jesus, lalo na ang dumarating na malaking kapighatian. Ipinakita niyaon na sa liwanag ng nangyari noong unang siglo, ang modernong kapighatian ay hindi maaaring nagsimula noong 1914-18, nagkaroon ng pagitang mga dekada, at nang malaunan ay nagpatuloy. Ang magasing iyan ay nagtapos: “Ang ‘malaking kapighatian’ na hindi na mangyayari pang muli ay sa hinaharap pa, sapagkat iyon ay nangangahulugan ng pagkapuksa ng pandaigdig na imperyo ng huwad na relihiyon (kasali na ang Sangkakristiyanuhan) na sinusundan ng ‘digmaan ng dakilang araw ng Diyos na Makapangyarihan-sa-lahat’ sa Armagedon.”

 8. Sa tulong ng iniwastong paniwala tungkol sa modernong kapighatian, papaano ipinaliwanag ang Mateo 24:29?

⁸ Subalit ang Mateo 24:29 ay nagsasabi na ang mga tanda sa langit ay dumarating “kaagad-agad pagkatapos ng [ang] kapighatian.” Papaano mangyayari iyan? Iminungkahi ng Ang Bantayan ng Nobyembre 1, 1975, na dito “[ang] kapighatian” ay yaong sumapit sa sukdulan noong 70 C.E. Subalit sa anong diwa masasabing ang mga tanda sa langit sa panahon natin ay nagaganap “kaagad-agad” pagkatapos ng isang pangyayari noong 70 C.E.? Ikinatuwiran na sa paningin ng Diyos ang mga siglong namamagitan ay magiging maikli. (Roma 16:20; 2 Pedro 3:8) Gayunman, ang isang mas malalim na pagsusuri sa hulang ito, lalo na sa Mateo 24:29-31, ay nakaturo sa isang lubhang naiibang paliwanag. Ipinakikita nito kung papaano sumisikat ang liwanag “nang higit at higit hanggang sa sakdal na araw.” (Kawikaan 4:18, American Standard Version)b Ating isaalang-alang kung bakit ang isang bago, o binagong paliwanag ay angkop.

 9. Papaano tumutulong ang Hebreong Kasulatan upang maunawaan ang mga salita ni Jesus tungkol sa mga pangyayari sa langit?

⁹ Sa apat sa kaniyang mga apostol, ibinigay ni Jesus ang hula tungkol sa ‘pagdidilim ng araw, hindi pagbibigay ng buwan ng kaniyang liwanag, at pagkahulog ng mga bituin.’ Bilang mga Judio, kanilang makikilala ang gayong mga pangungusap buhat sa Hebreong Kasulatan, na kung saan sa Zefanias 1:15, halimbawa, ang panahon ng paghuhukom ng Diyos ay tinawag na “araw ng bagyo at ng pagkatiwangwang, araw ng kadiliman at ng kalumbayan, araw ng mga alapaap at ng pusikit na kadiliman.” May iba’t ibang propetang Hebreo na naglarawan din na nagdidilim ang araw, ang buwan ay hindi sumisikat, at ang mga bituin ay hindi nagbibigay ng liwanag. Masusumpungan mo ang gayong pananalita sa banal na mga mensahe laban sa Babilonya, Edom, Ehipto, at sa hilagang kaharian ng Israel.​—Isaias 13:9, 10; 34:4, 5; Jeremias 4:28; Ezekiel 32:2, 6-8; Amos 5:20; 8:2, 9.

10, 11. (a) Ano ang inihula ni Joel tungkol sa mga bagay sa langit? (b) Aling bahagi ng hula ni Joel ang natupad noong 33 C.E., at alin naman ang hindi natupad?

¹⁰ Nang kanilang marinig ang sinabi ni Jesus, malamang na naalaala ni Pedro at ng iba pa ang hula ni Joel na nasa Joel 2:28-31 at 3:15: “Ibubuhos ko ang aking espiritu sa bawat uri ng laman, at ang iyong mga anak na lalaki at babae ay tiyak na manghuhula. . . . Ako’y magpapakita ng mga kababalaghan sa langit at sa lupa, dugo at apoy at mga haliging usok. Ang araw ay magiging kadiliman, at ang buwan ay dugo, bago dumating ang dakila at kakila-kilabot na araw ni Jehova.” “Ang araw at buwan ay tunay na magdidilim, at ang mismong mga bituin ay hindi magbibigay ng kanilang liwanag.”

¹¹ Gaya ng inilahad sa Gawa 2:1-4 at 14-21, noong Pentecostes 33 C.E., ibinuhos ng Diyos ang banal na espiritu sa 120 alagad, kapuwa mga lalaki at mga babae. Ipinakilala ni apostol Pedro na ito ang inihula ni Joel. Kumusta naman ang mga salita ni Joel tungkol sa ‘pagdidilim ng araw at pagiging dugo ng buwan at hindi pagbibigay ng mga bituin ng kanilang liwanag’? Walang anumang nagpapahiwatig na ito ay natupad noong 33 C.E. o sa mahigit na 30-taóng yugto ng panahon bago sumapit ang katapusan ng Judiong sistema ng mga bagay.

12, 13. Papaano natupad ang mga tanda sa langit na inihula ni Joel?

¹² Maliwanag na ang huling bahaging iyan ng hula ni Joel ay may lalong higit na kaugnayan sa ‘pagdating ng dakila at kakila-kilabot na araw ni Jehova’​—ang pagkapuksa ng Jerusalem. Ang Bantayan ng Mayo 15, 1967, ay nagsabi tungkol sa kapighatian na sumapit sa Jerusalem noong 70 C.E.: “Tunay na iyon ay isang ‘araw ni Jehova’ kung tungkol sa Jerusalem at sa kaniyang mga anak. At tungkol sa araw na iyon ay maraming ‘dugo at apoy at singaw,’ hindi niliwanagan ng sumisikat na araw ang makapal na kadiliman ng lunsod kung araw, at ang buwan ay nagpapahiwatig ng ibinubong dugo, hindi ang mapayapa, pinilakang silahis ng buwan kung gabi.”c

¹³ Oo, tulad ng iba pang hula na ating binibigyang-pansin, ang mga tanda sa langit na inihula ni Joel ay matutupad pagka isinagawa na ni Jehova ang paghuhukom. Sa halip na pahabain pa ang panahon ng pag-iral ng Judiong sistema, ang pagdidilim ng araw, buwan, at mga bituin ay naganap nang salakayin ang Jerusalem ng mga puwersang magwawasak. Makatuwiran lamang na maaasahan natin ang isang lalong malaking katuparan ng bahaging iyan ng hula ni Joel pagka nagsimula na ang pagpuksa ng Diyos sa kasalukuyang sistema.

Aling Kapighatian Bago ang mga Tanda sa Langit?

14, 15. Ano ang epekto ng hula ni Joel sa pagkaunawa natin sa Mateo 24:29?

¹⁴ Ang katuparan ng hula ni Joel (kasuwato ng iba pang hula na gumagamit ng nahahawig na pananalita) ay tumutulong sa atin na maunawaan ang mga salita sa Mateo 24:29. Maliwanag, ang sinabi ni Jesus tungkol sa ‘pagdidilim ng araw, ang hindi pagbibigay ng buwan ng liwanag, at ang pagkahulog ng mga bituin’ ay hindi tumutukoy sa mga bagay na nagaganap sa loob ng maraming dekada ng katapusan ng kasalukuyang sistema, tulad ng mga rocket sa kalawakan, mga paglulunsad sa buwan, at katulad na mga bagay-bagay. Hindi, ang kaniyang binanggit ay mga bagay na may kaugnayan sa “dakila at kakila-kilabot na araw ni Jehova,” ang pagkapuksa na darating pa lamang.

¹⁵ Ito’y kaugnay ng ating pagkaunawa sa kung papaano ang mga tanda sa langit ay mangyayari “kaagad-agad pagkatapos ng kapighatian.” Ang tinutukoy ni Jesus ay hindi ang kapighatian na humantong sa sukdulan noong 70 C.E. Bagkus, ang tinutukoy niya ay ang pasimula ng malaking kapighatian na sasapit sa pandaigdig na sistema sa hinaharap, na magiging tugatog ng kaniyang ipinangakong “pagkanaririto.” (Mateo 24:3) Ang kapighatiang iyan ay hinihintay pa natin.

16. Aling kapighatian ang tinutukoy ng Marcos 13:24, at bakit gayon?

¹⁶ Kumusta naman ang mga salita sa Marcos 13:24: “Sa mga araw na iyon, pagkatapos ng kapighatiang iyan, ang araw ay magdidilim, at ang buwan ay hindi magbibigay ng kaniyang liwanag”? Dito, kapuwa ang “iyon” at “iyan” ay mga anyo ng salitang Griego na e·keiʹnos, isang panghalip na pamatlig na nagpapakita ng isang bagay na malayo pa ang kaganapan. Ang e·keiʹnos ay maaaring gamitin upang ipahiwatig ang isang bagay na naganap nang matagal na (o binanggit na) o isang bagay sa malayong hinaharap. (Mateo 3:1; 7:22; 10:19; 24:38; Marcos 13:11, 17, 32; 14:25; Lucas 10:12; 2 Tesalonica 1:10) Kaya, ang Marcos 13:24 ay tumutukoy sa “kapighatiang iyan,” hindi ang kapighatiang likha ng mga Romano, kundi ang makapangyarihang gawa ni Jehova sa katapusan ng kasalukuyang sistema.

17, 18. Anong liwanag ang ibinibigay ng Apocalipsis tungkol sa kung papaano magaganap ang malaking kapighatian?

¹⁷ Ang mga kabanata 17 hanggang 19 ng Apocalipsis ay kasuwato at nagpapatunay sa iniwastong kaunawaang ito sa Mateo 24:29-31, Marcos 13:24-27, at Lucas 21:25-28. Sa anong paraan? Ipinakikita ng Mga Ebanghelyo na ang kapighatiang ito ay hindi magsisimula at matatapos karaka-raka. Pagkatapos na iyon ay magsimula, ang ilan sa masuwaying mga tao ay buháy pa rin upang makita “ang tanda ng Anak ng tao” at maapektuhan​—upang managhoy at, gaya ng sinabi sa Lucas 21:26, upang ‘manlupaypay dahil sa takot at sa paghihintay sa mga bagay na dumarating sa tinatahanang lupa.’ Ang nananaig na takot na iyan ay dahil nakikita nila “ang tanda” na nagbabadya ng kanilang napipintong pagkapuksa.

¹⁸ Ang ulat sa Apocalipsis ay nagpapakita na ang hinaharap na malaking kapighatian ay magsisimula pagka ang sandatahang “mga sungay” ng internasyonal na “mabangis na hayop” ay bumaling na sa “dakilang patutot,” ang Babilonyang Dakila.d (Apocalipsis 17:1, 10-16) Subalit maraming tao ang matitira, sapagkat mga hari, mangangalakal, kapitan ng barko, at iba pa ang tatangis sa wakas ng huwad na relihiyon. Tiyak na marami ang makatatalos na susunod na ang paghatol sa kanila.​—Apocalipsis 18:9-19.

Ano ang Darating?

19. Ano ang maaasahan natin pagka nagsisimula na ang malaking kapighatian?

¹⁹ Ang mga talata ng Ebanghelyo sa Mateo, Marcos, at Lucas ay nakikiisa sa Apocalipsis mga kabanatang 17-19 sa pagsasabog ng malaking liwanag tungkol sa malapit nang mangyari. Sa takdang panahon ng Diyos, ang malaking kapighatian ay magsisimula sa pamamagitan ng isang pagsalakay laban sa pandaigdig na imperyo ng huwad na relihiyon (Babilonyang Dakila). Ito’y higit na matindi laban sa Sangkakristiyanuhan, na katumbas ng di-tapat na Jerusalem. “Kaagad-agad pagkatapos” ng bahaging ito ng kapighatian, “magkakaroon ng mga tanda sa araw at buwan at mga bituin, at sa lupa ay [walang-katulad na] panggigipuspos ng mga bansa.”​—Mateo 24:29; Lucas 21:25.

20. Anong mga tanda sa langit ang maaasahan pa natin?

²⁰ Sa anong diwa ‘ang araw ay magdidilim, ang buwan ay hindi magbibigay ng kaniyang liwanag, ang mga bituin ay mahuhulog mula sa langit, at ang mga kapangyarihan na nasa mga langit ay mayayanig’? Walang alinlangan, sa unang bahagi ng malaking kapighatian, maraming tanglaw​—prominenteng mga klerigo ng relihiyosong sanlibutan​—ang sa panahong iyon ay ilalantad at pupuksain na ng “sampung sungay” na binanggit sa Apocalipsis 17:16. Tiyak din na mayayanig pati ang pulitikal na mga kapangyarihan. Maaari kayang magkaroon din ng nakasisindak na mga pangyayari sa literal na mga langit? Malamang na magkaroon, at higit na kagila-gilalas kaysa roon sa inilarawan ni Josephus na naganap nang malapit na ang katapusan ng Judiong sistema. Batid natin na sa lumipas na sinaunang panahon, itinanghal ng Diyos ang kaniyang kapangyarihang magpangyari ng gayong kapaha-pahamak na mga epekto, at magagawa rin niyang muli iyon.​—Exodo 10:21-23; Josue 10:12-14; Hukom 5:20; Lucas 23:44, 45.

21. Papaano magaganap ang isang “tanda” sa hinaharap?

²¹ Sa puntong ito lahat ng tatlong manunulat ng Ebanghelyo ay gumamit ng toʹte (kung magkagayon) upang ipakilala ang susunod na pangyayari. “Kung magkagayon ang tanda ng Anak ng tao ay lilitaw sa langit.” (Mateo 24:30; Marcos 13:26; Lucas 21:27) Buhat nang Digmaang Pandaigdig I, naunawaan ng tunay na mga alagad ni Jesus ang kabuuang tanda ng kaniyang di-nakikitang pagkanaririto, bagaman hindi ito kinilala ng karamihan ng tao. Subalit ang Mateo 24:30 ay bumabanggit sa isa pang “tanda” na lumilitaw sa hinaharap, yaong sa “Anak ng tao,” at lahat ng bansa ay mapipilitang magbigay-pansin. Pagparito ni Jesus kasama ng mga ulap na tumatakip, ang sumasalansang na mga tao sa buong daigdig ay makakakilala sa “pagparito” (Griego, er·khoʹme·non) na iyan dahil sa isang kahima-himalang pagtatanghal ng kaniyang maharlikang kapangyarihan.​—Apocalipsis 1:7.

22. Ano ang magiging epekto ng pagkakita sa “tanda” ng Mateo 24:30?

²² Sa Mateo 24:30 ay ginagamit muli ang toʹte upang ipakilala ang susunod. Kung magkagayon ay hahampasin ng mga bansa ang kanilang sarili at mananaghoy, palibhasa’y nadarama ang kahihinatnan ng kanilang kalagayan, marahil sa pagkakilala na ang kanilang pagkapuksa ay napipinto na. Ibang-iba naman ang mga lingkod ng Diyos, sapagkat maitataas natin ang ating mga ulo, sa pagkaalam na malapit na ang katubusan! (Lucas 21:28) Ipinakikita rin ng Apocalipsis 19:1-6 na ang tunay na mga mananamba sa langit at sa lupa ay nagagalak dahil sa wakas ng dakilang patutot.

23. (a) Anong pagkilos ang gagawin ni Jesus may kaugnayan sa mga pinili? (b) Ano ang masasabi tungkol sa pagdadala sa langit ng nalabi?

²³ Ang hula ni Jesus ay nagpapatuloy sa pagsasabi, sa Marcos 13:27: “Kung magkagayon [toʹte] ay isusugo niya ang mga anghel at titipunin ang kaniyang mga pinili mula sa apat na hangin, mula sa dulo ng lupa hanggang sa dulo ng langit.” Dito si Jesus ay nagtututok ng pansin sa nalabi ng 144,000 “mga pinili” na buháy pa sa lupa. Sa may pasimula ng katapusan ng sistema ng mga bagay, ang pinahirang mga alagad na ito ni Jesus ay dinala sa teokratikong pagkakaisa. Gayunman, ayon sa ginamit na pagkakasunud-sunod, sa Marcos 13:27 at Mateo 24:31 ay may ibang isinasaysay. ‘Taglay ang malakas na tunog ng trumpeta,’ ang nalalabi pang “mga pinili” ay titipunin buhat sa mga dulo ng lupa. Papaano sila titipunin? Walang alinlangan, sila ay ‘tatatakan’ at maliwanag na ipakikilala ni Jehova bilang bahagi ng “mga tinawag at pinili at tapat.” At sa itinakdang panahon ng Diyos, sila ay titipunin sa langit upang maging mga haring-saserdote.e Ito’y magdudulot ng kagalakan sa kanila at sa kanilang tapat na mga kasama, ang “malaking pulutong,” na tatatakan din dahil sa ‘paglabas sa malaking kapighatian’ upang magtamasa ng mga pagpapala sa isang paraisong lupa.​—Mateo 24:22; Apocalipsis 7:3, 4, 9-17; 17:14; 20:6; Ezekiel 9:4, 6.

24. Anong pagkakasunud-sunod ang isinisiwalat ng Mateo 24:29-31 kung tungkol sa darating na mga pangyayari?

²⁴ Nang sabihin ng mga apostol, “Sabihin mo sa amin . . . ,” ang tugon ni Jesus ay higit pa kaysa kanilang maiintindihan. Gayunman, sa panahon na kanilang ikinabubuhay ikinagalak nilang makita ang tipikong katuparan ng kaniyang hula. Ang ating pag-aaral ng tugon ni Jesus ay nakatutok sa bahagi ng kaniyang hula na matutupad sa malapit na hinaharap. (Mateo 24:29-31; Marcos 13:24-27; Lucas 21:25-28) Ngayon pa lamang ay nakikita nating palapit nang palapit ang ating katubusan. Maaasahan natin ang pasimula ng malaking kapighatian, kung magkagayon ang tanda ng Anak ng tao, at kung magkagayon ang pagtitipon sa mga pinili ng Diyos. Sa wakas, bilang hinirang ni Jehova na Tagapuksa pagsapit ng Armagedon, ang ating Mandirigmang-Hari, ang iniluklok na si Jesus, ay ‘lulubos sa kaniyang pananaig.’ (Apocalipsis 6:2) Ang araw na iyon ni Jehova, pagka isinagawa niya ang paghihiganti, ay darating bilang isang dakilang pagwawakas ng sistema ng mga bagay na palatandaan ng araw ng Panginoong Jesus mula 1914 pasulong.

25. Papaano tayo makababahagi sa panghinaharap pang katuparan ng Lucas 21:28?

²⁵ Harinawang patuloy na makinabang ka sa pamamagitan ng banal na pagtuturo, upang makatugon sa panghinaharap pang katuparan ng mga salita ni Jesus: “Habang ang mga bagay na ito ay nagpapasimulang maganap, tumindig kayo nang tuwid at itaas ang inyong mga ulo, sapagkat ang inyong katubusan ay nalalapit na.” (Lucas 21:28) Anong dakilang kinabukasan ang nasa harap ng mga pinili at ng malaking pulutong samantalang humahayo si Jehova upang pabanalin ang kaniyang sagradong pangalan!