Yu Ken Mekim Wanem Bilong Kamap Pren Bilong Narapela?
“LONG OLGETA YIA YU STAP LAIP, SAPOS YU GAT WANPELA PREN EM I GUTPELA; NA SAPOS YU GAT TUPELA PREN EM PLANTI TRU NA I GUTPELA TRU; TASOL ATING YU NO INAP KISIM TRIPELA PREN.”—Henry Brooks Adams.
KAIN tok olsem i givim save long yumi olsem i hatwok long painim ol pren tru. Planti taim yumi harim ol man i stap wanpis na ol i laik tru long painim ol pren ol i mekim kain tok olsem: “Mi no gat man bilong helpim mi,” “Mi no inap bilip long wanpela man,” o “Dok bilong mi em i nambawan poroman bilong mi.”
Em i hatwok long kamap pren bilong wanpela man na i stap pren bilong em oltaim. Wanpela lain i kisim tingting bilong sampela manmeri na ol i kisim save olsem, ‘long Yunaitet Stets inap 25 pesen bilong ol manmeri i bikpela pinis i tok ol i kisim bikpela bel hevi long i stap wanpis klostu long olgeta taim, na . . . long Frans 50 pesen bilong ol man i bin pilim olsem ol i stap wanpis tru.’ Long nau i gat planti klap bilong ol lain i laik prenim na raun wantaim narapela man o meri, na planti man ol i save toktok wantaim ol narapela long rot bilong kompiuta, na planti i raitim ol toksave insait long ol niuspepa olsem ol i laik painim wanpela poroman, na ol dispela samting i kamapim long ples klia olsem ol man i gat laik long pas wantaim ol narapela.
Dokta David Weeks i tok, bel hevi bilong i stap wanpis em inap givim sik long tingting na skin bilong man. Em i tok: ‘Ol sikman i save kam lukim mi na ol i gat pasin bilong tingting planti na pret nating long kain kain samting na ol i bel hevi, na planti bilong ol i bel hevi long i stap wanpis. Man i stap bel hevi tru inap pilim olsem em i stap wanpis tru.’
Pasin bilong katim marit na famili i bruk, dispela i mekim na planti man moa ol i stap wanpis. Wanpela lain i bin kisim tingting bilong ol man long Briten na ol i kisim save olsem long kirap bilong yia 2001, inap olsem 30 pesen bilong olgeta manmeri long Briten bai i stap wanpis.
Baibel i bin tok profet olsem long “taim bilong las de” pasin bilong ol man long laikim ol yet tasol bai kamap bikpela. (2 Timoti 3:1-5) Na i luk olsem planti man ol i tingim moa mani kago, olsem wanpela haus o ka, o wok mani bilong ol i winim pasin bilong wok strong long pas gut wantaim ol narapela man. Wanpela man bilong raitim buk, em Anthony Storr, i tok: ‘Ol man i no tingting long poroman marit na ol pikinini bilong ol pastaim, nogat, ol i tingim samting bilong ples wok.’
OL PREN TRU I GUTPELA SAMTING TUMAS
Sapos yu gat ol gutpela pren, bai sindaun bilong yu i gutpela. Planti man bilong tingim ol yet tasol ol i no amamas, long wanem, ol i no gat wanpela pren bilong amamas wantaim ol long ol gutpela samting bilong skin ol i holim o kamapim tingting bilong ol long em. Tok bilong Jisas em tru: “Amamas bilong man i givim samting long ol arapela man, dispela i winim amamas bilong man i kisim samting bilong em yet.” (Aposel 20:35) Man bilong raitim stori, em George Byron, i bin mekim klostu wankain tok, olsem: ‘Olgeta man i laik kisim amamas ol yet mas givim amamas long narapela man.’
Wanpela pren em wanem samting? Wanpela dikseneri i tok, pren em “wanpela man i save pas gut wantaim narapela, long wanem, em i laikim em o tingim em olsem man i gat nem.” Wanpela pren tru inap stiaim tingting bilong yu i go long ol gutpela samting. Em inap kirapim na strongim yu long taim bilong hevi. Na em inap krai na bel hevi wantaim yu. King Solomon i tok: “Pren tru i save laikim yumi long olgeta taim, na em i olsem brata i save sambai long helpim yumi long taim bilong hevi.” (Sindaun 17:17, NW ) Ol kago samting i save go olpela na bagarap insait long sampela yia, tasol pasin pren i no save go olpela, nogat, em i save kamap strong moa, maski em i winim planti yia.
Baibel i tokim ol Kristen long ‘givim bel olgeta’ long ol narapela Kristen. (2 Korin 6:13) Yumi bihainim gutpela tingting na save taim yumi givim bel long ol narapela. Saveman 11:1, 2, i tok: “Yu mas mekim wok long planti hap, na bihain bai yu kisim gutpela pe. Yu no save wanem kain taim nogut bai i kamap long dispela graun, olsem na yu mas putim mani bilong yu long 7-pela o 8-pela bisnis samting.” Olsem wanem dispela tok i stret long pasin pren? Sapos yu bin kamap pren bilong planti man, ating sampela bai helpim yu taim hevi i painim yu.
Ol pren tru i save helpim yu long narapela rot tu. Sindaun 27:6 i tok: “Ol pren tru i save givim pen long yu bilong helpim yu.” Planti man bai mekim tok bilong givim biknem long yu, tasol ol pren tru ol tasol i save tingim yu na long pasin sori ol bai tokim yu long wanpela pasin bilong yu i no gutpela na wanem samting yu ken mekim bilong stretim dispela pasin.—Sindaun 28:23.
Ol gutpela pren yu save pas gut wantaim ol, ol i olsem ol gutpela presen na ol inap helpim yu. Long Aposel sapta 10, yumi inap ritim stori bilong Kornilius, em wanpela ofisa bilong ami bilong Rom, na wanpela ensel i bin toksave long em olsem God i harim pinis ol beten bilong em. Kornilius i save Pita bai kam, olsem na em i singautim “ol wanlain bilong en wantaim ol pren tru bilong en, na ol i bung i stap.” Ol dispela pren tru bilong Kornilius ol i namba wan lain bilong ol man bilong ol narapela lain ol i no bin katim skin ol i kisim gutnius na God i makim ol long spirit holi bilong mekim wok king wantaim Krais long Kingdom Bilong God. Em i wanpela gutpela blesing ol pren tru bilong Kornilius ol i bin kisim!—Aposel 10:24, 44.
Tasol olsem wanem yu inap kamap pren bilong narapela man? Baibel i save stori planti long pasin pren, na em inap bekim gut dispela askim. (Lukim blok daunbilo.)
HAP BILONG KAMAPIM OL PREN TRU
Nambawan hap bilong kamapim ol gutpela pren tru em long kongrigesen Kristen. Namba wan samting, em yu ken mekim ol samting bilong kamap pren wantaim Jehova, em Man bilong wokim yu na Papa bilong yu long heven. Na tu, yu inap kamap pren bilong Jisas, em Man bilong kisim bek yu. Jisas i singautim yu long kamap pren bilong em, na em i tok: “Sapos wanpela man i laikim tumas ol pren bilong en na i lusim laip bilong em yet bilong helpim ol, orait dispela pasin bilong laikim ol arapela i winim tru ol arapela pasin bilong laikim ol arapela manmeri.” (Jon 15:13, 15) Taim yu kamap pren wantaim Jehova na Jisas yu ken save tru olsem ol bai “kisim [yu] i go long ol haus i stap gut oltaim oltaim.” Em nau, taim yu stap pren wantaim Jehova na Jisas bai yu kisim laip i stap gut oltaim.—Luk 16:9; Jon 17:3.
Yu inap kamap pren bilong ol olsem wanem? Ol mak yu mas winim bambai yu inap i stap long haus bilong Jehova, ol dispela mak i stap long Song 15. Opim Baibel long dispela hap na ritim dispela faipela ves bilong dispela song. Na tu, Jisas Krais i tok: “Sapos yupela i mekim olsem mi bin tokim yupela, orait yupela i stap pren bilong mi.”—Jon 15:14.
Yes, taim yu givim bel long stadi na bihainim ol tok i stap long Baibel, yu kamapim long ples klia olsem yu laik i stap pren bilong Jehova na Jisas. Bilong mekim olsem, yu mas kam oltaim long ol miting Kristen, long dispela hap ol man i save kisim save bilong God Jehova. Taim yu putim gut yau long tok bilong Jehova, dispela bai helpim yu long pas gut wantaim em na Pikinini bilong em.
Na tu, long ol miting yu inap bungim ol man ol i laikim tumas Jehova na ol i kamapim ol pasin bilong spirit long sindaun bilong ol. Ol dispela pasin i olsem: ‘Laikim tru ol arapela na amamas na stap bel isi na no belhat kwik na helpim ol man na mekim gutpela pasin long ol na wokabaut stret oltaim na stap isi na daunim laik bilong olpela bel.’ (Galesia 5:22, 23) Sapos yu gat laik tru long kamapim ol pren na rausim bel hevi bilong i stap wanpis, orait go long ol miting Kristen long olgeta wik. Taim yu mekim olsem yu stap long hap stret na long taim stret long kamap pren wantaim lain God i save mekim gut long ol, na bai yu stap pren bilong ol oltaim.
OL PREN BILONG OLTAIM OLTAIM
Pasin pren tru em i wanpela gutpela presen i save kam long God. Pasin bilong Jehova yet i as bilong pasin pren. Pasin bilong em long sori na long givim planti samting long ol narapela i kirapim em long kamapim planti manmeri, em yu ken kamap pren wantaim ol. Poroman wantaim ol wanbilip Kristen. Strongim bel bilong ol. Autim tok wantaim ol. Oltaim beten wantaim ol na beten bilong helpim ol. Taim yu mekim olsem bai yu bihainim pasin bilong Jehova na Pikinini bilong em, Jisas Krais.
Pasin pren em i wanpela presen olgeta man inap long givim na kisim. I no longtaim na bai yu inap kisim planti pren. Yu inap kamap pren bilong planti milion man ol i stap laip nau, na tu ol manmeri bilong bipo ol i slip i stap long matmat na wet long kirap bek long taim “ol manmeri bai i no dai moa.” (KTH 21:4; Jon 5:28, 29) Wok nau long mekim pasin pren long ol man, na kamap pren bilong ol man i laikim tumas Jehova. Stap pren wantaim Jehova na Jisas long rot bilong bihainim tok bilong Baibel. Olsem na long olgeta taim bihain, bai yu no inap kisim bel hevi bilong i stap wanpis.
[Blok/Ol Piksa long pes 22, 23]
SIKSPELA SAMTING BILONG I STAP PREN BILONG NARAPELA
1. STAP OLSEM PREN. Abraham i bilip strong long Jehova, olsem na Jehova i kolim em “pren bilong mi.” (Jems 2:23) Tasol i gat narapela as tu. Baibel i tok Abraham i mekim ol samting i kamapim long ples klia olsem em i laikim tru God. (2 Stori 20:7, NW ) Em i save tokaut long Jehova long tingting bilong em. (Stat 18:20-33) Em nau, yumi mas mekim sampela samting bilong kamapim pasin pren bilong yumi. Jisas i tok: “Yupela i mas givim ol samting long ol arapela, na bai [ol arapela] i givim ol samting long yupela.” (Luk 6:38) Ating tok yu mekim bilong strongim narapela o yu helpim narapela, dispela inap kirapim yutupela long kamap pren tru. Wanpela man bilong Amerika i gat nem long raitim ol stori, em Ralph Waldo Emerson, i bin tok: “I gat wanpela rot tasol long wanpela i ken stap pren bilong yu; yu mas stap pren bilong em.”
2. LUSIM HAP TAIM BILONG KAMAP PREN. Klostu olgeta man i laikim ol gutpela samting i save kamap long pasin pren. Tasol ol i no laik lusim hap taim long kamap pren bilong narapela. Rom 12:15, 16 i tokim yumi long amamas na krai wantaim ol narapela. Em i tok: “Yupela i mas amamas wantaim ol man i amamas. Na yupela i mas krai wantaim ol man i krai. Yupela i mas mekim wankain pasin long olgeta manmeri.” Maski Jisas Krais i gat planti wok bilong mekim, em i save lusim hap taim bilong pas gut wantaim ol pren bilong em. (Mak 6:31-34) No ken lusim tingting, pasin pren i kain olsem wanpela plaua—bilong plaua i ken stap gut em i mas kisim wara na man i mas lukautim—na bilong mekim olsem yu mas lusim sampela hap taim.
3. PUTIM YAU TAIM OL NARAPELA I TOKTOK. Ol man i save putim gut yau long tok bilong narapela, i no hatwok long ol long kisim ol pren. Disaipel Jems i tok: “Yupela olgeta i mas putim yau kwik long harim tok, tasol yupela i no ken hariap long mekim toktok.” (Jems 1:19) Taim yu toktok wantaim ol narapela, wok long kisim save long tingting bilong ol. Kirapim ol long stori long tingting i stap long bel bilong ol. Go pas long litimapim nem bilong ol. (Rom 12:10) Sapos yu mekim olsem, ol narapela bai i gat laik long stap wantaim yu. Tasol sapos yu yet yu save toktok long olgeta taim, o olgeta taim yu stori long ol samting bilong litimapim nem bilong yu yet, bai yu hatwok long painim wanpela man i laik putim yau long tok bilong yu o em i laik save long tingting na laik bilong yu.
4. LUSIM RONG BILONG NARAPELA. Jisas i bin tokim Pita long redi long lusim rong bilong narapela “inap 70 taims 7-pela taim.” (Matyu 18:21, 22) Wanpela pren tru i no save tingim ol liklik pasin kranki. Yumi ken tok piksa olsem: Sampela man i no save kaikai ol yambo, long wanem, ol i les long ol strongpela liklik pikinini bilong yambo i stap insait. Tasol ol man i save laikim yambo, ol i no save tingim ol dispela strongpela liklik pikinini bilong yambo i stap insait. Yumi save laikim ol pren tru, long wanem, yumi save tingim ol gutpela pasin bilong ol; ol liklik pasin kranki yumi no save tingim. Pol i tokim yumi: “Sapos wanpela man namel long yupela em i gat tok long narapela brata i bin mekim rong long em, orait em i mas karim dispela hevi na lusim sin bilong dispela brata.” (Kolosi 3:13) Ol man i lain long lusim rong bilong ol narapela, ol pren bilong ol i no inap lusim ol.
5. TINGIM GUT OL NARAPELA. Olgeta man, na ol pren bilong yu tu, i mas i gat sampela hap taim bilong ol i ken stap wanpis. Sindaun 25:17 i tok: “Yu no ken i go long haus bilong wantok bilong yu oltaim. Nogut em i les long yu na em i no laikim yu moa.” Olsem na bihainim gutpela tingting na skelim gut: Yu save go planti taim long haus bilong pren bilong yu na yu save stap longpela taim? Abrusim pasin bilong tingting olsem ol samting ol pren bilong yu i laik mekim em samting bilong yu long bosim. Kain tingting olsem inap kirapim pasin bilong bel nogut. Bihainim gutpela tingting taim yu toktok long laik na tingting bilong yu yet long ol samting. Taim yumi mekim olsem, pasin bilong yumi long i stap pren bilong narapela bai kamap samting bilong amamas.
6. GIVIM SAMTING LONG NARAPELA. Pasin pren i save kamap namel long ol man ol i save givim samting long narapela. Aposel Pol i tok yumi mas redi long “givim planti samting long ol manmeri i sot.” (1 Timoti 6:18) Olsem: Givim ol gutpela tok long ol man bilong kirapim na strongim ol. (Sindaun 11:25) Tok amamas long sampela gutpela wok man i mekim na mekim tok bilong strongim em. Taim ol man i save yu tingim tru ol, ol bai i gat laik long i stap klostu long yu. Tingting long wanem samting yu inap mekim bilong helpim ol, na no ken tingting long wanem samting ol ken mekim bilong helpim yu.