Buk Bilong Baibel Namba 26—Esekiel
Man Bilong Raitim: Esekiel
Ples Em i Bin Raitim: Babilon
Raitim Pinis: 591 B.C.E. samting
Taim: 613–591 B.C.E. samting
1. Ol Israel i go kalabus long Babilon, ol i stap olsem wanem? Wanem ol nupela traim i painim ol?
LONG yia 617 B.C.E., King Jehoiakin bilong Juda i givim Jerusalem long han bilong Nebukatnesar. Nebukatnesar i kisim ol bikman bilong Juda i go long Babilon na em i kisim ol gutpela samting bilong haus bilong Jehova na bilong haus bilong king tu. Ol lain i go kalabus em famili bilong king na ol bikman; ol strongpela soldia; ol man i gat save long wokim kain kain samting na ol kamda; na Esekiel, em pikinini bilong pris Busi. (2 Kin. 24:11-17; Ese. 1:1-3) Ol dispela Israel i bel hevi; ol i lusim gutpela ples i gat maunten na ol liklik wara i kamap long graun na ol ples daun na ol i wokabaut longwe i go kamap long traipela hap graun i olsem stretpela ples, i no gat maunten samting. Ol i sindaun klostu long wara Kebar long wanpela strongpela kantri, namel long ol man i gat narapela kain pasin na ol i lotuim ol god giaman. Nebukatnesar i orait long ol Israel i gat haus bilong ol yet, na ol wokboi, na ol i ken mekim wok bisnis. (Ese. 8:1; Jer. 29:5-7; Esr. 2:65) Sapos ol i wok strong, ol inap kisim gutpela sindaun. Tasol olsem wanem? Ol bai pundaun na bihainim lotu bilong ol Babilon na laikim tumas mani kago? Ol bai bikhet yet long Jehova? Bai ol i pilim tru olsem Jehova i givim strafe long ol na long dispela as ol i kam i stap longwe long ples bilong ol? Ol nupela traim bai painim ol long dispela kantri.
2. (a) Wanem 3-pela profet i mekim bikpela wok long ol yia paslain long Jerusalem i bagarap? (b) God i kolim wanem kain nem long Esekiel? Wanem insait bilong nem bilong em? (c) Esekiel i mekim wok profet long wanem ol yia? Yumi gat wanem save long i stap na indai bilong em?
2 Long dispela taim nogut paslain long Jerusalem i bagarap, Jehova i makim ol profet bilong autim tok bilong em long ol Israel. Jeremaia i stap long Jerusalem, na Daniel i stap long haus bilong king long Babilon, na Esekiel i autim tok long ol Juda i kalabus long Babilon. Esekiel em i profet na pris wankain olsem Jeremaia, na bihain Sekaraia tu. (Ese. 1:3) Long buk bilong Esekiel, winim 90 taim God i kolim em “man bilong graun” (long planti Baibel ol i raitim olsem “pikinini bilong man”), na yumi ken tingim dispela tok long taim yumi stadi long tok profet bilong em, long wanem, inap 80 taim samting Ol Skripsa Grik i kolim Jisas olsem “Pikinini Bilong Man.” (Ese. 2:1; Mt. 8:20) Insait bilong nem Esekiel (tok Hibru, Yechez·qeʼlʹ) em “God i Strongim.” God i givim wok profet long em long namba 5 yia bilong Jehoiakin i stap kalabus long Babilon, em yia 613 B.C.E. Na Esekiel i mekim yet wok bilong em long namba 27 yia bilong ol Juda i stap kalabus, em 22 yia bihain. (Ese. 1:1, 2; 29:17) Em i marit, tasol meri bilong em i dai long de Nebukatnesar i kirap banisim Jerusalem long laspela taim. (24:2, 18) Yumi no save wanem de o yia Esekiel i dai o olsem wanem em i dai.
3. Yumi ken tok wanem long Esekiel i bin raitim dispela buk na ol tok bilong en i tru na em i hap tru bilong Baibel?
3 Olgeta man i wanbel long tok, Esekiel i bin raitim dispela buk na em i hap tru bilong Baibel. Long taim bilong Esra, dispela buk i stap long lista bilong ol buk bilong Baibel, na em i stap long ol lista long taim bilong ol Kristen bilong pastaim, olsem lista bilong Origen. Na yumi ken save em i tok tru bilong Baibel, long wanem, ol tok piksa bilong en i wankain olsem bilong Jeremaia na Kamapim Tok Hait.—Ese. 24:2-12—Jer. 1:13-15; Ese. 23:1-49—Jer. 3:6-11; Ese. 18:2-4—Jer. 31:29, 30; Ese. 1:5, 10—KTH 4:6, 7; Ese. 5:17—KTH 6:8; Ese. 9:4—KTH 7:3; Ese. 2:9; 3:1—KTH 10:2, 8-10; Ese. 23:22, 25, 26—KTH 17:16; 18:8; Ese. 27:30, 36—KTH 18:9, 17-19; Ese. 37:27—KTH 21:3; Ese. 48:30-34—KTH 21:12, 13; Ese. 47:1, 7, 12—KTH 22:1, 2.
4. Wanem ol samting i bin kamap stret tru olsem Esekiel i tok profet long en?
4 Narapela samting i makim olsem ol tok bilong Esekiel i tru, em olsem: Olgeta tok profet bilong Esekiel long ol samting bai painim ol kantri klostu, olsem Tair na Isip na Idom, olgeta i kamap tru pinis. Olsem: Esekiel i tok, taun Tair bai bagarap, na hap truim i kamap long taim Nebukatnesar i banisim taun inap 13 yia na em i kisim. (Ese. 26:2-21) Em i no bagarapim Tair olgeta, tasol Jehova i bin tok, dispela taun i mas bagarap olgeta. Long maus bilong Esekiel, em i tok profet olsem: “Bai mi rausim olgeta graun long taun . . . na larim ples ston tasol i stap. . . . Na bai ol i kisim olgeta ston na diwai na graun na tromoi olgeta i go long solwara.” (26:4, 12) Winim 250 yia bihain, dispela samting i kamap tru olgeta long taim King Aleksander i go pait long taun Tair long ailan. Ol soldia bilong em i rausim olgeta pipia ston samting bilong taun i stap long bikples na tromoi i go long solwara bilong wokim rot i go long ailan. Rot em inap olsem 800 mita. Ol i hipim graun samting arere long banis bilong taun na bai ol i ken i go antap long banis, em i antap tru inap 46 mita, na ol i kisim taun long yia 332 B.C.E. Ol i kilim i dai planti tausen manmeri, na ol i salim planti long ol man olsem ol wokboi nating. Olsem Esekiel i tok profet pinis, Tair i kamap ‘ples ston tasol, na ples bilong putim ol umben long en bilong drai long san.’ (26:14)a God i bagarapim tu ol lain nogut bilong Idom, em ol i stap long narapela hapsait bilong Graun Bilong Promis, na dispela i truim tok profet bilong Esekiel. (25:12, 13; 35:2-9)b Na ol tok profet bilong Esekiel olsem Jerusalem bai bagarap na bihain God bai bringim ol Israel i kam bek long ples bilong ol, dispela tu i kamap tru olgeta.—17:12-21; 36:7-14.
5. Ol Juda i ting olsem wanem long ol tok profet Esekiel i autim long taim em i kirap mekim wok profet?
5 Taim Esekiel i kirap long mekim wok profet, em i tokaut olsem kot bilong God bai painim lain bilong Jerusalem, em ol i no stap gut long Jehova, na em i tokaut strong long ol Juda long Babilon olsem ol i no ken lotuim ol god giaman. (14:1-8; 17:12-21) Ol Juda i stap kalabus ol i no mekim wanpela samting i makim olsem ol i tanim bel. Ol hetman bilong ol i save kam bilong askim Esekiel long tingting bilong Jehova, tasol taim Esekiel i givim ol tok bilong Jehova long ol, ol i no harim. Ol i strong long lotuim ol god giaman na long laikim tumas mani kago. Ol i kirap nogut tru taim tempel na taun holi na lain king bilong ol i bagarap, tasol dispela i kirapim wan wan tasol long mekim pasin daun na tanim bel.—Sng. 137:1-9.
6. Ol tok profet Esekiel i mekim bihain i tokaut long wanem samting? Olsem wanem buk bilong Esekiel i kamapim strong olsem nem bilong Jehova i mas i stap holi?
6 Ol tok profet Esekiel i mekim bihain i tokaut long God bai bringim ol Juda i kam bek long as ples. Na ol dispela tok profet i kamapim rong bilong ol kantri i stap klostu em ol i amamas long taim Juda i bagarap. Jehova bai daunim ol na kisim bek ol Israel, na dispela bai mekim nem bilong Em i stap holi long ai bilong ol. Yumi ken tingim as tru na Jehova i larim ol Israel i go kalabus na bihain em i bringim ol i kam bek long ples bilong ol. Em i olsem: Ol Israel na ol narapela lain “bai ol i save gut olsem, mi yet mi Bikpela [“Jehova,” NW ].” (Ese. 39:7, 22) Dispela buk i kamapim strong olsem nem bilong Jehova i mas i stap holi, long wanem, inap 60 taim samting buk i mekim kain tok olsem, “Bai ol [o, yupela] i save gut olsem, mi yet mi Bikpela [“Jehova,” NW ].”—6:7.
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
29. Ol Juda i stap kalabus long Babilon, tok profet bilong Esekiel i helpim ol olsem wanem?
29 Ol tok bilong kot, ol driman, na ol tok promis Jehova i bin givim long Esekiel, Esekiel i autim gut long ol Juda i stap kalabus long Babilon. Planti ol i tok bilas long dispela profet, tasol sampela ol i bilip. Dispela i helpim ol tru. Ol tok promis olsem God bai bringim ol i kam bek long ples i strongim bel bilong ol. Taim ol narapela lain i go kalabus long ol narapela kantri, ol i no stap moa olsem wanpela lain; tasol taim ol Israel i go kalabus, ol i stap yet olsem wanpela lain, na Jehova i bringim hap lain i kam bek long kantri bilong ol long yia 537 B.C.E. olsem em i tok promis pinis. (Ese. 28:25, 26; 39:21-28; Esr. 2:1; 3:1) Ol i wokim gen haus bilong Jehova na kirapim gen lotu i tru.
30. Esekiel i kamapim wanem ol lo bilong stiaim tingting em inap helpim yumi long nau?
30 Ol lo bilong stiaim tingting i stap long Buk Esekiel i helpim gut yumi tu long nau. Pasin bilong tromoi bilip tru, lotuim god giaman, pasin bilong bikhet, Jehova i no ken orait long ol dispela pasin. (Ese. 6:1-7; 12:2-4, 11-16) Olgeta man wan wan bai kisim pe long rong bilong em yet, tasol Jehova bai lusim rong bilong man i tanim bel na lusim pasin nogut. Jehova bai marimari long em na bai em i stap laip. (18:20-22) Ol wokboi bilong God i mas mekim gut wok bilong autim tok olsem Esekiel i bin mekim, maski i hatwok na ol man i tok bilas o tok nogut long ol. Yumi no ken larim ol man nogut i dai na yumi no bin givim tok lukaut long ol, nogut yumi gat asua long i dai bilong ol. (3:17; 33:1-9) Ol wasman bilong lain sipsip bilong God ol i gat bikpela wok long lukautim ol dispela sipsip.—34:2-10.
31. Wanem ol tok profet bilong Esekiel i tokaut long Mesaia bai kam?
31 Wanpela bikpela samting tru long Buk Esekiel em ol tok profet long Mesaia. Buk i stori olsem God i “makim dispela man” bilong kisim sia king bilong Devit. Na tupela taim God i kolim em “wokman bilong mi Devit,” na buk i kolim em tu olsem “king” na “wasman.” (21:27; 34:23, 24; 37:24, 25) Tasol Devit i dai pinis longtaim bipo, olsem na Esekiel i tok long dispela Man em bai kamap Pikinini bilong Devit na Bikpela bilong em. (Sng. 110:1; Mt. 22:42-45) Olsem Aisaia, Esekiel tu i stori long nupela kru bilong diwai em Jehova bai putim i go antap tru.—Ese. 17:22-24; Ais. 11:1-3.
32. Skelim piksa bilong tempel Esekiel i lukim wantaim piksa bilong “taun bilong God” long Kamapim Tok Hait.
32 Yumi ken skelim piksa Esekiel i lukim bilong tempel wantaim piksa bilong “Jerusalem, dispela taun bilong God,” em Kamapim Tok Hait i stori long en. (KTH 21:10) Tupela piksa i narapela narapela kain liklik. Olsem: Tempel Esekiel i lukim, em i stap ausait long taun long hap not, tasol Jehova yet em i tempel bilong taun long Kamapim Tok Hait. Tasol long tupela piksa wantaim i gat wara bilong laip i ran i go, na i gat ol diwai i karim kaikai long olgeta mun, na ol lip i bilong mekim orait olkain sik, na bikpela lait bilong Jehova i stap. Tupela piksa wan wan i helpim yumi long pilim tru na amamas long wok king bilong Jehova na ol samting em i mekim bilong kisim bek ol man i lotuim em.—Ese. 43:4, 5—KTH 21:11; Ese. 47:1, 8, 9, 12—KTH 22:1-3.
33. Esekiel i kamapim klia wanem samting? Wanem gutpela samting bai painim ol man nau ol i mekim holi nem bilong Jehova long i stap bilong ol?
33 Buk Esekiel i kamapim klia olsem Jehova em i holi, na wok bilong mekim nem bilong Jehova i stap holi em i bikpela samting moa, winim olgeta narapela samting. Bikpela King Jehova i tok: “Bai mi soim ol dispela arapela lain olsem, pasin bilong mi em i gutpela na stretpela olgeta. Na bai ol i givim biknem long mi. . . . Na bai ol i save gut olsem, mi yet mi Bikpela [“Jehova,” NW ].” Olsem tok profet bilong dispela buk i kamapim, em bai bagarapim olgeta man i daunim nem bilong em, na Gok bilong Magok tu, na dispela bai mekim nem bilong em i stap holi. Olgeta manmeri long nau em ol i mekim holi nem bilong Jehova long i stap bilong ol—olsem ol i bihainim lo bilong Jehova na lotuim em long pasin em i laikim—ol i gat gutpela tingting na save. Wara i lusim tempel bilong em na i ran i kam, em bai oraitim ol na bai ol i kisim laip i stap oltaim oltaim. Dispela taun ol i kolim nem bilong en “Bikpela I Stap Long Hia” em i naispela tru na i lait moa yet!—Ese. 36:23; 38:16; 48:35.
[Ol Futnot]
a Buk Insight on the Scriptures, Vol. 2, pes 531, 1136.
b Buk Insight on the Scriptures, Vol. 1, pes 681-682.