Sapta 29
Bilong Helpim Famili Long i Stap Amamas
1. (a) Ol famili i kamap olsem wanem long pastaim? (b) God i gat wanem laik long famili?
TAIM God Jehova i wokim namba wan man na meri, em i pasim tupela wantaim na tupela i marit. (Jenesis 2:21-24; Matyu 19:4-6) God i laik bai tupela i ken kamapim ol pikinini, na bihain ol pikinini i go bikpela na ol tu i marit na kamapim pikinini. Na bai ol famili i pulap long olgeta hap bilong graun na i stap amamas. Bai ol i mekim olgeta hap bilong graun i kamap gutpela ples paradais.—Jenesis 1:28.
2, 3. (a) Long nau sampela famili i bruk, tasol bilong wanem yumi no ken tok, em asua bilong God? (b) Famili i mas mekim wanem na bai ol inap i stap amamas?
2 Tasol long nau sampela famili i bruk, na planti famili ol i no amamas. Olsem na ating yu laik save: ‘Sapos God yet i As bilong famili, bilong wanem ol i no pas gut wantaim na i stap amamas?’ I no asua bilong God. Sapos wanpela man bilong bisnis i wokim wanpela samting na em i tokim ol man long pasin bilong mekim wok long en, tasol ol i sakim tok bilong em na dispela samting i bagarap, yu ting em asua bilong dispela man? Nogat, a? Maski dispela samting em i wokim i gutpela tru, tasol sapos ol man i no bihainim tok bilong em dispela samting bai bagarap. Na i wankain tu long famili.
3 God Jehova i putim ol tok long Baibel bilong makim ol wok bilong famili. Tasol sapos famili i sakim dispela tok, wanem samting bai kamap? Maski God yet i As bilong famili, tasol bai famili i bruk na ol i no ken i stap amamas. Tasol sapos famili i bihainim ol dispela tok bilong Baibel, bai ol i pas gut wantaim na i stap amamas. Olsem na yumi mas save God i wokim man na meri olsem wanem na tupela i gat wanem wok insait long famili.
GOD I WOKIM NAMBA WAN MAN NA MERI
4. (a) Man na meri i narapela narapela kain olsem wanem? (b) Bilong wanem God i wokim man na meri olsem?
4 Yumi save, God i wokim man i narapela kain na meri i narapela kain. Tru, sampela samting bilong man na meri i wankain. Tasol sampela hap skin na tingting bilong tupela i narapela narapela kain. Bilong wanem God i wokim man na meri olsem? Long wanem tupela i gat narapela narapela wok. God i wokim pinis namba wan man na em i tok: “I nogut man i stap wanpis tasol. Mi mas mekim kamap wanpela poroman i stap bilong helpim em.”—Jenesis 2:18.
5. (a) Olsem wanem God i wokim meri i gutpela poroman bilong man? (b) Namba wan marit i kamap long wanem taim? (c) Bilong wanem man na meri marit inap i stap amamas?
5 Meri i gutpela poroman bilong man. God i wokim meri i gutpela bilong helpim man long bihainim ol tok bilong God long kamapim pikinini na lukautim graun. Olsem na taim God i wokim pinis namba wan meri, God i “bringim meri i go long man” na tupela i marit. (Jenesis 2:22; 1 Korin 11:8, 9) Taim man na meri i marit, tupela inap i stap amamas, long wanem God i wokim man na meri bambai narapela i ken helpim narapela. Tru, man i narapela kain na meri i narapela kain, tasol tupela inap wok gut wantaim. Sapos man i pilim tru ol gutpela wok meri inap mekim, na meri i pilim ol gutpela wok man inap mekim, na tupela i wok wantaim long mekim ol wok God i givim long tupela insait long famili, orait bai famili i stap amamas.
WOK BILONG MAN MARIT
6. (a) God i putim husat i het bilong famili? (b) Bilong wanem man i mas i stap het bilong famili?
6 Long marit o long famili i mas i gat bos. God i wokim man i gat ol pasin na strong bilong inapim em long mekim dispela wok. Olsem na Baibel i tok: “Man em i het bilong meri bilong en, olsem Krais em i het bilong sios.” (Efesas 5:23) Sapos man i stap het bilong famili dispela bai helpim ol. Long wanem, sapos i no gat bos long famili bai ol i longlong nabaut na bai hevi i kamap. Famili i no gat bos i kain olsem ka i no gat stia. O sapos meri i laik i stap bos, bai i olsem tupela man wantaim i laik holim stia.
7. (a) Bilong wanem sampela meri i no laik bai man i stap het bilong famili? (b) Husat ol i gat man bilong bosim ol? Bilong wanem yumi mas i gat man bilong bosim yumi, olsem God i makim?
7 Tasol planti meri ol i no laik bai man i stap bos bilong famili. Wanpela as bilong dispela samting em olsem: Planti man marit ol i no bihainim tok bilong God na ol i no bosim gut famili. Tasol yumi save, wanpela lain ol i mas i gat man bilong soim rot long ol na stretim tok long ol samting ol i mas mekim, bambai dispela lain i ken wok gut wantaim. Olsem na Baibel i tok: “Het bilong olgeta man em Krais, na het bilong meri em man bilong en, na het bilong Krais em God.” (1 Korin 11:3) God tasol i no gat wanpela man i stap het bilong em. Olgeta narapela, Krais Jisas tu, na ol man na meri marit, ol i gat man bilong bosim ol, na ol i mas bihainim tok bilong ol dispela man bambai ol i ken i stap gutpela.
8. (a) Ol man marit i mas bihainim pasin bilong husat na mekim wok bos bilong ol insait long famili? (b) Pasin bilong em inap lainim ol man marit long wanem ol gutpela pasin ol i mas mekim?
8 Olsem na ol man marit i mas daun long het bilong ol Krais, na bai ol inap mekim gut wok bilong ol insait long famili. Na ol i mas mekim wankain pasin long meri bilong ol olsem Krais i mekim long kongrigesen. Oltaim Krais i save mekim gut long ol disaipel. Na em i no save kros kwik long ol maski ol i no bihainim kwik tok bilong em. (Mak 9:33-37; 10:35-45; Luk 22:24-27; Jon 13:4-15) Long laik bilong em yet em i dai bilong helpim ol. (1 Jon 3:16) Ol man marit long lain Kristen ol i mas wok strong long bihainim dispela pasin bilong Krais. Olsem bai ol i no ken mekim hatpela pasin. Bai ol i tingim gut meri pikinini na helpim gut ol.
9. (a) Planti meri i gat wanem tok long man bilong ol? (b) Man i stap het bilong famili, tasol em i mas mekim wanem?
9 Yupela ol man marit, olsem wanem? Meri bilong yu i tok yu no save mekim ol wok bilong bosim famili? Em i tok yu no save stretim ol pikinini na stretim ol wok samting bilong famili? Tasol yu mas mekim dispela wok. God i givim dispela wok long yu. Yu het bilong famili, tasol yu mas harim tingting bilong ol na yu mas tingim laik bilong ol. Tru, wok bilong man insait long famili em hatwok moa. Tasol sapos yu wok strong long mekim, ating bai meri bilong yu i amamas long helpim yu na em bai sambai long yu.—Provep 13:10; 15:22.
WOK BILONG MERI MARIT
10. (a) Baibel i kirapim ol meri marit long mekim wanem? (b) Taim meri i no bihainim dispela tok bilong Baibel, wanem samting i kamap?
10 Olsem Baibel i tok, God i wokim meri bilong helpim man bilong em. (Jenesis 2:18) Olsem na Baibel i kirapim ol meri long ‘bihainim tok bilong man’ bilong ol. (Efesas 5:22) Long nau planti meri i strong long resis wantaim ol man. Tasol sapos meri marit i mekim olsem, hevi bai kamap. Planti man i save tok olsem: ‘Sapos meri i laik i stap bos, maski, larim em.’
11. (a) Olsem wanem meri i ken helpim man bilong em long mekim wok bos insait long famili? (b) Sapos meri i mekim ol wok God i makim bilong em, ating man bilong em bai kirap mekim wanem?
11 Tasol ating yu pilim olsem yu mas bosim famili, long wanem man bilong yu i no save mekim. Tasol olsem wanem? Yu inap mekim sampela samting bilong kirapim man long mekim wok bos bilong em insait long famili? Olsem wanem? Em i save yu laik bai em i stap bos? Yu save askim em long givim sampela tingting long yu bilong soim rot long yu? O yu toktok planti long ol samting em i mekim? Sapos yu yet yu mekim ol wok God i makim bilong yu, orait ating bai man bilong yu i kirap mekim ol wok bilong em.—Kolosi 3:18, 19.
12. Olsem wanem yumi save, i stret meri i ken kamapim tingting bilong em maski i no stret wantaim tingting bilong man bilong em?
12 Tasol sapos tingting bilong meri i narapela kain long tingting bilong man bilong em, i no olsem meri i mas pasim maus. Nogat. Ating tingting bilong em i stret na sapos man i harim, dispela samting inap helpim famili. Baibel i stori long Sera, meri bilong Ebraham, na i makim gutpela pasin ol meri Kristen i mas mekim bilong daun long man bilong ol. (1 Pita 3:1, 5, 6) Tasol wanpela taim Sera i tokaut long tingting bilong em bilong stretim wanpela hevi long famili na Ebraham i no wanbel wantaim em. Tasol God i tokim Ebraham: “Yu mas bihainim tok bilong Sera.” (Jenesis 21:9-12) Taim man i stretim tok pinis long wanpela samting, na dispela i no kalapim wanpela lo bilong God, orait, meri i mas bihainim dispela tok.—Aposel 5:29.
13. Gutpela meri i save mekim wanem? Na dispela i kirapim man bilong em na ol pikinini bilong em long mekim wanem?
13 I gat planti wok meri i ken mekim bilong lukautim famili. Em i ken redim ol gutpela kaikai em inap strongim skin bilong ol, na klinim gut haus, na wok wantaim man bilong em long lainim ol pikinini. Baibel i kirapim ol meri marit long “laikim tru ol man bilong ol na ol pikinini bilong ol. Na ol i mas bosim gut tingting . . . Na ol i mas lukautim gut haus bilong ol, . . . Na ol i mas i stap aninit long ol man bilong ol. . . . na bai ol man i no inap tok bilas long tok bilong God.” (Taitas 2:4, 5) Meri i mekim gut ol dispela wok, famili bilong em bai laikim tumas em na litimapim nem bilong em.—Provep 31:10, 11, 26-28.
WOK BILONG OL PIKININI
14. (a) Insait long famili, ol pikinini i mas i stap olsem wanem? (b) Pasin bilong Jisas inap lainim ol pikinini long wanem samting?
14 Jehova i givim tok long namba wan man na meri, olsem: “Yutupela karim planti pikinini.” (Jenesis 1:28) God i laik bai ol pikinini i stap olsem gutpela blesing bilong famili. (Sam 127:3-5) Ol pikinini i mas bihainim tok bilong papamama, olsem na Baibel i tok pikinini i wankain olsem wokboi em i stap aninit long lo bilong bos bilong em. (Provep 1:8; 6:20-23; Galesia 4:1) Taim Jisas i stap pikinini yet, em i save harim tok bilong papamama. (Luk 2:51) Em i save mekim ol samting papamama i tokim em long mekim. Sapos olgeta pikinini i mekim olsem, bai famili i stap amamas.
15. Bilong wanem planti taim pikinini i mekim papamama i bel hevi?
15 Tasol long nau, planti pikinini i save mekim papamama bilong ol i bel hevi. Long wanem ol pikinini na papamama tu i no bihainim tok bilong Baibel long ol wok bilong famili. Wanem sampela lo na tok bilong God bilong stiaim tingting bilong famili? Orait, nau yu ken skelim ol dispela pes hia na ating bai yu save, sapos yu bihainim ol dispela tok na lo, dispela bai helpim famili long i stap amamas.
Laikim Tumas Meri Bilong Yu
16. Ol man marit i mas mekim wanem, olsem Baibel i tok? Ol i ken mekim olsem wanem?
16 Baibel i tok: “Yupela man, yupela i mas sori long ol meri bilong yupela, olsem yupela i save sori long bodi bilong yupela yet.” (Efesas 5:28-30) Meri i mas save man bilong em i sori long em bambai meri i ken i stap amamas. Olsem na man i mas tingim gut meri bilong em na sori long em; em i mas pilim tingting na hevi bilong meri na strongim bel bilong em. Sapos em i “mekim gut” long meri bilong em olsem Baibel i tok, na tingim gut meri long olgeta taim, orait bai meri i litimapim nem bilong em.—1 Pita 3:7.
Litimapim Nem Bilong Man Bilong Yu
17. Ol meri marit i mas mekim wanem, olsem Baibel i tok? Ol i ken mekim olsem wanem?
17 Orait, olsem wanem long ol meri marit? Baibel i tok: “Meri i mas litimapim nem bilong man bilong en.” (Efesas 5:33) Planti meri i no bihainim dispela tok na man bilong ol i bel nogut long ol. Sapos meri i harim gut tok bilong man bilong em na wok gut wantaim em, orait meri i litimapim nem bilong man bilong em. Sapos meri i stap “poroman” bilong man bilong em na “helpim” em olsem Baibel i tok, orait bai man bilong em i laikim tumas em.—Jenesis 2:18.
Narapela i Stap Gut long Narapela
18. Bilong wanem man o meri marit i mas stap gut long poroman bilong em?
18 Baibel i tok: “Man na meri marit, narapela i mas stap gut long narapela.” Na Baibel i tokim man marit: “Amamas oltaim long [meri bilong yu]. . . . nogut yu tingting oltaim long meri bilong narapela man.” (Hibru 13:4, Baibel Today’s English Version; Provep 5:18-20) Tru tumas, God i tambuim pasin pamuk; dispela pasin i bagarapim marit. Wanpela meri bilong skelim marit i tok, ‘Sampela marit i ting, sapos ol i pamuk, dispela bai helpim marit bilong ol. Tasol nogat. Em i save kamapim hevi tasol.’—Provep 6:27-29, 32.
Wok long Amamasim Poroman Bilong Yu
19. Taim tupela marit i slip wantaim, olsem wanem tupela wantaim i ken amamas?
19 Taim man i go klostu long meri bilong em, sapos em i tingting long amamasim skin bilong em yet tasol, dispela i no inap helpim tupela long i stap amamas. Taim tupela i laik slip wantaim, narapela i mas tingting long amamasim narapela. Baibel i tok, tupela i no ken pasim bodi bilong tupela. (1 Korin 7:3) Tupela i mas givim samting; tupela i no ken tingting long kisim samting. Olsem Krais Jisas i tok: “Amamas bilong man i givim samting long arapela man, dispela i winim amamas bilong man i kisim samting bilong em yet.”—Aposel 20:35.
Poromanim Gut Ol Pikinini
20. Bilong wanem em i bikpela samting papamama i mas poromanim ol pikinini long mekim ol samting?
20 Wanpela pikinini i gat 8-pela krismas em i tok: “Papa i save wok tasol. Em i no save stap long haus sampela taim. Em i save givim mani long mi na planti samting bilong pilai, tasol mi no save lukim em. Mi laikim tumas em na mi laik bai sampela taim em i ken i stap wantaim mi.” Tru tumas, sapos papamama i sindaun wantaim ol pikinini, na olsem Baibel i tok, ol i lainim ol pikinini ‘taim ol i stap long haus, taim ol i wokabaut long rot, taim ol i laik slip, taim ol i kirap,’ bai ol pikinini i amamas! Sapos yu poromanim gut ol pikinini na sindaun wantaim ol, bai famili i stap amamas.—Diuteronomi 11:19; Provep 22:6.
Stretim ol Pikinini
21. Baibel i tok wanem long stretim pikinini?
21 Papa long heven i save stretim lain bilong em, na olsem tasol ol papamama i mas stretim pikinini bilong ol. (Hibru 12:6; Provep 29:15) Olsem na Baibel i tok: “Yupela papa, . . . Yupela i mas lukautim ol [pikinini] gut, na skulim ol long tok bilong Bikpela.” Sapos papamama i skulim pikinini, olsem paitim as bilong em sampela taim o pasim em long mekim sampela samting em i laik tumas long mekim, orait papamama i mekim pasin sori tru long pikinini. Baibel i tok: “Sapos papa i laikim pikinini, orait em i strong long stretim em.”—Efesas 6:4; Provep 13:24; 23:13, 14.
Ol Yangpela—Sakim Pasin Nogut
22. Ol yangpela i gat wanem wok? Olsem wanem ol i ken mekim?
22 Ol manmeri bilong dispela graun ol i laik pulim ol yangpela long brukim lo bilong God. Na tu, Baibel i tok, “olkain longlong pasin” i stap long bel bilong ol yangpela. (Provep 22:15) Olsem na ol i hatwok long bihainim pasin i stret. Tasol Baibel i tok, ol i gat wok long “bihainim tok bilong papamama.” Long wanem, “dispela pasin em i stret.” Bai ol i kisim gutpela pe. Olsem na yupela ol yangpela i mas bihainim gutpela tingting na bihainim dispela tok: “Taim yu yangpela yet, yu mas tingim Bikpela Man i bin wokim yu.” Sakim ol samting i laik pulim yu long kisim drak, o long spak, o pamuk, o mekim narapela pasin God i tambuim.—Efesas 6:1-4; Eklisiastis 12:1, NW; Provep 1:10-19.
Lainim Tok Bilong Baibel Wantaim
23. Sapos famili i lainim tok bilong Baibel wantaim, dispela bai helpim ol olsem wanem?
23 Sapos wanpela tasol long famili em i lainim tok bilong Baibel na bihainim, dispela bai helpim famili long i stap amamas. Tasol sapos olgeta wantaim—papa na mama na ol pikinini—ol i mekim, bai ol i stap amamas tru! Bai ol i pas gut wantaim na toktok gut wantaim, long wanem narapela i wok long helpim narapela long lotuim Jehova. Olsem na gutpela sapos oltaim yupela famili i lainim tok bilong Baibel wantaim.—Diuteronomi 6:4-9; Jon 17:3.
STRETIM GUT OL HEVI I KAMAP INSAIT LONG FAMILI
24. Taim man o meri marit i popaia, bilong wanem poroman bilong em i no ken kros?
24 Maski man wantaim meri bilong em i save stap amamas, tasol sampela taim hevi bai kamap. Long wanem yumi olgeta i gat sin na yumi save mekim pasin kranki. Baibel i tok: “Planti taim yumi olgeta i save popaia.” (Jems 3:2) Olsem na sampela taim poroman bilong yu bai popaia. Tasol yu no ken kros, long wanem yu tu yu save popaia. Yu mas save, sampela taim bai hevi i kamap long wanem yutupela wantaim i no gutpela man olgeta.
25. Man na meri marit i mas mekim wanem na bai ol i stretim ol hevi long pasin bilong sori?
25 Tru, man o meri marit i mas was gut, nogut pasin bilong em i sikrapim bel bilong poroman. Tasol maski tupela i was gut, sampela taim bai kros i kamap. Orait, ol i mas stretim olsem wanem? Baibel i tok: “Pasin bilong sori em i save karamapim planti sin.” (1 Pita 4:8) Olsem na sapos tupela i mekim pasin bilong sori, narapela i no ken wok oltaim long kamapim ol popaia narapela i bin mekim. Man i gat pasin sori, em bai tok: ‘Tru, yu popaia. Tasol mi tu mi save popaia. Olsem na mi bai lusim popaia bilong yu, na yu ken mekim olsem long mi.’—Provep 10:12; 19:11.
26. Taim wanpela hevi i kamap, wanem samting bai helpim tupela long stretim?
26 Sapos tupela i save tokaut long popaia bilong ol na ol i wok long stretim, orait kros na hevi i no ken kamap planti taim. Tupela i no ken resis long tok pait; tupela i mas wok long stretim hevi. Maski poroman bilong yu i gat asua, tasol yu mas sori long em na bai i no hatwok long stretim hevi. Na sapos yu gat asua, yu mas mekim pasin daun na tok sori long poroman bilong yu. Kirap kwik long stretim ol hevi. “Nogut yupela i belhat yet i stap na san i go daun.”—Efesas 4:26.
27. Ol marit i mas bihainim wanem ol tok bilong Baibel na dispela bai helpim ol long stretim ol hevi i kamap?
27 Yu mas tingim gut ol narapela man. Na sapos yu marit, yu mas tingim moa yet poroman bilong yu. (Filipai 2:4) Yu mas bihainim tok bilong Baibel i tok: “Yupela i mas sori tru long olgeta man na mekim gut ol. Yupela i mas daunim bel bilong yupela yet, na mekim pasin isi long ol man, na larim ol i mekim rong long yupela. Sapos wanpela man namel long yupela em i gat tok long brata i mekim rong long em, orait em i mas larim em na lusim sin bilong en. Bikpela em i lusim pinis sin bilong yupela, olsem tasol yupela tu i mas mekim. Pasin bilong sori em i winim olgeta arapela pasin, na em i save inapim olgeta gutpela pasin na pasim olgeta wantaim.”—Kolosi 3:12-14.
28. (a) Katim marit, yu ting em rot bilong stretim ol hevi i kamap insait long marit? (b) Baibel i makim wanem samting tasol bilong katim marit na bai man o meri i ken marit gen?
28 Long nau planti marit ol i no larim tok bilong Baibel i helpim ol long stretim ol hevi, na ol i katim marit. Yu ting God i orait long dispela? Nogat. (Malakai 2:15, 16) Taim man wantaim meri bilong em i stap laip yet, God i laik bai marit bilong tupela i no ken pinis. (Rom 7:2) Baibel i makim wanpela as tasol bilong katim marit na man o meri inap marit gen, em pasin pamuk (tok Grik, porneia, olsem olkain pasin bilong pilai nogut wantaim narapela). Sapos man o meri marit i mekim pasin pamuk na poroman bilong em i laik katim marit, em i ken.—Matyu 5:32.
29. (a) Sapos poroman bilong yu i no bihainim yu long lotu Kristen, yu mas mekim wanem? (b) Na ating wanem samting bai kamap?
29 Tasol olsem wanem sapos poroman bilong yu em i no laik lainim tok bilong Baibel o em i birua long wok Kristen bilong yu? Baibel i tok, gutpela sapos yu no lusim em. Nogut yu ting, sapos yu lusim em bai yu no gat hevi moa. Yu mas wok strong long bihainim gutpela pasin olsem Baibel i tok yu mas mekim, na dispela bai helpim yutupela long sindaun gut wantaim. Ating bihain bai poroman i pilim gutpela pasin Kristen bilong yu na bai em i tanim bel. (1 Korin 7:10-16; 1 Pita 3:1, 2) Sapos yu mekim gutpela pasin isi na poroman bilong yu i tanim bel, bai yu amamas tru!
30. Bilong wanem i bikpela samting papamama i mas makim gutpela pasin ol pikinini i ken bihainim?
30 Long nau ol pikinini i as bilong planti hevi i kamap insait long famili. Orait, yu ken mekim wanem bilong stretim dispela? Yu yet yu mas makim gutpela pasin ol pikinini bilong yu i ken bihainim. Long wanem ol pikinini i save bihainim pasin bilong yu. Sapos yu tok tasol, na yu no mekim, kwiktaim bai ol pikinini i pilim olsem yu giaman. Olsem na sapos yu laik bai ol pikinini i bihainim gutpela pasin Kristen, yu yet yu mas bihainim.—Rom 2:21, 22.
31. (a) Ol pikinini i mas save long wanem samting na bai ol inap bihainim gut tok bilong papamama? (b) Olsem wanem yu inap helpim pikinini na bai em i save, i gutpela God i tambuim pamuk?
31 Na ol pikinini i mas save long as bilong ol tok yu givim long ol. Sapos yu tokim pikinini, ‘Yu no ken pamuk, em pasin nogut.’ Orait, pikinini i mas save Jehova yet i as bilong dispela tok, em i tambuim pasin pamuk. (Efesas 5:3-5; 1 Tesalonaika 4:3-7) Na ol pikinini i mas save, bilong wanem ol i mas bihainim ol lo bilong God, na dispela bai helpim ol olsem wanem. Olsem: Ating yu stori wantaim pikinini long nupela pikinini i kamap na dispela i olsem wanpela strongpela wok bilong God. Na yu ken tokim em: ‘God i wokim skin bilong man na meri na tupela inap kamapim pikinini. Olsem na i stret em yet i makim lo ol i mas bihainim, a?’ (Sam 139:13-17) O yu ken askim pikinini: ‘Yu ting Man bilong wokim yumi bai putim wanpela lo bilong pasim yumi long kisim amamas? O yu ting sapos yumi bihainim ol lo bilong em, bai yumi stap amamas?’
32. (a) Sapos tingting bilong pikinini i no stret wantaim tingting bilong God, yu mas ting olsem wanem? (b) Olsem wanem yu inap helpim pikinini na bai em i save, tok bilong Baibel i stret?
32 Ol kain askim olsem bai kirapim pikinini long tingim gut lo bilong God i tambuim pamuk. Taim pikinini i kamapim tingting bilong em long dispela samting, yu mas harim gut. Sapos tingting bilong em i kranki liklik, yu no ken kros. Yu mas save, ol yangpela i stap nau long dispela taim, ol i no bihainim stretpela tok bilong Baibel. Na yu ken helpim pikinini bai em i save, bilong wanem pasin pamuk ol dispela wanlain bilong em i mekim i no stret na ol i no bihainim gutpela tingting. Ating yu ken stori long wanpela yangpela man o meri pikinini i save long em na em i bin kamapim nating pikinini o em i gat sik bilong pamuk o narapela hevi bilong pamuk i bin painim em. Na bai pikinini i ken save, tok bilong Baibel i stret.
33. Sapos famili i gat tingting long i stap oltaim long Paradais long graun olsem Baibel i tok, olsem wanem dispela inap helpim ol long i stap amamas?
33 Na sapos famili i gat tingting long i stap oltaim long Paradais long graun, olsem Baibel i tok, dispela tu bai helpim ol long i stap amamas. Long wanem, sapos yumi laikim tru nupela taim God bai kamapim, bai yumi wok strong long wokabaut stret long nau, olsem yumi mas mekim long dispela taim bihain. Bai yumi bihainim gut ol tok na lo bilong Jehova. Na bai God i mekim amamas bilong yumi long nau i go bikpela tru long bihain, long wanem bai em i givim laip oltaim long yumi na bai yumi stap amamas oltaim.—Provep 3:11-18.