Gutaim Tru—Bai Kamap Long Wanem Rot?
“[Jehova] i save mekim i dai pait long olgeta hap graun.”—SONG 46:9.
“STRETPELA pasin bai i kamapim pasin bel isi na ol manmeri bai i no pret moa na bai ol i sanap strong oltaim. Na . . . ol manmeri bilong [mi] bai i gat gutpela sindaun na bai ol i stap gut na malolo long ol ples bilong ol.” (Aisaia 32:17, 18) Man! Em wanpela gutpela tok promis tru, a? Em tok promis bilong gutaim God bai kamapim.
2 Tasol gutaim tru em i wanem samting? Em i olsem wanpela taim i no gat pait? O em i wanpela hap taim ol kantri i redim ol samting bilong kamapim narapela pait? Gutaim, olsem gutaim tru tru, em i olsem wanpela driman nating tasol, o olsem wanem? Yumi laik kisim sampela gutpela bekim long ol dispela askim. Orait, pastaim yumi mas save olsem, gutaim tru i no wanpela driman nating tasol, nogat. Em bai kamap tru. Dispela gutaim God i tok promis long kamapim, em i winim tru olgeta kain gutaim ol man bilong dispela graun inap tingim. (Aisaia 64:4) Em i no gutaim bilong i stap inap sampela yia samting, nogat. Em gutaim bilong i stap oltaim oltaim! Na em i no gutaim bilong wan wan man tasol, olsem maniman o man i gat biknem, nogat. Em bai inapim heven na graun wantaim—ol ensel na ol man. Em bai kamap long olgeta kantri, na olgeta lain, na olgeta tok ples, na olgeta kain skin. Na i no gat wanpela samting inap pasim dispela gutaim long kamap long olgeta hap, maski boda bilong ol kantri i gat strongpela banis, o wok bilong ol man i pundaun, o ol narapela samting.—Song 72:7, 8; Aisaia 48:18.
3 Gutaim tru tru i olsem: Em i save stap long olgeta de. Yu inap kirap long olgeta moningtaim na yu no tingim pait bai kamap; na yu no ken tingting planti long i stap bilong yu o bilong ol pikinini bilong yu o ol liklik bubu bilong yu long bihain. Bel na tingting bilong yu i stap isi tasol—no gat wanpela samting bilong bagarapim bel isi bilong yu. (Kolosi 3:15) Long dispela gutaim bai i no gat pasin bilong pait na bagarapim man. Ol famili i no bruk moa. I no gat sampela manmeri i no gat ples slip. No gat man i lus long kaikai o i bagarap long bikpela kol. Ol man i no ken bel hevi na tingting planti. Na gutpela samting moa, long dispela gutaim God bai kamapim, bai i no gat sik, o pen, o hevi, o dai. (KTH 21:4) Em gutpela samting tru yumi inap wetim i stap, a? Gutaim tru bilong i stap oltaim oltaim! Em dispela kain gutaim na amamas yumi olgeta i laik tru long kisim. Na em dispela kain gutaim yumi mas beten askim God long en na wok strong long kisim.
Wok Bilong Ol Man i Lus Nating
4 Inap planti handet yia pinis ol man na ol gavman i bin toktok long gutaim, na ol i bin tok pait i go i kam long dispela samting, na ol i bin wokim planti handet kontrak bilong kamapim gutaim. Orait, wanem samting i kamap long dispela wok? Insait long 80 yia i go pinis, klostu olgeta taim i gat pait long wanpela kantri o long wanpela lain. Em nau, ol man bilong graun i no bin painim rot bilong kamapim gutaim. Olsem na yumi gat askim olsem: Olgeta wok ol man i bin mekim bilong kamapim gutaim long olgeta hap, bilong wanem ol dispela wok i lus nating? Bilong wanem ol man bilong graun i no inap kamapim gutaim tru bilong i stap oltaim?
5 As bilong en i olsem: Ol man i givim baksait long as tru bilong gutaim. Satan i bosim tingting bilong ol na ol i bin kamapim ol oganaisesen i bihainim pasin kranki na pasin nogut bilong ol yet—ol i mangal long mani na ol i laik tumas long kisim bikpela strong long bosim ol man na kisim biknem. Ol i bin go long ol bikpela skul olsem yunivesiti samting na ol i kamapim ol oganaisesen em ol i makim hap mani bilong en bilong mekim gutpela wok long en, na ol i kamapim sampela lain bilong skelim gut ol hevi i save kamap long sindaun bilong ol man. Tasol ol dispela lain i no bin kamapim gutaim—ol i bin kisim save long sampela rot moa bilong daunim ol man na bagarapim ol samting. Orait, nau yumi laik save, ol man i bin tingim wanem samting bai kamapim gutaim tru? Ol i bin lukluk we?
6 Bipo, long 1919, ol kantri i bilip na wetim Lig ov Nesen i kamapim gutaim bilong i stap oltaim. Tasol dispela bilip bilong ol i lus nating taim ol ami bilong Mussolini i go pait long Itiopia long 1935, na long 1936 taim bikpela pait i kamap long Spen. Long 1939 Lig ov Nesen i pinis long taim Namba 2 Pait Bilong Olgeta Hap i kamap. Dispela gutaim bilong ol i no stap 20 yia yet na em i pinis.
7 Orait, olsem wanem long Yunaitet Nesen? Yu ting yumi inap wetim Yunaitet Nesen i kamapim gutaim long olgeta hap bilong graun na i stap oltaim oltaim? Nogat tru! Kirap long taim ol i kamapim Yunaitet Nesen long 1945 na i kam inap nau, i gat olsem 150 bikpela pait na ol narapela pait i kamap! Olsem na Gwynne Dyer bilong Kanada, em i wanpela saveman bilong ol pait i bin kamap na as bilong en, em i bin tok, Yunaitet Nesen i olsem “wanpela lain bilong stilim abus bilong ol narapela banis, na nau ol i kamap man bilong lukautim ol abus—em i no wanpela lain santuman”; em i “wanpela lain i save mekim planti toktok tasol na i no gat strong long mekim tru wanpela samting.”—Skelim wantaim Jeremaia 6:14; 8:15.
8 Maski ol kantri i toktok long gutaim, ol i wok yet long kamapim na wokim ol nupela samting bilong pait. Ol kantri i putim ol kibung bilong toktok long rot bilong kamapim gutaim, planti taim ol yet i go pas long wokim ol samting bilong pait. Ol bikpela strongpela kampani long ol dispela kantri ol i save strongim wok bilong kamapim ol samting nogut bilong pait i save bagarapim ol man, na ol bom i save hait insait long graun na i kilim i dai o bagarapim nogut skin bilong 26,000 man meri pikinini long olgeta yia, em ol i no insait long ami. Pasin bilong mangal long mani na pasin giaman i save kirapim ol dispela bikpela man bilong bisnis long mekim olsem. Pasin bilong givim na kisim grismani i bikpela samting insait long wok bilong olgeta kantri long baim o wok bisnis long ol samting bilong pait. Sampela man bilong politik i kisim bikpela mani long dispela rot.
9 Long Disemba 1995, Joseph Rotblat, em wanpela saientis bilong Polan i bin winim Prais Nobel, em i singaut long ol kantri i mas pinisim pasin bilong resis long wokim ol samting bilong pait. Em i tok: “I gat wanpela rot tasol bilong pinisim dispela pasin—ol i mas pinisim pait olgeta.” Orait, taim yu tingim ol samting i bin kamap bipo, yu ting dispela samting inap kamap? Kirap long 1928 na i kam inap nau, 62 kantri i tok orait long Kontrak Bilong Kellogg na Briand, em ol i tokaut olsem pait i no rot bilong stretim ol kros. Tasol Namba 2 Pait Bilong Olgeta Hap i kamap na dispela i kamapim klia tru olsem dispela kontrak i no gat strong liklik.
10 Tru tumas, long olgeta taim ol man i bin stap long graun, pait em wanpela samting i wok long pundaunim ol. Olsem Gwynne Dyer i tok, “pait em wanpela bikpela samting bilong olgeta lain man, na kirap long taim ol man i bin stap long graun na i kam inap long nau i gat pait.” Klostu olgeta lain na bikpela gavman i bin stap long graun i gat ol soldia ol i givim biknem long ol, ol ami, ol bikpela pait i gat nem, ol skul bilong lainim ol man long pait, na ol samting bilong pait ol i wok long bungim. Tasol long taim bilong yumi i gat planti pait moa i bin kamap, winim ol narapela taim bipo, na ol dispela pait i bagarapim planti samting na planti man moa.
11 Ol dispela samting i kamapim klia olsem ol gavman bilong graun i bin givim baksait long gutpela savetok bilong Jeremaia 10:23, i tok: “Bikpela, mi save, mipela man i no inap bosim wokabaut bilong mipela yet na bihainim ol rot mipela i laikim.” Sapos ol i givim baksait long God, ol i no inap kamapim gutaim tru. Olsem wanem? Ating dispela i makim olsem pait i mas wok yet long kamap namel long ol lain man? Ating gutaim—gutaim tru—em i olsem wanpela driman nating na i no inap kamap tru?
Save Gut Long As Bilong En
12 Bilong bekim ol dispela askim, yumi mas save gut long ol samting i save kamapim pait. Baibel i tok klia olsem Satan, em dispela ensel i bin bikhet, bipo yet em i “man bilong kilim ol man i dai” na em i “man bilong tok giaman” na “dispela graun olgeta em i stap aninit long strong bilong Satan.” (Jon 8:44; 1 Jon 5:19) Em i bin mekim wanem bilong kirapim ol man long bihainim tingting bilong em? Namba tu Korin 4:3, 4 i tok: “Sapos sampela lain i no klia long as bilong dispela gutnius mipela i save autim, em ol dispela lain i stap long rot bilong [bagarap] tasol. Satan, em giaman god bilong dispela graun, em i bin pasim tingting bilong ol dispela man i no bilip, na lait bilong gutnius bilong marimari na sori bilong Krais, em i no inap i go insait long bel bilong ol. Olsem na ol i no save lukim Krais, em i piksa tru bilong God.” Satan i mekim olgeta samting em inap mekim bilong pulim tingting bilong ol man bambai ol i no ken tingim Kingdom bilong God em i rot bilong stretim ol hevi bilong graun. Em i pasim tingting bilong ol man na pulim nabaut tingting bilong ol long rot bilong ol samting ol man i save tok pait long en na i brukim lain, olsem sindaun bilong ol man, wok politik, lotu. Ol i mekim olsem ol dispela samting i bikpela samting tru, winim wok bos bilong God. Wanpela samting i kamapim klia dispela tingting bilong ol i olsem, long nau pasin bilong litimapim kantri i wok long kamap strong tru.
13 Satan i save kirapim ol man long litimapim kantri na lain bilong ol, olsem tingim ples, o skin, o lain bilong ol i winim ol narapela. Inap planti handet yia pasin birua i stap namel long sampela lain na ol i bin wok long daunim, tasol nau dispela pasin birua i wok long kamap strong na i kamapim sampela pait moa. Federico Mayor, em dairekta-jeneral bilong lain UNESCO, em i mekim tok lukaut long dispela pasin, olsem: “Long ol hap bipo ol man i bihainim pasin bilong larim tasol ol narapela, nau pasin bilong pret long ol man bilong narapela hap i wok long kamap strong, na ol tok ol man i mekim bipo bilong hambak long lain bilong ol o bilong daunim narapela lain, nau ol dispela tok i wok long kamap planti taim.” Orait dispela i kamapim wanem samting? Long kantri bipo ol i kolim Yugoslavia ol i bagarapim nating planti man, na long Ruanda narapela lain i kapsaitim blut bilong narapela lain—em tupela samting pasin birua i kamapim na ol nius i stori long en.
14 Baibel i tok profet olsem: Long taim bilong las de wanpela retpela hos, em i makim pait, em bai raun long olgeta hap bilong graun. Kamapim Tok Hait 6:4 i tok: “Narapela hos i kamap, em i retpela. Ol i givim strong long man i sindaun long dispela hos, em strong bilong pinisim gutpela taim bilong ol manmeri bilong graun, bai ol man i wok long kilim i dai ol arapela man. Na ol i givim em wanpela bikpela bainat bilong mekim dispela wok.” Kirap long 1914 yumi bin lukim man i sindaun long dispela hos em i tekewe gutaim long graun, na ol lain i wok yet long pait.
15 Na yumi mas tingim tu, ol lotu i insait long ol dispela pait na kilim i dai ol man. Ol lotu giaman i paulim tingting bilong ol man na i no soim stretpela rot long ol, na dispela i bikpela samting i bin kirapim ol man long kapsaitim blut bilong ol narapela man. Wanpela tisa bilong lotu Katolik, em Hans Küng, i tok: “Wanpela samting yumi save tru long en i olsem, [ol lotu] i bin mekim wok nogut long strong bilong ol na kirapim ol man long bagarapim ol narapela, olsem na lotu i bin mekim bikpela wok long kirapim pait, na ol i wok yet long mekim olsem. Ol lotu i gat asua long planti pasin birua, na ol pait i kapsaitim blut bilong ol man, na ol ‘pait bilong lotu’ . . . na tupela bikpela pait bilong olgeta hap tu.”
16 God Jehova i ting olsem wanem long ol lotu giaman i insait long ol pait na kilim i dai ol man? God i mekim kot long ol lotu giaman olsem yumi lukim long Kamapim Tok Hait 18:5, i tok: “Em i hipim ol sin bilong en i kam antap inap long heven. Na God i tingim gut olgeta pasin nogut em i bin mekim.” Ol lotu giaman i bin helpim ol hetman politik bilong graun long mekim ol pait, na dispela i mekim na ol i gat bikpela asua tru long kapsaitim blut bilong ol man, na ol rong bilong ol i hip i go antap tru, olsem na God i no inap givim baksait long ol dispela rong bilong ol. Klostu nau em bai pinisim tru dispela samting i save pasim rot long kamapim gutaim tru.—KTH 18:21.
Rot Bilong Kamapim Gutaim
17 Orait yumi laik save: Sapos ol man i no inap kamapim gutaim tru long rot bilong ol oganaisesen olsem Yunaitet Nesen, orait husat tru bai kamapim gutaim tru bilong i stap oltaim oltaim? Na em bai mekim olsem wanem? Sapos yumi bilip olsem gutaim bilong i stap oltaim em inap kamap, yu ting em i olsem wanpela driman nating? Nogat, em i no olsem wanpela driman nating sapos yumi bilip long Man tru bilong kamapim gutaim. Em i husat? Song 46:9 i bekim dispela askim na i tok, Jehova “i save mekim i dai pait long olgeta hap graun. Em i save brukim olgeta banara na spia, na i save kukim ol hap plang long paia.” Na Jehova i kirap pinis long stretim rot bilong pinisim pait na kamapim gutaim tru. Em i mekim olsem wanem? Em i putim pinis Krais Jisas long sia king tru bilong em long Kingdom long yia 1914, na em i kirapim wanpela bikpela wok tru bilong skulim ol man long i stap bel isi wantaim—long olgeta taim bipo i no gat bikpela wok olsem bilong skulim ol man. Aisaia 54:13 i tok profet olsem: “Bai mi yet [Jehova] mi skulim ol pikinini bilong yu, na bai ol i gat gutpela sindaun [olsem stap bel isi] tru.”
18 Dispela tok profet i kamapim klia olsem: Olgeta samting i kamap, i gat wanpela samting i bin mekim na em i kamap. Olsem: Ol tok Jehova i skulim yumi long en, dispela yet i mekim na ol man em pastaim ol i man bilong pait, nau ol i kamap man bilong laikim pasin bilong i stap bel isi wantaim, na ol i stap bel isi wantaim God. Taim ol man i kisim nupela tingting, dispela i mekim na ol i kamap man bilong laikim pasin bilong i stap bel isi. Dispela tok God i skulim yumi long en na i save senisim tingting na bel bilong ol man, nau em i wok long kamap long olgeta hap bilong graun, na planti milion manmeri ol i bihainim pasin bilong “King bilong kamapim gutpela sindaun na bel isi,” em Krais Jisas.—Aisaia 9:6.
19 Orait Jisas i tok wanem long gutaim tru? Em i no toktok long pasin sekan namel long ol bikpela kantri tasol—em i toktok long pasin sekan namel long olgeta wan wan man, na long bel isi i save kamap taim bel bilong man i no kotim em. Long Jon 14:27, Jisas i tokim ol disaipel bilong em olsem: “Mi laik lusim yupela, na mi givim bel isi long yupela bai em i ken i stap long yupela. Bel isi bilong mi, em mi givim long yupela. Na bel isi mi givim long yupela, em i no wankain olsem ol manmeri bilong graun i save givim. Olsem na yupela i no ken bel hevi na tingting planti, na yupela i no ken pret.” Dispela bel isi Jisas i save givim, olsem wanem em i narapela kain long bel isi ol man bilong dispela graun i save givim?
20 Bel isi Jisas i givim, em i stret wantaim tok bilong Kingdom Jisas i autim. Em i save, dispela stretpela gavman bilong heven, em Jisas wantaim 144,000 ol bai wok king wantaim em, dispela gavman bai pinisim pait na ol man i save kirapim ol lain long pait. (KTH 14:1, 3) Jisas i save, dispela gavman bilong heven bai kamapim Paradais long graun i gat bel isi long en, em dispela Paradais Jisas i tokaut long en long stilman i bin dai klostu long em. Jisas i no tokim em olsem em bai stap long Kingdom bilong heven, nogat. Em i tok: “Mi tok tru long yu nau, bai yu stap wantaim mi long Paradais.”—Luk 23:43, NW.
21 Na Jisas i save, Kingdom bai mekim gut bel bilong olgeta manmeri i bilip long em na ol i krai sori long sampela long famili i dai pinis. Dispela gutpela samting tru ol inap bilip na wet long en, olsem ol man i dai pinis bai kirap bek, em i save strongim ol na ol i stap bel isi. Tingim gutpela tok bilong Jisas i stap long Jon 5:28, 29: “Yupela i no ken tingting planti long dispela tok bilong mi. Taim i laik kamap na olgeta manmeri i stap long matmat ol bai i harim maus bilong Pikinini, na ol bai i lusim matmat na i kam ausait. Ol manmeri i bin mekim gutpela pasin, ol bai i kirap bek na i stap laip. Na ol manmeri i bin mekim pasin nogut, ol bai i kirap bek na i kamap long kot.”
22 Yu amamas long wetim dispela taim i kamap? I gat sampela long famili bilong yu ol i dai pinis? Yu laik tru long lukim ol gen? Orait yu mas laik long kisim dispela bel isi Jisas i laik givim long yu. Yu mas kisim wankain bilip olsem susa bilong Lasarus, em Marta, em i bin kisim. Em i tokim Jisas olsem: “Mi save, em bai i kirap bek long las de, long dispela taim olgeta manmeri bai i kirap bek.” Tingim tok Jisas i bin bekim long Marta, olsem: “Kirap bek, em mi yet. Na laip, em mi yet. Na man i bilip long mi, maski sapos em i dai, em bai i stap laip yet. Na olgeta man i stap laip na i bilip long mi, bai ol i no i dai. Nogat. Bai ol i stap laip oltaim oltaim. Yu bilipim dispela, o nogat?”—Jon 11:24-26.
23 Yu tu inap bilip long dispela tok na em inap helpim yu tru. Olsem wanem yu inap bilip long en? Yu inap mekim olsem sapos yu kisim stretpela save long Tok Bilong God. Tingim tok bilong aposel Pol, em i tok strong long yumi mas kisim stretpela save: “Oltaim mitupela i save prea na askim God long helpim yupela, bai yupela i ken save gut tru long laik bilong em. Na bai Holi Spirit i ken givim yupela olkain gutpela save na tingting, na dispela i ken pulap tru long yupela. Olsem bai yupela inap wokabaut long pasin bilong ol manmeri tru bilong Bikpela, na bai em i laikim olgeta pasin bilong yupela. Na bai yupela i mekim planti kain gutpela wok. Na bai yupela i save long God, na oltaim dispela save bai i kamap bikpela moa.” (Kolosi 1:9, 10) Taim yu kisim dispela stretpela save, bai yu bilip tru olsem God Jehova em i As bilong gutaim tru. Na bai yu save long ol samting nau yu mas mekim bambai yu ken mekim wankain tok olsem man bilong raitim Song: “Bikpela, yu tasol yu save lukautim mi na mi stap gut. Mi no save pret long wanpela samting. Taim mi go long bet, wantu mi save slip i dai.”—Song 4:8.
Yu Inap Stori Long Dispela?
◻ Olgeta wok ol man i mekim bilong kamapim gutaim, bilong wanem
ol dispela wok i lus nating?
◻ Husat i as tru bilong pait?
◻ Bilong wanem gutaim tru bilong i stap oltaim i no wanpela driman nating tasol?
◻ Husat em i as bilong gutaim tru?
[Askim Bilong Stadi]
1. Wanem gutpela tok promis bilong gutaim i stap long Buk Aisaia?
2, 3. Stori long gutaim tru.
4. Ol gavman i bin mekim wanem ol wok bilong kamapim gutaim? Wanem samting i kamap long dispela wok bilong ol?
5. Olgeta wok ol man i bin mekim bilong kamapim gutaim, bilong wanem ol dispela wok i lus nating?
6, 7. (a) Wok bilong Lig ov Nesen i bin kamap gutpela o olsem wanem? (b) Olsem wanem long wok bilong Yunaitet Nesen?
8. Maski ol kantri i toktok long gutaim, ol i wok long mekim wanem? (Aisaia 59:8)
9, 10. Ol saveman bilong graun i tok wanem long pait na ol wok ol i mekim bilong kamapim gutaim?
11. Ol gavman bilong graun i no bin tingim wanem bikpela samting taim ol i wok long painim rot bilong kamapim gutaim?
12, 13. (a) Baibel i tokaut klia long husat tru em i as bilong pait na ol man i no inap lukim em? (b) Satan i mekim wanem bilong pulim tingting bilong ol man na bai ol i no tingim rot tru bilong stretim ol hevi bilong graun?
14. Kamapim Tok Hait 6:4 i tok piksa olsem wanem long pait na ol samting pait i kamapim long taim bilong yumi?
15, 16. (a) Ol lotu i mekim wanem na ol i insait long ol pait na kilim i dai ol man? (b) Jehova i ting olsem wanem long ol samting ol lotu i bin mekim?
17, 18. (a) Bilong wanem yumi ken bilip olsem gutaim tru bilong i stap oltaim em bai kamap tru na em i no wanpela driman nating tasol? (b) Jehova i kirap pinis long mekim wanem bambai gutaim tru i ken kamap?
19. Jisas i tok wanem long gutaim tru?
20. Jisas bai kamapim gutaim tru long wanem rot?
21, 22. (a) Gutaim tru i gat wanem gutpela samting yumi inap bilip na wet long en na dispela i save strongim yumi? (b) Yumi mas mekim wanem na bai yumi inap lukim dispela gutpela samting tru i kamap?
23. Bilong yumi ken stap bel isi tru, bilong wanem yumi mas kisim stretpela save long Tok Bilong God?
[Piksa long pes 8]
Gutaim tru em i no wanpela driman nating. Em promis bilong God
[Piksa long pes 10]
Kirap long yia 1914, man i sindaun long retpela hos i tekewe gutaim long graun
[Piksa long pes 11]
Yu ting ol lotu na Yunaitet Nesen ol inap kamapim gutaim?
[Kredit Lain]
UN photo