Askim
Hau bai ol Kristen inap save sapos i stret long ol i givim presen o ekstra mani long ol wokman bilong gavman?
I gat sampela samting em ol Kristen i mas skelim. Ol i mas bihainim onest pasin. Ol i mas bihainim lo bilong kantri sapos lo i no pait wantaim lo bilong Jehova. (Mat. 22:21; Rom 13:1, 2; Hib. 13:18) Ol Kristen i wok strong long bihainim ol kastam na pasin bilong ples ol i stap long en, na ‘laikim ol arapela man olsem ol i laikim ol yet.’ (Mat. 22:39; Rom 12:17, 18; 1 Tes. 4:11, 12) Taim ol Kristen long narapela narapela hap bilong graun i skelim ol dispela samting, dispela bai helpim ol long holim stretpela tingting long pasin bilong givim presen na mani long ol wokman bilong gavman.
Long planti hap, ol manmeri i gat rait long kisim helpim long ol pablik sevan, olsem na i no gat wok long givim presen o mani long ol. Gavman i save baim ol pablik sevan, olsem na ol i no askim ol manmeri long givim presen o ekstra mani long ol. Long planti kantri, sapos wokman bilong gavman i kisim mani o presen taim em i mekim wok bilong em, dispela bai brukim lo bilong gavman maski sapos em i mekim stretpela wok. I olsem ol manmeri i yusim mani o presen long braibim ol. Long ol hap we lo bilong gavman i tambuim pasin bilong braibim man, ol Kristen i save olsem i no stret long givim mani o presen long ol wokman bilong gavman.
Long ol hap we gavman i no strong long tambuim pasin bilong braibim man, ol wokman bilong gavman i no bihainim stretpela pasin. Long sampela kantri, ol wokman bilong gavman i save kisim nating mani o presen long ol man paslain long ol i mekim wok bilong ol. Ol i no save mekim wanpela samting bilong helpim ol manmeri sapos ol i no kisim wanpela presen. Ol pablik sevan husat i mekim wok bilong stretim marit, kisim takis, na givim tok orait bilong yusim haus, ol i save strong long kisim ekstra mani o presen long ol manmeri. Sapos ol manmeri i no givim mani o presen, ol pablik sevan bai pasim rot bilong ol manmeri long kisim helpim we ol i gat rait long kisim. Ripot bilong wanpela kantri i tok, ol lain bilong kilim i dai paia i no inap kilim paia sapos ol i no kisim mani o presen.
Long ol hap we ol manmeri i gat pasin bilong givim mani o presen long ol pablik sevan, sampela manmeri i pilim olsem i hatwok long abrusim dispela pasin. Long kain hap olsem, Kristen inap tingim pasin bilong givim mani olsem ekstra fi em i mas baim bambai em inap kisim helpim. Tasol long hap we pasin korapsen i pulap long en, Kristen i mas was gut bambai em inap holim yet stretpela tingting long wanem pasin i stret na wanem pasin i no stret long ai bilong God. Sampela man i save givim mani bambai pablik sevan i mekim wok i stret, na sampela man i save givim mani bambai pablik sevan i mekim wok i no stret. Sampela manmeri i save givim mani bambai pablik sevan i givim sevis em ol i no gat rait long kisim. Sampela manmeri i save givim mani long polisman o inspekta bilong gavman bambai ol i no ken peim fain. I no stret long givim mani long wanpela man na bai em i no bihainim stretpela pasin bilong mekim wok, na tu, i no stret long yu kisim kain mani olsem.—Kis. 23:8; Lo 16:19; Snd. 17:23.
Ol Kristen i skulim gut maus bilong bel long bihainim ol stiatok bilong Baibel, olsem na taim ol wokman bilong gavman i askim ol long givim ekstra mani o presen, ol Kristen i no save mekim olsem. Ol i pilim olsem dispela pasin bai brukim lo na strongim pasin korapsen. Olsem na ol Kristen i no save givim ekstra mani o presen taim ol wokman bilong gavman i askim long ol dispela samting.
Ol Kristen i save olsem sapos ol i givim presen bambai pablik sevan i ken givim sevis long ol na dispela sevis i no stret wantaim lo, dispela inap makim olsem ol i braibim man. Tasol long sampela ples, ol man i gat pasin bilong givim presen bambai ol inap kisim sevis i stret wantaim lo na ol inap kisim kwik dispela sevis. Kain olsem: Long sampela kantri, taim ol Kristen i kisim fri sevis long pablik haus sik, bihain ol i save givim presen long ol dokta na ol nes long soim tenkyu bilong ol. Ol i givim ol presen bihain long ol i kisim helpim, na i no paslain long en, olsem na i no gat man inap sutim tok olsem ol i braibim ol wokman bilong haus sik.
Long olgeta kantri, pasin na kastam bilong ol manmeri i narapela narapela. Olsem na ol Kristen i mas bihainim pasin we maus bilong bel i no inap kotim ol long en. (Rom 14:1-6) Ol i no ken bihainim pasin we i brukim lo bilong gavman. (Rom 13:1-7) Ol i mas abrusim ol pasin we inap kirapim ol man long daunim nem bilong Jehova o pundaunim ol arapela. (Mat. 6:9; 1 Kor. 10:32) Disisen bilong ol i mas soim olsem ol i laikim ol arapela.—Mak 12:31.
Olsem wanem kongrigesen inap soim amamas taim ol elda i mekim toksave olsem kongrigesen i kisim bek wanpela husat i bin raus?
Long Luk sapta 15, Jisas i mekim gutpela tok piksa bilong man i gat 100 sipsip. Taim 1-pela sipsip i lus, dispela man i lusim 99 sipsip long ples drai nating na em i go painim dispela sipsip “inap long em i lukim em.” Jisas i tok moa: “Taim em i painim pinis, em i putim antap long sol bilong en na em i amamas. Na taim em i kamap long haus, em i singautim ol pren na ol neiba bilong en na tokim ol, ‘Yupela amamas wantaim mi, mi painim pinis dispela sipsip i lus.’” Taim Jisas i pinisim tok piksa, em i tok: “Mi tokim yupela, amamas i kamap long heven taim wanpela sinman i tanim bel, dispela i winim amamas ol lain long heven i gat long 99 stretpela man em ol i no gat wok long tanim bel.”—Luk 15:4-7.
Ol narapela tok i stap klostu long dispela skripsa i soim olsem Jisas i mekim dispela tok bilong stretim tingting bilong ol saveman bilong lo na ol Farisi, em ol lain husat i kolim em olsem man bilong bung wantaim ol takisman na ol sinman. (Luk 15:1-3) Jisas i kamapim klia olsem bikpela amamas i save kamap long heven taim sinman i tanim bel. Olsem na yumi laik save, ‘I stret long yumi ol lain long graun tu i soim amamas bilong yumi long dispela, o nogat?’—Hib. 12:13.
Taim kongrigesen i kisim bek wanpela husat i bin raus, i stret long yumi soim amamas bilong yumi. Dispela man bai mekim sampela samting moa bilong i stap gut long God. Tasol em i bin tanim bel, olsem na kongrigesen i kisim em bek, na yumi amamas long em i bin mekim olsem. Olsem na yumi ken amamas na paitim han taim ol elda i mekim toksave olsem kongrigesen i kisim bek wanpela husat i bin raus.
Wanem samting i mekim na hulwara Betseda long Jerusalem i save “meknais”?
Long taim bilong Jisas, sampela manmeri bilong Jerusalem i pilim olsem hulwara bilong Betseda inap oraitim ol sikman “taim wara i meknais.” (Jon 5:1-7) Olsem na ol sikman i save go bung arere long dispela hulwara.
Ol saientis i tok ol Juda i save bihainim kastam bilong ol na i go waswas long dispela hulwara. Wara bilong dispela hulwara i save kam long namba 2 hulwara i stap long wankain hap. Wok painimaut i kamapim klia olsem wanpela bikpela dem bilong wara i stap namel long ol dispela hulwara. Ol i save opim wanpela paip insait long dem na wara long namba 1 hulwara i save bihainim dispela paip na ron i go long hulwara Betseda. Taim ol i opim dispela paip na wara i ron, dispela i save mekim wara i meknais.
Long sampela Baibel, Jon 5:4 i tok wanpela ensel i save mekim wara i meknais, tasol dispela tok i no stap long ol Grik manuskrip bilong bipo, olsem Codex Sinaiticus bilong 350 C.E. Tasol long Betseda, Jisas i bin oraitim wanpela man husat i bin sik inap 38 yia. Dispela man i no i go insait long wara, tasol wantu em i kamap orait.